Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 20/12/1972 gün ve 967/124 E. 1972/818 sayılı kararın incelenmesi davacı ile davalı Ray bank taraflarından istenilmesi üzerine Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20/12/1973 gün ve 3783 - 5091 sayılı ilamiyle, 1) Mahkemece lehine hüküm tesis edilmiş olan davalı Pak iş Kollektif Şirketinin fesih ve tasfiye haline girdiğinin yargılamanın devamı sırasında ileri sürülmemiş olmasına göre, davacı avukatının temyiz itirazı yerinde değildir. 2) Davacı, gümrük vergi ve resimlerini ödemeden, geçici ithal yolu ile yurda getirdiği malları muayyen süre sonunda yurt dışına çıkarmakla sorumludur. Onun bu sorumluluğu Kanundan ve Gümrük İdaresine verdiği ve 26/3/1963 tarih ve 3946 sayı ile tescil ettirdiği beyannamesindeki taahhüdünden doğmaktadır. Bu itibarla davacı kanunen ve aynı zamanda akden gümrük idaresine karşı yükümlülük altına girmiştir.

Davalı Banka da malların Gümrük Kanunu ve yönetmeliğinde yazılı şartlara uygun olarak yurt dışına çıkarıldığı isbat edilemediği takdirde bu mallar için öngörülen vergi ve resim tutarı (84.796,36) lirayı davacı ile birlikte müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatiyle ödemeyi, 29/3/1963 tarihli teminat mektubu ile taahhüt etmiştir. Banka yönünden garanti akdi mevcut olup mükellefiyeti de muhatabın talebi halinde mektupta yazılı meblağı ödemekten ibarettir. Banka tarafından fiili taahhüt edilen davacı şirket gümrük vergisinden şahsen sorumlu olduğundan diğer davalı (M) ye satarak yurt dışına çıkaramadığı malların gümrük vergi ve resimlerini ödeyerek, gümrük idaresine karşı olan bu borcundan kurtulmuştur.

Davacı ve davalılardan Ray bank, Gümrük İdaresine karşı aynı borçtan mes'ul iseler de aralarındaki ilişkiyi garanti akdi çevresinde mütalaa etmek gerekir. Garanti akdi davacının fiilinin gümrük idaresine karşı taahhüt edilmesi şeklindedir. Rücu meselesi de banka ile davacı arasındaki hukuki ittisalin mahiyetine bağlıdır.

Olayda borcun nakli taahhüdü mevcut değildir. davalı banka, davacının borçtan kurtulmasını sağlayacak şekilde borcu üzerine almamış, yalnız onun fiilini garanti etmiştir. Aralarında bunun aksini gösteren bir anlaşma da mevcut değildir.

Davacının, malları sattığı diğer davalı (M) ile olan ilişkisi ve satış bedeline gümrük vergi ve resimlerinin dahil edilmiş olup olmadığı davalı bankayı ilgilendirmez: Banka bu bakımdan bir yükümlülük altına da girmemiştir. Esasen davacının alıcısı aleyhine de ikame ettiği bu davada lehine karar verilmiştir.

Kanunda fiili garanti edilenin alacaklısına ödemede bulunduğu takdirde onun yerine geçerek halefiyet kaidesine dayanarak fiilini garanti edene rücu edebileceğine dair bir hüküm olmadığı gibi bankayı davacıya nazaran birinci derecede borcu eda ile yükümlü kabul ederek Borçlar Kanununun 51 inci maddesini uygulama olanağı da mevcut değildir. Çünkü fiili taahhüt edilen davacı bu fiilini yerine getirmiş ve gümrük. idaresine karşı bir borcu kalmamıştır.

Eğer davalı banka teminat mektubu ile teessüs eden garanti akdi dolayısiyle gümrük idaresine ödemede bulunmuş olsa idi ancak bu mektubu kredisine müsteniden kendisinden alan diğer davalı Pak iş Şirketine rücu edebilecekti. Davacının davalı (M) ye malını satarken satış bedeline gümrük vergi ve resimlerini dahil edip etmemesi ancak aralarındaki hukuki ilişki ile ilgilidir.

