DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı (Edremit Asliye Hukuk Hakimliği)nce bozmaya uyularak verilen 13.3.1973 tarih ve 74/121 sayılı hükmün temyizen tetkiki taraflar avukatlarınca istenmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu; gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, bankaları ile (A.G.F.) ve (A.G.) Halefi firması, arasında yapılan 11.7.1964 tarihli 100.000 liralık ve 23.11.1964 tarihli 50.000 liralık limitli emtina mukabili avanslara mahsus umumi terhin mukavelesi gereğince 8.8.1967 tarihi itibariyle 169.437,37 lira alacaklı bulunduklarını, bu firma tarafından kredi karşılığında 10.6.1965 tarihli emtia tevdi bordrosu ile teminat olarak tevdi edilen 5 asitli 55 ton sanayi zeytinyağının aynı tarihli yediemin senedi ile davalıya teslim edildiği borçlu firma ile hesap kat'i yapılmış ve ihbar gönderilmiş ise de ödeme vaki olmadığını, teminat teşkil eden yağlara müracaat edilmişse de davalının yağları elinden çıkardığının anlaşıldığını, ihtara rağmen davalının yağ bedeli 279.400 lirayı ödemediğini belirterek bu meblağın faizi ile yediemin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Mahkemece, aslı borçlu firma aleyehine kesinleşmiş ve tahsili gayri kabil safhaya intikal etmiş bir alacağın mevcudiyeti isat edilmedikçe bu alacağın teminatı olan yağların paraya çevrilmesi istenemiyeceği gibi borçlu firmanın haber ve muvafakatı olmadan bu yola gidilemiyeceği ve esasen davalının yedieminlik sıfatının kesinlikle tespit edilmemiş olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiştir.

Davacının temyizi üzerine hüküm Dairemizce incelenerek, (dava konusu zeytinyağının yediemin sıfatı ile davalıya teslim edildiğinin anlaşıldığı, gerekli inceleme yapılarak davacının talep edebileceği miktarın tespiti ve buna göre karar verilmesi gerektiğinden) bahisle karar bozulmuştur.

Mahkemece bozmaya uyulmuş, bankanın defter ve kaytıları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve bankanın 4.9.1967 tarihi itibariyle 328.627,52 lira ve bazı ödemelerden sonra, 6.6.1972 inceleme tarihinde 330.395,52 lar alacaklı bulunduğu, ancak bu alacaktan 168,763,09 liranın emtia hesabına ait bulunduğu, kalan kısmının ise açık kredi hesabından ve iştira edilen senetlerden ileri geldiği tespit edilmiş ve 168.763,09 liranın dava tarihinden % 5 faizi ile davalıdan tahsiline, fazla talebin reddine karar verilmiştir.

Hüküm, her iki tarafça temyiz olunmuştur.

1 - ...............

2 - Yukarıdaki açıklamadan da anlaşılacağı gibi dava dışı 3. şahıs davacı bankadan emtia karşılığı terhin mukavelesi gereğince kredi almış ve belli miktarda zeytinyağını MK. nun 853. maddesine uygun şekilde terhin ederek bu mal üzerindeki elini çekmiştir. Davacı banka rehni yediemin sıfatı ile davalıya teslim etmiş ve bu hususta dosyada mevcut belge düzenlenmiştir. Davacı banka aynı kanunun 859. maddesi gereğince rehneden üçüncü şahsa karşı merhunun telef ve ziyandan ve kıymetine noksan gelmesinden sorumludur. Rehnin merhunu hem aslını hemde taferruatını takyit etmesi de 861. maddenin emri icabıdır. Davalı yediemin davacıya karşı sorumluluğu ise B.K. nun 463. ve onu izleyen maddeleri hükümleri el düzenlenen vedia akti hükümlerine tabidir. Davalı yediemin tevdi edilen şeyi iade etmekle ödevlidir. Vediada bir süre tayin edilmiş olsa dahi tevdi eden her vakit o eşyayı geri alabilir. Şu halde tevdi edilen şeyi aynen iade edemiyorsa bedelini tazmin etmekle yükümlüdür.

Her ne kadar rehnin belli bir meblağ için tesis edildiği anlaşılmakta ise de davalı yedieminin sorumluluğu bu meblağ ile sınırlandırılamaz. Böyle bir durum MK.nun 862. maddesi gereğince menkulün birden ziyade kimselere rehnedilmiş olması halinde söz konusu olabilir. Vedia akti davanın tarafları arasında meydana geldiğinden akitlerin bu akitten doğan vecibelerini yerine getirmeleri iktiza eder. Davacı banka ile rehnedilen şeyin maliki olan üçüncü şahıs arasındaki hukuki ilişki davalı yedieminin yükümlülüklerine bir etki yapmaz.

Bu itibarla bozma kararındaki (Mahkemece gerekli tetkikat icra edilerek davacının talep edebileceği miktar esas alınarak gerekli karar verilmek icap ederken) ibaresine yanlış anlam verilerek üçüncü şahsın davacıya emtia karşılığı krediden doğan borcu miktarında tahsil kararı verilmesi doğru görülmemiştir. Bozma kararında tetkikat icra edilerek davacının talep edebileceği miktarın tespiti lüzumunun belirtilmesi davalı yedieminin iade yani tazmin ile yükümlü olduğu meblağın saptanması amacına yöneliktir. Zira davacının talep edebileceğinin, davalının ödemekle yükümlü olduğu meblağ olacağı kuşkusuzdur.

SONUÇ : Yukarıda birinci bentte yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine ve hükmün ikinci bente açıklanan nedenlerle davacı yararına BOZULMASINA 4.3.1975 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972