 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu
E: 1943/13
K: 1944/8
T: 15.03.1944
SONUÇ : Temyiz mahkemesi 1. ve 4. hukuk daireleri arasındaki ihtilafın mevzuunu teşkil eden Medeni kanun 917. maddesini tatbik şekli ve şümul derecesi hakkında cereyan eden müzakeree ve münakaşa neticesinde aşağıda gösterilen esaslar kabul olunmuştur.
1 - 917. maddede mutlak surette zikrolunan tapu sicillerinden eski ve yeni bütün siciller kastolunmuştur.
2 - Medeni Kanun tapu sicilline istinat eden iktisabı muteber addetmiştir. Binaenaleyh bu kanun yürürlüğe girdikten sonra eski sicillerden doğan zararlardan hazine mesüldur.
Mucip sebeplere :
1 - 917. maddede "Hazine tapu sicillerinin tutulmasından mütevellit bütün zararlardan mesuldür.
Hazine, bu zararlar kendi kusurlarından mütevellit memurlara aladderecat rücu etmek hakkını haizdir" denilmekte ve "tapu sicillerinden" mutlak surette bahsedilmekte olmasına göre bu maddede zikrolunan "tapu sicilleri" Medeni Kanunu meriyetinden sonra tutulan sicillere münhasır olmayıp eski ve yeni bütün sicillere şamildir. Ne Medeni kanunda, ne de Tatbik Kanununda bu maddenin ıtlakını takyit edecek sarih veya zımni bir hükümde mevcut değildir. Bilakis Medeni kanunun 910 ve Tatbik Kanunun 37. maddeleri 917. maddenin eski ve yeni bütün sicillere şamil olduğunu teyit etmektedir. Filhakika 910. maddede "Tapu sicilinin nümunesi ve nasıl tutulacağı nizamnamei mahsus ile muayyendir" diye müstakbele muzaf olmıyan bir hüküm sevkedilmiş olduğu gibi Tatbik Kanunun 37. maddesinde de hükümetin ilan tarikiyle halkı davet ederek veya resen eski kayıtların yeni sicillere kaydolunacağı tasrih olunmak suretiyle eski sicillerin selameti ve bu sicillere karşı halkın emniyet ve itimadı temin olunmuştur.
2 - Eski sicillerden hazinenin mesuliyeti :
Mutlak ve doğrudan doğruya bir mesuliyet sistemi kabul etmiş olan 917. maddenin tatbikinda başlıca 3 ihtimal mevcuttur.
A - Zararı doğuran sicil yanlışlığının ve zararın Medeni Kanunun meriyetinden evvel olması,
B - Zararı doğuran yanlışlığın ve zararın Medeni Kanunun meriyeti zamanında vukubulması,
C - Zararı doğuran yanlışlığın eski kanun zamanında vukubulması ve zararın Medeni Kanunun meriyeti zamanında hadis olması. Hazine, 1. ihtimalde zarardan mesul değilse de diğer ihtimallerde mesuldur. 1. ve 2. ihtimallerde daireler arasında zaten ihtilaf mevcut olmayıp yalnız 3. ihtimalde ihtilaf edilmiştir. Her ne kadar 3. ihtimalde zararı tevlit eden tapu kaydındaki yanlışlık eski kanun zamanında yapılmış ve eski kanun hükümlerine göre hazine tapu sicillerinin tutulmasından doğan zararlardan mesul bulunmamış ise de tapu sicilindeki yanlışlık bizatihi ve tevlit edeceği neticelerden mücerret olarak tazmini müstelzim değildir. Bundan bir kimsenin menfaatı haleldar olmuş ise o zaman tazmini mucip olur. Şu halde yanlışlık başlı başına hukuki bir mevcudiyet ifade etmeyip ancak sebebiyet verdiği zarar itibariyle hukuki bir mevcudiyet ifade eder. Hadisede zarar yeni kanunun meriyeti zamanında hadis olduğu gibi, zarar doğrudan doğruya tapu sicilindeki yanlışlıktan neşet etmiş ve yanlışlık ile zarar arasına başka bir fiil de haylület etmemiş olduğundan Tatbik Kanunun 1. maddesi hükümlerine göre bu zarardan hazinenin mesul olması tabiidir. Kaldı ki, Medeni Kanunu 931. maddesi tapu sicillindeki kayda hüsnüniyetle istinat ederek mülkiyet veya diğer bir ayni hak iktisap eden kimsenin bu iktisabını muteber addetmiştir. Müstakar mahkeme içtihatlarına göre eski kanun zamanında tutulan tapu sicillerine hüsnüniyetle istinat eden kimsenin iktisabı hakkında da ayni hüküm tatbik olunmaktadır. İktisap gibi en mühim hukuki tasarruf ve muamelelerde medarı istinat olan eski sicillerin tevlit ettiği zararlardan hazinenin mesuliyeti zaruri bir neticedir. Tapu sicillerinden doğan zarardan fertlerin hak ve menfaatlarını mutlak surette korumak maksadiyle yeni kanunumuzn kabul ettiği bu mesuliyet sisteminin takyit ve tahdidine hiç bir sebep yoktur. Binaenelayh eski siciller Medeni Kanunun meriyetinden sonra bir kimsenin zararına sebep olmuş ise bu zarardan hazine mesul olur.
İşte bu mütalaa ve mülahazalara binaen 917. maddede mutlak surette zikrolunan tapu sicillerinin eski ve yeni bütün sicillere şamil ve yeni kanunun meriyetinden sonra bu sicillerden doğan zararlardan hazinenin mesul olduğuna ilk içtimada sülüsan ekseriyet hasıl olmadığından 15.3.1944 tarihinde ve 2. içtimada mutlak ekseriyetle karar verildi.
