 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E:1974/6547
K:1975/736
T:13.02.1975
* ÖZET:Çıkarılan üyenin, Üyelik ten çıkarmaya ilişkin Sendika Genel Kurul Kararı kesinleşinceye kadar, Üyenin çıkarma kararına karşı Genel Kurula başvurmaması halinde ise Genel Kurulun Toplanma tarihine kadar üyelik niteliği devam eder.
(274 s. Sendikalar K m. 8)
Davacılar, 15 Kasım 1970 tarihli A... Türkiye Müzisyenler Sendikası Olağanüstü Genel Kurulu adı altında yapılan toplantının usulsüzlük, yetkisizlik, Tüzük ve Yasa hükümlerine aykırılık durumunun tesbiti ile toplantının iptaline karar verilmesini istemişlerdir.
Mahkeme, 15 Kasım 1970 tarihli A... Türkiye Müzisyenler Sendikası Olağanüstü Genel Kurulu adı altında yapılan toplantının Kanuna, Sendika ana nizamnamesine aykırı olduğu ve bundan sonra davalılardan M. O.... nün ihracına karar verildiği ve kararın yerinde olmadığı anlaşıldığından 15.11.1970 tarihli A... Müzisyenler Sendikası Olağanüstü Genel Kurulu adı altında yapılan toplantının davası olarak M. O... yönünden iptaline, davacılardan H. A....'un A.... Sendikası üyesi olmadığı anlaşıldığından, H. A...'un A.... Müzisyenler Sendikası Genel Başkanı sıfatıyla açmış olduğu davanın reddine karar vermiştir.
1 - Davacı M. O.... (G....), üyesi bulunduğu davalı Sendika'nın 15 Kasım 1970 tarihinde (A..., Türkiye Müzisyenler Sendikası Olağanüstü Genel Kurulu) adıyla yapılmış toplantının iptalini istemiştir. Sendika Ana Tüzüğü ile olağanüstü toplantılarda gündeme bağlılık esası öngörülmüştür ve toplantının en az 7 gün önce o yerde yayınlanan iki gazete ile ilanı zorunluğu saptanmıştır. Bu gereğin yerine getirilmediği temyiz dilekçesinde dahi kabul edilmiştir. Şu duruma göre, davada, iptal için ileri sürülen nedenlerden en az birinin varlığı kanıtlanmıştır. Hal böyle olunca, mahkemenin anılan toplantıyı geçersiz bulup iptal etmesinde yasalara uygun düşmeyen bir yön yoktur.
Gerçi; davalı taraf, davacının toplantıdan sonra ve hükümden önce Sendikadan çıkarılmış bulunduğunu, çıkarma kararının da kesinleşmiş olduğunu ve üyelik niteliğini yitirmiş davacının böyle bir dava açamıyacağını iddia etmektedir. Ancak bu savunma benimsenemez. Zira, Sendikalar Kanunu'nun olaya uygun düşen ve özel hüküm niteliğini taşıdığı için genel hükümlere göre uygulama önceliği bulunan 8 nci maddesinde aşağıdaki hükümlere yer verilmiştir: (1 - Kanun ve teşekkül tüzüğü hükümleri gereğince teşekkülden çıkarılan üyenin, çıkarma kararına karşı genel kurula başvurma hakkı vardır. Genel kurul kararına karşı, bu kararın ilgiliye tebliğinden itibaren üç ay içinde, iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye ilgili tarafından itiraz edebilir; mahkemenin kararı kesindir.
2- Çıkarılan üye hakkındaki genel kurul kararı, 12 nci maddede gösterilen resmi makamlara yazıyla tebliğ edilir. Genel Kurul kararına karşı, bölge Çalışma Müdürlüğü, keyfiyetin yetkili resmi makama tebliğinden itibaren üç ay içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye itirazda bulunabilir; Mahkemenin kararı kesindir. Yasama belgelerine göre, bu hüküm sendika içi iktidar mücadelesinde sendika üyelerinin özgürlüğünü korumak için yasaya konulmuştur ve yasa koyucunun bu amacı, özellikle maddenin 2 sayılı bendinde belirgin biçimde görülmektedir. Gerçekten madde, belirtilen amaca uygun olarak, üyelikten çıkarmaya ilişkin Sendika Genel Kurul Kararı'nın kesinleşmesine değin üyelik niteliğinin devam edeceği yolunda düzenlenmiştir. Bunun istisnası, üyenin çıkarma kararına karşı Genel Kurula başvurmamasıdır. Bu durumda dahi üyelik niteliği, Genel Kurul'un toplanma tarihine kadar devam eder. Bu düzenleme biçiminde çıkarma işleminin kesinleştiği tarihe kadar üyenin üyeliğin kendisine sağladığı- bir kesimi gündelik geçimine ilişkin bulunan - Anayasal nitelikteki sendikal haklardan yoksun bırakmamak ve böylece iş hukukunun temci ilkelerinden olan "işçiyi koruma" düşüncesini gerçekleştirmek gibi kaygıların etkili bulunduğu açık ve seçiktir.
Bu olayda ise, henüz Genel Kurul toplanmamıştır ve davacının çıkarma işlemine karşı Genel Kurula başvurma hakkı vardır. Bu bakımdan, davacının Sendikadan çıkarılmış olmakla üyelik niteliğini yitirmiş bulunduğu söylenemez.
Bu ve karar yerinde bu doğrultuda yer alan gerekçelerle davalının temyiz itirazları reddolunmalı; usul ve yasaya uygun bulunan hüküm onanmalıdır.
2- Hükmün onanması sonucuna götüren anılan gerekçeler karşısında sair temyiz, itirazları üzerinde durulmamıştır.
Sonuç: Temyiz olunan hükmün açıklanan nedenlerden ötürü ONANMASINA, 13.2.1975 gününde oybirliği ile karar verildi.
