DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Ankara As. 3. Ticaret Mahkemesince verilen 17.4.1974 tarih ve 131/118 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı avukatı tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 26.11.1974 gününde davacı B.N.E ve avukatı A.D. ile davalı Avukatı M.H.Ö. gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları ve davacı asil dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği konuşulup düşünüldü :

KARAR : Davacı, kendisinin mangenez maden ocağı sahibi olduğunu, davalıya 3 parça numune gönderdiğini, davalının 27.7.1967 tarihli mektupla mümune olarak bir ton maden istediğini, bu miktarı gönderdiğini, bir süre sonra davalı şirketin yetkili iki elemanının Ankara'ya geldiklerini, birlikte ocağa gittiklerini, davalı şirket elemanlarının acele olarak 10 ton madenin gönderilmesini istediklerini, ocakta günlerce çalışma yapılarak mümuneye uygun (6450) kg. isteyince ona geçici kaydı ile (25.9.1967) tarihli bir tesellüm belgesi verildiğini, bu belgede cevherin numune olarak alındığı hakkında bir beyan bulunmadığını, ancak nümuneye uygun olup olmadığının inceleneceği kaydı mevcut olduğunu, davalının 31.10.1967 tarihli mektubunda aldıkları cevaherin 500 kg.'nın tecrübe için kullanıldığını, cevher işlerine yaramadığını belirterek bakiyesinin geri alınmasını isteğini, 7650 kg. cevherin nümune olmayacağını, esasen muayene için 3 ay beklemenin normal sayılmayacağını, bu tutumdan davalı şirketin elinde bulunan ve işe yaramayan başka madenleri kendilerine vermeğe çalıştığının anlaşıldığını izah ederek 7450 kg (için tonu (2000) liradan) madenin bedeli (14.900) liranın kanuni faizi ile davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı selahiyet itirazında bulunmuş mahkemece selahiyet yönünden dava reddedilmiş, davacının temyizi üzerine Dairemizce karar bozulmuştur.

Mahkemece bozmaya uyulmuştur.

Davalı savunmasında, manganez cevherinin pil imalinde kullanılıp kullanılmadığının tespiti için kimyasal analiz yeterli olmayıp, kristaloğrafi. spektroğrafi ve pil hamuru yapılarak, tecrübi piller imal edilip muhtelif testlere tabi tutulması gerektiğini, bu sebeple bir ton mümune istendiğini, bunun beğenilmediğini davacının isteği üzerine iki elamanın maden ocağına gönderildiğini, orada kendilerine gösterilen maden bir ton tetkiki edilmek üzere istendiğini, davacının 6450 kg. gönderlidiğini, bu cevherin incelenmek üzere geçici olarak kabul edildiğini, sonradan matluba muvafık görülmediğinden geri alınmasının davacıya bildirildiğini, ortada tespit edilmiş bir fiat ve satış akdi mevcut olmadığını, ocağa gönderilen Basmacıyan ve Ender İkiışık'ın şirketi temsile yetkileri olmadığından ilzam edici bir taahhütte bulunamayacaklarını ileri sürmüştür.

Mahkemece gerekli yazışmalardan sonra bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve taraflar arasında gerek satış konusu cevherin vasfı ve kalitesi, gerekse davacının teslim etmiş olduğu cevherin vasıf ve kalitesinin tespit edilmedği, aradan uzun zaman geçtiğinden şimdi yapılacak analiz ve incelemenin ihtilaflı cevherin durumunu tespite imkan vermiyeceği, davalının cevheri teslim aldıktan sonra uzun süre cevap vermediği ve bir tahlil raporu dahi ibraz etmedeği ve satışın tekemmül ettiği ifade ve kabul olunarak tonu (1450) liradan (10.725.50) liranın dava tarihinden % 10 faiziyle davalıdan tahsiline, fazla talebin reddine karar verilmiştir.

Hüküm davalı tarafından temyiz olunmuştur.

