DAVA : İhtiyati haczin ref'ine dair ticaret mahkemelerinden verilen kararların temyizen tetkiki hususunda Temyiz Mahkemesi İcra ve İflas Dairesi ile Ticaret Dairesi arasında meydana gelen vazifesizlik ihtilafının halli Ticaret Dairesi Reisliği'nin 2.5.939 tarih ve 74 numaralı müzekkeresiyle talep edilmesine mebni 7.6.939 tarihinde toplanan Heyeti Umumiye'ye 48 zatın iştirak ettiği görüldükten ve müzakere nisabı tahakkuk ettikten sonra hadise bir kere de 1. Reis İhsan Ezgü tarafından izah edilmesini müteakip söz alan Ticaret Dairesi Reisi Kazım: 1 - İhtiyati hacze karar verildikten sonra borçlu tarafından İcra ve İflas Kanunu'nun 257. maddesinde yazılı sebeplere itirazen, 265. maddesiyle bahsolunan hakka istinaden açılan ve ihtiyati hacze müessir bulunan dava üzerinde verilen hüküm,

2 - İhtiyati haciz yaptırmış olan alacaklının İcra ve İflas Kanunu'nun 264. maddesinin son fıkrasında beyan olunduğu veçhile takip için muayyen müddetleri geçirmesiyle hükümsüz kalan ihtiyati haczin kaldırılması için İstanbul Adliyesi'nin yanması hasebiyle alınacak tedbirler hakkındaki 2367 numaralı kanunun 18. maddesine istinaden borçlunun mahkemeden haczin ref'ini talep etmesi üzerine haczin kaldırılması hakkında verilen kararın, takip hukukuna taalluk edip etmediğidir. Dairemizce ittihaz olunan kararların mesnetlerini İcra ve İflas Kanunu'nun 257, 265, 264. maddeleriyle 2367 numaralı kanunun 18. maddesi, Temyiz Mahkemesi Teşkilatına Dair Kanunun 3. maddesinin İcra ve İflas Dairesi 'nin göreceği işleri tayin eden son fıkrası ve nihayet 20.1.937 tarihli ve 37/8 numaralı tevhidi içtihat kararına hakim olan prensipler ve bu kararın müstenit olduğu zabıtname teşkil etmektedir.

İcra ve İflas Dairesi'nce ittihaz olunan kararda ise yalnız mezkur kanunun 364. maddesi muhalif içtihadın mesnedi olarak gösterilmiştir.

Abdullah; Mahkemelerden verilecek herhangi bir karar bizi alakadar ediyorsa vazııkanun temyiz kabiliyetini kabul etmiştir. Meskut kalan mesele bu haczi ihtiyati hakkındaki kararlardır. Bu sebebe itiraz iddiasının tetkik edecek mahkemedir. Verilen karar kabili temyizmidir, değilmidir? İcra ve İflas Kanunu'nda, bir çok şeyleri çerçevesine alarak temyiz kabiliyetini kabul etiği halde bu meskut kalanlar nedir? Katidir. Umumi hükümler dairesinde temyiz kabiliyetinin o dairede halledilmesi lazımdır. Takip hukukunun haczi ihtiyati hükümlerinin şümulüne dahil değildir. 364. maddede bu kanuna göre temyiz edilen kararlar demekle temyiz kabiliyeti olan karar demektir. Mücerret haczi ihtiyati babının İcra ve İflas Kanunu'nda yer bulması da dairemizi vazifelendirmez, çünkü, bu kanunda yazılı olan bir çok şeylerin temyiz tetkik mercii yine başka daire olduğuna göre haczi ihtiyati muamelesi ne icrai bir takiptir, ne de buna müteferri muamelelerdendir. Tevhidi içtihat kararının hadisemizle alakası yoktur, çünkü hadisemizle mutabakat arzetmez. Yenileme Kanunu'nun 18. maddesi de bizi takyit etmez Mahkemeye gidilir dendiğine görede dairemiz vazifedar değildir.

