DAVA : Beyazyürek Koll. Şti. ile Karamehmetler Yağ Sanayi ve Ticeret A. Ş arasında çıkan anlaşmazlığın çözülmesi için seçilen Hakem kurulu tarafından verilen 17.12.1974 tarihli kararın duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı avukatı tarafından istenmiş olmakla gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı şirket 16.8.1974 tarihinde Adana Ticaret Borsası hakem heyetine verdiği dilekçe ile borsaya 25.6.1974 tarihinde tescili 950 ton yağlık çiğidi kilosu 175 kuruştan davalı şirkete sattıklarını davalının bu malın 454277 kg. ının kaldırdığını ve bedelini gecikme ile ödediğini geri kalan 495723 kğ. ının ise kaldırmadığını ve bedelini ödemediğini beyannameye göre malın 10 gün içinde teslimi gerektiğini davalıya 6. Noterkilce 10.7.1974 tarihli ihtarneme gönderilerek mal alınmadığı takdirde başkasına satılacağı ve zararlarının isteneceğinin bildirildiğini 27.7.1974 günlü taahhütlü mektupta ise çiğitleri başkasına kilosu 145 kuruştan sattıklarını ve uyuşmazlığın halli için Ticaret Borsasına müracaat edeceklerini duyurduklarını belirterek fiat farkından doğan 148716.90 liranın bedelin geç tahsil edilmesi sebebiyle ticari faiz ile ikinci defa satılan çiğidin borsa tescil ücreti ve sair masrafların davalıdan tahsilini dava etmiştir.

davalı vekili cevabında bakiye 454277 kg. çiğit kusurlu olduğu için teslim almadıklarını davacının dava ve müracaat şart ve sürelerine uymadığını dava hakkını kaybettiğini 15 - 16.7.1974 günlü analiz raporlarından çiğidin beğenilecek evsafta olmadığının anlaşıldığını satışın ise beğenilmek kaydı ile yapıldığını davacının beyanname arkasında yazılı genel hükümlerin 2/b maddesine uygun hareket etmediğini ek süre vermediğini 48 saat içinde ve 7.7.1974 de ihtarname çekmesi gerekirken 10.7.1974 de ihtarname çektiğini rayice emsal olarak 8.7.1974 tarihindeki fiatların esas alınması gerektiğini ikinci gün analize kasden katılmadığını ileri sürmüştür.

Davacı vekili cevaba cevap dilekçesinde taraf temsilcilerinin huzuru ile 15.7.1974 günü yapılan tespitte malın normal bulunduğunu ertesi gün davalının tek taraflı olarak yaptırdığı analizin kendilerini bağlamıyacağını bildirmiştir.

Davalı vekili davacının şifahi olarak malı başkasına satmak üzere muvafakat istediğini ve kendilerinin 4.7.1974 günlü yazı ile malın başkasına satışına muvafakat ettiklerini bu mutabakatı şahitle ispat edeceklerini mukavelede 300000 lira ödenmesi kararlaştırılmış iken 3.7.1974 tarihinde çek ile 494984.75 lira ödendiğini bunun karşılıklı mutabakatı gösterdiğini ifade etmiştir.

Hakem heyetince davalının müracaatı üzerine Tircaret Borsası tarafından yapıtırılan 16.7.1974 günlü ekspertiz ile çiğitlerin yağlık çiğit vasfını haiz olmadığı bunların yerine davacının teklif ettiği çuvallı çiğitlerin ise malın kaldırılması gereken 5.7.1974 tarihine kadar davacının tasarrufu altına girmediği davalı alıcının davacı satıcı ile mutabık kalarak fabrikasının faaliyetini tatil ettiği 3.7.1974 tarihinde 300000 lira ödemesi gerekirken bir çekle 494984.75 lira ödeyerek hesaplaşma yoluna gidildiği ve bakiye malın başkalarına satışı için 4.7.1974 tarihli yazı ile muvafakatta bulundukları kanaatine varıldığından davacının iddia ve taleplerinin reddine çoğunlukla karar verilmiştir.

Karar davacı tarafça temyiz olunmuştur.

1 - Taraflar arasında davacının davalıya 950 ton çiğidi kilosu 175 kuruştan teslimi hususunda satış akti tekemmül etmiş ve alım satım beyannemesi ile bu satış 25.6.1974 tarihinde tescil edilmiştir. Beyannameden çiğidin hazır olduğu ve 10 gün içinde teslimin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Taraflar mer'i kanun ve tüzük ile borsa muamelelerinde genel kaideler ve ihtiyari tahkim talimatnamesi hükümleri ve Adana Ticaret Borsası alım satım yönetmeliği karar talimat teamül örf ve adetleri ile beyannamede belirtilen şartlar dariesinde bir satış akdi yapmış olduklarını beyanla bunun tescilini de istemişlerdir.

Ticaret Borsaları ihtiyarı tahkim talimatnamesinin 22. maddesi gereğince hakemler kararlarını örf, adet ve teamül veya kanun veya hakkaniyet ve nesafet kaideleri dairesinde verirler.

Bu hükmün beyannamede yazılı yukarıya kaydedilen koşullarla birlikte incelenmesinden hakemlerin uyuşmazlığı halinde kanun, örf, adet ve teamülü hak ve nesafet kaidelerini nazara alarak karar vermeleri lazımdır. Bu arada beyannamede de işaret edildiği gibi alım satım yönetmeliği hükümlerinin de hakemlerce uyuşmazlığın çözülmesinde uygulanması iktiza eder. Beyannamedeki çiğitler beğenilip kaldırılacaktır kaydını satış yönetmeliğinin 39. maddesi hükmü açısından değerlendirmek icap eder. Bu yönetmeliğin 39. maddesinde numune esasına göre hazır mal satın alan kimse muamelenin tescil edildiği gün, saat 16 dan başlamak üzere 48 saat zarfında malın numunesine uygun olup olmadığının kontrolü ile kalite hakkındaki itirazını yine bu müddet içerisinde borsaya yapmaya mecburdur hükmü yer almıştır. Ancak mevaddi ecnebiye ile tağşiş bakımından belli şartları havi ayrı bir süre 47. madde de düzenlenmiştir. Şu halde borsa hakemlerinin 5590 sayılı kanunun 34. maddesinin c fıkrası hükmüne dayanan ihtilafların hallinde kendilerine de vücut veren ve selahiyetlerini tayin ve tahdit etmek suretiyle tahkim şartını tesbit eden akit koşullarının dışına çıkmaları HUMK.nun 533. maddesi 3. fıkrasının hükümüne aykırı düşer. Borsa hakemlerinin çoğunlukla verdikleri kararda tahkim şartındaki unsurları nazara almayarak selahiyetlerine uygun davranmadıkları anlaşılmaktadır.

2 - Her ne kadar tahkim talimatnamesinin 24. maddesinde hakemlerin kendi ücretlerini de tesbit edecekleri belirtilmiş ise de 13.5.1964 tarih 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında da açıklandığı gibi bir kimse kendi işinin hakimi olamayacağından ve kendisi ile ilgili bir karar veremeyeceğinden dolayı başlangıçta avans olarak yatırılan ve tarafların bir mutabakatı olmadığı anlaşılan meblağın hakem ücreti olarak alınmasına karar verilmesi de kendi ücretini binnetice hakemlerin tayin etmiş olması bakımından doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hakem kararının BOZULMASINA ve 1000 duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 1.7.1975 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972