Hukuki.NET


Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

 


T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E: 1974/8890
K: 1974/8500
T: 09.12.1974
  • OLAĞAN RAYİÇ
ÖZET: Kira parası konusunda olağan rayiç, konut veya işyeri olarak kiraya verilen bir taşınmaz malın belli bir mahalde ve yine belli bir zaman içinde, irat olarak getirebileceği az-çok istikrar bulmuş bir değeri ifade eder.
Olağanüstü ve özel şartlar altında yapılmış sözleşmelerdeki kira parası, rayiç saptanmasında dayanak olmaz.
(18.11.1964 gün ve 2/4 s. İç. Bir. K)
DAVA: Davalılara ait gayrimenkulün aylığı 11600 liradan kiralamışsada, Emsallerine göre, bu kira fahiş olduğundan 1/5/1972 tarihinden itibaren aylık kiranın (3000) liraya tenzili istemine dairdir.
KARAR: İddia ve Savunmaya, yerinde yapılan keşif ve bilirkişi raporuna göre, 1/5/1972 tarihinden itibaren mecurun aylık kirasının (4000) liraya indirilmesine karar verildiği hakkındadır.
TEMYİZ EDEN VE DURUŞMA İSTEYEN:
Davalı vekili Av. A.A.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
1 - Usulün 438 inci maddesinde duruşmalı işler açıklanmış, kira tesbiti davalarına bunlar arasında yer verilmemiş ve daireler Kurulunca da duruşma yapılmasına gerek görülmemiş olduğu cihetle duruşma isteğinin reddiyle incelemenin Dosya üzerinde yapılmasına karar verilmiştir.
2 - Taşınmaz mal kiralarına ait 6570 Sayılı Yasanın 2 ve 3 üncü maddelerinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi üzerine, meydana gelmiş bulunan Yasal Boşluğun doldurulması maksadiyle ittihaz edilmiş bulunan 18/11/1964 tarih ve 2/4 sayılı İçtihadı 53 birleştirme kararında yeni dönemde kira parasının bilirkişilerce Tesbit edilecek olağan rayiç ve bu tesbit edilmezse, Ekonomi esasları hak ve nasafet kaideleri uyarınca Bilirkişi tarafından bildirilecek miktar esas alınmak suretiyle tesbit olunacağı açıklanmıştır.
Kira parasının tesbitine ilişkin Uyuşmazlıklarda anılan içtihadı Birleştirme kararına göre, Mahkeme evvel emirde Bilirkişi marifetiyle olağan rayici tesbite çalışacaktır. Kira parası konusunda olağan rayiç mesken veya işyeri olarak kiraya verilen bir taşınmaz malın belli bir mahalde ve yine belli bir zaman içinde irat olarak getirebileceği az ve çok istikrar bulmuş bir değeri ifade eder.
Bu değerin müdahalesiz ekonominin kendisine özgü, arz ve talep gibi Kurallarına göre, kendiliğinden oluşmuş bulunması gerekir. Bu nedenledir ki olağan Üstü ve özel şartlar altında yapılmış akitlerdeki kira parasına bakılarak rayiç belli etmek cihetine gidilemez. Olağan rayiç tesbit edilmediği takdirdedirki ancak Ekonomi esasları hak ve nasafet uyarınca kira parasının tesbiti icap eder.
Davada kira parasının tesbiti istenilen İşyeri, Ankara Şehirler arası Otobüs Terminalinde bulunan davacının müsteciri olduğu ve Olağan rayicin tesbitine elverişli ve sayıda benzer ve emsalleri bulunan Bilet Satış yeri ile bu Yere bağlı Otobüslerin kalktığı Perondan ibarettir. Bu işyerleri Terminalin yapılmasından sonra Sahibi olan Kamu Kuruluşlarınca kapalı zarf usuliyle ihaleye çıkarılmış ve isteklilere bu meyanda davacıya teklif ettikleri bedelleri üzerinden 1/5/1969 Mukavele ile (3 yıl süre için) kiraya verilmiştir.
