 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E : 1966/169
K : 1996/787
T : 23.1.1996
ÖZETİ : Kanuna göre ortak giderler sayılabilen kalemler kira parasına dahildir. (vergi, yakıt, aydınlatma, temizlik vs.)
Kira parasının, stopaj gibi vergiye tabi kesintiler gözönünde tutulmaksızın tespiti zorunludur.
Dava dilekçesinde kira parasının 1.8.1995 gününden başlayarak aylık net 22.500.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının net 16.500.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
YARGITAY KARARI
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi hükmüne göre kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kanı u müesseseleri sair kurumlar, ticaret şirketleri iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, menkul kıymetler yatırım fon yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tesbit eden çiftçiler aynı kanunun 70.maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden
Bakanlar Kurulunun 28.12.1988 tarih ve 38/13844 sayılı kararında belirtilen %20 oranında
Ve kiraya verenin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmak zorunluluğundadırlar.
Vergi Tevkifatı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 93.maddesi ile konulan gayrimenkul sermaye irat sahiplerinin ödemek zorunda olduğu vergilerinin stopaj yoluyla tahsiline ilişkin bir yöntemdir. Gelir Vergisi ise, kişilerin net kazancından, devletin kamu harcamalarını karşılamak üzere tahsil ettiği paydır.
Bu niteliği ile vergi, yakıt parası, aydınlatma ve temizlik parası, sigorta veya kat mülkiyeti Kanununa göre ortak giderlerden sayılabilen diğer masraf kalemlerinden olmadığı için kira parasının tesbitinde unsur olarak dikkate alınamaz. Bu nedenle de kira parası, bu vergiyi kapsayıp kapsamadığı durumuna göre "brüt" ya da "net" olarak nitelendirilip belirlenemez O halde mahkemece tesbit olunan kira parasının sözleşmede net kira kararlaştırılsa da, vergi stopajı ve fon gideri dahil miktarı ifade etmesi gerekmektedir.
Tarafların kira sözleşmelerinde anlaştıkları kira parasının stopaj dikkate alınarak "net" ve "bürüt"olarak belirlenmiş olmaları dahi, daha sonra uyuşmazlığa düşmeleri nedeni ile kira parasının mahkemece tesbiti gerektiğinde, bunun mahkeme kararında dikkate alınmasına gerektirmez. Çünkü sözleşmedeki kira parası uyuşmazlık üzerine artık uygulanabilirliliğini kaybetmiş olduğundan ortadan kalkmış olup mahkemece yeniden belirlenmekte ve yukarıda açıklandığı üzere gelir vergisi stopajı taşınmazın kullanılmasının bir unsuru da bulunmadığından, kira parasına da fiil veya ondan hariç olarak nitelendirme yapılıp ona göre kira parası saptanamaz.
Diğer taraftan, kiracının kira parasından tevkifat yaparak vergi dairesine yatırması. Gelir Vergisi Kanunundan doğan bir yükümlülüğü olup, bu tevkifatın (stopaj) bir kira tesbit kararına konu olması, kamu hukuku alanı ile özel hukuk alanı arasındaki uygulama farklılığı nedeniyle doğabilecek çelişkili sonuçlar bakımından da sakıncalı olacağından, doğru görülmemiştir.
Bu nedenlerle kira parasının, anılan vergi tevkifatı (stopaj) gibi vergiye ilişkin kesintiler gözönünde tutulmaksızın tesbiti zorunludur. (H.G.K. 9.3.1994 gün ve 946/130 sayılı kararı)
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlere yerinde olduğundan kabulü ile hükmün H.U.H.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 23.1.1996 .gününde oybirliğiyle karar verildi.