DAVA : 647 sayılı Yasanın 19. maddesinin 1712 sayılı Yasa ile değişmesinden evvel cezaevinden kaçan ve üçte iki oranındaki cezasını da çekmiş bulunan hükümlülerin, şartla salıverilmeleri için değişiklikle getirilen beşte dört oranındaki cezasını ikmal edip etmiyeceği, bir kaç defa firar eden hükümlünün iyi halliliğine dair idarece verilen kararın geçerli olup olmadığı hususlarında 1. Ceza Dairesi'nin 16.10.1968 gün 2523/2719, 18.12.1968 gün 2563/2743, 16.11.1973 gün 3639/3819 sayılı ilamları ile 5. Ceza Dairesi'nin 21.9.1973 gün 2391/2348, 31.10.1973 gün, 2869/2804, 24.10.1973 gün, 2809/2757 sayılı ilamları arasındaki aykırılığın İçtihadı Birleştirme yoluyla çözülmesi 1. Başkanlık Divanı'nca istenmiş olmakla, İçtihadı Birleştirme Ceza Kurulu'nda aykırılık bulunduğuna oybirliğiyle karar verildikten sonra işin esası konuşulup düşünüldü:

KARAR : İçtihadı Birleştirmenin konusu:

1 - 647 sayılı Yasanın 19. maddesinin 1712 sayılı Yasa ile değişmesinden önce cezaevinden kaçan ve bu nedenle hakkında verilmiş olan disiplin cezası da kaldırılmış bulunan ve üçte iki oranındaki cezasını da çekmiş olan hükümlülerin şartla salıverilebilmeleri için son değişiklikle kabul edilen beşte dört oranında cezasını çekmiş olması şartına tabi olup olmadıkları,

2 - Cezaevinden bir kaç kez kaçan hükümlüler hakkında verilen disiplin cezasının kaldırılması halinde iyi halliliklerinin kabul edilip şartla salıvermeleri olanağı bulunup bulunmadığı,

Hususlarını kapsamaktadır.

a) 1. Ceza Dairesi'nin çeşitli ilamlarında 647 sayılı Yasanın 19. maddesinin değişmesinden önce firar eden hükümlülerin üçte iki oranındaki cezalarını çekmiş olsalar bile yeni yasanın getirdiği beşte dört oranındaki cezalarını doldurmaları gerekeceği, bir kaç kez cezaevinden kaçan şahsın nizamlara uymadığının saptandığı takdirde iyi halliliğine karar verilemeyeceği, bu şekilde verilmiş olan kararların geçerli olamayacağı benimsenmiştir.

b) 5. Ceza Dairesi, cezaevinden kaçmış hükümlülerin önceki yasa zamanında üçte iki nisbetindeki cezalarını çekmiş olmaları ve diğer koşulların da uygun bulunmaları halinde şartla salıvermeye hak kazandığını, iyi halliliğin tüzük hükümlerine göre düşünülmesi gerekeceğini, usule uygun şekilde disiplin cezası kaldırılmış hükümlüler hakkında verilen iyi hallilik kararlarının hukuken geçerli olduğunu kabul etmiştir.

Şartla salıverme müessesesinin, hükümlülerin islah edilerek daha kısa zamanda sosyal hayata dönmeleri ve bu suretle daha yararlı ve tüketici durumdan üretici hale gelmelerini sağlamak için kabul edildiğine şüphe edilemez. Yasa koyucu bu müesseseyi getirirken hükümlülerin cezaevlerinde de suç işleyebileceğini kabul etmiş, 647 sayılı Yasanın 19. maddesinde değişmeden önce üçte iki oranındaki cezasının hepsinin iyi halli olarak çekilmesi zorunluluğunu kabul etmemiş, cezaevinden kaçanların şartla salıverilmeden yararlanamayacağı hususunda yasaklayıcı bir hüküm de getirmemiştir. Nitekim 1712 Sayılı Yasa ile getirilen değişiklik gerekçesinde, Cezaevlerinden kaçanların çoğaldığı, bunu önlemek amaciyle bu gibi hükümlülerin beşte dört nisbetinde cezalarını çekmesi gerekeceğinin kabul edildiği açıklanmış, bu suretle önce de cezaevinden kaçan hükümlülerin şartla salıverilebileceği düşüncesi doğrulanmıştır.

647 sayılı Yasanın 19. maddesi değişmeden önce cezaevinden kaçan hükümlüler hakkında verilen disiplin cezası usule uygun şekilde kaldırıldığı takdirde şartla salıverilmeden yararlanmalarının kabulü zorunludur.

