DAVA : 1918 numaralı kanununun 56 ıncı maddesinin, bu kanunun hususi kanunlarda yazılı para cezaları hakkında da tatbik kabiliyeti bulunup bulunmadığı ve bu madde muvacehesinde 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesinin hükmi baki olup olmadığı noktasından 3. Ceza Dairesinin 1.4.937 tarih ve 1583/2221 numaralı karariyle 30.9.936 numaralı kararı arasında hasıl olan mübayenetin tevhidi içtihat suretiyle halli adliye Vekilliğinin 20.4.937 tarih ve 1097/733 numaralı tahriratına atfen Başmüddeiumumilik makamından talep edilmesi üzerine bu husustaki ilam suretleri teksir edilerek Heyeti Umumiyeyi teşkil eden zevata tevzi edilmiş ve müzakerenin de 20.4.938 tarihine müsadif çarşamba günü yapılacağı bildirilmişti. Tayin olunan günde 1. Reis İhsan Ezgü'nün reisliği altında Başmüddeiumumi Nihat dahil olduğu halde Hayeti Umumiyeye ( ) zatın iştirak ettiği görüldükten ve müzakere nisabı tahakkuk ettikten sonra 1. Reis İhsan Ezgü tarafından bu husustaki tahrirat okunmak ve hadise bir kerre daha izah edilmek suretiyle müzakereye başlandı. Söz alan ; İbrahim Ertem ; Hususi kanunlardaki para cezalarından yalnız bütün para cezalarının hapse çevrileceğini 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesi tasrih etmektedir. Bu hadisenin iyice ihata edebilmesi için evvelemirde kaçakçılık kanunlarından evvelki vaziyeti ve bilahere de kaçakçılık kanunları çıktıktan sonra hususi kanunlardaki para cezalarının hapse çevrilmesi noktasındna vaz'edilen hükümleri tetkik etmekliğimiz icap eder. 1510 numaralı kanun çıkınca 38 inci maddesinde aynen şöyle denmekte idi : (Bu kanunda yazılı para cezalarının tahsil sureti hususi kanun ve nizamlarında gösterilmiş olduğu takdirde o kanunlar mucibince tahsil olunur.) Bu sarahat yine hususi kanunlardaki hükümleri mahfuz tutmakta ve bütün para cezalarında başka diğer hususi kanunlardaki para cezalarının hapse çevrileceği hakkında sarahat bulunmadığından hapse çevrilmekte idi. Nitekim sigara kağıdı para cezalarının hapse tahviline cevaz olmadığına da ....../....../...... tarihinde bir reyi muhalife karşı ekseriyetle karar verilmişti. Bilahere 1918 numaralı kanun mer'iyete geçerek 1510 numaralı kanuna ilga etmiş ve 56 ıncı maddesinde koyduğu bir kaide ile ihtisas hakimleri tarafından hükmolunacak ağır para cezalarının hapse çevrilmesi esasını kabul etti ve dairemizce de bu esas dairesinde hareket edilegelmekte iken 56 ıncı maddedeki, (Bu hakimler tarafından hükmedilecek para cezalarını havi ilamlar) ibaresi kaldırılarak yerine (bu kanunda yazılı ağır ve hafif para cezaları) konmak suretile bu maddenin tadilinden sonra dairemizce her ne kadar muaddel maddedeki (bu kanunda yazılı) ibaresine maksur bir mana verilerek bu hükmün yalnız 1918 numaralı kanunun içinde yazılı para cezalarına ait olduğu hakkında bir karar verilmişse, de bilahere yapılan tetkikatta evvela maddenin tadil edilmesi için yazılan esbabı mucibesinden 1918 numaralı kanunun tatbikini işaret ettiği, hususi kanundaki para cezalarının hapse çevrilmesi esasından vaz geçilmesi murad edilmediği anlaşılmış, bilakis 1918 numaralı kanunun 55 inci maddesinde hafif para cezalarının da hapse çevrilmesi esasının temini için tadilatın