 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1971/703
K: 1974/548
T: 17.05.1974
DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair İstanbul 16. Asliye Hukuk Hakimliğinden verilen 19.6.1969 gün ve 206/513 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay Dördöncü Hukuk Dairesini 28.11.1969 gün ve 11077/9936 sayılı ilamıyla bozulmasına karar verilip yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; bazı sebep ve düşüncelerle önceki hükümde direnmeye karar verilmiştir.
Temyiz eden ve duruşma isteyen: Davacı N.T. vekili avukat Duruşma yapılması için tayin olunan 27.6.1973 Çarşamba günü belli zamanda temyiz eden ve duruşma isteyen davacı adına avukat M.C.G. ile davalı adına avukatı F.C.'ye tebligat yapıldığı halde gelmediler.
Temyiz dileçesinin süresinde verilip kaydedildiği incelenerek anlaşıldıktan ve Hukuk Genel Kurulunca dosya üzerinde inceleme yapılmasına karar verildikten sonra vaktin yetersizliğinden ötürü işin karara bağlanmasının başka güne bırakılması uygun görüldü:
Bugün Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki kağıtlar okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Taraflar arasındaki kira parasından alacak davası dolayısıyla yapılan yargılama sonunda mahkemece verilen karar özel dairece üç noktadan bozulmuş, mahkeme bozma kararının 1 ve 2. bentlerine karşı direnmiştir. 3. numaralı bentteki bozma nedenine uymuştur.
1 - 6570 sayılı Gayrımenkul Kiraları Hakkındaki Kanunun 2. ve 3. maddeleri Anayasa Mahkemesini 26.8.1963 gün ve 3/67 sayılı kararı ile iptal edilmiş ve iptal kararı 26.9.1963 gününde yürülüğe girmiştir. Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geri yürümeyeceği Anayasanın değişik 152/3 ve 44 sayılı Anayasa Mahkemesini Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 50. maddesinin son fıkrası hükmü gereğidir. Söz konusu hükümlerde yer alan bu temel ilkelerin amacı kazanılmış hakları saklı tutmaktadır. Mahkemece varsa kazanılmış hakları gözetilerek Anayasa Mahkemesi kararının sonuçlarını doğuracağı günden itibaren, 10.3.1969 gün ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında açıklanan esaslar uyarınca, kiraparaları, 6570 sayılı kanuna göre değil, 18.11.1984 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında belirtilen esaslar gereğince tesbit edilerek, varılacak sonuca göre karar verilmelidir. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
2 - Usulün 202. maddesi hükmünce davalı cevap dilekçesinde savunmasını birden bildirmek zorundadır. Cevap dilekçesini verdikten sonra davacının muvafakatı olmadıkça savunmasını genişletemez veya değiştiremez. Savunmada ileri sürülen hususların def'i veya itiraz niteliğinde bulunması Usulün az önce sözü edilen maddesinde yer alan savunmanın genişletilmesi yasağı ilkesinin uygulanma alanını tesbit yönünden önemlidir. Bir hakkın doğumuna engel olan veya o hakkı sona erdiren olayların ileri sürülmesi yeni itirazda bulunulması da kuşkusuz def'iler gibi savunma vasıtalarındadır. Ancak bir def'i ileri sürülmese dahi hakim dava dosyasından bu def'inin varlığını öğrense bile onu re'sen gözönünde tutamaz; halbuki bir itiriza davalı tarafından ileri sürülmese dahi hakim dava dosyasından onu varlığını öğrenirse itirazı davadan el çekinceye kadar re'sen nazara almak zorundadır. Bu açıklamalardan çıkarılması gereken sonuca göre def'iler hakkında, koşulları gerçekleştiği takdirde savunmanın genişletilmesi yasağı uygulanabileceği halde itirazlar hakkında bu yasak uygulanamaz zira. Hakim, az önce belirtildiği gibi itirazı re'sen dikkate almak durumundadır.
Olayda, davalının ileri sürdüğü savunma davacının hakkını sona erdiren bir olaya ilişkin bulunmaktadır. O halde bu savunma itiraz niteliğini taşır ve savunmanın genişletilmesi yasağının uygulanmasından söz edilemez.Mahkemenin bu yöne ilişkin direnme kararı uygun bulunmaktadır.
3 - Makemece özel daire bozma kararını 3 numaralı bendine uyularak karar verilmiş bulunduğu anlaşıldığından bu yönde inceleme yapılmak üzere dosyanın özel daireye gönderilmesi gerekir.
SONUÇ : 1 - Yukarıda 2 numaralı bentte gösterilen sebeple bu yöne ilişkin direnme uygun bulunduğundan, direnme kararının, yalnız 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle, Hukuk Usulü Muhkemeleri Kanununu 429. maddesi gereğince bozulmasına;
2 - Özel daire bozma kararına uyularak verilen kısma ilişkin temiz itirazları hakkında gerekli inceleme yapılması içni dosyanın 4. Hukuk Dairesine gönderilmesine 17.5.1974 gününde bozmada oybirliği nedenile karar verildi.