Davacı verdiği teminat mektubu sebebiyle esasen onun da sorumlu bir borcu ödediği için davalı bankaya rücu edemez.

Davacının muvakkat ithal yolu ile getirtip mükellefiyetine rağmen davalı Muzaffer'e satarak ihraç etmediği mal sebebi ile gümrük idaresine ödemek mecburiyetinde kaldığı gümrük vergi ve resimlerini aralarındaki anlaşmaya dayanarak alıcı (M) den mal bedeli meyanın'la peşin olarak almadığı ve bu itibarla davalı (M) nin Pakiş Kollektif Şirketi aracılığı ile teminat mektubunu davalı bankadan temin ettiği ve bu suretle mektubun gümrük idaresine verildiği ye gümrük idaresinin bu mektubu paraya çevirmesi halinde davalı Pak iş Şirketine, onun da alıcı diğer davalı (M) ye rücu edebileceği, o halde aralarındaki iç ilişki bakımından borçlusunun sağladığı teminat mektubundan sorumlu olan banka aleyhinde gümrüğe ödediği meblağın tahsili amacı ile bu davayı açabileceği bir varsayım olarak düşünülebilir ise de, davacı ile gümrük idaresi arasındaki vergi ve resim ödemek mükellefiyetinden, davacı ile (M) arasındaki satış akdinden, (M) ile Pak iş arasındaki kredi münasebetinden, Pak iş Kollektif Şirketi ile banka arasındaki kredi anlaşmasından, banka ile gümrük idaresi arasındaki garanti akdinden doğan hukuki ilişkiler ayrı sebeplere dayandığından kredi borcunu gümrük idaresine ödeyen davacının bu borcun ödenmesini aynı idareye karşı garanti eden davalı bankaya rücu edebileceğinin kabulü, kendi borcunu ödeyen borçlunun da, bu borcun kefiline rücu edebilmesini tasvip anlamına gelir. Ödemede bulunan borçlusunun bu borcu kefalet veya garanti akdi ile ayrıca taahhüt eden bir şahsa rücu olanağı yoktur.

Herne kadar garanti akdi asıl borçtan ayrı müstakil bir akit ise de bu ayrılık ve müstakil olmak niteliği alacaklıya mü talebe hakkı verir; yoksa borçlu borcu garanti edene rücu edemez. Zira garanti edenin borcu alacaklıya karşıdır.

Bu durumda davalı Ray bank hakkındaki davanın reddine karar verilmek gerekirken yazılı olduğu şekilde kabulünde isabet görülmemiştir, gerekçesiyle davacının temyiz itirazının reddi ile. 2 sayılı bentte yazılı nedenlerle davalı banka yararına bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden: davalı Ray bank vekili.

Duruşma yapılması için tayin edilen 15/9/1976 Çarşamba günü belli zamanda temyiz eden ve duruşma isteyen davalı vekili avukat (Z. A.) ile davacı vekili avukat (N. O.) ile avukat (C. U.) eldiler.

Temyiz dilekçesinin süresinde verilip kaydedildiği incelenerek anlaşıldı 761

Hukuk Genel Kurulunca gelen taraf vekillerinin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra vaktin yetersizliğinden dolayı işin karara bağlanmasının başka bir güne bırakılması uygun görüldü.

Bugün dosyadaki kağıtlar okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşüldü:

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki Ağıtlara, dayandığı gerektirici nedenlere göre Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen özel daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının özel daire bozma kararında gösterilen sebeplerden dolayı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 429 uncu maddesi gereğince (BOZULMASINA) davalı Raybank yararına takdir olunan (1400) lira avukatlık parasının davacıdan alınıp davalıya verilmesine, 17/9/1976 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972