SSK'nın konuya açıklık getiren genelgesi aşağıya kopyalanmıştır.
Alıntı:
İŞİN VEYA İŞYERİNİN DEVÎR VEYA İNTÎKALİ İLE YER DEĞİŞTİRİLMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER
I- Devir ve intikalin (el değiştirmenin) anlamı ve şartları
506 sayılı Kanunda el değiştirme kavramını tarif eden özel bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak, uygulamada kullanılan bu kavramın kapsadığı hal ve şartlar Kanunun 8. ve 82. maddelerinde mevcuttur.
8. maddenin son fıkrasına göre;
«Sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu işlerde çalışan Sigortalıların sigorta hak ve yükümleri devam eder.»
82. maddeye göre;
«Sigortalıların çalıştırıldığı işyeri devredilir veya intikal ederse, eski işverenin Kuruma olan sigorta primi ile gecikme zammı borçlarından aynı zamanda yeni işveren de müteselsil en sorumludur. Bu hükme aykırı sözleşmeler muteber değildir.»
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, bir işyerinin devir veya intikalinden bahsedilebilmesi için, faaliyet halinde iken bütün tesisat ve işçileri ile birlikte diğer bir işveren tarafından devir alınması veya intikal etmesi lâzımdır.
Yapılacak tespit ve değerlendirmelerde hangi hallerin devir ve intikal sayılacağı aşağıda belirtilmiştir.
B - İşyerinin başkasına devredilmesi
Bir işyerinin devri demek onun bütün hukuki neticeleriyle birlikte, yani aktifi ve pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına geçmesi demektir. Bu şartlarla yapılan bir devir anlaşması, çalışanların hizmet akitlerinin kesiksiz olarak devamı, yani yeni işverenin bu akitleri tanımasını kapsayacağından el değiştirme sayılacaktır. Aksi halde, ilk işveren kendi işçilerinin akdini feshederek faaliyetini tatil etmişse ortada 506 sayılı Kanunun tarifine uygun bir işyeri kalmamış olacaktır. Böyle bir işyerini sadece binası, tesisatı, makina ve sair demirbaşları ile başkasına satmak veya kiralamak hukuken mülkiyetin veya kullanma hakkının devredilmesi demektir ki, bu durum el değiştirmenin varlığına yeterli sayılmaz, çalışanların akdi bağlılıklarının da fiilen veya sözleşme ile devredilmiş olması gerekir.
C - İşverenin veya işyerinin ünvan ve isim değişikliği
Uygulamada sık sık rastlandığı gibi, işverenlerin veya işyerlerinin ticarî ünvanlarında değişiklik olmaktadır. Bir işyerinin işvereni ister gerçek isterse tüzel kişi olsun, başka kişilere devir veya intikal etmeksizin sadece ünvan ve isim değiştirmiş ise el değiştirme yapılmayacaktır. Örneğin; İşveren, "İnan Kollektif Şirketi " şeklindeki ticarî ünvanı "Güven Kollektif Şirketi " şeklinde değiştirmişse veya gerçek kişiye ait bir bakkaliye işyerinin adı değiştirilerek « İtimat Bakkaliyesi » olmuşsa, bu değişmeler el değiştirme niteliğini taşımayacaktır. Bu durumlarda, işverene yapılacak tebligat ve yazışmalarda ve takip konularında nazara alınmak üzere işyeri dosyalarına ünvan değişikliklerinin kaydedilmesi icabeder.
d - Şirketlere ait işyerlerinde el değiştirme
Bilindiği gibi ticarî şirketler tüzel kişiliği haizdirler. Bir şirkete ait işyeri başka bir tüzel veya gerçek kişiye devredilirse el değiştirme konusudur. İşveren şirket, ticaret Kanunundaki hükümlere uygun olarak başka bir şirket çeşidine dönüşürse, örneğin limited şirket iken anonim olursa bu takdirde işverenin tüzel kişiliği de değişmiş olacağından, ona ait işyerlerinin de el değişikliğine tâbi tutulması icabeder.
Adi şirketlerde ise ortakların her biri ayrı ayrı işveren sayıldığından, ortak değişiklikleri bir el değiştirme niteliğindedir. Ancak ortak adedinin azalması veya çoğalması, işveren adedini değiştiren bir husus olduğundan, istenecek yükümlülüklerde ayrı ayrı nazara alınmak üzere, işyeri dosyasındaki işveren listesinde gerekli değişiklikler yapılacaktır.