�ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�n�n Hukuk Devleti �lkesine Ayk�r�l�� Sorunu

08-11-2010 03:17:58 Ko�arslan #

�ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�n�n Hukuk Devleti �lkesine Ayk�r�l�� Sorunu

�ng�r�lmemi� disiplin su�lar�n�n hukuk devleti ilkesine ayk�r� olup olmad��n� tart��maya a�mak, kendi g�r��m� belirttikten sonra sizlerin g�r��n� de ��renmek istiyorum.

Anayasan�n 2. maddesine g�re T�rkiye bir hukuk devletidir. Hukuk devletinin �zel gereklerinden birisi idarenin eylem ve i�lemlerinin �nceden bilinebilir olmas�, belirlilik ve hukuki g�venlik ilkesinin mevcut olmas�d�r. Buna g�re mevzuatta �ng�r�lmemi� disiplin su�lar�n�n varl�� hukuk devleti ilkesine ayk�r� m�d�r?

�rne�in "Y�ksek��retim Kurumlar� ��renci Disiplin Y�netmeli�i"ne g�re;

Alıntı:

�ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�
MADDE 11. Yukar�da say�lan ve disiplin cezas� verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve a��rl�klar� itibar�yla benzer eylemlerde bulunanlara da ayn� t�rden disiplin cezalar� verilir.

Bir fiil veya durumun niteli�i ve a��rl�� itibariyle ba�ka bir fiil veya duruma benzedi�inin objektif ve kesin olarak tespit edilebilmesi ne kadar m�mk�nd�r? Belli bir oranda benzerlik tespit edilse dahi benzerli�in cezaland�r�lmaya lay�k oldu�unun tespiti nas�l ger�ekle�ecektir?

�rne�in yine ayn� y�netmeli�e g�re, y�ksek��retim kurumunda alkoll� i�ki i�mek bir veya iki yar�y�l i�in uzakla�t�rma cezas�n� gerektirmektedir. Peki ��rencinin y�ksek��retim kurumunda sigara i�mesi de ayn� cezay� gerektirir mi? Gen�li�in zararl� al��kanl�klardan korunmas� i�in yap�lan �al��malarda alkol�n yan�nda sigaradan da bahsedilmesi adettendir. Denilebilir ki alkol insan�n ay�rt etme g�c�n� etkiledi�i i�in bu durum ��rencinin kurum d�zenini bozmas�na veya kendisini g�l�n� bir duruma d��rmesine neden olarak ��rencili�in sayg�nl��na zarar verebilir. Oysaki sigara temyiz kudretini etkilemez, bu nedenle sigara i�menin cezaland�r�lmamas� gerekir. Buna kar�� da ��yle bir itiraz yap�labilir, y�netmelik sadece alkoll� olmay� disiplin su�unun olu�mas� i�in yeterli saym��, sarho�luk veya alkol�n etkisi nedeniyle kurumun d�zeninin bozulmu� olmas� gibi ba�ka bir unsur aramam��t�r. Bu durumda sarho�luk zarar�n�n� bir kenara b�rakacak olursak, geriye alkol�n iki zarar� kal�r. Bunlar sa�l��a zararl�l�k ve ba��ml�l�kt�r. Bu iki unsuru sigara da ta��maktad�r. �stelik bir �niversite ��rencisinin sigara i�erek, lise ve ilk��retim ��rencilerini de sigaraya �zendirebilece�i d��n�lebilir. Bir de 1982 Anayasas�'n�n 58. maddesindeki "Devlet, gen�leri alkol d��k�nl��nden, uyu�turucu maddelerden, su�luluk, kumar ve benzeri k�t� al��kanl�klardan ve cehaletten korumak i�in gerekli tedbirleri al�r" h�km�n� g�z �n�ne al�nca, y�ksek��retim kurumunda sigara i�mek dahi cezaland�r�labilirlik �art�n� ta��maya yeterli g�z�kmektedir!

�ng�r�lmemi� disiplin su�lar� bana Sokrates'in "bildi�im tek �ey hi�bir �ey bilmedi�imdir" s�z�n� hat�rlat�yor. Hukuk devleti ilkesine g�re, bireyin idarenin her t�rl� eylem ve i�lemini �nceden bilebilmesi gerekirken, bu durumda bireyin bildi�i tek �ey idarenin eylem ve i�lemini �ng�remeyece�i ve bilemeyece�idir. Fikrimce b�yle bir durum hukuk devleti ilkesine ayk�r�d�r.

__________________________________________________

�nemli Not:

Ger�i 1982 Anayasas�, T�rkiye'nin bir hukuk devleti oldu�unu belirtmi�, fakat hukuk devletinin ne oldu�unu belirtmemi�tir. Bu a��dan idarenin eylem ve i�lemlerinin �nceden bilinebilir olmas�n�n hukuk devleti ilkesinin gereklerinden birisi olup olmad�� tart��maya a��kt�r. Bu konuda anayasada bir h�k�m olmad��na g�re ne yap�lacakt�r? Yap�lacak tek yol, her ne kadar ba�lay�c�l�klar� olmasa da, Anayasa Mahkemesi'nin hukuk devletini nas�l yorumlad��n� ve doktrinin hukuk devleti ilkesine ne anlam verdi�ini incelemektir.

Doktrinde Kemal G�zler hukuk devleti ilkesinin �zel gereklerinden birisinin de idarenin eylem ve i�lemlerinin �nceden bilinebilir olmas� gerekti�ini yazmaktad�r. Bildi�im kadar�yla doktrinde di�er yazarlar da hukuki g�venlik ve belirlilik ilkesini, hukuk devleti ilkesinden ayr� tutmuyorlar.

