Yoksulluk Nafakasýnda 175.Madde

“Yazýma aklý hür vicdaný hür eli öpülesi Ýnsanlarýmýzý tenzih ederek baþlamak istiyorum”
Son zamanlarda boþanmalarýn arttýðý ve eþlerin yoksulluk nafakasý peþine düþtüðü gerçeði ile karþý karþýyayýz.
Bu konu toplumda emsaller teþkil ederek her geçen süre içerisinde katlanarak çoðalmakta olduðu gerçeðini göz ardý etmemek gerekir diye düþünüyorum.
Özellikle yabancý hukuklarda uygulamanýn nasýl olduðunu internet sayesinde araþtýrmaya çalýþtým. M.K.nun 175.m.sinin sosyal devlet ilkesine aykýrý olduðu düþüncesi ile araþtýrmaya baþladým.. Malumunuz olmakla birlikte MK nun 175.m.sini önce hatýrlatmak isterim:
Madde 175 - Boþanma yüzünden yoksulluða düþecek taraf, kusuru daha aðýr olmamak koþuluyla geçimi için diðer taraftan mali gücü oranýnda süresiz olarak nafaka isteyebilir.
Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.
Ben bu maddenin sosyal devlet ilkesine aykýrý olduðunu düþündükten sonra yaptýðým araþtýrmalar sonucu yabancý hukuklarda bizim kanunlarýmýzla ayný düzenlemelerin bulunduðunu gördüm. Bu kanunlarý onlar bizden alýp geliþtirdiler mi yoksa biz onlardan alýp olduðu gibi býrakýp üzerine uðramadýk mý bilinmez. Ancak uygulama nýn bizimkinden farklý olduðu açýkça görülmektedir.
Örneðin Amerika'daki eyaletlerin çoðunda boþanma davalarýnýn %90'ýnýn nafakaya karar verilmeden bitirildiðini, iki-üç yýl süren evliliklerin kýsa süren evlilik sayýldýðýný ve nafaka kararý verilmediðini, süresiz nafakanýn ancak evliliðin çok uzun sürmüþ olmasý veya eþlerden birinin artýk iþ bulamayacak yaþta veya hasta olmasý gibi durumlarda verildiðini gördüm.
Yani bu durumda anayasaya aykýrýlýk iddiamýn kabulünü mümkün görmüyorum. Ancak bu defa bizim uygulamamýzda bir yanlýþlýk olduðu gerçeðini kabul etmemiz gerekiyor.
Örnekle açýklamak gerekirse;
Bizde evlilik bir ay bile sürmüþ olsa boþanma olduðu takdirde süresiz nafaka takdir edilebiliyor. Nafaka alacaklýsý eþ her yýl nafaka artýrým talebinde bulunabilmekte ve nafaka yükümlüsü ona "geçimini saðlamak için çaba gösterdin mi? Diye sorulduðunda mahkemece bu dikkate alýnsa dahi, bu anlamda verilen kararlar ise Yüksek Yargýtay’ca "geçersiz gerekçe" diye bozulmaktadýr.
Peki; Türkiye'de kadýnýn durumu malum da 20-30 yaþýnda insanlarýn her yýl nafaka artýrým talebiyle müracaat etmesi normal midir? Nafaka yükümlüsü tekrar evlenmiþse ve eþi çalýþýyorsa eþinin maaþý nafaka yükümlüsüne gelir sayýlýrken ailesi ile yaþayan nafaka alacaklýsýnýn diðer bireylerinin geliri neden sayýlmýyor?
Kira nafaka yükümlüsüne gider sayýlýrken banka kredisi ile aldýðý evinin taksitleri neden gider sayýlmýyor? Üstelik sen ev almýþsýn mali gücün artmýþ denilebilirken borç neden göz ardý ediliyor? Nafaka yükümlüsünün bankadan aldýðý konut kredisini nafaka artýþlarýndan, mahkeme masraflarýndan ve avukatlýk ücretlerinden ötürü ödeyemeyip icra yolu ile satýlarak nafaka yükümlüsünün mülk edinme hakkýnýn elinden alýnmasýna ne demeli?
MADDE 35- Herkes, mülkiyet ve miras haklarýna sahiptir.
Nafaka alacaklýsý kadýn aleni açýkça korunurken nafaka yükümlüsünün yanýnda yaþayan kadýn neden korunmuyor? Þöyle ki her nafaka artýþý nafaka yükümlüsünün yanýndaki kadýnýn ve çocuklarýnýn yaþam standardýnýn düþmesi gerçeði neden göz ardý ediliyor. Böyle bir uygulama sonucunda sosyal devlet anlayýþý, insan haklarý, eþitlik ilkesi konusunda söz etmek ne derece doðrudur?
Hani Nasrettin hoca aðaçtan düþmüþte siz bana aðaçtan düþeni getirin demiþ’ya bu düþünce ile kendimizi bir an nafaka yükümlüsü sayarak elimizi vicdanýmýza koyup düþünelim? Bitmeyen bir borç, ölene kadar taksit!Bitirebilene aþk olsun Her yýl açýlan artýrým davalarý ve buna baðlý stres mahkeme masraflarý avukatlýk ücretleri diðer yanda sosyal devlet ve eþitlik ilkesi ile insan haklarý !! ?
Çoðunlukla nafaka artýrým taleplerinin ihtiyacýn ötesinde boþandýðý eþten intikam almak için açýldýðý gerçeðini göz ardý etmemek gerekir. Buna baðlantýlý olarak nafaka yükümlüsünün evinde çýkan huzursuzluklar geçim sýkýntýsý strese baðlý iþteki verimsizlik, toplum iliþkilerinin düzensizliði ile bunalým sonucunda son zamanlardaki þiddet ve basýna yansýyan konular vurdum duymazlýðýn birer göstergesi deðimlidir sizce ? O zaman diyorum ki genç yaþtaki bir insanýnýn birden fazla yoksulluk nafakasýnýn artýrýlmasýný talep etmesi daha belirgin ifade etmek gerekirse nafaka alacaklýsýnýn avukat tutacak güce sahip olduðu halde “yoksulluk nafakasý” talebiyle müracaat etmesi, velayeti nafaka alacaklýsýnda olan çocuðun babasýyla olan münasebetini mahkeme kararýna raðmen engellemek için icra yoluyla çocuðu göstermek istemesi gittiðinde bulamamasý da açýk bir ifade ile çocuðu babasýndan/annesinden kaçýrmasý gibi nedenlerle engellemesi MK.nun 2.maddesine aykýrý bir davranýþ olduðunu kabul etmemek mümkün mü?.( MADDE 2.- Herkes, haklarýný kullanýrken ve borçlarýný yerine getirirken dürüstlük kurallarýna uymak zorundadýr.
Bir hakkýn açýkça kötüye kullanýlmasýný hukuk düzeni korumaz.)
Yasa maddesi görünüþte nafaka yükümlüsüne bazý þartlarýn varlýðý halinde bu mükellefiyetten kurtulma þans veriyor görünmekte ise de aslýnda bu pek mümkün deðildir. Özellikle nafaka yükümlüsü memur veya benzeri sabit gelirli kimse ise neredeyse bundan kaçýnma ihtimali bulunmamaktadýr.Diðer taraftan sabit geliri olmayan diðer nafaka yükümlüsünden ise nafaka alýnamýyor.Burada kadýn korunamýyor?Oysa kadýndan sorumlu bakanlýk kurduk ya!! Hani sosyal devlet anlayýþý hani insan haklarý hani eþitlik ilkesi!!? Bunun yanýnda vatandaþ nafaka ödememek için sabit gelirden vazgeçiyor diðer deyiþle sigorta dýþý çalýþýyor birde yeþil kart adlýmý ki rahatlýkla alabiliyor hal böyle olduðunda bundan devlette zararlý çýkýyor.
Kaldý ki boþanan eþin boþandýðý eski eþini takip etmesi, onun gelir getiren bir iþte çalýþýp çalýþmadýðýný, baþkasý ile nikâhsýz yaþayýp yaþamadýðýný - ayrý yerlerde yaþýyorlarsa- bilmesi mümkün deðildir.
Sonuç ne oluyor? Boþanan eþ boþandýðý eþinin sosyal güvencesi olmaya devam etmiþ oluyor. Nafaka yükümlüsü ikinci defa evlendiyse hem ailesinin hem de boþandýðý eþinin geçimini saðlamaya çalýþmýþ olmaktadýr. Tabiî ki verimli bir çalýþma olursa. Yani olan dürüst vatandaþa oluyor. Olan sabit gelirliye oluyor. Bu aþamada ne eþitlik ilkesi kalýyor nede sosyal devlet anlayýþý nede insan haklarý… Görülen o ki Yoksulluk nafakasý ile ilgili maddeler ivedilikle günümüz þartlarýna uyarlanmalý güncelleþtirilmelidir... Kadýndan sorumlu bakanlýk kuruyoruz ancak kadýný ne kadar koruyabiliyoruz gerçeðine daha geniþ pencereden bakmak gerekiyor. Nafaka yükümlüsüne bunu ödeyeceksin derken nasýl ödeyebileceði gerçeði nede daha dikkatlice bakmak gerekiyor. Bir taraftan nafaka alacaklýsý kadýný korurken nafaka yükümlüsü ile yaþamaya çalýþanýnda kadýn diðerler ininde çocuklarý olduðunu unutmamak gerekiyor.
MADDE 176 (Taraflarýn malî durumlarýnýn deðiþmesi veya hakkaniyetin gerektirdiði hâllerde iradýn artýrýlmasý veya azaltýlmasýna karar verilebilir.) Hükmüne yer verilmiþse de; Telekom’un özelleþmesi ile baþka kamu ve kurumlara atanan personelin maaþlarýnýn dondurulduðu bilinmektedir. Ancak nafaka yükümlüsünün maaþýnýn dondurulmuþ olduðunu ve baþkaca gelirinin olmadýðýný belgelediði halde nafaka artýþýnýn son 3 yýlda 3 kez artýrýlarak devam ettiði görülmektedir. Yukarýda da belirttiðim gibi uygulamada bir þeylerin ters gittiði açýkça görülmektedir. Kýsacasý sosyal devlet ilkesi, eþitlik ilkesi ve insan haklarýný savunurken bu uygulamalarýn hem nafaka alacaklýsýný hem de nafaka yükümlüsünü ve birlikte yaþadýklarý insanlarý ve hatta devletin çeþitli kademelerini maðdur etmekte olduðunu toplumda emsaller teþkil ettiðini þiddet olaylarýnýn çoðaldýðýný görmemezlikten gelmemek gerekmemektedir. Ben hukuk mensubu deðilim eðitimini de almadým. Yazdýklarým yaþadýklarýmdan ve gördüklerimden ibarettir. Takdir ise yetkili mercilerin.

Yazdýklarýnýzý hiç sýkýlmadan okudum. Bu sýrada olaya teknik göz ile bakýnca bir þey dikkatimi çekti:
Hýristiyanlarýn bir mezhebinde (katolik sanýrým) boþanmaya izin verilmiyor. Bir diðer mezhebinde ise (Amerika'da yaygýn olan mezhep) bu izin var. Nafaka olayý da buna paralel gibi görünüyor. Bizde ise sanýrým katolik olan bir ülkeden esinlenilmiþ. Kanunlarýn kimilerinin; "baþka ülke kanunlarýndan" esinlenerek (hatta bazan motamot tercüme edilerek) alýndýðýný bir yerlerde okuduðumu hatýrlýyorum. Medeni kanunun nafaka ile ilgili maddeleri de bir yerden alýntýlanmýþ ise hangi ülkeden acaba? Bu yazýyý okuyan bir hukukçu buna cevap verirse öðrenmiþ oluruz.
Dinlerin, gelenek ve göreneklerin, âdetlerin kanunlar üzerinde etkisi olmadýðýný düþünmek mümkün deðil kanaatimce. Çünkü o gelenek görenek ve âdetlerin içinde yaþamýþ olan kanun koyucular muhakkak bunlardan etkileniyor olmalý. Fakat þimdi din ile ilgili bir þeylerden bahsedersek, konu çok deðiþik mecralara çekilebileceðinden hiç baþlamamak en iyisi.

Belirtmek gerekir ki,var olduðu toplumun sosyolojik koþullarýnýn yasa yapým sürecinde yasakoyucuyu münhasýran belli yönde davranmaya zorladýðý,sosyal bir gerçektir.Nitekim,eðer toplum denen sosyolojik olgunun,kültürel ve sosyal yaþam tarzýna aykýrý nitelikte icrai ve uygulanmasý yaptýrma baðlanmýþ kurallar yasa hükmü olarak kabul edilse, uygulanma imkanýnýn güçleþmesi ve normlarýn içselleþtirilmesi engellenmiþ olacaktýr.Bugün,din sosyolojisi denen bir sosyal inceleme alanýnýn olmasý bize dinin de yaþam biçimini etkileyen asli sosyal olgulardan biri olduðunu ortaya koyan bilimsel emaredir.Dolayýsýyla,toplumun genel eðilimini yansýtan bir sosyal olgu olarak dinin,yasa yapým sürecini etkilemesi kaçýnýlmaz bir durumdur.Sayýn senoleker,sanýrým belirtmek istediðiniz durum,hukuki nitelikleri açýsýndan birbirinden farklý olan resepsiyon ve kodifikasyon kurumlarý arasýndaki anlamsal farklýlýðýn gözardý edildiðini maalesef ortaya koyuyor.Resepsiyon deyimi,bir ülkenin sosyal ve kültürel normlarýna göre þekillenmiþ yasal hükümlerin,kendi toplum yapýsýný gözardý etmeden aynen alýnmasý ve yasal zemine kavuþturulmasý demek iken,kodifikasyon ise baþka bir ülkenin kültürel normlarýnýn etkili olduðu yasal hükümler ve kurumlarýn,iktibas edilecek ülkenin sosyal ve kültürel yaþam biçimine uyarlanmasý þeklinde cereyan eden bir yasa yapým sürecini ifade ediyor.Olmasý gereken hukuk,yasa yapým sürecinde resepsiyon deðil,kodifikasyon olgusunun hakim olmasýný gerektiriyor.Yasalarýn büyük ölçüde ülkenin gelenek ve göreneklerinin hukuk çerçevesi altýnda yaptýrýma baðlanan kurallar bütünü olarak tanýmlanmasý mümkündür.Hernekadar gelenek ve görenek ile yasal süreç arasýndaki iliþki,mutlak olmasa da yasakoyucunun toplumsal normlarý süreçten dýþlayarak yasa yapmasý sosyal gerçekliðe aykýrý bir ifade olur.Belirtmek gerekirki,nafakaya iliþkin hükümler ise bildiðim kadarýyla Fransýz Medeni Kanunun'dan ve Nafakaya Dair uluslararasý nitelikte sözleþmelerden iktibas edilmiþtir.Sonuç olarak þunu belirtmek isterim ki,yasa yapým sürecinde yasakoyucularý toplumsal nitelikte normlardan soyutlamak gerçekliðe aykýrýdýr,etkileþim mutlak nitelikte olmasa da uygulanabilir norm tesisinde etkin bir unsurdur.Ancak soyut açýdan yasakoyucunun bu kültürel normalral çeliþecek yasal tasarruflarda bulunmasý mümkündür.Nitekim,münferit bazý vakalar da bize yasakoyucunun bu anlamda mutlak baðlý olmadýðýný gösteriyor.Olmasý gereken olgu,resepsiyon deðil,kodifikasyon yani iktibas edilen yasal nitelikte kurumlarýn ülkenin sosyal ve kültürel yaþam biçimine uyarlanmasýdýr.Ýyi Günler...

Sayýn Kaosteorisi;
Yazýnýzý hayranlýkla ve büyük bir keyifle bir kaç kez okuduðumu belirtmek isterim.Vurgu tam yerinde ve olmasý gerektiði gibi yani diðer bir deyiþle tesbitleriniz harika.
(Olmasý gereken olgu,resepsiyon(Kabul ,Kabul etme) deðil,kodifikasyon(yayýmlanan mevzuatýn derlenip toplanmasý ve mevzuatta yapýlan deðiþikliklerin ilgili ana mevzuata iþlenmesi faaliyetidir) yani iktibas(Yabancý bir ülkenin kanunlarýný olduðu gibi yada çok az deðiþiklik yaparak alma iþi) edilen yasal nitelikte kurumlarýn ülkenin sosyal ve kültürel yaþam biçimine uyarlanmasýdýr.)
Söz konusu kanun iktibas edilmiþ ancak bizim sosyal ve kültürel farklýlýðýmýz göz önüne dahi alýnmamýþ.Hal böyle olduðunda yukarda da belirttiðim gibi uygulama da farklý oluyor.

Sayýn Kaesteorisi;
Yazýnýzý hayranlýkla ve büyük bir keyifle bir kaç kez okuduðumu belirtmek isterim.Vurgu tam yerinde ve olmasý gerektiði gibi yani diðer bir deyiþle tesbitleriniz harika.
(Olmasý gereken olgu,resepsiyon(Kabul ,Kabul etme) deðil,kodifikasyon(yayýmlanan mevzuatýn derlenip toplanmasý ve mevzuatta yapýlan deðiþikliklerin ilgili ana mevzuata iþlenmesi faaliyetidir) yani iktibas(Yabancý bir ülkenin kanunlarýný olduðu gibi yada çok az deðiþiklik yaparak alma iþi) edilen yasal nitelikte kurumlarýn ülkenin sosyal ve kültürel yaþam biçimine uyarlanmasýdýr.)
Söz konusu kanun iktibas edilmiþ ancak bizim sosyal ve kültürel farklýlýðýmýz göz önüne dahi alýnmamýþ.Hal böyle olduðunda yukarda da belirttiðim gibi uygulama da farklý oluyor.

Teþekkür ederim,sayýn rpanatli.Kanýmca bir konuya deðerlendirme yapmak isterken hep böyle yaklaþmak gerekir.Yani,mevcut problemi önce olmasý gereken hukuk(de lege ferenda) ve daha sonra mevzu pozitif normlar çerçevesinde deðerlendirmek,perspektifin geniþletilmesi açýsýndan önem taþýr.Zaten hukuk teknisyeni ve hukukçu olmanýn arasýndaki fark budur bence.Olayý önce kendi normunuzu ve olmasý gereken hukuku gözöznüne alarak saptamak daha sonra pozitif hukukta var olan durum çerçevesinde düþünmek.Ýyi günler dilerim...

Katýlýmýnýz ile birlikte verdiðiniz bilgi ve önerilere yürekten teþekkür ederim.
Yaþamýnýzdan saðlýk,Kazancýnýzdan bereket,Ýþlerinizden baþarý,yüreðinizden merhamet,yüzünüzden gülümseme,yuvanýzdan huzur eksilmesin.
Saygýlarýmla Mutlu ve huzurlu kalýn...

@kaosteorisi;
Son derece bilgilendirici bir yazý olmuþ. Teþekkürler.
Ben tam aksine, kodifikasyon deðil; resepsiyon'un kabul görmesi gerektiði düþünülüyor zannediyordum.
Neden böyle olduðunu anlamasam da :) (çünkü konu çok teknikleþti) artýk nasýl olmasý gerektiðini biliyorum.

Ben teþekkür ederim sayýnsenoleker,sanýrým bu husustaki yanlýþ algý toplumsal anlamda meþruiyet kazanmýþ görünmekte.Eðer bu hususta bir faydam olduysa ne mutlu bana.Bu önem teþkil eden hususu tartýþmaya açan arkadaþýmýza da teþekkür etmek gerek.Yürürlükteki normlarý gözönüne aldýðýmýzda,toplumsal ve kültürel normlardan ve uygulanabilir olmaktan uzak yasal hükümler azýmsanacak boyutta deðildir.Ýyi günler dilerim...

Sayýn kaosteorisi;
Gerek konuya bakýþ açýsýný yakalamanýz gerek bilgilerinizi açýk yüreklilikle paylaþarak bu denli ahenkle kelimelere döküp dizmenize hayran kalmamak elde deðil.Þahsen sizi tanýmak isterdim.Gördüðüm kadarý ile konu kapanmak üzere oysa ben konuya daha deðiþik perpektiflerden bakarak geniþletilmesi ve bu konudaki bilgi eksikliðinin ve yanlýþ düþüncelerin bir nebzede olsa insanlara kazandýrýlmasýný hedef almýþtým.Yazdýklarýnýzdan sonra açmýþ olduðum konuya yorum getirebilecek ne hukukcu gördüm nede editör.Bu konu burada kalmamalý ve devam etmeli diye düþünüyorum.Takdir edersinizki bu anlamdaki yanlýþ uygulamalar devam etmemeli.Ýnsanlar bilgilendirilmeli.maðduriyetler giderilmeli Bilgiler paylaþýlmalýdýr.
Saygý ve muhabbetle....