yapıldığı tezahür etmiş ve dairemizce de esas gözönünde bulundurularak ikinci karar verilmiştir. Bu tadilattan sonra 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesindeki hükmü tütün para cezaları hakkında mutlak surette baki kalmış değildir. Zira, 56 ıncı maddenin hafif para cezaları hakında 70 inci maddedeki gibi üç lira hafif para cezasının bir gün hapse çevrilmesi esası kabul edilmekle beraber 70 inci maddeden farklı olarak Ceza Kanununun umumi hükümleri dairesinde para cezası yerine çektirilen hapis cezası üç seneyi geçemeyeceği kabul olunmuştur. 70 inci maddede para cezası yerine çektirilen hapis cezası üç seneyi geçemeyeceği kabul olunmuştur. 70 inci maddede para cezası yerine çektirilen hapis cezasının ise 91 günü geçemeyeceği tasrih edilmiştir. 1918 numaralı kanunun 72 inci maddesinde (bu kanunun şümulune giren işlerde gümrük ve inhisar kanunlariyle sair kanunların bu kanuna uymayan hükümleri kaldırmıştır.) denildiğinde 1918 numaralı kanunun 56 ıncı maddesile 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesi arasında hapsin münteha haddi noktasından taarruz bulunduğundan 1918 numaralı kanunun şümulüne girecek surette tütün kaçakçılığı yapan bir kimseye para cezası 1701 numaralı kanunla tayin edilmiş olsa dahi bu kabil ahvalde, 70 inci maddenin tatbik kabiliyeti kalmadığı cihetle bu para cezasının 56 ıncı madde ile hapse çevrilmesi icabeder. 1918 numaralı kanunun şümulüne giren ahvalde hususi kanunlarına tevfikan hükmedilecek para cezalarının 56 ıncı maddeye göre hapse tahvili iktiza ettiği gibi 1918 numaralı kanunda yazılı olup mahsus heyetler tarafından hükmedilen para cezalarının de mezkur maddeye göre hapse tahvil edilmesi lazımdır. Yalnız 1918 numaralı kanunun şümulüne girmeyen ahvalde heyeti mahsusalar tarafından 1701 numaralı kanuna tevfikan verilen para cezaları 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesi hükmünce hapse çevrilir. Demek oluyorki muaddel 56 ıncı madde karşısında 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesinin hükmü, yalnız 1918 numaralı kanun hükmünce kaçakçılık suçunu teşkil etmiyen ahvalde heyeti mahsusalar tarafından 1701 numaralı kanuna dayanılarak verilen para cezaları hakkında tatbik olunabilecektir.

Fevzi Onat ; 1918 numaralı kanunda hakiminin hükmedeceği hafif para cezası olamdığı da gözönünde bulundurularak diğer hususi kanunlardaki para cezaları kast edilmiştir. Fahreddin ; 56 ıncı maddenin tadili para cezalarının heyeti mecmuasını bir asla irca' etmek zaruretiyle yapılmıştır. 1. Reis ; Ben de dairenin içtihadına iştirak ediyorum. Muhtelif safhalar geçiren bu işlere ait kanunlarda kaçakçılık tabirinin şümulüne giren işlerde atıfla para cezası tayin edilmiştir. Böylece kabul edildikten sonra hapse tahvil için elimizde mevcut hükümlerden yalnız tütüne ait bir kanun vardır. Bu kanundaki 70 inci madde nedir ? İbrahim ; Heyeti mahsusaların verecekleri para cezaları başkadır. Küçüğünün büyüğüne tebaan rü'yet esasını da bu işlerde 1918 numaralı kanunun 56 ıncı maddesi nazara alırız. 