Anayasa Mahkemesi'ne g�re de;

Alıntı:

Anayasa Mahkemesi Karar�

( Esas Say�s� : 2008/94, Karar Say�s� : 2010/13, Karar G�n� : 21.1.2010, R.G. Tarih-Say� :19.03.2010-27526, http://www.anayasa.gov.tr/index.php?l=karar&id=2805 )

"Anayasa’n�n 2. maddesinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden biri “belirlilik”tir. Bu ilkeye g�re, yasal d�zenlemelerin hem ki�iler hem de idare y�n�nden herhangi bir duraksamaya ve ku�kuya yer vermeyecek �ekilde a��k, net, anla��l�r ve uygulanabilir olmas�, ayr�ca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalar�na kar�� koruyucu �nlem i�ermesi de gereklidir. Belirlilik ilkesi, hukuksal g�venlikle ba�lant�l� olup birey, yasadan, belirli bir kesinlik i�inde, hangi somut eylem ve olguya hangi hukuksal yapt�r�m�n veya sonucun ba�land��n�, bunlar�n idareye hangi m�dahale yetkisini do�urdu�unu bilmelidir. Ancak bu durumda kendisine d��en y�k�ml�l�kleri �ng�rebilir ve davran��lar�n� ayarlar. Hukuk g�venli�i, normlar�n �ng�r�lebilir olmas�n�, bireylerin t�m eylem ve i�lemlerinde devlete g�ven duyabilmesini, devletin de yasal d�zenlemelerde bu g�ven duygusunu zedeleyici y�ntemlerden ka��nmas�n� gerekli k�lar. Yasa kural�, ilgili ki�ilerin mevcut �artlar alt�nda belirli bir i�lemin ne t�r sonu�lar do�urabilece�ini makul bir d�zeyde �ng�rmelerini m�mk�n k�lacak �ekilde d�zenlenmelidir. “�ng�r�lebilirlik �art�” olarak nitelendirilen bu ilkeye g�re yasan�n uygulanmas�nda takdirin kapsam� ve uygulama y�ntemi bireyleri keyfi ve �ng�remeyecekleri m�dahalelerden koruyacak d�zeyde a��kl�kla yaz�lmal�d�r. Belirlilik, ki�ilerin hukuk g�venli�ini korumakla birlikte idarede istikrar� da sa�lar."

08-11-2010 19:46:34 Ko�arslan #

Cevap: �ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�n�n Hukuk Devleti �lkesine Ayk�r�l�� Sorunu

Konuyu biraz daha incelerken, Dan��tay'�n bir karar�nda �ng�r�lmemi� disiplin su�lar�n�n hukuk devleti ilkesine ayk�r�l��ndan hi� bahsetmedi�ini, aksine bunu ola�an bir d�zenleme olarak kabul etti�ini farkettim:

Alıntı:

Dan��tay 8. Daire 1995/4710 E.N , 1997/3276 K.N.

Y�ksek��retim Kurumlar� ��renci Disiplin Y�netmeli�inin 1. maddesinde; bu y�netmeli�in; kanun, t�z�k, y�netmelik ve y�nergelerin ��rencilere y�kledi�i g�revleri y�ksek��retim kurumu i�inde ve d��nda yerine getirmeyen uyulmas� gerekli hususlara uymayan, yasaklanan i�leri yapan veya ��rencilik s�fat, �eref ve haysiyeti ile ba�da�mayan hal ve harekette bulunan ��rencilere verilecek disiplin cezalar�n�, usul ve te�kilatla ilgili h�k�mleri belirtmek amac�yla d�zenlendi�i; ayn� y�netmeli�in "�ng�r�lmemi� Disiplin Cezalar�" ba�l�kl� 11. maddesinde ise, bu y�netmelikte say�lan ve disiplin cezas� verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve a��rl�klar� itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da ayn� t�rden disiplin cezalar� verilece�i belirtilmi�tir. Yukar�da a��kland�� gibi y�netmelik; ��rencilerin y�ksek��retim kurumlar� i�inde veya d��nda y�ksek��retimin ilke ve esaslar�na ayk�r� fiil ve halleri ile ��rencilik s�fat, �eref ve haysiyetine yak��mayan hal ve hareketleri cezaland�rmay� ama�lamaktad�r.

01-12-2011 23:35:19 vista70 #

Cevap: �ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�n�n Hukuk Devleti �lkesine Ayk�r�l�� Sorunu

Say�n Ko�arslan,

Bahsetti�iniz konu asl�nda hukuk a��s�ndan �ok �nemli bir konu fakat nedense bu konuda hi� kimse bir g�r�� belirtmemi�, benim de sizinle ayn� fikirde oldu�umu bilmenizi isterim ki; belirlilik olmadan insanlar�n kendilerini bu taktir hakk� denilen belirsizlikten nas�l koruyacaklar� da bir muammad�r.
Amirin yapt�� bir i�lemden dolay� ma�dur olan, memuriyetten ��kar�lan, hakk�nda a��r ceza mahkemesinde dava a��lan ve beraat eden eski bir kamu �al��an� olarak bu belirsizlikten ne �ekti�imi bir Allah bilir bir de ba��na gelenler.

�ng�r�lmemi� Disiplin Su�lar�n�n Hukuk Devleti �lkesine Ayk�r�l�� Sorunu