DAVA : Memuriyet vazifesini suistimal eden Devlet Demiryolları Sarıkamış Hizar Fabrikası Müdürü Şevki ve muhasibi Abbas efendiler hakkındaki takibatın teciline dair verilen hüküm yazılı emre müsteniden 1. Ceza Dairei aliyesinin 17 kanunuevvel 929 tarihli ilamile bozulduğu halde mümasil hadiselerde müttehaz te'cil kararlarının 4. Ceza Dairei aliyesince tasdik edilmiş olmasıyla iki daire arasında hasıl olan içtihat ihtilafının tevhidi Adliye Vekaleti celilesinden talep ve bu baptaki ilam suretleri celp, telhis ve tevzi olunarak keyfiyet Reis İhsan Beyefendi Hazretleri'nin riyasetlerinde ve 44 zatın iştirakile 12 teşrinisani tarihinden içtima eden Heyeti Umumiye'de müzakereye vaz olunmuştur.

1. Ceza Reisi Semih Beyefendi : Ceza Kanunu'nun 279. maddesi sarahatına göre Devlet Demiryolları memurları memurini devlettendir ve bu itibarla vezaife müteallik suçları tecil kanunun 3. maddesinin dairei şümulünden hariçtir.

4. Ceza Dairesi azasından İbrahim Etem Beyefendi : Devlet Demiryolları h5arei umumiyesine ait kanunun 6. maddesinde aynen (idarei umumiye muamelatı dahiliyesinde eşhas ve müessesat ile münasebetında hususi müessesat ahkam ve kavaidine tabidir deniliyor ve 2. fıkrasında da memurin ve müstahdeminin idarei mezküreye ait emval, nukut ve eşyayı sirkat edenlerle zimmetine geçirenler sair emvali devlet hakkında ika olunan ceraim ile cezalandırılacağı gösterilmiştir. Her ne kadar Ceza Kanunu'nun 279. maddesinde kanunu ceza tatbikatında devletin veya vilayet ve nahiye ve karyelerin nezareti altında bulunan bir hizmette vazife görenlerin memur sayıldığını gösteriyor. Kanunu cezanın alındığı İtalya Ceza Kanunu'nun bu maddeye tekabül eden maddesinde devlet, vilayet ve nahiyeler veyahut onların nezareti altında bulunan müesseseler hizmetinde (resmi bir memuriyet ile) muvazzaf bulunan ibaresi de vardır. Vakıa, bizim Ceza Kanunu'nun 279. maddesinde devletin nezareti altında bulunan müesseler hizmetinde resmi bir memuriyet ile muvazzaf tabiri yoksa da kimlere memur sıfatı verileceğini kanunumuzun alındığı asıl maddeden istihraç etmekliğimiz lazımdır. 279. maddedeki (hizmetin) hizmeti resmiye olması lazımdır, yani o hizmet bir memur tarafından değil kanun tarafından resmen tevdi olunmuş olmak lazımdır. Resmi memuriyet ise kavanin ve nizamatı mahsusa ile tayin edilir. Halbuki demiryolları müstahdemini kanunu mahsusu, efrat ile münasebetinde hususi müessesattaki efrat gibi kabul ettiği mezkür 6. maddenin 1. fıkrasında sarahaten göstermektedir. Eğer bu hususi sarahat mevcut olmasa idi devletin doğrudan doğruya idaresi altında bulunan demiryollarında müstahdem efradın memur olup olmadığı şayanı münakaşa olurdu. Halbuki bu hususi sarahat bu münakaşaya mani olmaktadır. Vakıa mezkür 6. maddenin 2. fıkrasında memur gibi cezalandırılması tasrih edilmekte ise de memur olmak başka memur gibi cezalandırılması yine başkadır. 1441 no'lu kanunun 3. maddesinde aynen şöyle deniliyor, (memurların memuriyet vazifelerine müteallik işledikleri cürümler tecile tabi değildir.) Demekki tecil kanunu tecilden istisna için 2 şart arıyor. Biri memur olmak ve diğeri suç memuriyet vazifesine taallük eylemiş bulunmaktadır. Dairemiz Devlet Demiryolları müstahdeminin vazifeden mütevellit suçlarını da bu mülahazat dolayısıyle tecilden müstesna addetmeyip tecile tabi addetmektedir. Çünkü muhtarlara tayyare cemiyetine ait iane derci hakkında bir güna vazife tahmil etmemiş olduğundan Ceza Kanunu'nun 279. maddesi hükmünce memur sayılamaz. Böyle bir paranın zimmete geçirilmesi halinde Ceza Kanunu'nun 202. maddesi mucibince ceza verilmesi memur olmasından veya memur sayılmasından ileri gelmeyip mahza Cem'i İanat Nizamnamesi'nin 11. maddesindeki sarahat iktizasındandır. Hulasa; 1441 no'lu kanunun 3. maddesi o şahsın hem memur olmasını ve hem de o suçun memuriyet vazifesine taallük eylemesini şart kıldığı cihetle içtihadımızı ona göre tayin ve tesbit etmekliğimiz lazımdır.