1. Reis ; Hülasa, zürra ile idare arasında tahaddüs eden ihtilaflardan dolayı 1701 numaralı kanun ve diğer işlerde 1918 numaralı kanunun 56 ıncı maddesi hükmü tatbik edileceği merkezindedir. Başmüddeiumumi ; 3. defa mevzuubahis olan şu iş evvelce ihtilaf yoktur, diye tetkik edilememişti. Bilahare bulunup dosyaya vaz'edilmek üzere takdim ettiğim ilam ile mübayenet tezahür etti. Çünkü bu işlerden biri çakmak, diğeri tütündür. Tütün hakında sarahat vardır. Çakmaktaşı hakkında bir şey yoktur. 1918 numaralı kanun müvacehesinde hafif, ağır denilmeyen işlerki bilfarz çakmaktaşı para cezaları sadece (para cezası) denmiştir, bunlar için ahkamı umumiyeye mi gideceğiz ve bu para cezaları hafif mi ağır mı, bu mesele etrafında muhterem 3. Ceza Dairesi Heyeti kiramı arasında da ihtilaflar vardır. Bu kadar mühim olan şu işin alelfevr müzakere edilmesini doğru bulmuyorum. Evvelemirde bir komisyonda havele edilerek halledilmesi taraftarıyım. İbrahim ; Bu işin beklemeğe tahammülü yoktur. Buyurdukları mahzuru tatbikat kanunumuz halletmiştir. Ve hadisemiz de para cezalarının nev'ini tayin değil, 56 ıncı maddenin imali meselesidir. Ve heyet tenevvür etmiştir, zannediyorum. Fuat Hulusi ; Komisyon teklifini çok yerinde bulurum. Bu kanun tabirinin tefsirini tevsi etmek lüzumu çok mühimdir. Komisyonlardan faide görülmüyor diye bir cereyan vardır. Bendenizce komisyonlar daima faidelidir. Fahreddin ; 1918 numaralı kanunun birinci maddesi tereddütlerin halline kafidir. 1918 numaralı kanunun eski şeklinde iki merci mülahaza edilerek yapılmıştır. 1. Reis ; Üç dört aydanberi ruznamesinde yazılı olan şu işi okumadan şimdi müzakereye konulduğu zaman komisyona gitsin demek işi tavik etmek demektir. Başmüddeiumumi ; İşi tavik için teklif yapmış değilim. Bir seneden fazla bekleyen bu işin üç gün daha beklemesinde ne mahzur mülahaza edilebilir ?

1. Reis ; Dört ay evvel ruznameye alınan ve heyeti kirama da tevzi edilip bu suretle dört ay gibi uzun bir zamanla tetkik imkanı bırakılan şu işte alelfevr karar vermeyelim demek doğru değildir. Ruzname tevzi edildikten sonra orada işlerin okunduğu ve tetkikat yapıldığı mefruzdur. Başmüddeiumumi ; Kemali muhalesetle bu işin tehiri reyindeyim, demeleriyle makamı riyaset tarafından bu işin komisyona verileceği ve komisyonun da Başmüddeiumuminin riyaseti altında 1. Cezadan Vehbi, 2. Cezadan Yakup Rasim, 3. Cezadan İbrahim ve 4. Cezadan da Osman Talattan terekküp edeceği bildirildi. 4.5.938 gününde toplanan Heyeti Umumiyeye (43) zatın İştirak ettiği görüldükten ve müzakere nisabı da tahakkuk ettikten sonra 1. Reis İhsan Ezgü keyfiyetin geçen celsede bir komisyon tarafından tetkike lüzum gösterilip bu kerre komisyonun verdiği raporun okunacağını söyledi. Kıraat olunan rapor aynen : 1 - 1918 numaralı kanunun eski 56 ıncı maddesinde ihtisas hakimleri tarafından hükümolunan ağır para cezalarının Türk Ceza Kanununun hükümlerine göre hapse çevrileceği gösterilmekte idi. Ve bu kanunun 55 inci maddesinde de gümrük memurlarından müteşekkil heyetlerle mahsus heyetler tarafından hükmedilecek para cezalarının Tahsili Emval Kanunu hükmünce tahsil edileceği tasrih edilmekte idi. Eski 56 ıncı maddedeki (bu hakimler tarafından hükmolunacak para cezalarını havi hüküm ilamları) ibaresi kaldırılarak yerine (bu kanunda yazılı ağır ve hafif para cezaları) ibaresi konmak suretiyle bu