 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu
E: 1943/32
K: 1943/24
T: 22.12.1943
SONUÇ : Mal sahipleri tarafından kendileri içi mesken yapılmak zarureti hasıl olduğundan bilbahis kira müddeti biten gayrimenkullerin tahliyesi dava edildiği takdirde bu davanın Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunun 8. maddesinin son fıkrası mucibince alelıtlak sulh mahkemelerindemi yoksa kira karşılığı mecmuu nazara alınarak sulh veya asliye mahkemesindemi görüleceği hakkında Temyiz Daireleri kararları arasında vücut bulan ihtilafın halli için toplanan Umumi heyette yapılan müzakere sonunda :
Milli Korunma Kanunun 30. maddesi, bu kanunun mer'iyet mevkiinden kalkmasından bu 3 ay sonraya kadar kiracılar aleyhine tahliye davası açılamıyacağı ve kira mukavelenamesinde yazılı müddet ne olursa olsun kiracılar aktin şartlarına riayet ettikleri müddetçe ve bir de mal sahipleri için mecurda ikamet etmek mecburiyeti hasıl olmadıkça kiracıların mecurdan çıkarılamıyacağı esasını vaz etmiş ve mücerret kira müddetinin bitmesiyle kiracıların mecurdan çıkarlabileceği hakkındaki esası ve usuli hükümleride bu kanun meriyette kaldığı müddetçe tadil eylemiş bulunmaktadır. Mal sahiplerinin mecur gayrimenkulü kendileri için mesken olarak kullanmak mecburiyetinde kaldıkları takdirde kira mukavelanamesinin hitamında tahliye talebinde bulunabileceklerine dair olan mezkur maddedeki hüküm, bu mecburiyet sebebiyle tahliye davasının ne zaman açılabileceğini tayin zamanında vaz edilmiş olup bu kabil taleplerin 30. maddenin vaz ettiği esas dairesinde halli lazım gelen bir dava mevzuu teşkil edeceğini yani bu maddenin müddetini uzattığı kira akitlerinin de bu sebebe dayanılarak feshi mevzuubahis olacağını ve ancak aktin şartlarına riayetsizlik dolayısiyle fesih davasının her zaman açılabilip meskene ihtiyaç sebebiyle açılacak davanın ancak mukavelenamesinin bitmesinde açılması lazım geldiğini tesbit etmektedir.
Bu sebepledir ki, Temyiz Mahkemesinin bu maddeyi tatbik ile mükellef olan 3.dairesinin son zamanlarda birleşmiş olan içtihatları da bu merkezde bulunmaktadır.
İmdi, kira müddeti bitmiş olsun olmasın kiracılar aleyhine ancak aktin şartlarını bozduklarından dolayı ve umumi hükümlere dayanılarak kira aktinin feshi için dava açılabileceği ve bu hususta kira müddetinin bitmesi bahis mevzuu olamıyacağı gibi kirada bulunan bir gayrimenkulü satın alan kimsenin dahi Borçlar Kanunun 254. maddesi hükmünü ileri sürerek aktin feshini talebe salahiyeti olmayıp asıl mucirler gibi kira müddetinin bitmesinde gayrimenkulü mesken olarak kullanmak mecburiyetinde kaldıkları sebebiyle aktin feshini isteyebiyecekleri ve bütün bu hallerden çıkan ihtilafın halli için açılacak davaların hangi mahkemede görüleceğinin tayininde yani vazife cihetinin hallinde bir senelik kira karşılığnın miktarına bakılarak 300 lirayı geçmiyorsa Sulh ve geçiyorsa Asliye mahkemesinin vazifeli olduğu ilk müzakarede üçte iki rey topluluğu olamadığından 22.12.1943 tarihindeki toplantıda müzakere nisabı asıl olan mevcudun mutlak ekseriyetle kararlaştıtırıldı.
