Taraflar arasındaki davada: Davacı maliki bulunduğu ... Mahallesinde kain 14 parsel no.lu taşınmazı eşinin Emniyet Sandığına olan borcu yüzünden sıkıntı ve muzayaka halinde bulunmasından istifade eden davalının m2.si 45.50 liradan olduğu halde 10 liradan satın almış olduğundan bahisle gabin sebebile aktin feshi ve tapunun iptaline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, müzayaka halinin bulunmadığını, satışın günün rayicine uygun olduğunu savunmuştur. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.

Bu kararı süresinde davacı temyiz etmekle dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı, karısının Emniyet Sandığına borçlu olduğunu ve bu borcun muaccel olan kısmını ödeme gücüne ve olanaklarına sahip bulunmadıkları için 50 bin lira değerindeki taşınmazını davalıya 7850 liraya satmak zorunda kaldığını ileri sürerek gabin nedeniyle satış sözleşmesinin iptalini istemiştir.

Borçlar Kanununun 21. maddesinde yer alan gabin, çağımız hukukuna hakim olan ilkelere ve insan tabiatına çok uygun düşen bir hukuki müessesedir. İnsan; yaratılışı gereği, yaptığı alışverişlerde aldığının verdiğine eşit olmasını ister. Karşılıklı edimleri kapsayan sözleşmelerde, alınan ile verilen arasında hoşgörülük sınırları aşmayan ve bir tarafın sömürüldüğü kanısını uyandırmayan bir dengenin bulunması zorunludur. Alışverişler rulet oyunu olmadığına göre "bir koy, iki al" havası içinde yürütülemez.

İdeal alışverişlerde karşılıklı edimler birbirlerine eşit sayılan değerlerden oluşur. Normal alışverişlerde göze batmayan ve taraflardan birinin aldatıldığı kaygısını doğurmayan olağan sayılabilecek bir değer farkı vardır. Anormal alışverişlerde ise herkesin gözüne çarpan bir aşırı yararlanma durumu mevcuttur. Bu gibi hallerde alışveriş terazisinin bir kefesi havada, öteki yerdedir. Sözleşme serbestliğine rağmen, kanun ve ahlakın hoş karşılamadığı, taraflardan birinin ötekini sömürdüğü bu gibi olağandışı alışverişlerdir.

Olayda davacı 50 bin liralık taşınmazını davalıya 7850 liraya sattığından söz etmektedir. Gabin iddiasıyla açılan davalarda önce ivazlar arasında açık nisbetsizlik mevcut olup olmadığı yönünün her halde saptanması gereklidir. Davalıya satılan taşınmazın, satış tarihindeki piyasa değerinin bilirkişiye tespit ettirilmesi, bu tespit sonunda satış bedeli ile gerçek değer arasında açık nisbetsizlik mevcut olduğu kanısına varıldığı takdirde böyle bir satışın hangi koşullar altında yapıldığının yani subjektif unsurlardan birinin var olup olmadığının araştırılması zorunludur.

Hiç kimse durduğu yerde malını piyasa değerinden çok aşağıda satmaz. Satış bedeli göze çarpar bir nisbetsizlik sayılabilecek derecede düşük ise bunun bir nedeni olmak lazımdır. Bu neden, davada ileri sürüldüğü gibi müzayaka halinden ibaret ise subjektif unsurun varlığı da gerçekleşmiş olur.

Olayda davacı, karısının borçlu olduğunu ileri sürmüştür. Satıştan önceki dönemde; sözü geçen borcun miktarı ile mahiyeti, muacceliyet durumu ve davacı ile karısının ödeme olanakları yani parasal güçleri incelenmemiş, yüzeyde kalan ve çok yetersiz bulunan bir soruşturma sonunda dava reddedilmiştir.

Eşe ait olan borç, şartları varsa koca için bir müzayaka nedeni olabilir. Normal evlilik, dar zamanlarda eşlerin birbirlerine yardımcı olmalarını zorunlu kılar. Eşlerden biri alacaklının takibi dolayısıyla korkulu rüya görürken ötekinin rahat uyuduğu düşünülemez. Kısaca, evlilikte, taraflardan birinin müzayaka içinde olması, ötekinin de müzayaka halinde bulunduğunun kabulü gerekir.

SONUÇ : Mahkemece, olayda Borçlar Kanununun 21. maddesinde öngörülen koşulların var olup olmadığı gereği gibi araştırılıp incelenmeden davanın reddi yönüne gidilmiş bulunması doğru değildir. Hükmün yukarıda yazılı nedenlerle HMUK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 22.11.1974 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972