Fuat Hulusi; Takip hukuku kanunda tarif edilmemiştir. Bunun bir kısmı icradır. Esas mevzuubahis değildir. Bir kısmı ilamsız takiptir. Hatta icra neticelense bile esas hakkında kaziyyei muhkeme yoktur. İstirdat davası yapılabilir. Takip hukukunu tarif için bunu esasa mütedair hukukla mukayeseden başka çare yoktur. Müeccel bir alacak için olan ihtiyati hacizler kanunda yazılı üç sebepten birinin mevcudiyeti şartıyla kabul edildi. Burada mahkeme esasımı hal ediyor? Haczi ihtiyatinin takip hukukundan olduğuna şüphe yoktur. Binaenaleyh haczi ihtiyati ile tedbiri ihtiyatiyi tefrik etmez lazımdır. Muaccellerde sebebe itiraz mevzuubahis değildir.

1. Reis; Kabiliyeti temyiziyenin gösterilememis merciin tayinine tesir etmez. Halledeceğimiz mesele takip hukukuna taalluk ediyorsa İcra ve İflas'a aittir. Bir dava zımnında verilmiş bir hüküm değildir. Esasen temyiz kabiliyeti de yoktur. İtiraz edilebilir. İptal davası esası hallediyor.

Abdullah; Haczi ihtiyati kararları takip hukukuna mütealli kararlardan sayılamamıştır. Umumi hükümler dairesinde temyiz kabiliyetini tayin edeceğiz, demeleriyle müzakere kafi görüldü reye müracaat olundu. Neticede karar nisab ıhasıl olmadağından gelecek celseye bırakılmasına karar verildi.

14.6.93 tarihinde toplanan Heyeti Umumiye'ye 46 zatın iştirak ettiği ve müzakere nisabının tahakkuk ettiği görüldükten ve hadise tekrar 1. reis tarafından izah edildikten sonra söz alan;

Osman Nuri; Takip hukuku nedir? Şimdiki telakki itibariyle dokuz buçuk sene evvel memleketimize gelmiştir. Ondan evvel muhakeme hukuku usul hukuku kanunu vardır. Eshabı hak mahkemelere gitme mecburiyetinde idi. Bir de icra kanunu vardı. İsviçre'den aldığımız kanun takip usulü, takip hukuku kanunudur. Biz buna icra kanunu dedik.

Abdullah; Takip hukuku ne demektir. Biz bunu icra kanunundan anlayacağız,icrai ayrı bir tabirdir. Arzusiyle borcunu ödemeyen bir borçlunun borcunun cebren, icra maifetiyle istenmesi demektir. Takip ne zaman başlar? İlamlı ve ilamsız olarak iki kısımdır. Haczi ihtiyati takip hukuku cümlesinden değildir. İcra ve İflas ve Ticaret Daireleri arasında ihtilafa mevzu teşkil eden mesele haczi ihtiyatinin sebeplerine karşı vaki itiraz üzerine mahkemelerden verilen kararlardır. İki dairenin selbi kararları tevhidi içtihat zımnında Temyiz Umumi Heyeti'ne arzedilmiştir. İcra ve İflas Dairesi'nin vazifesini tayin eden İcra ve İflas Kanunu'nun 364. maddesi ile temyiz teşkilatı hakkındaki kanunun 2. maddesinin son fıkrası bu ihtilafı halledecektir. 364. maddede bu kanuna göre temyiz kabiliyeti kabul olunan kararların İcra ve İflas Dairesi'nce tetkik edileceği yazılıdır. Mezkur 2. maddede icrai takip hukukuna ve iflasa dair ticaret mahkemelerinden verilen kararların tetkik mercii İcra ve İflas Dairesi olduğu muharrerdir. Şu halde dairemiz münhasıran kanunun temyiz kabiliyetini kabul ettiği kararları tetkikle mükelleftir. Muteber olan mefhumu muhalife göre temyiz kabiliyeti gösterilmeyen kararların tetkik mercii diğer temyiz daireleri olmak lazım gelir. Bu kanunda kabiliyeti temyiziyesi irade olunmayan kararlara gelince bunlar da ya tetkik mercii kararlarıdırki bu kararların kat'i olduğu 4. maddede musarrahtır, veyahut mahkeme kararlarıdırki bahse mevzu teşkil eden haczi ihtiyatinin sebebine mütealli mahkeme kararları gibi. Mahkeme kararlarından ihtiyati hacze müteallik kararların temyiz kabiliyeti bu kanunda meskut bırakıldığına göre bunun umumi hükümlerle halli tabiidir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu mucibince müddeabihi 25 lirayı geçen hükümler alelıtlak kabili temyiz olduğundan bu kararın da temyiz kabiliyetini kabul etmek zaruri olur. Temyiz kabiliyeti olunca yine umumi hükümler dairesinde diğer temyiz dairelerinde temyizen tetkik edilmesi icap eder. Bu kararları veren ya hukuk mahkemesidir veyahut ticaret mahkemesidir. Eğer hukuk mahkemesinden verilmiş ise İcra ve İflas Kanunu'nun 364. maddesindeki, (bu kanuna göre temyiz kabiliyeti) cümlesi ve teşkilat kanunun 2. maddesindeki ticaret mahkemelerinden kaydı ihtirazisi böyle bi kararın dairemizce tetkikine mani teşkil eder. Ticaret mahkemesinden verilmiş ise filhakika böyle bir karar mezkur 2. maddenin şümulüne girerse de gayri mantıki bir netice husule getirir. Çünkü ticaret sıfatıyla verilirse İcra ve İflas Dairesi'nce, hukuk sıfatıyla sadır olursa Temmuz 4. Hukuk Dairesi'nde tetkik edilmesi lazım gelirki böyle bir tefrik ve tasnif gayri mantıki ve gayri ilmi olur. Bununla beraber İcra ve İflas Kanunu'nun 364. maddesi böyle bir tefrika asla müsait değildir. Çünkü bu madde ancak temyiz kabiliyetini haiz olan kararların tetkikini İcra ve İflas Dairesine bırakmıştır.

