 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu
E: 1945/11
K: 1951/4
T: 6.6.1951
17.9.1943 g. ve 4500 s. Umumi Muvazeneden ve Umumi Muvazeneye Dahil Dairelere Bağlı Müessese Ve Teşekküllerden Maaş, Ücret
Ve Tahsisat Alanlara Birer Aylık İstihkaklarının Verilmesi Hakkına Kanun m. 6 ( Bu yasa süreli olup, hükmü kalmamıştır. )
4500 sayılı kanunun altıncı maddesi gereğince 3659 sayılı kanuna tabi müessese ve teşekküller için zikri geçen kanunun tatbiki ihtiyari ise de; Bir kerre tatbiki kabul edilince muayyen bir zaman sonra arzu ve istekleriyle vazifelerinden ayrılanlardan ikramiye olarak verilen maaşın geri alınması hakkında mezkur müesseselerin İdare Meclislerince verilen kararların ve memurlardan alınan taahhütnamelerin muteber bulunduğuna dair Yargıtay Ticaret Dairesince verilen 18.12.1944 Tarih ve 2962/2696 sayılı kararı ile bunun tamamen hilafına sadır olan 2.4.1945 Tarih ve 349/803 sayılı karar arasında hasıl olan tezat ve mübayenetin İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunca giderilmesi adı geçen daire Başkanlığının 9.5.1945 Tarih ve 68 sayılı yazısıyla istenilmesine mebni mezkür ilam örnekleri çoğaltılarak dağıtılmış ve 6.6.1951 Tarihine rastlıyan Çarşamba günü saat dokuz buçukda müzakerenin başlıyacağı genel kurul üyelerine bildirilmişti.
KARAR : Bugün toplanan kurula ( kırkdokuz ) zatın iştirak ettiği görülüp müzakere nisabının tahakkuk ettiği anlaşılmakla 1. Başkan Fevzi Bozer'in Başkanlığında müzakereye başlanarak uyuşmazlık konusu kağıtlar okunduktan ve olayın özeti 1. Başkan tarafından anlatıldıktan ve Daire Başkanının vermiş olduğu izahat dinlendikten sonra oylara baş vurularak sonuçta;
4500 sayılı kanun, 943 senesinde harp sebebiyle meydana gelen pahalılığın tevlit ettiği sıkıntı ve darlığı tahfif maksadıyla umumi muvazeneden ve umumi müvazeneye dahil dairelere bağlı müessese ve teşekküllerden maaş, ücret ve tahsisat alan memur ve müstahdemlere bir defaya mahsus olmak üzere birer aylık istihkaklarının ilaveten verilmesini kabul etmiş bulunmaktadır. Kanunun altıncı maddesinde, mülhak ve hususi bütçeli İdarelerle 3659 sayılı kanuna tabi müessese ve teşekküllerin bu kanun hükümlerini tatbik edebilecekleri beyan olunmak suretiyle mezkür müessese ve teşekküller, bu kanun hükmünün tatbikinde muhayyer bırakılmıştır. Kendi mali imkanlarını gözönünde bulundurarak istihdam ettiği kimselerin terfihini mezkür kanun hükümleri dairesinde kabul eden ve bu hususu karar altına alan müessesenin bu ikramiyeyi bazı kayt ve şartlar altında vermesi ve bu şartları teminen istihkak sahibinden taahhütname alması kanunun istihdaf ettiği gayeyi bertaraf eden bir tasarruftur. İkramiye olarak verilen bu paranın geri alınacağına dair kanunda bir hüküm mevcut olmadığına göre tatbiki kararlaştırılan kanun hükmünün kanunun kabul ettiği esaslar dairesinde uygulanması icap eder. Bu esaslar dışında kayt ve şart koşulması caiz bulunmadığı gibi bu maksatla alınmış olan ve tam bir rıza ile verildiği anlaşılamıyan taahhütnamenin de muteber sayılmaması kanunun ruh ve maksadına ve binnetice hukuk esaslarına uygun görülmüştür.
İşbu mülahazalarla muteber olmıyan İdare Meclisi kararına ve bu karara müsteniden alınan taahhütnameye dayanılarak paranın istirdadı caiz bulunmadığına 6.6.1951 tarihinde mevcudun üçde ikisini geçen çoğunlukla karar verildi.