1. Ceza Reisi Semih Beyefendi : Hadisemiz Sarıkamış hattında çalışan bir memurun vazifesine müteallik suçtan mütevellittir ve tecil kanunu sarih olmasına göre Ceza Kanunu'nun 279. maddesinden uzaklaştıramayız ve İbrahim Beyefendinin bahsettikleri nizamname hususi ceza kanunundan mukaddemdir.

1. Reis İhsan Beyefendi : Bir memurun sıfatı itibariyle tabi olduğu ahkam ve bir de ika eylediği suçtan dolayı ahkam mevuttur. Bu hadisede Bağdat Demiryolları memurudur ve zan etmemki içimizde bunun memur olduğunu iddia eden bulunsun ancak suç itibariyle memur cezasına tabidir.

Tecil kanunu ise sıfat kanunu değildir. Ceza Kanunudur. Suç mevzuu bahsimidir ? Tecil Kanunu'na ait tefsirde esbabın suç olduğu kabul edilmiştir. Binaenaleyh Ceza Kanunu'nun memuru tarif eden 279. maddesi tatbik edilmek lazımdır.

Semih Beyefendi : Hadisede mevzuubahs maznunların mükellef oldukları vazife devletin murakabesi tahtındadır.

İbrahim Etem Beyefendi : Bir anlaşamamazlık vardır. Tecil kanunu suç kanunudur, buyuruldu. Mezkür kanun bazı yerlerde suçları ve bazı yerlerde sıfatları işaret etmiştir. Meclisin tefsiri faslı müşterekteki cürümlerin dahil olup olmayacağı hakkındadır.

1. Reis Beyefendi : Tecil Kanunu'nda 146 ve 166. maddeler zikredilerek rüşvet faslı atlanmıştır. Şu hale nazaran bir memurun vazifesinden dolayı işlediği suç tecile tabi değildir ve buna iştirak edenin tecile tabi olduğunu kabul etmeye imkan varmıdır ?

Başmüddeiumumi Nihat Beyefendi : Memurları iki kanun nazarından tetkik etmek lazımdır. Memurin Muhakemat Kanunu memurin için bir merasimi mütekaddime vazetmiştir. Müddeiumumiler takibat yapamaz, ancak merasim yapıldıktan sonra takibat yapabilir. İtalyan Kanunu memurları tarif etmiştir ve 279. madde gayet sarihtir.

Devlet Memurları ve bir de ceza kanunu nazarındaki memurlar. İhtilaf buradadır. Şimendüfer nizamnamesi ceza kanunundan çok mukaddemdir. Bunlar bilvasıta memurlardır. Ceza Kanunu'ndan sonra istinat ettikleri 6. madde hükümsüzdür. Maliye Vekaletine merbut müessesata dair bir kanun vardır. Bu kanun memurinin Memurin Muhakemat Kanunu'ndaki merasime ihtiyaç olmadığını belirtir ve binaenaleyh 279. maddenin hükmü cari olmalıdır ve tatbikatta memur ad olunma ika ettiği cürümden dolayı da tecile tabi değildir. Bunları efrat gibi addedemeyiz. Hey'eti Umumiye'nin içtihatları vacibülhürmettir ve içtihatlar suça müteallik olacağı hakkındadır. Hilafına mütalaa doğru değildir.

Ceza Kanunu'nun 279. maddesinde kimlerin memur olacağı gösterilmiştir ve biz aksini iddia edemeyiz.

İbrahim Etem Beyefendi : Başmüddeiumumi Beyefendi, Devlet Demiryolları Kanunu Ceza Kanunu'ndan mukaddemdir. Ceza Kanunu'nun 279. maddesi sarahatına göre demiryolları müstahdemini memurdur, mevzuu bahs edilen 6. madde hükümsüz buyurdular. Bendenizce mezkür 6. maddenin hükmü bakidir. Eğer memurdur dersek mes'ele yoktur. Reisi evvel Beyefendi memur değildir, fakat mademki memur gibi tecziye ediliyor, tecilden müstesnadır, buyurdular. Başmüddeiumumi Beyefendi ise, Ceza Kanunu'nun 279 maddesi hükmüne göre memurdur ve memur olduğu için tecilden müstesnadır, buyurdular. Muhtelif esbabı mucibe ile neticede birleşiyorlar. Bendenizce hal olunacak nokta; Devlet Demiryolları müstahdeminin memur olup olmadığını tayindedir. Reisi evvel Beyefendi tecil kanunu sıfat kanunu değildir, suç kanunudur, buyurdular. Bu noktai nazarlarını te'yit için bir de tefsirden bahsettiler. Bahs olunan tefsirin me'elemize asla taallükü yoktur. Zira o tefsir Ceza Kanunu'nun 2. kitabının 1. babının 1. ve 2. fasıllarındaki suçları 1441 no'lu kanunun 2. maddesi tecilden istisna ettiği halde bu babın geçen fasılları arasındaki müşterek hükümler serlevhası altındaki 4. fasıl hakkında tecil kanunu sakit kaldığından Adliye Vekaleti'nden tefsir istenmiş ve Büyük Millet Meclisi de, 4. fasıl müstakil bir fasıl değildir, evvelki fasıllarda yazılı cürümlere munatıftır, dediği sırada tecil kanunu cürümlere izafe edilmiştir, tefsire mahal yoktur, demiştir. İşte bu tefsir tecil kanununun fasıllara işaret etmek suretile, tecilden istisna ettiği suçlar hakkındadır. Müzakere ettiğimiz mes'ele ise Tecil Kanunu'nun 3. maddesine sarahatı dairesinde memurlar tarafından işlenmesi haline maksur olmak lazımdır. 1. Reis Beyefendi : İstinat ettikleri madde hem usule ve hem de esasa taallük eder. Ceza Kanunu tadil etmemiştir, bilakis teyit etmiştir.

