 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E:1974/3195
K:1974/4379
T:13.06.1974
- ÖLÇÜMLEME DEVAMLI VEYA MEVSİMLİK İŞLER
* ÖZET:1232 sayılı genelgenin 25. maddesinin A bendi hükmünün konulu şunda hem bütünlük hemde inandırıcılık düşüncesi hakim olduğundan, bu niteliğin kaybolduğu yerde A bendi hükmünün uygulanması olanağı kalkar.
(1232 s. Sosyal Sigorta İşlemleri Tüz. Tüzük yerine çıkarılan genelge m. 25/A)
Davacı, prim itiraz komisyonu kararının iptalini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak anılan prim itiraz komisyonu kararının Mayıs 1966 ila Eylül 1966 ayları arasında Kurum'ca yapılan ölçümlemenin bozulmasına ait kısmının iptaline karar vermiştir.
Hüküm, davalı Avukatı tarafından temyiz edilmiştir.
Türk Ulusu adına yargı yetkisini kullanan Yargıtay 10 ncu Hukuk Dairesinin Başkanı M. Ç. ve Üyeleri F. U. A. G. N. t. ve C. K. nın katıldığı 13.6.1974 tarihli oturumda Tetkik Hakimi E. A. tarafından düzenlenen raporda dosyadaki kağıtlar okunduktan ve temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıda karar tespit edildi:
1 - uyuşmazlık, olay tarihinde yürürlükte bulunan ve tüzük yerine geçen 1232 Sayılı Genelgenin 25 nci maddesinin (A) bendi hükmünün Prim İtiraz Komisyonu ve Mahkemece değişik anlamda yorumlanmış olmasından ileri gelmektedir.
Söz konusu bent hükmü, (devamlı işler için ölçümleme yapılacak aydan önceki bir yıl içinde..., örneğine uygun olarak düzenlenip Kuruma verilen ve muhteviyatının doğru olduğu anlaşılan aylık sigorta prim bildirgelerinde gösterilen prime esas en yüksek kazançlar toplamı)'nin gözönünde tutulmasını öngörmektedir. Hükmün konuluşunda hem bütünlük, hem de inandırıcılık düşüncesi hakim olmuştur. Aranılan bu niteliğin kaybolduğu yerde (A) bendi hükmünün uygulanması olanağı kalkar. Bu durumun saptanması da Kurumun, Komisyonların ve Mahkemelerin değerleme yetkisine bırakılmış değildir.
Gerçekten, yukarıda anılan maddenin (B) bendi, (...Ölçümleme yapılacak aydan önceki bir yıl içinde (..) aylık sigorta prim bildirgeleri verilmemiş veya verilen bildirgelerin bu tüzükte belirtilen usul ve esaslara göre düzenlenmiş yahut muhteviyatının doğru olmadığının belgelenmiş olması halinde;) uygulanmak üzere başka esaslar koymakla, bir yandan da (A) bendi hükmünün uygulanamayacağı durumları belirlemiş olmaktadır. (B) bendinde sözü edilen haller, aslında 506 Sayılı Yasa'nın 79 ncu maddesi 2 nci fıkrasında yer alan ölçümleme nedenlerinden ibarettir ve hatta Yasa'nın sözleri aynen tekrarlanarak deyimlendirilmişlerdir. 0 halde, ölçümleme yapılacak aydan önceki bir yıl içersinde yine bir ölçümleme nedeni ortaya çıkıyorsa (A) bendi hükmü uygulanamıyacaktır. Buna karşılık, örneğin, işçi çalıştırmamış olmak gibi bir nedenle yılın bir, ya da bir kaç ayında bildirge verilmemişse, bu durum, ölçümleme işleminde (A) bendi hükmünün uygulanmasına engel olmayacaktır.
Olayda, Prim İtiraz Komisyonu 1966/Mayıs ile Eylül ayları için Genelgenin 25 nci maddesinin (A) bendi esas alınarak yapılan ölçümlemeyi bozarken belirtilen devrenin öncesindeki Nisan ayına da ölçümleme işlemi uygulanmış olmasını gözönünde tutmuştur. Bu bakımdan, Komisyonun kararı Genelgenin özüne ve sözüne uygundur.
Yukarıda belirtilen nedenlerle uygun düşmeyen bir gerekçe ile Prim İtiraz Komisyonunun anılan devreye ilişkin kararını iptal etmesi usül ve yasaya aykırıdır.
2 Kabule göre, iptaline karar verilen komisyon kararının içerdiği değer üzerinden nisbi harç tutarı 23 lira olduğu halde peşin ödenilmiş 15 liralık harçla yetinilmesi ve ayrıca, Kurumun önceki kararı temyiz ederken ödediği 15 liralık harç Yargıtay Bozma kararıyla geri verilmiş bulunmasına rağmen yargılama giderleri ara. sına sokularak sonuçta davalıya fazla gider yükletilmesi de usül ve yasaya aykırıdır.
Sonuç: Yukarıda belirtilen nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulüyle kararın BOZULMASINA, 13.6.1974 gününde oybirliğiyle karar verildi.