 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1974/4629
K: 1975/474
T: 28.01.1975
DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İstanbul As. 3. Ticaret Mahkemesince verilen 26.6.1974 tarih ve 132/249 sayılı hükmün temyizen tetkiki taraflar avukatlarınca istenmiş olmakla davalı avukatının duruşma talebine binaen duruşma içni tayin edilen 28.1.1975 gününde davacı avukatı İ.G. ile davalı avukatı G. T. gelip temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, davalıya ait S. gemisi ile Kıbrıs'a 2.900 Kg. ağırlığında 24 kap dekor ve tiyatro malzemesi gönderildiğini ve 1.8.1971 tarihli konşimentonun davalının İzmir acentası tarafından düzenlendiğini, Kıbrıs'ta muhtelif temsiller verildikten sonra aynı eşyanın İzmir'e götürülmek üzere limasol'dan S. gemisine yüklendiğini ve Kıbrıs acentası tarafından 27.8.1971 tarihli konşimentonun düzenlendiğini, geminin İzmir dönüşünde 23 kap eşya bulunduğu ve 1.450 kg. ağırlığında (30.000) lira kıymetindeki rezistans makinenin noksan olduğunun düzenlendiğini belirten (30.000) liranın 2.9.1971 tarihinden kanuni faizi ile davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili savunmasında, boşaltma puantajında ve kargo raporunda bir noksanlık gözükmediğini, 24 kap dekor eşyasının ölçü ve tartısının ve içindeki eşyalar ile kıymetlerinin belli edilmediğini, noksanlığın ambalaj kifayetsizliğinden ileri gelmiş olabileceğini, bu durumdan sorumlu sayılamıyacaklarını, sorumlu sayılsalar bile konşimento umumi şartlarının 23. maddesine göre ödenecek tazminatın (50) liradan ibaret olacağını, ayrıca bir ay içinde yazılı talep yapılmadığından dava hakkının düştüğünü, faiz istenemiyeceğini, eşyanın cins ve kıymeti konşimentoya yazılmadığından T.T.K. 1114. maddesine göre parça başına (1.500) lira sorumlu olabileceklerini ileri sürmüştür.
Mahkemece tarafların delilleri toplanmış, konşimento, ardino, kargo raporu, tesellüm sırasında düzenlenen tutanaklar, cihazın kıymetine dair alınan bilirkişi raporu gözönünde tutularak cihazın bedeli (14.600) liranın dava tarihinden % 10 faizi ile davalıdan tahsiline fazla talebin reddine karar verilmiştir.
Hüküm, taraflarca temiz olunmuştur.
Kaybolduğu iddia edilen eşyanın cins ve kıymetinin yükleten tarafından davalı taşıyıcıya her parça için ayrı ayrı bildirilmediği ve konşimentoya cins ve kıymete ait bu yolda bir beyanın yapılmadığı konusunda uyuşmazlık yoktur. duruşma sırasında davalı vekili kıymetin bilirkişi aracılığı ile tespit edilmesi hususunda herhangi bir talep ve beyanda bulunmamıştır. T.T.K. nunu 1114. maddesinde deniz hukukunun özelliklerinden biri olarak yükletenin yükün cins ve kıymetini yükleme başlamadan önce bildirmediği ve bu beyanı konşimentoya yapılmamış olduğu takdirde taşıyanın her halde beher koli veya parça başına en çok (1.500) lira ile sorumlu olacağı kuralı vazedilmiştir.
Konşimentoda (24 kap tiyato dekor eşyası) kaydı bulunmaktadır. Bilirkişi ise (Rezistans makinesi) değerini tespit etmiştir.
Sözü geçen 1114. madde gereğince eşyanın hem cins hem de kıymetinin bildirilmesi ve bu bildirinin konşimentoya yazılması mecburiyeti vardır. kaybolan eşyanın cinsi ve kıymeti konşimentoya dercedilmemiş diğer 23 parça eşya arasında (Tiyatro dekor eşyası) olarak kaydedilmekle iktifa edilmiştir. Aynı cins malı teşkil etmedikçe her parçanın cinsinin yükletenin beyanı üzerine konşimentoya ayrı ayrı dercedilmesi lazımdır. Bir eşyanın konşimentoya cinsi yazılmakla beraber değeri de açıkça kaydedilmemiş ise kural olara koli veya parça başına tazminat miktarı (1.500) lirayı geçemez. Bu hükmün yanı kanunun 1116. maddesinin 5. bendi gereğince amir bir hükümdür. Ancak konşimentoya dercedilen beyandan yükün cins ve kıymeti anlaşılabiliyorsa 1114. maddenin uygulama olanağı kalmaz. Mahkemece hilafı kabul edilerek ve (Tiyatro dekor eşyası) kaydı kaybolan ambalajın içindeki (rezistans makinesi) cinsini gösterdiğinden ve değer bildirilmemiş olsa dahi bu suretle cinsin beyan edilmiş olması karşısında 1114. maddenin uygulama olanağı bulunmadığından bahisle rayiç değere göre 1112. madde gereğince tazmin kararı verilmesinde isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarını reddine ve davalı yararına BOZULMASINA ve 1000 lira duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya berilmesine, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine 28.1.1975 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.