DAVA : Muzaffer Hancı,Gürsel Hancı,Mehmet Hancı,Meliha Hancı,Samime Hancı Aysel Yıldız.Huriye Seval Yılmaz,Nuran Yüncü,Hakan Hancı,Mehmet Vehbi Dinç, ve Hasan Hancı tarafından kollektif şirketi statüsünün anonim şirkete dönüştürmesi talebine binaen İzmir As. 2. Ticaret Mahkemesince verilen 15.2.1974 gün ve 31/25 sayılı hükmü onayan Dairenin 16.4.1974 gün ve 1126/1369 sayılı ilamı aleyhinde davacılar avukatı tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup, düşünüldü:

KARAR : Davacılar, (Ş.K.F.K.Ş.M.H. ve M.H. halefleri) adındaki şirketin, Anonim şirkete çevrilmesine dair verdikleri karar gereğince düzenledikleri ana sözleşmenin tasdikini talep etmişlerdir.

Mahkemece, Türk Ticaret Kanunun hükümlerine göre, bu kollektif şirket fesih ve tasfiye edilmedikçe, anonim şirkete dönüşmesi mümkün olmadığından talebin reddine karar verilmiş ve hüküm Dairemizin 16.4.1974 tarih ve 1126/1369 sayılı kararı ile onanmıştır.

Davacılar vekili süresinde verdiği dilekçe ile özetle temyiz dilekçelerindeki itirazlarının cevapsız bırakıldığını, taleplerinin Türk Ticaret kanunun 152. maddesine uygun olduğunu, mahkeme kararının haklı bir nedene dayanmadığını, kollektif şirketin fesih ve tasfiyesi halinde anonim şirkete dönüşmesinin mümkün olamıyacağını, mahkeme ve Yargıtay kararlarının 152 inci maddeyi ortadan kaldırdığını,taleplerinin kabulü halinde hiç bir kimsenin menfaatlerinde haleldar olmıyacağını, yargıtay kararında ilmi içtihatları cevaplandırması gerektiğini, ileri sürerek kararın düzeltilmesini istemiştir.

Türk Ticaret kanunun 152. maddesi şirket nev'inin değiştirilmesi hususunda genel bir kural getirmekle beraber, anılan kanun ilgili diğer hükümleri ile birlikte mütalaa edilmesi gerekir.

Nitekim Türk Ticaret Kanununun 268. maddesi ile 553. maddesi de, (tasfiye edilmeksizin) şirket nev'inin değiştirilmesi konusunu düzenlemiştir.

Bundan başka aynı kanun 147. maddesinde şirketlerin birleşmesi şartları meyanında aynı nev'iden olan şirketlerin birleşmesine cevaz vermiş ve bu bakımdan kollektif ile komandit şirketleri ve anonim ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri aynı nev'iden saymıştır. Kaldı ki 3. şahıslara karşı bütün mal varlığı ile sorumlu olan koolektif şirket ortaklarının, bir statü değişikliği ile koydukları sermaye oranında sorumlu olacak şekilde kollektif şirketi anonim şirketine dönüştürmeleri de, 3. şahısların hukuki yönünden, terviç edilemez.

Şu halde sözü edilen 152. madde şirket nev'inin değiştirilmesi hususunda genel bir kural koymuş olmakla beraber, kanunun bazı şirket nev'ileri için bu konuda özel hükümler koyması ve 147. maddesinde şirketlerin birleşmesini dahi yalnız aynı nev'iden olanlar için terviç etmesi, 3. şahıslarının hukukuna etkili olan nev'i değiştirmede tasfiye edilmeksizin bir şirketin nev'i değiştirebileceğinin mutlak surette kabulü amaç ve anlamını taşımaz. Yargıtay'ın kökleşmiş içtihadı da bu doğrultudadır.

Esasen kollektif şirketin anonim şirkete çevrilmesi istendiğine göre, bu iki nev'i şirkette sorumluluğun aynı nitelikte olmadığı; birincinin şahıs, ikincinin sermaye şirketi olduğu bilinen bir gerçektir.

Bu itibarla mücerret yeni şirketin eskisinin devamı olduğunun kabulü, eskisinin tabi bulunduğu sorumluluk kurallarının yenisi hakkında da uygulanmasına imkan vermez.

