 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu
E: 1955/13
K: 1955/13
T: 22.6.1955
Temyiz Mahkemesi Ticaret Dairesinin 19.11.1954 tarih ve 8918 karar numaralı ve 25.11.1954 tarih 9162 karar numaralı kararları arasındaki mubayenetin halli gerekli görülmesine mebni toplanan Tevhidi İçtihat Hukuk Kısmı Umumi Heyetinde keyfiyet müzakere edildi.
KARAR : 25.11.1954 tarihli kararla, müktesep hak teşkil etmemek üzere memura verilen üst derece, terfi sayılmadığı cihetle bu şekilde üst dereceye tayin edilmiş olan bir memurun bu tayin keyfiyetinden sonra 4620 sayılı Kanunun tatbiki dolayisiyle evvelce müktesep hak olmamak üzere verilmiş olan derece, intibak suretiyle ve tekabül ettiği maaşla birlikte verildiğinde memurun adı geçen kanunun muvakkat birinci maddesi hükmü gereğince intibakının yapıldığı tarihte terfi etmiş sayılacağı içtihat edilmiş olduğu halde, daha evvelki tarihi ihtiva eden kararla bu içtihadın aksi bir noktai nazar iltizam edilmiş olması itibariyle her iki karar arasında mübayenet mevcuttur.
Aşağıda izah olunan sebeplerden dolayı bu mübayin kararlardan 25.11.1954 tarih ve 9162 numaralı kararda beliren içtihat isabetli görülmüştür :
3173 sayılı Kanunun beşinci maddesinin ( c ) bendinin ikinci fıkrasında ve bu maddenin 5616 sayılı Kanunla yapılan tadilinde ( müddetini doldurmadan yukarı dereceye veya birden fazla yukarı derecelere terfi edenlerin eski ve sırasiyle aradaki derece aylıklarını bir terfi müddetince almadan geçtikleri derece aylıklarını alamayacakları ) açıkça ifade edilmiş olmasına göre bir memurun aşağı derecede müddetini doldurmadan yukarı dereceye tayini halinde o derece memur için müktesep hak teşkil etmemektedir.
Müktesep hak, memurun aşağı derece veya derecelerin maaşlarını birer terfi müddeti tamam oluncaya kadar aldıktan, yani aşağı derecelerdeki terfi müddetlerini doldurduktan sonra tahakkuk edecektir. Bu itibarla 4620 sayılı Kanunun muvakkat birinci maddesinin tatbikinde ancak memurun müktesep hak olarak aldığı derecenin esas tutulması icap etmektedir. 4620 sayılı Kanunun meriyetinden evvel, yukarı derece karşılık göstermek suretiyle aşağı derece bir memuriyette vazife gören bir memur, 4620 sayılı Kanunun meriyete girmesiyle, o yukarı dereceye intibak ettirilir ve o derecenin maaşı kendisine verilirse bu memurun hem maaşı ve hem derecesi yükselmiş olacağından muvakkat birinci madde hükmüne göre terfi etmiş sayılması ve müteakip terfiinin intibak tarihinden itibar edilmesi icap eder; bunun aksine olarak yukarı dereceyi intibaktan evvel aldığı ve intibakla sadece maaşının yükseldiği düşüncesi kabul edilemez. Zira memurun intibaktan evvel bulunduğu yukarı derece kendisi için müktesep bir hak teşkil etmemektedir.
Netice; 4620 sayılı Kanunun tatbiki dolayisiyle bir memurun evvelce müktesep hak olmamak üzere aldığı dereceye intibak ettirilmesi ve o derece maaşının kendisine verilmesi halinde muvakkat birinci maddenin aradığı şartlar tahakkuk etmiş olacağından müteakip terfi müddetinin intibak tarihinden itibar edilmesi icap edeceğine ve dairenin bu yoldaki 25.11.1954 tarih ve 9162 karar numaralı kararının kanuna uygun bulunduğuna 22.6.1955 tarihinde üçte ikiyi geçen ekseriyetiyle karar verildi.
AYKIRI GÖRÜŞ
İ. Öktem
Bu hususta Hukuk H. Umumiye kararı bulunduğuna göre işin Büyük Tevhidi İçtihat Heyetinde görüşülmesi lazımdır.