Üçte iki oranındaki cezasını önceki yasa zamanında çekmiş olan hükümlü herhangi bir nedenle salıverilmemiş, bu sırada da yeni yasa cezaevinden kaçanlar için beşte dört oranında ceza çekme hükmünü getirmesi halinde yeni yasanın bu gibi hükümlülere uygulanmaması gerekir. Her ne kadar infaz hukukunda kazanılmış hak söz konusu değil ise de, olayda kazanılmış haktan söz etmeye gerek de yoktur. Anayasa, yasaların herkese eşit uygulanacağını kabul eder. Bu bakımdan eşitlik ilkesi nedeniyle aleyhe olan yeni yasa uygulanamaz.

Şartla salıverilmenin birinci koşulu yasanın kabul ettiği belli bir süre cezanın çekilmiş olması, ikinci koşulu ise iyi halliliğine karar verilmiş bulunmasıdır.

Bir hükümlünün iyi halliliğine karar verilmesi için, disiplin cezası almamış veya aldığı disiplin cezasının cezaların yerine getirilmesine ilişkin tüzüğün 171. maddesine uygun şekilde kaldırılmış olmasına bağlıdır. Tüzüğün 157. maddesinde disiplin cezaları gösterilmiştir. Gerek 647 sayılı yasada ve gerekçe buna dayanılarak çıkarılan tüzükte hükümlülerin Cezaevinde işlediği hangi suçu için hangi disiplin cezasının verilmesi lazım geleceği tayin ve saptanmadığına göre, Yasa, Tüzük, Yönetmelik ve emirlerin hükümlülere uyulmasını zorunlu kıldığı hususlara aykırı davranışta bulunanlara veya yasakladığı işleri yapanlara, durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre disiplin cezalarından birisinin tayin edileceği belirgindir. Hükümlünün cezaevinde işlediği suç ne olursa olsun, isterse kaçma olsun, disiplin cezalarından hangisinin uygulanması lazım geleceği Disiplin Kurulu'nca tayin edilecektir. Tüzüğün 171. maddesinde belli süre içinde başkaca ceza almamış olan hükümlüye verilen disiplin cezalarının kaldırılabileceği kabul edilmiş, 178. maddesinde iyi hallilik kararı verilebilmesi mümkün olanlar açıklanmış, 179. maddesinde ise hangi ahvalde iyi hallilik kararı verilemiyeceği gösterilmiştir. 179. maddede (Sicil müşahade fişinde yazılı olup da 171. madde gereğince kaldırılmamış olan, kınamadan gayri, disiplin cezaları hükümlü hakkında iyi hal kararı verilmesine engel teşkil eder) hükmü yer almıştır. Maddenin karşı anlamından; aldığı disiplin cezaları tüzüğün 171. maddesine göre kaldırılmış olan hükümlüler hakkında iyi hallilik kararı verilebileceği ve bu şekilde verilen kararın da geçerli olduğu açıkça anlaşılmaktadır.

Mahkemeler, şartla salıverilmeye ait evrakı incelerken hükümlülerin yasanın kabul ettiği belli bir süre cezasını çekmiş olup olmadığı, disiplin cezası almış ise tüzüğün 171. maddesine uygun şeklide kaldırılmış ve iyi halliliğine karar verilmiş bulunup bulunmadığı hususlarını araştıracaktır. Bu şartları haiz hükümlülerin, evvelce cezaevinden kaçmış dahi olsalar, şartlı salıverilmelerine karar verilmesi yasa ve tüzük hükümlerine uygun düşmektir.

Yukarıda açıklanan çoğunluk görüşüne karşı bazı üyeler, infaz kanunu usule aittir. Hükümleri geçmişide içine alır. Bu itibarla son çıkan yasanın getirdiği hükümlerin uygulanması gerekir. Cezaevinden bir kaç kez kaçan hükümlünün nizamlara uymadığı sabittir. Bu bilgiler hakkında iyi hallilik kararı verilemez. Verilmiş olsa dahi geçerli sayılamaz hükmünü ileri sürmüş iseler de bu görüş azınlıkta kalmıştır.

SONUÇ : 1 - 647 sayılı Yasanın 19. maddesinin 1712 sayılı Yasa ile değişmesinden önce cezaevinden kaçan hükümlünün, yine değişmeden önce öngörülen üçte iki oranındaki cezasını çekmiş olması şartla salıverilmesi için yeterlidir. Sonradan yürürlüğe giren yasanın getirdiği daha ağır hükümler uygulanamaz.

2 - Hükümlülerin iyi halliliği, 647 sayılı Yasa ve buna dayanılarak çıkarılan infaz Tüzüğü Hükümlerine göre düşünülmesi gerekir. Cezaevinden kaçan hükümlü hakkında uygulanmış olan disiplin cezası tüzüğün 171. maddesine uygun şekilde kaldırılmış ve başkaca da ceza almamış ise idarece verilen iyi hallilik kararının geçerli olması lazımdır. Yolundaki 5. Ceza Dairesi'nin Kararları çerçevesinde aykırılığın giderilmesine birinci görüşmede üçte ikiyi aşan çoğunlukla 28.1.1974 gününde karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972