maddenin tadil edilmiş olduğu görülmüştür. Meclisteki encümenlerin de iştirak ettiği Hükümetin teklif ettiği Hükümetin teklif ettiği kanun lahiyasının esbabı mucibesinde aynen şöyle denilmiştir : (1918 sayılım kanunda yazılı ağır para cezalarının hapse çevrilebilecekleri kabul edildiği halde hafif para cezaları için öyle bir hüküm konulmadığından bunları vermeyenlerin cezalarının hapse çevirme yolu kapalı kalmıştır. Gerçi bunların bunların Tahsili Emval Kanunu yolile alınacağı yazılı ise de çoğu parasız ve malsız olan istihlak kaçakçıları hakkında bu yol tesirsiz bir yol olduğu gibi mahkum kaçakçıların ellerinin genişlediğini devamlı surette aramak gibi idarece yapılması mümkün olmayan külfetlere de yol açmaktadır. Bunlara yer kalmamak ve verilen ceza suçluya çabukça çektirilebilmek üzere kanunun 55, 56 ıncı maddelerinde değişiklikler yapılmasına lüzum görülmüştür.) Şu esbabı mucibeye göre : Muaddel 56 ıncı madde ; Gerek heyeti mahsusa ve gümrük komisyonları tarafından ve gerek ihtisas mahkemesi sıfatiyle asliye mahkemelerinden 1918 numaralı kanunun ve bu kanun delaletiyle hususi kanunlara tevfikan verilen ağır ve hafif para cezalarının hapse tahvil edilmesi esasını şümulune almış oluyor. Bu maddenin tadilindeki sebep hapse tahvil esasının, yalnız 1918 numaralı kanunda yazılı para cezalarına kasredilmesi değil, bilakis ihtisas hakimleri veya bu sıfatla asliye mahkemeleri tarafından hükmedilecek hem ağır ve hem de hafif para cezalarının hapse çevrilmesi maksadı temin edilmek üzere eski 56 ıncı madde hükmünü tevsi eylemektedir. İşte hem ihtisas mahkemeleri sıfatiyle mahkemelerden ve hem de mahsus heyetler ve gümrük komisyonları tarafından verilecek para cezalarına şamil olmak üzere eski 56 ıncı maddedeki (bu hakimler tarafından hükmolunacak para cezaları) ibaresinin kaldırıldığı vazıhan anlaşılmış olur. Şu halde muaddel maddeye mezkur ibare yerine konan (bu kanunda yazılı ağır ve hafif para cezaları) ibaresiyle hem eskisi gibi 1918 numaralı kanunda yazılı para cezalarının ve hem de bu kanunun muhtelif maddelerinde tatbikini emir ve işaret ettiği hususi kanunlardaki para cezalarının hapse tahvil edileceği esası kabul edilmiş ve eskisinden fazla olarak Tahsili Emval Kanununa tevfikan tahsil edilmekte olan ve 1918 numaralı kanunda yazılı bulunan hafif para cezalarının da hapse çevrilmesi esası temin olunmuştur. Şu esbab ve mülahazat dolayısiyle tütün kaçakçılığı yapmış olmasından dolayı hakkında 1918 numaralı kanun ile ceza tayin edilmiş olan bir suçluya para cezası 1701 numaralı kanun ile tayin edilmiş olsa dahi diğer kaçak maddelerin hususi kanunlardaki para cezaları gibi yine 1918 numaralı kanunun muaddel 56 ıncı maddesi mucibince hapse çevrilmesi icabeder. Çünkü 1918 numaralı kanunun 72 inci maddesi 1918 numaralı kanuna muhalif olan sair kanunlar hükmünün mülga olduğunu tasrih etmekte ve 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesindeki hüküm ile muaddel 56 ıncı maddedeki hüküm hapsin azami haddi cihetinden tearuz etmiş olduğu için 1918 numaralı kanun hükmüne giren tütün kaçakçılarına 1701 numaralı kanunla verilen para cezaları hakkında bu kanunun 70 inci maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmamaktadır. 