 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1974/3410
K: 1974/3415
T: 03.12.1974
- AKARYAKIT SATIŞ FİATI TAŞIMA ÜCRETİ TİCARİ ALACAK DAVASI
ÖZET: 1 - Akaryakıt satış fiatı hükümet kararı ile belirlendiğine ve Ayancık'daki fiatlar da belli edildiğine göre taşıma ücretinin fazlalığından bahisle Ayancık'daki fiatın değişmesine yolaçacak bir sonuca gidilemez. Bu hususdaki kararın iptali için açılan dava Danıştay'ca reddolunmuştur. Davalının Danıştay'daki dava sırasında verdiği cevaba dayanılarak hüküm kurulamaz.
2-O halde, hükümet kararındaki fiat usulen gözönünde bulundurulmak suretiyle Samsun teslimi akaryakıtın Ayancık'da perakendi fiatı üzerine davalı tarafından Sinop yerine Samsuna teslim nedeniyle gerçekten kiloda 5,46 kuruş bir indirim yapılıp yapılmadığının araştırılması, yapılmış ise davacının istediği kiloda üç kuruş fark, sözü edilen 5,46 kuruşa dahil olacağından davanın reddedilmesi gerekir.
(79 s. Milli Korunma Suçlarının Affına Dair K m. 5)
(6.4.1967 gün ve 6/7956 s. Bakanlar Kurulu Kararı)
Taraflar arasındaki davadan dolayı (Ankara) Asliye 1 nci Ticaret Mahkemesince verilen 10.4.1974 tarih ve 37/103 sayılı hükmün 78 duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı avukatı tarafından istemiş olmakla duruşma için tayin edilen 3.12.1974 gününde davacı avukatı t. U. ile davalı avukatı A. C. gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonda vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı, Ayancak bayii olduğunu, 10.4.1967 tarihli resmi gazetede yayınlanan 6.4.1967 tarih ve 6/7956 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 79 Sayılı Kanunun 5 nci maddesine dayanılarak yürürlüğe konmuş bulunan akaryakıt alım - satımına ait kararın birinci maddesine göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca akaryakıtın azami satış fiatının tespit edilmekte olduğunu, mahalli azami satış fiatının ise, ana depodan sonraki unsurların ilavesi ile belediyelerce hesaplanıp bakanlığının tasdiki ile yürürlüğe konulduğunü, Ayancıkta 7 kuruş nakliye ücreti de dahil olmak üzere toptan satış fiatının (145.73) kuruş tespit edildiğinin Akaryakıtın Sinoptan değilde Samsun deposundan verilmesi sebebiyle nakliye ücreti arttığından zarar ettiğini, nakliye ücretinin 12 kuruşa çıkarılması için belediye'ye vaki müracaatının red edildiğini, bu kararın iptali için Danıştay 12 nci Hukuk Dairesine açtığı (970/2223 Esas Sayılı) davanın da red olunduğunu, Petrol Ofisi aleyhine açtıkları 971/2310 esas sayılı davanın da (10.91) kuruş nakliye ücreti ödenmekte olduğu gerekçesiyle Danıştay'ca reddedildiğini, kendisine (10.91) kuruş değil (7.71) kuruş nakliye ödenmekte olduğunu, (21 .7.1971)'den itibaren nakliyenin (11.17) kuruşa yükseltildiğini, Bakanlığa yaptığı ilk müracaat tarihi (1.1.1969) ile bu son arttıran tarihi olan (21.7.1971) arasındaki alıp naklettiği akaryakıt (2.894.820) kg.'ına ulaştığından kendisine (86.844.60) lira eksik ödeme yapıldığını belirterek bu meblağın % 10 faizi ile tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili savunmasında, davanın Danıştay'ın görevine dahil olduğunu, işin esası Danıştayda incelenip reddedildiğinden aynı sebep ve vakıaya dayanarak tekrar dava açılamıyacağını Danıştayın 971/2320 esas sayılı dosyasında, Samsun - Ayancık arası nakliye ücreti olarak davacıya (7.71) kuruş verildiği, ayrıca Semsun'dan ikmal yaptığı için kilometre başına fazla mesafe için 3 kuruş daha ödendiği, davacıya gerçekte (10.71) kuruş nakliye ödendiğinin tespıt edilmiş bulunduğunu, husumetin fiatları tespit eden Bakanlığa Yöneltilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
Mahkemece davalının, görev, husumet ve kesin hüküm itiraz ve savunmaları reddedilmiş ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak 79 (86.844.60) liranın dava tarihinden % 10 faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Hüküm davalı tarafından temyiz olunmuştur.
Yukarıdaki açıklamadan da anlaşılacağı gibi taraflar arasında. ki anlaşmazlık davacının satış yaptığı Ayancıktaki akaryakıt parekende fiatının unsurlarından olan taşıma ücretinin miktarına ilişkin bulunmaktadır.
Davacı Sinop yerine Samsun deposundan teslimat yapılması sebebiyle kiloda 3 kuruş taşıma farkının davalı tarafından ödenmesini istemiştir.
Bilindiği gibi akaryakıt fiatları Hükümet kararı ile tespit edilmekte ve bunun unsurları olarak depo fiatı, taşıma ücreti ve belediye istihlak resmi ile acenta ve parekendeci kar payları kabul edilmektedir.
Davacı iddiasına göre, Ayancıktaki akaryakıt'ın satış fiatı İstanbul'daki depo teslimi üzerinden hesap edilerek Sinop yerine Samsun deposundan teslimat yapıldığı için Samsun'un taşıma farkını istemekte; davalı savunmasına göre, davacıya akaryakıtın teslim edildiği Samsun Depo fiatından Sinop depo maliyet farkı (5.46) kuniş tenzil edilmek suretiyle oradan Ayancıka taşıma, belediye istihlak resmi, acente ve perakendeci kar payları ilave edilerek Ayancıktaki satış fiatı bulunmakta ve davacıya bir borçlarının olmadığı bildirilmektedir.
Akaryakıt satış fiatı hükümet kararı ile taayyün ettiğine ve Ayancıktaki fiatlar da belli olduğuna göre, taşıma ücretinin fazlalığından bahisle Ayancıktaki fiatın değişmesine müncer olacak bir sonuca gidilemez. Bu husustaki kararın iptali için açılan dava Danıştay tarafından reddolunmuştur. Davalının Danıştay'daki dava sırasında verdiği cevaba müsteniden hüküm tesis edilemez.
O halde hükümet kararındaki fiat unsurları gözönünde bulundurulmak suretiyle Samsun teslimi akaryakıtın Ayancıkta perakende fiatı üzerinden satışında taşıma ücretinin hesap edilmesi davalı tarafından Sinop yerine Samsun'da teslim sebebiyle gerçekten kiloda (5.46) kuruş bir tenzilat yapılıp yapılmadığının araştırılması, yapılmış ise davacının istediği kiloda 3 kuruş fark, sözü edilen kiloda (5.46) kuruşa dahil olacağından, davanın reddedilmesi gerekir.
Bu esaslar gözönünde tutulmadan ve davalı ofis vekilinin bilirkişi raporuna vaki 28.12.1973 tarihli itiraz dilekçesi reddedilmek suretiyle yazılı olduğu şekilde hüküm tesisinde isabet görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (1000) lira duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine ve ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 3.12.1974 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.