DAVA : Hububat ölçme masrafı karşılığı olarak avans verilen kırk liranın mutemet tarafından mahsubu yapılmadığından mezkur paranın tahsili hakkında hazine vekilinin açtığı davanın Borçlar Kanununun altmışaltıncı maddesi hükmüne tevfikan zamanaşımı noktasından reddine dair Niğde Sulh Hukuk Yargıçlığından verilen karar Yargıtay 3. Hukuk Dairesince 23.3.1947 tarihinde onanmış olduğu halde yine aynı mahkemeden mümasil bir hadise hakkında hizanenin açtığı davanın redine dair sadır olan kararın hazine tarafından temyiz edilmesi üzerine mutemede verilen paranın kati hesap neticesi verilmeyip atiyen usulü dairesinde mahsubu yapılmak üzere verildiği anlaşılmış olmasına göre olayda Borçlar Kanununun altmışaltıncı maddesi hükmünün tatbikine imkan olmadığı mucip sebebiyle mezkur dairece 18.10.1947 tarihinde oybirliğiyle bozulduğu anlaşıldığından her iki karar arasındaki mübayenetin içtihadı birleştirme yoluyla halli lüzumu Maliye Bakanlığının 4198/2822 sayılı yazısiyle bildirilmiş olmakla Uyuşmazlık konusu teşkil eden ilam örnekleri çoğaltıralark dağıtılmış ve 15.3.1950 tarihine rastlayan Çarşamba günü müzakerenin başlayacağı Genel Kurul üyelerine bildirilmişti.

Bugün toplanan kurula elliyedi zatın iştirak ettiği görülüp müzakere nisabının tahakkuk ettiği anlaşılmakta 1. Başkan Halil Özyörük'ün Başkanlığında müzakereye başlanarak uyuşmazlık konusu kağıtlar 1. Başkan tarafından okunduktan ve olayın özeti anlatıldıktan sonra söz alan;

3. Hukuk Dairesi Başkanı Sabir Erbil; Avanslar muvakkat sarfiyattır. Hadisede haksız mal iktisabı bahis mevzuu değildir. Emanet hükmü cari olup Borçlar Kanununun 125.maddesi mucibince on senelik zamanaşımına tabidir.Kati hesaptan sonra tahakkuk eden zimmet bir sene zarfında ödenmezse o zaman altmışaltıncı madde mevzubahis olur. Seksen sekizinci maddenin olay ile alakası yoktur. Mahiyeti hukukiyesi emanettir.

1. Hukuk Dairesi Başkanı Şefkati Özkutlu; Bugünkü mevzuatımızda yer alan ıstılahlarımızda enamet yoktur. Emanet tabiri hukukisi Mecellede kalmıştır. Burada haksız iktisap göremiyorum. Hadisenin on senelik müruruzamana tabi tutulması gerekir.

4. Hukuk Dairesi Başkanı Fevzi Bozer; Hadisede cürüm olmamak lazım gelir. Okunan kanuna göre varakı sarfiyesi gösterilmeyen yparalar zimmet sayılır. Mutemet hakkında suç bahis mevzuu değildir. Akit müruruzamanı mı, yoksa haksız fiil müruruzamanı mı tatbik olunur. Vedia hükümlerinin tatbikine imkan yoktur. Akte de sığmaz, haksız iktisap hükümlerinin tatbiki iktiza eder. Sarfolunan şeyin vücudu nihayet bulmuştur. Müruruzaman bir sene olmalıdır.

Üye Suat Bertan; devlet mutemede para vermiştir. Muhasebei Umumiye Kanununun seksensekizinci maddesi ne şekilde hareket edeceğini tayin etmiştir. memur olmak sıfatiyle akti münasebet icabı parayı almıştır. Müruruzaman şundan ibarettir diyebilmek için davanın şekli ikamesine bakmak lazımdır. Devlet mutemet aleyhinde haksız iktisaba müsteniden dava açılmış ise bir senelik, yok akti münasebete müsteniden dava açılmış ise o zaman on senelik müruruzamana tabidir.

1. Hukuk Dairesi Başkanı Şefkati Özkutlu; Memur ile idare arasındaki tayin münasebetini akit münasebeti olarak kabul ediyorum. Fakat bu hususta bir tevhidi içtihat kararı sadır oldu. Burada hukuku hususiye münasebeti yoktur. İdare hukuku noktasından yolunu bulmak lazımdır.

3. Hukuk Dairesi Başkanı Sabir Erbil; Muhasebei Umumiye Kanununun seksen sekizinci maddesini mutemetle hesabı görenin münesebetini tanzim ediyor. Hadisemizde mutemede ölçme karşılığı avans verilmiştir. Haksız iktisap şekli yoktur. İster hizmet akti olsun, ister vedia olsun, on senelik müruruzamana tabidir ve 125.madde bahse mevzu teşkil etmektedir.

Üye Bedri Köker; Müzakeremizin mevzuunu teşkil eden davalara nazaran hadisenin Tahsili Emval Kanununa göre halli icap eder. Ortada ceza mevzuu da yoktur. İşin mahiyeti zimmeti hukukiyedir. Muhasebei Umumiye Kanununun tatbiki gerekli görülmekte ve adli kazanın görevinden hariç bulunmaktadır. Demeleriyle :

3. hukuk dairesinin her iki ilamına nazaran vakıalar arasında mümaselet ve kararlar arasında muhalefet ve mübayenet bulunduğu görülmüştür. Hububat ölçme masrafı karşılığı olarak mutemede verilen para idare ile memuru arasında mevcut akte müsteniden verilmiş ve bu suretle aradaki ihtilaf akitten doğmuş bulunmaktadır. Bu kabil alacaklar hakkında Borçlar Kanununun haksız iktisap hakkındaki hükümlerinin tatbiki ve binnetice hadisede mezkur kanununun altmışaltıncı maddesinini tayin ettiği bir senelik zamanaşımının uygulanması cazi olmayıp 125 inci madde gereğince on senelik zamanaşımının tatbiki icap etmektedir.

26 Mayıs 927 tarih ve 1050 sayılı Muhasebeyi Umumiye Kanununun (Avans ve kredi hükümlerine müteallik) seksen sekizinci maddesi hükmüne gelince; Bu madde mutemet ile muhasip arasındaki münasebatı tanzime matuf olup olayda ilgisi olmadığı gibi memurların haksız fiillerinden doğan zararların tazminine müteallik davalar hakkındaki 16.6.1943 tarih ve 23 sayılı İçtihadı Birleştirme kurulu kararının da kezalik hadise ile bir ilgi ve münasebeti bulunmamaktadır. Zira, hükmi şahsiyeti haiz bulunan Toprak Mahsulleri Ofisinin kendi müsdahdemleri ile aralarında bir hizmet bağıtı bulunduğuna göre mevcut münasebetin hususi hukuk icaplarına ve aradaki bağıt hükümlerine göre tanzimi gerekli bulunmaktadır.

SONUÇ : Binaenaleyh yukarıda yazılı sebep ve mülahazalara ve aradaki bağıt münasebetine göre mutemede verilen paranın, mahsubu yapılmamasından dolayı istirdadına müteallik davaların on senelik zamanaşımına tabi olduğuna bir muhalif oya karşı çoğunlukla 15.3.1950 tarihinde karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972