Başmüddeiumumi Nihat Beyefendi : Şimendifer memurlarının vazifesini suistimali halinde hangi maddeyi tatbik ederiz ?

İbrahim Etem Beyefendi : Memur olmak başka memur gibi ceza görmek yine başkadır, buyurmalar ile müzakerenin kifayeti kabul edildikten sonra keyfiyet re'ye vazedilmiş ise de nisabı ekseriyet hasıl olamadığından celsei atiye talik olundu.

17 kanunuevvel 930 tarihinde müsadif Çarşamba günü içtimaa davet edilen heyeti umumiyeye 43 zatın iştirak ettiği görüldükten ve nısabı müzakere tahakkuk ettikten sonra söz alan İbrahim Etem Beyefendi : Tecil Kanunu'nun 2. ve 3. maddelerinden ve tefsirden ne murat edildiğini geçen celsede izah etmiştir. Muhtelif esbabı mucibe ile aynı neticeye varılamaz. Başmüddeiumumi Nihat Beyefendinin bir noktai nazarları vardı. Ceza Kanunu'nun 279. maddesi hükmünce Devlet Demiryolları müstahdemini memur sayılır ve memur oldukları için tecilden müstesnadırlar ve diğer bir noktai nazar da memur gibi ceza görmelerinden 1441 no'lu tecil kanunun 3. maddesi mucibince tecilden müstesna oldukları merkezinde idi. Bendenizce bu tertibe riayet edilmek üzere iki noktanın halli lüzumu karşısındayız. 1.si Devlet Demiryolları müstahdeminin 1441 no'lu kanunun 3. maddesi mucibince tecilden müstesna olmaları memur olmalarından dolayımıdır ? İkincisi; memur değiller ise, mücerret memur gibi tecziye edilmeleri mezkur madde mucibince tecilden müstesna olmalarını iktiza ettirebilirmi ? Bendenizce tefsirin hadisemize kat'iyen şümulü yoktur. Tefsir fasla işaret edilmek üzere çıkmıştır. Bir şirket memuru vazifesinden mütevellit suçtan dolayı tecilden istisna edilemez. Devlet Demiryollarının idaresine ait kanunun 6. maddesinin 1. fıkrası sarihtir. Devlet Demiryolları müstahdeminin memur gibi tecziye edilmesi tecilden istisna edilmesini istilzam etmez. Binaenaleyh memur değillerdir. 1441 no'lu tecil kanunu, kanunu cezanın diğer fasıllara işaret ettiği gibi rüşvet ve zimmet suçlarının bulunduğu fasıllardaki suçları da fasıllara işaret etmek suretile tecilden istisna etmese idi o vakit bu fasıllarda bulunan suçu ister memur ister memurun gayri işlesin tecil kanunundan istifade edemezdi. Halbuki bu fasıllara tecil kanunu işaret etmemiştir. Rüşvet ve zimmet suçlarının tecilden müstesna olması tecil kanununun 3. maddesi sarahatı dairesinde ancak memurlar tarafından işlenmesi haline maksur olmak lazımdır.

1. Reis İhsan Beyefendi : Kanunun tatbikatında memur addedilirler. Yoksa buyurdukları şekilde memur olduklarını iddia eden yoktur. Ceza Kanunu nazarında memur olunca Ceza Kanunu'nun tatbikatından başka bir şey olmayan tecil kanunundan istifade edemezler, buyurmalarıyle müzakerenin kifayeti kabul edildikten sonra tevhidi içtihat tarikiyle re'ye vazedilerek neticede :

23 Mayıs 1927 tarih ve 1042 nolu kanunun 6 ve TCK.nun 279. maddeleri sarahatına göre Ceza Kanunu'nun tatbikatında memur sayılan Devlet Demiryolları ve Limanları İdarei Umumiyesi Müstahdemi'nin her ne suretle olur ise suiistimal ve idarei umumiyeye ait eşyayı sirkat, ihtilas ve zimmete geçirmek gibi vazifelerine müteallik suçlardan dolayı 1441 no'lu kanunun 3. maddesi sarahatına nazaran tecilden istifade edemeyecekleri 2. müzakerede 15 re'yi muhalife karşı 28 re'yle 17.12.1930 gününde takarrür etmiştir.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972