1 - Davalı alıcının 27.7.1967 tarihli mektupla istediği bir ton ve bilahare kamyonla sevkedilen maldan 500 kg. madeni kabul ettiğinde uyuşmazlık yoktur. Bunların bedelinin de davalının verdiği 10.10.1972 tarihli dilekçenin son satırında beyan ettiği gibi bilirkişiler kurulunun bildirdiği fiat üzerinden tespiti doğrudur.

2 - Ancak davacı satıcının 6.11.1967 tarihli ihtarnamesinde kabul ettiği gibi kamyonla sevkedilen ve 6450 kg. olduğu anlaşılan madenin 25.9.1967 tarihli tesellüm makbuzu mukabilinde davalı alıcı tarafından tesellüm edildiği ve fakat bu tesellüm makbuzunda (İncelenmek üzere geçici olarak kabul edilmiştir) kaydının bulunduğu bir gerçektir.

Bu durumda taraflar arasındaki hukuki ilişkinin muayene kaydı ile satış olduğu ve fakat semenin tayin edilmediği sübuta ermiştir.

Borçlar Kanununun 221. maddesi gereğince satılan, muayene edilmeksizin alıcıya teslim edildiği takdirde mukavelenin veya adetin tayin ettiği müddet içinde ve böyle bir müddet taayyün etmiş değilse satıcının ihtarı akabinde alıcı satımı kabul etmediğini beyan veya satıcıya reddetmezse satım tekammül etmiş addolunur. Alıcının semini ihtirazi kayıt dermeyan etmeksizin tamamen veya kısmen tesviye veya satılanı tecrübe için zaruri olan suretten başka bir surette tasarruf eylemesi ile de satım tamam olmuş olur.

Tesellüm belgesi 25.9.1967 tarihinde tanzim edilmiş ve alıcı tarafından red cevabı ise 31.10.1967 tarihinde verilmiştir. Davalı aradaki 35 günlük sürenin muayene ve tecrübe süresi olduğunu savunmuştur. Bu süre ile ilgili taraflar arasında bir mukavele bulunmadığı gibi sözü edilen 35 gün içinde satıcı alıcıya bu hususta bir ihtarmamede göndermemiştir. Borçlar Kanununun 221. maddesinde ayrı bir süre tayin edildiği için ayıp ihbarına ilişkin Türk Ticaret Kanununun 25. maddesinin 3. bendinde ve Borçlar Kanununun 198. maddesinde yazılı süreler olayda uygulanmaz.

O halde olayda muayene için ne kadar bir süreye ihtiyaç bulunduğu Borçlar Kanununun 221. maddesinde belirtildiği şekide (adete) göre tayin edilmek lazımdır. Bu husus mahkemece incelenmemiştir.

Alıcı adete göre normal bir süre içinde red cevabı vermişse bu retde haklı olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu amaçla tesellüm ettiği madenin taraflar için belli olan pil içinde kullanılıp kullanılamıyacağının tespiti icap eder. Bu nedenle de madenin muayene ve tahlili gerekir. Teslim edilen mal olduğu hususunda tarafların ittifak ettiği maden mevcut ise onun, aksi takdirde davacıya ait maden ocağından, malın sevkinden yapıldığı gibi seçilmek suretile alınacak numunenin evsafının tesbitinde zorunluluk vardır. Süre normal ve evsaf kullanılmayacak nitelikte ise davalı alıcı malı reddetmekte haklıdır. Bu itibarla satım tekammül etmemiş addolunur.

Alıcı reddetmekte haklı değilse, satım tekammül etmiş olacağından bakiye 5.950 kg. madenin fiatının Borçlar Kanununun 209. maddesinde gösterilen gün ve mahal itibarile tayini lazımdır.

Bu itibarla eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm tesisinde isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda 2. bentte açıklanan nedenlerden dolayı davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (1000) lira duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine ve ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 29.11.1974 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972