Bir de meselenin hallinde esas olan takip hukuku cümlesidir. Haczi ihtiyatiye müteallik hükümler takip hukuku zümresindenmedir? İcra ve İflas Kanunu takibin ne vakit başladığı ve nasıl cereyan edeceğini göstermekle ihtiyati haciz meselelerini takip hukukundan hariç tutmuş ve ilamlarda takibin icraya tevdii ve ilamsızlarda taleple başlayacağı ve haciz, rehnin paraya çevrilmesi yollarıyla ve iflas suretiyle yürüyeceğini açıkça göstermiş ve ihtiyati hacze mütealli meselelerin 4. bapta açılan takip yolunda değil ayrı bir bapta toplanmak suretiyle takip hukuku haricinde tutulduğuna işaret edilmiştir. Delalet ve işaretlerden sarfınazar kanunun 264. maddesinde şöyle denilmektedir: icra takibine başlanmadan evvel ihtiyati haciz yaptırmış olan alacaklı kararın kendisine tebliğinden 7 gün içinde ya takip talebinde bulunmaya veya dava açmağa mecburdur. Bu madde pek açık olarak ihtiyati haciz muamelelerini takip hukukundan addetmemiştir. Takip hukukundan saymış olsa idi icra takibine başlanmadan evvel tabirini kullanmazdı. Aksini farzedersek fer'in asla tekaddümünü kabul etmek lazım gelirki bu da muhaldir.

Hulasa, mahkemelerden verilen ihtiyati haczin sebebine müteallik kararlar takip hukuku fiilinden olmadığı gibi temyiz kabiliyeti de tasrih kılınmamış olduğundan bu gibi kararlar Ticaret Mahkemesi'nden verilmiş ise Temyiz Ticaret dairesinde, hukuk sıfatıyla ittihaz olunmuş ise Temyiz 4. Hukuk Dairesi'nde tetkik edilenleri iktiza edeceği kanaatındayım.

Yusuf Kemal; Kanunumuzun mehazi olan İsviçre İcra ve İflas Kanunu'nda olduğu gibi vazııkanunumuzca ihtiyati haczin takip hukuku cümlesinden olduğu esası kabul edilmiş ve 2004 no'lu kanun da bu esasa göre tanzim olunmuştur. İsviçrede ihtiyati haciz kararı vermeğe salahiyetli mercilerin tayini kantonlara bırakılmıştır. Vazııkanunumuzun sırf teminat olmak üzere bu salahiyeti mahkemelere vermiş olması haczi ihtiyatinin mahiyetini değiştiremez.

