DAVA : Olayda incelenmesi gereken hukuki mesele; genel ev olarak kullanılmak üzere kiralanan gayrimenkule ait aktin muteber olup olmadığı ve ticari işlerden sayılıp sayılmıyacağı hususlarından ibarettir.

Borçlar Kanununun ondokuzuncu maddesi mucibince atkin mevzuu, kanunun gösterdiği hudut dairesinde serbestçe tayin olunabilir. Ancak bu maddesinin ikinci fıkrasında bu serbestliği takyit eden bazı istisnalar vardır. Ezcümle aktin muteber olması için kanun ve ahlaka mugayir olmaması şarttır.

Aksi takdirde Borçlar Kanununun yirminci maddesi mucibince o akit batıl olur. Sözü geçen maddelerde kanun ve ahlaka mugayir sayılan akitlerin nelerden ibaret olduğu her türlü şüphe ve tereddüde mahal vermiyecek bir tarzda beyan edilmiş olmayıp sadece kanun ve ahlaka mugayir olan akitlerin batıl olduğu zikrolunmakla iktifa olunmuştur.

Binaenaleyh kanun ve ahlaka mugayir akitlerin tayini; tefsire tabi bir meseledir. Bu hususun tefsir ve tayininde yalnız Borçlar Kanunu hükmülrenini nazara almak doğru olmaz. Aynı zamanda memleketin genel sağlığını korumak, inzibat ve intizamı sağlamak ve genel evler üzerindeki kurakabe ve nezaret hakkını kullanabilmek için Hükümetçe vazolunan kanunlarla nizamnameleri, emiri ve tebliğleri de göz önünde tutmak icap eder.

Mevzuatımıza göre genel evler; ancak Hükümetin izin ve müsaadesiyle açılabilir. Her ne kadar İçişleri Bakanlığın 12 Nisan 1930 günlü tamiminin altıncı bendinde (badema Türkiyenin hiç bir mıntakasında umumhane açılmasına müsaade ve müsamaha edilmiyeceği) bildirilmişi ise de, sonradan yürürlüğe girmiş olan Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 128 icni maddesine istinaden neşredilen Tüzük ile bu tamamin hükmü kalmamış ve nitekim 24 Mayıs 1931 günlü tamimle ve 12 Haziran 193 günlü tebliğin Tüzük'e aykırı hükümlerinin kaldırıldığı ayrıca bildirilmiştir.

Bundan başka Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 128, 129, 130, 131 ve 132 inci maddelerinde umumi kadınlar hakkında hususi hükümler konulmuş olduğu gibi zührevi hastalıklarla mücadele nizamnamesinde de bu evlerin nerelerde ve ne gibi şartlar altında açılabileceği ayrıca gösterilmiştir.

Bu sebeplerden ötürü Hükümetin izin ve müsaadesi olmaksızın genel ev açmak ve işletmek kanuna ve ahlaka mugayir bulunmuş ise de, Hükümetin izni telahuk edince bu aykırılığın, bahis konusu edilmesine lüzum ve icap kalmaz.

Ve genel ev olarak kullanılmak üzere kiralanan gayrimenkule mütallik akitlerin kanun ve ahlaka mugayir olduğu yahut ahlaka mugayir bir maksadın istihsali zımmında yapıldığı iddia edilemez.

Genel ev için gayrimenkul kiralanmasının ticari muamelelerden madut olup olmadığına gelince; Ticaret Kanununun birinci kitabının üçüncü faslında ticari işlerin nelerden ibaret olduğu gösterilmiştir. Halkın beşeri ihitiyacının tatmini maksadiyle ve Hükümetin izniyle genel ev işletmek üçüncü fasılda beyan olunan ticari muamelelerden madut olmadığı gibi mahiyeti itibariyle bunlara benzeyen yahut murtabit olan veya bunların icrasını kolaylaştıran işlerden de bulunmadığından bu maksatla gayrimenkul icar ve isticarı, ticari muamelelerden sayılmamıştır.

Bu sebeplere binaen Hükümetin izniyle genel ev açanlara kiralanan gayrimenkule müteallik aktin sahih ve muteber olduğuna üçte iki çoğunlukla ve bu aktin takip olunan maksada göre ticari mahiyette bulunmadığına salt çoğunlukla 14.1.1948 tarihinde karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972