2 - Ancak, 1918 numaralı kanunun şümulüne girmeyen ahvalda heyeti mahsusalar tarafından 1701 numaralı kanuna tevfikan verilen para cezalarının hapse tahvili hakkında mezkur 70 inci maddenin tatbiki lazımdır. Encümenimiz tetkikatı neeticesinde edinmiş olduğu yukardaki mütalaayı yüksek heyete arzeder. Başmüddeiumumi : 1 - İşin encümene sureti hususiyede tetkikini arzettiğim zaman elimde mevcut olan ve daireler arasındaki mübayin görülen ilamları arzedeciğim. Tütün ve sigara kağıdı cezai nakdileri 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesi mucibince hapse tahvili muktazi olduğundan 1918 numaralı kanunun 56 ıncı maddesi muaddel 3 üncü maddesi kabili tatbik değildir. Yazılı emir reddolunmuştur. 2 - Çakmak'ta 1/eylül/937 tarih ve 1583/221 numaralı kararla sigara kağıdı cezai nakdisi 2271 numaralı kanunun üçüncü maddesi mucibince kabili tatbiktir. Yazılı emir kabul olunmuştur. 3. ilam 29/kanunusani/935 ve bu babta tamim de vardır. 3 - Sigara kağıdı para cezası tazminat kabilinden ve hukuki şahsiyeden olduğundan hapse tahvil edilemez. Yazılı emir, itiraz Heyeti Umumiye kararı 1/temmuz/929 tarih ve 151 karar numaralı. 4 - Para cezası tazminat kabilinden olduğundan suçluların birbirine müteselsil kefil olarak hüküm altına alınmak lazım gelirken ayrı ayrı hükmü yanlıştır. Ham Afyon ihracı Heyeti Umumiye 31/kanunusani/935 tarih ve 516 karar numaralı. Buna mübayin bir ilam da vardır.

5 - Bandırolsuz kaçak iskambil para cezası 3. Cezaya göre ceza değildir, beş misli para resmidir. Heyeti Umumiyeye göre hapse mülabis olmak itibariyle cezai nakdidir. 18/şubat/932, 29 karar Heyeti Umumiye.

6 - Kaçak rakı para cezası Tahsili Emval Kanununa ait olduğu kanunda sarih iken hapis cezasına zamimeten verildiği takdirde hükmü mahkemelerin vazifeleri dahilindedir. Heyeti Umumiyeye 19/temmuz/930, 198 numara.

7 - Kaçakçılıkta inhisar idaresi müdahil sıfatını iktisap etmedikçe para cezası hükmedilemez. Bu babtaki itirazımız reddolunmuştur. Heyeti Umumiyeye 3/mayıs/933 karar no : 6. Bunlar heyetimizce tetkik olunarak hasıl olan neticeyi arzettik. Kabulü heyeti celilenin tensibine bağlıdır.

İbrahim ; Başmüddeiumumi Beyefendinin tadad buyurdukları mesai ile hadisemizi alakalı buluyorum. Hadise tadil edilen 56 ıncı maddeye girecek para cezalarını tayin etmektir. Hapsin müntehası itibariyle 70 inci madde ile 56 ıncı maddeyi imal etmektir. Biri 90 günü, diğeri bir seneyi geçmemek üzere hapse çevrileceğini kabul etmiştir. Dairemizce bilumum kaçakçılık işlerinde 56 ıncı maddeyi kabili tatbik buluyoruz. 1701 numaralı kanunla heyeti mahsusalarca verilen işlerde de 70 inci maddeyi. Başmüddeiumumi Nihat ; Tevhidi İçtihat Heyeti Umumiyesince verilen ve hususi kanunlardaki para cezalarının hukuku şahsiyedendir dediği kararın mer'i olduğuna encümen kani oldu, demeleriyle neticede ; 1918 numaralı kanunun muaddel 56 ıncı maddesinin bu kanunun atfettiği hususi kanunlarda yazılı para cezaları hakkında da tatbik kabiliyeti bulunup bulunmadığı ve 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesi hükmünün baki olup olmadığı noktasından 3. Ceza Dairesinin kararları arasında hasıl olan ihtilafın halli için müzakere yapıldı.

