DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 12. Asliye Hukuk Mahkemesince; davanın reddine dair verilen 23.3.1971 gün ve 680/164 sayılı kararın incelenmesi davacı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2.11.1971 gün ve 7016 - 9021 sayılı ilamiyle, belediye sınırları içindeki arsanın idarece kamulaştırılması ve bütçede ödenek bulunmadığı için bu kamulaştırma giderlerinin bağışlayan tarafından yüklenilmesinin 6785 sayılı Yasanın 59. ve Borçlar Kanununun 238. maddesine göre geçerli bulunduğu gerekçesiyle bozularak yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden ve duruşma isteyen: Davacı belediye vekili Avukat T.Z.

Duruşma yapılması için tayin olunan 19/2/1975 Çarşamba günü belli zamanda temyiz eden ve duruşma isteyen davacı adına avukat T.S. ile karşı taraf davalı adına avukat A.A. geldiler.

Temyiz süresi hakkında bir diyeceği olmadığı davalı vekilinden sorularak temyiz dilekçesinin süresinde verilip kaydedildiği incelenerek anlaşıldı.

Hukuk Genel Kurulunca gelen taraf vekillerinin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra vaktin yetersizliğinden ötürü işin karar bağlanmasının başka güne bırakılması uygun görüldü:

Bugün Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki kağıtlar okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Davanın konusu imar Kanununun 59. maddesi uyarınca davalının vermiş olduğu bağışlama yükümlülüğü belgesi gereğince, kammulaştırılması sözkonusu edilen taşınmaza biçilen değer karşılığının şimdilik bir bölümünün ödettirilmesine ilişkindir.

Davanın açılış şekline göre uyuşmazlık bağışlama yükümlülüğünden doğmaktadır. Bağışlama vaadinde bulunan davalı, yükümlülüğünü, imzası noterde onanmış bulunan belge ile açıklamış ve tesbit ettirmiştir. Bu belgenin idareye verilmesi üzerine, idare yükümlülüğün şartı ve amacı olan işlemlere girişmiş ve daha sonra yükümlülüğün yerine getirilmesini çeşitli yazılarla borçlu davalıdan istemiştir. Bağışlama tek taraflı kazandırıcı bir sözleşmedir. Sözleşme yapılmış bulunmaktadır. Maddi olay, belediye sınırları içinde belli bir arsanın idarece kamulaştırılması ve bütçede ödenek bulunmadığı için kamulaştırma giderlerinin, bağışlayan tarafından yükümlenilmesinden ibarettir. Gerçekten, 6785 sayılı İmar Kanununun 59. maddesinde (Kamulaştırma koşulu ile, belediyelere yapılan bağışlar, belediyece kabul olunarak amaca harcanır) denilmektedir. Gerçekte maddi olay bu kuraldan farklıdır. Çünkü madde de (yapılan bağış) tan söz edildiği halde belgede bağışlama yükümlülüğünden söz edilmektedir. Yasanın uygulanmasında her ne kadar önce bağışın yapılması, kamulaştırma işlemlerinin yerine getirilmesinden söz edilmekte ise de kamulaştırma yapılması, kamulaştırma kararı verilip, değer biçilmesi, durumun malike bildirilmesi, itiraz süresi geçtikten veya değer uyuşmazlığının çözümlenmesi tamamlanıp taşınmazın idare adına tescili işlemlerini gerektirmektedir. Maddenin yasaya konuluş amacı sözü edilen işlemler için gerekli ödeneğin belediyece sağlanamaması durumunda kamulaştırmanın gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Bununla beraber her halde peşin bağışlamanın gerçekleşmesi koşulunun aranması da bu amacı gerçekleştirme olanağından uzaktır. Esasen belediyenin bütçesinde kamulaştırma parası veya giderlerinin bulunmaması halinde bağışlanacak tutarın, işin başında belirsiz olması giderlerin bağışlayan tarafından avans olarak yatırılmasını gerektirmektedir Ki, yasa bu yönü kapsamış değildir. O halde yasa hükmünün, öngörülen amacı sağlayıcı biçimde yorumlanıp uygulanması zorunluğu doğmaktadır. Esasen bu düşünce ve yorum tarzı benimsenmese bile sonuç değişmeyecektir. Çünkü, davada tarafların dayandıkları yasa kuralı bulunmasa bile, uyuşmazlığın yinede idare yararına genel hükümlere göre çözümlenmesi zorunluğu vardır. Belediye hizmetlerinin görülmesi koşulu ile geçerli bir bağış yükümlülüğü altına girilemeyeceği konusunda yasalarımızda bir kural yoktur. Bir kimse bir belediyeye onun tarafından yapılması gerekli belli bir işin yapılması için gereken giderler ödemeyi bu yolla bağışlamayı yükümlenebilir. Borçlar Kanununun 238. maddesi bu olanağı sağlar. Bu hüküm uyarınca belli olan işin yapılması için, olayda olduğu gibi kamulaştırma için belli giderler bağışlanması yükümlenilebileceğinden bunun edasının istenmesine engel bir kural yoktur. Her ne kadar bağışlama yükümlülüğünün belli bir tutarı kapsaması koşulundan söz edilirse, de, tutarın ilişkin bulunduğu işin giderlerinin sınırlı ve belirlenmesi mümkün olması karşısında bağış vaadinin kapsamının belirsiz olması yönünden geçersiz bulunduğundan söz edilemez Kaldı ki aksi görüş objektif iyiniyet kurallarına da aykırıdır. Olayda uyuşmazlığa konu olan yükümlülük belgesi açıktır. Böyle bir yükümlülüğü geçerli biçimde benimsemektedir. Bundan başka davalının bağışlama vaadinden döndüğünü ve sebeplerini de bildirmemiştir. Bu nedenlerle mahkemece Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen özel daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının özel daire kararında gösterilen sebeplerden dolayı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 429. maddesi gereğince Bozulmasına ve davacı taraf yararına avukatlık ücret tarifesi uyarınca takdir olunan (1000) lira avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine 21/2/1975 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972