Davacının icarında bulunan 4 No. lu dükkan ile buna ait 4 no'lu peronun aylık kira parası olan 11.600 liranın yeni dönem olan 1/5/1972 tarihinden itibaren (3000) lira olarak tesbitini istemiş ve sebep olarak ta davalı idarelerin Mukaveleden sonra Peron yolu çıkış kapısına iki ve bagaj mahallinin bulunduğu yere 3 olmak üzere 5 dükkan daha ilave etmek suretiyle iş hacmini düşürdüğü öne sürülmüş bulunmaktadır. Mahkemece yapılan ilk keşif sonucunda: Olağan rayici tesbit için bilirkişilerce yapılan Emsal incelemesi ile verilen raporda Terminaldeki Ayni bilet satış Holü üzerinde ebat alan ve sair nitelikleri itibariyle dava Konusu olan İşyerine benzer durumda bulunan Peronlu 2,5 ve diğer Bilet satış hol üzerindeki 21 ve 22 no'lu işyerlerinin aylık kira paralarının 18170, 16600, ve 11500 TL. olduğu ve müstecirlerinin yeni dönem için mukavelelerini yenileri ayni işe tahsis edilmiş diğer işyerlerinin de büyük çoğunluğunun aylık paralarının 11.000 liranın üstünde bulunduğu 54 açıklanmış olmasına göre, terminalde nakliye komisyonculuğu yapılan otobüslerin kalkmasına yarayan Peronlu İşyerlerinin kendiliğinden oluşan az çok istikrar bulmuş bir rayici olduğu ve davacıya ait İş yerinin aylık kira parasının rayice uygun bulunduğu yolundaki ilk bilirkişi Mütalaası, karşısında davanın reddi gerekirken olağan rayicin tesbitinde geçerli Olmayan bazı hususlar dikkate alınmak suretiyle kira parasının 4000 lira olabileceği yolunda sonradan alınan Bilirkişi mütalaasına dayanılmak suretiyle karar verilmesi isabetsiz, davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Hükmün (BOZULMASINA) 9/12/1974 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
İçtihat:
Hukuk Forumlarından Seçmeler
  • 2. küçük dairemde kira artış anlaşmazlığı 
  • 29.04.2025 15:42
  • Sözleşmede anarak whatsapp yazışmalarının yasal bildirim kanalı ilan edilmesi. 
  • 29.04.2025 00:17
  • Sözleşmedeki "görüş alınarak" ifadesi, görüşü alınan tarafa eylemi engelleme hakkı verir mi? 
  • 29.04.2025 00:03
  • [Babalık davaları] Evlat edinilen çocukların eski baba adı değişimi hk. 
  • 27.04.2025 11:06
  • Kısmi Kabul ve Kısmi Red Kararından Sonra 3/4 oranından indirimli icra vekalet ücreti 
  • 26.04.2025 09:11


    Yeni Mevzuat

  • KDV Filo Kiralama Şirketleri (Fleetcorp) Borçlarını Devir ALan Varlık Yönetim Şirketleri 

  • Filo Kiralama Şirketlerinin Borçlarının Varlık Yönetim Şirketlerine Devri Halinde KDV 

  • Trafik kazasında kusuru olmayan alkollü sürücüye kasko hasarı ödenir 

  • Keşide tarihinin tahrif edildiği ve ibraz sürelerinin geçtiği çekler Borçlu olunmadığının Tespiti 

  • İkinci Nesil İnternet Sitelerinin Hukuki Statüsü 




  • YARGITAY KARARLARI :
    İçtihat Arama motoru anasayfa   2007   2006   2005   2004   2003    2002    2001    2000   1999    1998    1997    1996   1995   1994   1993    1992    1991    1990    1989    1988    1987    1986    1985    1984    1983    1982    1981    1980    1979    1978    1977    1976    1975    1974    1973    1927-1972

    Diğer Bölümlerimiz +
    Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

    İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini