Kuma getiren tazminatsýz atýlacak

HABER: Kuma getiren tazminatsýz atýlacak

Adana'da Küçükdikili beldesinde eþinin üzerine kuma getiren belediye çalýþaný, tazminat hakkýný kaybederek iþten çýkarýlacak. Þiddet uygulayanýn maaþýnýn yarýsý eþine verilecek

Adana'nýn merkez Seyhan ilçesine baðlý Küçükdikili beldesinin ilkokul mezunu olan bekâr Belediye Baþkaný DTP'li Leyla Güven (42), DÝSK'e baðlý Genel - Ýþ Sendikasý ile belediye çalýþanlarý arasýnda imzalanan yeni dönem toplu iþ sözleþmesine, "nikâhsýz beraberliði" ve "aile içi þiddeti" önlemeye yönelik iki özel madde koydurdu.
Buna göre, nikâhsýz evlilik ihbar tazminatý ödenmeksizin iþten çýkarma nedeni olacak. Eþine þiddet uygulayan iþçinin ücretinin yüzde 50'si kesilip þiddet maðduru eþe ödenecek.

'Tartýþmalý ama güzel'
Hukukçular, toplu iþ sözleþmelerinin çalýþma yaþamýný düzenleyebileceðine dikkat çekerek, yeni maddelerin özel yaþamý ilgilendirdiðini, bu nedenle de uygulanabilirliðinin tartýþmalý olduðunu savundu. Adana Barosu Kadýn Komisyonu Baþkaný avukat Þefike Ekizoðlu, toplusözleþmedeki maddelerin hukuken tartýþýlabileceðini, bu maddelerin insanlarýn özel yaþamlarýný ilgilendirmesine karþýlýk aile içi þiddeti önlemeye yönelik güzel bir uygulama olduðunu söyledi. Güven ise, "Amacýmýz iþçilerin eþlerini korumak, aile içi þiddeti, kumalarý önlemek. Ýkinci evliliðe izin vermiyoruz. Nikâhsýz beraberlik sürdürdüðünü öðrendiðimiz iþçinin iþine son vereceðiz" dedi.

Okuyan çocuk yardýmý
15 Aralýk 2005'ten itibaren iki yýl geçerli olacak ve çalýþanlarýn aylýk ücretinin ortalama 1000 YTL'ye çýktýðý yeni sözleþmeye eklenen "nikâhsýz evlilik" ve "aile içi þiddet" konusundaki maddelerin uygulanmasý için, iþçinin eþi, çocuðu veya bir akrabasýnýn belediyeye baþvurmasý yeterli olacak.
Ýþçilere bir defaya mahsus olmak üzere ilköðretim okuluna giden çocuðu için 150, liseye giden çocuðu için 300, yüksekokula giden çocuðu için 750 YTL öðrenim yardýmý yapýlacak. Kýz çocuklarýný okula göndermeyenlere bu yardým yapýlmayacak.

Mersin ve Diyarbakýr'da baþladý

Mersin'in alt kademe belediyelerinden Akdeniz Belediyesi çalýþanlarý, toplusözleþmelerinde yer alan bir madde gereði Ferhan Þensoy, Okan Bayülgen, Rasim Öztekin, Özgü Namal gibi ünlü isimlerin rol aldýðý "Kiralýk Oyun"u izledi.
Diyarbakýr'ýn Kayapýnar Belediyesi ile Genel Ýþ Sendikasý arasýndaki toplu iþ sözleþmesine göre karýsýný döven iþçinin maaþýnýn yarýsý maðdur eþe verilecek. Erkek çocuðunu okuttuðu halde kýz çocuðunu okula göndermeyen, eðitim yardýmýndan yararlanamayacak.

YÜKSEL EKER Adana DHA

Kanaatimce bu toplu iþ sözleþmesi hükümlerinin uygulanma þansý yok. Bu tür hükümler, kadýn haklarýný korumaya yönelik iyi niyetli giriþimler olmakla birlikte, kaðýt üzerinde bir süs ya da bir fantazi olarak kalacaklar diye düþünüyorum.

Bunlar toplu iþ sözleþmesine konurken, uygulama imkanýnýn olup olmadýðýnýn iþ hukukundan anlayan bir hukukçuya sorulmasý daha uygun olurdu. Zira mevcut yasalar karþýsýnda uygulanma þansýnýn olmadýðýný düþünüyorum.

Þöyle ki; kuma getiren bir iþçinin tazminatlarýnýn belediye tarafýndan ödenmeden iþine son verildiðini varsayalým. Bu durumdaki iþçi iþ mahkemesinde tazminatlarý için alacak davasý açtýðýnda, belediyenin yapacaðý savunma zannederim þu þekilde olacaktýr; "Bizim sendika ile yaptýðýmýz toplu iþ sözleþmesinde kuma getiren iþçinin iþine tazminatsýz son verilir hükmü var ve biz de buna dayanarak bu iþçinin iþine tazminatsýz son verdik." Böyle bir savunmanýn mevcut yasalar karþýsýnda iþ mahkemesinde kabul görmeyeceði açýktýr ve mahkeme bu iþçinin tazminatýnýn ödenmesine karar vermek zorundadýr. Çünkü ihbar ve kýdem tazminatýna hak kazanma halleri yasanýn emredici hükümleridir ve iþçi aleyhine deðiþtirilemezler.

Ayrýca, eþine þiddet kullanan iþçinin ücretinin yarýsýnýn iþçiye deðil de eþine ödeneceði hükmünün de yasal bir dayanaðý ve geçerliliði olmayacaktýr. Çünkü iþ yasasýna göre ücret bir çalýþmanýn karþýlýðýdýr ve ücretinin yarýsýný alan bir iþçi diðer yarýsý için alacaklý duruma geçecektir ve bu alacaðýný da yasal yollardan alma hakkýna sahiptir. Eþine þiddet kullanmasý bu hakkýný yasal yollardan almasýna engel deðildir. Kaldý ki, ücret bir iþ karþýlýðý olduðuna göre, þiddete maruz kalan eþin aldýðý ücret hangi iþin karþýlýðýdýr. Yediði dayaðýn karþýlýðý, ücret olmamalýdýr. Kadýnýn, dayak yeme karþýlýðýnda ücret almasýnýn tuhaflýðý da ortadadýr. "Sen dayak yedin, al sana karþýlýðýnda ücret ödeyelim" demek bence kadýný daha da aþaðýlamak anlamýna gelir. Kaldý ki, gerçekten bu durumdaki bir kadýna yapýlacak ödemenin sebepsiz zenginleþme hükümlerine tabi olacaðý da düþünülebilir.

Sonuç olarak, elmalarla armutlarýn birbirine karýþtýrýldýðý anlaþýlmaktadýr. Kadýnlýk onuru ve kadýn haklarý böyle uygulama þansý olmayan giriþimlerle deðil; eðitim, kültür ve ciddi ve uygulanabilir hukuksal düzenlemlerle korunabilir. Giriþimcilerin iyi niyetinden þüphem yok, ama bu eleþtirilerimi lütfen anlayýþla karþýlasýnlar.

Sayýn Bilgili, forumu açarken yazmayý planladýðým herþeyi fazlasý ile yazmýþsýnýz. Bu durumda bana yazdýklarýnýzýn altýna imza atmak kalýyor.
Ancak bu tip giriþimlerin, kamuoyunda yanký uyandýrma ve konuyu bir süre gündemde tutma gibi yararlarý olabiliyor. Mesela bu giriþimin neticesinde bir süre eþe þiddet uygulama veya nihaksýz birliktelikler gündeme gelecektir, bunun az-çok bir faydasý olacaðý düþüncesindeyim.
Bu arada, bu ülkede kaç tane belediye baþkanýnýn birden çok eþi olduðuna iliþkin bir araþtýrma yapýlsa bütün öngörülerimizi sarsan bir sonuç çýkacaðýndan eminim.

Bu gazete haberini okuduðumda ben de gülümsemiþtim. Sayýn meslektaþlarýmýn dediði gibi; uygulanma þansý olmayan iyiniyetli giriþimler...