Cevat; icra ve İflas işlerinde olduğu gibi bütün mahkemeden verilen işleri takip hukukundan sayar. İcra ve İflas dairesine ait olduğunu tasrih ederdi.

Abdullah; 364. maddenin 1. fıkrası muvakkat bir tedbirin icapları cümlesindendir. İcra takibine başlanmadan evvel kanun takip addetmemiştir. Madde sarihtir.

Fuat Hulusi; Haczin ister ihtiyatisi ve ister icraisi takip hukukundadır. Tedbir de öyledir. O da bir fer'dir. Kanunun bazı maddelerinin delaletini makus olarak kabul etmelerini pek muvafık bulmuyorum. Esaslı olarak takip hukukuna müteallik kararlar icra ve iflasa aittir. Takibe müteallik bir mesele olan bu hadisenin başka bir daireye verilmesini nasıl kabul ederiz? Bence işin mahiyeti esastır. Takip hukukundan olmaması için esas hukukundan olması lazımdır.

Kazım; İcra ve İflas Kanunu'nun 364. maddesiin tamamı okunduğu zaman mesele tavazzuh edeceği gibi haciz faslının hukuk usulünden alınmasının da manası vardır.

Şefkati; Takip hukukunun neticesi itibariyle gözönünde tutulması lazımdır.

Sait; 264. maddeye göre kararın nihai olup olmadığına bakarız, nihai ise İcra ve İflas Kanunu'nda sarahat olmadığına göre Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'na göre meseleyi kabiliyeti temyiziye noktasından mütalaa etmek ve bu itibarla işin Ticaret Dairesi'ne ait olduğuna karar vermek lazımdır, demeleriyle reye konularak:

Neticede;

İlişik dosyalar münderecatına göre temyizen tetkiki talep olunan hükümlerin mevzuu takip hukukuna taalluk ettiği cihetle İcra ve İflas Dairesi'nin vazifesi dahilinde olduğuna ekseriyetle karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

İhtiyati haczin ref'ine dair asliye ticaret mahkemelerinden verilen kararların temyiz tetkik merciini halledebilmek için ilk önce bu kararların mahiyetini tayin etmek icap eder. Hukuki hadiseler ya taraflar arasında ihtilaflı bir meselenin kazaen halline taalluk ederki bunlar esas hukukuna ait meselelerdir. Yahut müspet münasebetlerden mütevellit borçların istifasına dair icbarlardır ki bu da takip hukukunu teşkil eyler. Bu borçların gerek kazai bir hüküm ile ve gerek tarafların vüsukunda sarahaten veya zımnen ittifak ve medlulünü kabul eyledikleri bir muamele veya vesika ile sübutu bir fark arzetmez. Vaki olacak müracaatın bir ödeme zaruretini emir ve aksi takdirde cebri istifa yollarına gidileceğini ihtar eylemesi takip hukukunun zaruri şartıdır.

İhtiyati hacizde ne icraya tevdi olunan kazai bir hüküm "bir ilam", ne de icra dairelerinden mesbuk "bir talep" vardır. Bu yalnız atiyen esasa veya takibe müteallik vaki olacak bir müracaatın tahsilini ibtidaen temin sadedinde gösterilen bir teyakkuz, ittihaz edilen bir tedbirdir; zaten tevsimindeki hukuki tabir de bunu ifade eder: İhtiyati haciz İcra ve İflas Kanununun 264 ncü maddesinde de icra takibine başlanmadan evvel ihtiyati haciz yaptırmış olan alacaklı kararı tebliğ ettiği tarihten itibaren bir hafta zarfında ya takip talebinde bulunmağa veya dava açmağa mecburdur, demekle bunu sarahaten tasdik eylemiştir.

Şu halde ihtilaf mevzuu olan ihtiyati haczin ref'i itirazını Temyiz Teşkilatı Kanununun hukuki telakkilere tamamen uygun olarak takip hukukuna dair hükümlerin tetkikine memur kıldığı İcra ve İflas Dairesinin salahiyet sahasına ithal etmeğe yeltenmek takip mefhumiyle te'lif olunamayacağından bu hükme muhalifim.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972