KARAR : Eski 56 ıncı maddedeki (bu hakimler tarafından hükmolunan para cezalarını havi ilam) ibaresi kaldırılarak yerine (bu kanunda yazılı ağır ve hafif para cezaları) ibaresi konmak suretiyle bu maddenin tadil edilmesine ve bu kanunun eski 55 inci maddesinde de gümrük memurlarında müteşekkil heyetler ile mahsus heyetler tarafından hükmedilecek para cezalarının Tahsili Emval Kanunu hükmünce tahsil edileceği yazılı iken bu fıkranın 55 inci maddede yapılan tadilat meyanında kaldırılmış olmasına ve Hükümetin teklif eylediği ve Meclis Encümenlerinin de iştirak eylediği kanun lahiyasının esbabı mucibesinde 1918 numaralı kanunda yazılı ağır para cezalarının hapse çevrilebilecekleri kabul edildiği halde hafif para cezaları için öyle bir hüküm konulmadığından ve Tahsili Emval Kanunu ile hafif para cezalarının tahsili yolunun, çoğu parasız ve malsız olan istihlak kaçakçıları hakkında tesirsiz bir yol bulunduğundan ve bu kabil kaçakçıların ellerinin genişlediği devamlı surette idarenin aramasında da külfet bulunmasından dolayı 1918 numaralı kanunun 55 ve 56 ıncı maddelerinin tadiline lüzum görüldüğü gösterilmesine göre mezkur 56 ıncı maddenin tadilindeki sebebin hapse tahvil esasının yalnız 1918 numaralı kanunda yazılı para cezalarına kasredilmesi murad edilmediği ve bilakis ihtisas hakimleri sıfatiyle asliye mahkemeleri ve gerek mahsus heyetler ve gümrük komisyonları tarafındana verilecek ağır ve hafif para cezalarının hapse çevrilmesi maksadının takip olunduğu ve 56 ıncı maddenin tadili ile eski madde hükmünün tevsi edildiği anlaşılmıştır.

Mezkur tadilatla hem 1918 numaralı kanunda yazılı para cezalarının ve hem de bu kanunun muhtelif maddelerinin tatbikini emir ve işaret ettiği hususi kanunlarındaki para cezalarının hapse tahvil edilmesi esası muhafaza edilmiş ve eskisinden fazla olarak Tahsili Emval Kanununa tevfikan tahsil edilmekte olan 1918 numaralı kanunda yazılı bulunan hafif para cezalarının da hapse çevrilmesi esası temin olunmuştur. Ancak 1918 numaralı kanunun 72 inci maddesinde bu kanunun şümulüne giren işlerde gümrük ve inhisar kanunlariyle sair kanunların bu kamuna uymayan hükümlerinin kaldırıldığı tasrih edilmiş olduğu ve 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesindeki hüküm ile muaddel 56.maddedeki hüküm para cezası yerine çektirilecek hapis cez asının azami haddi cihetinden bir birine uymayan hükümleri ihtiva eylediği cihetle tütün kaçakçılığı yapmış ve hareketi 1918 numaralı kanuna girmiş olan suçlulara para cezası 1701 numaralı kanun ile tayin edilmiş olsa dahi diğer kaçak maddelerinin hususi kanunlardaki para cezaları gibi yine 1918 numaralı kanunun muaddel 56 ıncı maddesi ile hapse çevrilmesi icap eder.

SONUÇ : Şu esbap ve mülahazata binaen 1918 numaralı kanunun şümulüne giren tütün kaçakçılarına da 1701 numaralı kanun ile verilen para cezalarının 1918 numaralı kanunun muaddel 56 ıncı maddesi ile hapse çevrilmeleri iktiza ettiğinden bu hususta 1701 numaralı kanunun 70 inci maddesinin tatbik kabileyeti olmadığına ve yalnız 1918 numaralı kanunun şümulüne girmeyen ahvalde mahsus heyetler tarafından 1701 numaralı kanuna tevfikan verilen para cezalarının hapse tahvili hakkında mezkür 70 inci maddenin tatbiki icap eylediğine ittifakla karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972