Ticaret kanunu hükümlerinin yorumlanmasında, diğer pozitif hükümlerinin yorumuna ilişkin ilkelerden ayrılmak için haklı bir sebep gösterilemez; şekli yorum değil, amaca göre yorum esastır; aksi takdirde menfaatlerin telifinde adil sonuç gerçekleşmez.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı karar düzeltme dilekçesinin H.U.M.K.nun 442 maddesi gereğince REDDİNE, ve karar düzeltilmesini isteyenden takdiren (100) lira para cezası alınarak hazineye gelir kaydedilmesine 20.5.1974 gününde çoğunlukla karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Ticaret şirketlerinin birbirleri ile birleşmesi ya da bir şirketin diğer bir ticaret şirketine katılması halinde, kalan veya yeni kurulan şirket dışında ki ticaret şirketlerinin fesih ve tasfiye edilmeleri gerektiği noktasında tereddüt yoktur. (Türk Ticaret Kanununun 146 ve 151.) olayda olduğu gibi, durumunu muhafaza etmek isteyen, ancak genişleyen imkan ve faaliyetleri dolayısıyla ve gerektiğinde halka açılmak arzusu ile günün koşullarına uygun daha kapsamlı girişimlere atılmak ve yeni nevin fayda ve kolaylıklarından yararlanmak amacını güden bir kollektif şirketin anonim şirkete dönüşmesi (nevi değiştirmesi) halinde, fesih ve tasfiyesinin gerekçeğine dair kanunlarımızda hiçbir hüküm mevcut değildir. Gerçekten Kollektif şirketlerin infizah sebeplerini sayılı ve sınırlı şekilde gösteren Türk Ticaret Kanununun 185. maddesinin 3. bendinde sadece (şirketin diğer bir şirket ile birleşmesi) fesih sebebi olarak gösterilmiş nev'i değiştirmesi halinde infisah edeceğinden söz edilmemiştir. Aynı kanunun 268. maddesi ile bir kollektif şirketin tasfiye edilmeksizin komandit şirkete ve komandit şirketin aynı yolla kollektif şirkete dönüşebilec ekleri öngörülmüş bu takdirde dahi tasfiyeye gerek olmadığına değinilmiştir. Türk Ticaret Kanununda Özel nitelik taşıyan 439, 553 ve 555. maddeleri de anonim şirketin limited şirkete dönüşmesi ile ilgili olup yine nev'i değiştiren şirketin tasfiyesine gerek bulunmadığı maddelerde açıkca belirtilmiştir. Görülüyorki, kollektif şirketin anonim şirkete dönüşmesi halinde kanunlarımızda uygulanacak özel bir hüküm bulunmadığından, Türk Ticaret Kanununn nev'i değiştirme ile ilgili genel hükümlerini uygulama zorunluğu ortaya çıkan (Türk Ticaret Kanununun 138. maddesi) konu ile ilgili genel hüküm ise, ayni kanunun 152. maddesinde yer almaktadır. Bu husus kanun gerekçesinde (yürürlükte olan kanun, muayyen tipteki bir ticaret şirketinden tüzel kişiliğini ve ayniyetini muhafaza etmek üzere hangi şartlar altında diğer bir şirket tipine çevrilebileceği hususunda hiçbir hükmü ihtiva etmemektedir. Bu boşluğu doldurmak maksadiyle tasarının 152. maddesindeki hüküm teklif edilmiştir. Bu suretle tip değiştirme keyfiyetinin bir halefiyet münasebetini tevlit etmeyeceği ifade edilmiştir.) şeklinde ve her türlü kuşkuyu ortadan kaldıracak biçimde tanımlanmıştır. Bu açıklamalardan olaya uygulama sorumluğu bulunduğu anlaşılan Türk Ticaret Kanunun 152. maddesinde aynen (bir ticaret şirketinin nev'inin diğer bir ticaret şirketi nev'ine çevrilmesi, kanunda aksine hüküm olmadıkça, yeni nev'e ait kuruluş merasimine tabidir; böylece yeni nev'e çevrilen şirket eskisinin devamıdır.) devrilmekte olmasına ve tür değiştirmeden önce fvesih ve tasfiyenin sorumlu olduğuna dair başkasına ve tür değiştirmeden önce fesih ve tasfiyenin sorumlu olduğuna dair başkaca bir hüküm bulunmamasına, başka bir deyişle yeni tür şirketin eskisinin devamı olacağı açıkça kabul edilmekle yeni bir şirket kurulmuş sayılamayacağına göre, diğer şartların gerçekleşmesi halinde tip değiştiren kollektif şirketin fesih ve tasfiyesine gerek bulunmadığı kanısı ile çoğunluk oyuna karşıyım.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972