Ýnönü nasýl cumhurbaþkaný oldu?

Yýl 1938.Yer Genelkurmay Baþkanlýðý.Atatürk hasta yataðýnda yatýyor ve gündemde de cumhurbaþkanlýðý seçimi var. Zamanýn genelkurmay 2.baþkaný Asým Gündüz o günleri anýlarýnda þöyle yazar:

Atatürk ün ölümü an meselesiydi. Onun yerine kimin cumhurbaþkaný olacaðý yazýyordu. Tartýþmalar endiþeli bir hal almýþtý. Genelkurmay da bir toplantý yaparak,cumhurbaþkanlýðý seçiminde ordu olarak takýnacaðýmýz tavrý tespit etmiþtik. Vardýðýmýz sonuç þuydu:

Atatürk ölmüþtür ama O'nun Millet Meclisi vardýr. Cumhurbaþkaný seçme yetkisi Millet Meclis ine ait bir iþtir. Bu toplantýyý öðrenen devrin baþbakaný Celal Bayar koþa koþa Genelkurmay Baþkanlýðýna gelmiþ ve kararýmýzý öðrenmek istemiþti. Baþbakan yanýna girince, Mareþal Fevzi Çakmak beni de çaðýrttýve"Asým Paþa "dedi. Bak baþbakan beyefendi bizim kararýmýzý bilmek istiyor, olanlarý anlatýn... Anlattým.Baþbakan Celal Bayar ferahlamýþtý. O,Ýsmet paþadan çekiniyor ve Ýsmet Paþa için karar aldýðýmýzý sanýyordu.

Aradan bir iki gün geçmiþti.1.Ordu komutaný Fahrettin Altay geldi ve: "Asým paþa cumhurbaþkaný kim olacak"dedi. Olanlarý tek tek anlattým ve itiraz etti. Olmaz öyle þey dedi. Madem ki mareþal kabul etmedi. O zaman Ýnönü cumhurbaþkaný olmalýdýr dedi. Neden? Bu karar da nerden çýktý?" 1.Ordu ve tümen komutanlarý toplandýk ve bu kararý aldýk dedi. Dur dedim mareþale haber vereyim. Gir içeriye ve derdini anlat. Fahrettin paþa yanýna girince , Mareþal beni de çaðýrdý. Asým paþa bak Fahrettin paþa ne diyor? Vallahi efendim kararýmýz demokrasi prensipleri bakýmýndan doðru ve yerindedir. Ancak dünyanýn karýþýk durumu , Nazilerin, faþistlerin ve koministlerin þahlanmýþ ihtiraslarý karþýsýnda Fahrettin paþa ya hak vermemek mümkün deðil. Ýþte Atatürk ün ölümünden sonra Ýsmet Ýnönü bu þekilde cumhurbaþkaný olmuþtur.

Ve cumhurbaþkaný olduktan sonra bir askeri lisede tarih öðretmeni öðrencilerine þöyle der."Arkadaþlar askeri þerefinizin kýymetini iyi biliniz. Yeni cumhurureisimizi Mareþel Fevzi Paþamýz ve arkadaþlarý seçmiþtir. Bir öðrenci merak eder þu soruyu sorar. Efendim Büyük Millet Meclisi seçmedi mi? Tarih öðretmeni yanýtlar. "O iþin formalitesidir. Kumandanlar razý olmasaydý, o baþýbozuklarýn cumhurreisi seçmek hadlerine mi düþmüþtür? Ýþte Ýnönüden günümüze Cumhurbaþkaný seçiminde asker milli iradeyi, temsil edenlere hiç güvenmemiþtir. Hep kendinin emirlerini dinleyebilecek cumhurbaþkanlarýný o koltukta görmek istemiþtir. 367 skandalý da bu oyunun bir parçasýdýr.

Ýsmet Ýnönü nün kendisine þef ünvanýyla hitap edilmesini sevmesi de garip bir durumdur.Þef sözcüðü Franco diktatörlüðü ve faþistliði döneminde ve diktatoru niteleyen bir nitelemedir.

Milli mücadele döneminin kahraman subaylarýndan biridir.Ancak iyi bir siyasetçi olamamýþtýr.

Ýnsanýn aklýna
Ýsmet Paþa’nýn ünlü sözü geliyor…
“Haydi caným sen de”.

http://www.odatv.com/images/2010_08/...08101200_l.jpg

Alýntý:http://www.odatv.com/n.php?n=haydi-c...de--2808101200

Ne ordu,ne meclis,iþ bizim gibi cahillere kaldý.Þuan ne kadar piþmandýrlar 367 kararý için.Tahminim bu cahil halk sol görüþlü birini seçmez.367 kararýnda kim bilir ne hesaplar vardýda sonrasýný hesaplayamadýlar.

Atatürk ün askerlikle siyaseti birbirinde uzak tutmasý ve 2.meclisin kurulunda vekillere bir tercih yapmalarýný gerektiði þeklindeki tarihsel sorgulamayý haklý kýlan olgulardan biridir Ýsmet Ýnönü.Günümüzdekilere gelince;artýk Atatürkçülük yaftasýný ideolojilerine meþruiyet kazandýrmak için bir kýlýf olarak kullananlar ya bunun anlamýný bilmiyorlar yada kendilerine göre yeni bir anlayýþ manipüle ediyorlar. Atatürk ayaða kalksa herhalde hepsini mezara gömerdi...

Cumhurbaþkanlarý Seçildiði Tarih TBMM Üye Sayýsý Seçime Katýlan Üye Sayýsý Kaç Oy ile Seçildi
M. K. ATATÜRK 29.10.1923 287 158 158
M. K. ATATÜRK 01.11.1927 316 288 288
M. K. ATATÜRK 04.05.1931 317 289 289
M. K. ATATÜRK 01.03.1935 399 386 286
Ýsmet ÝNÖNÜ 11.11.1938 399 348 348
Ýsmet ÝNÖNÜ 03.04.1939 429 413 413
Ýsmet ÝNÖNÜ 08.03.1943 455 435 435
Ýsmet ÝNÖNÜ 05.01.1946 465 451 388
Celal BAYAR 22.05.1950 487 453 387
Celal BAYAR 14.05.1954 541 513 486
Celal BAYAR 01.11.1957 610 413 413
Cemal GÜRSEL 26.10.1961 638 * 607 434
Cevdet SUNAY 28.03.1966 636 ** 532 461
Fahri KORUTÜRK 06.04.1973 635 *** 557 365 (15. TUR)
Kenan EVREN 09.11.1982
Turgut ÖZAL 31.10.1989 450 285 263 (3. TUR)
S. DEMÝREL 16.05.1993 450 431 244 (3. TUR)
A. N. SEZER 05.05.2000 550 533 330 (3. TUR)


Tablo enteresan geldi bana.Ýsmet inönü en büyük oranlar ile seçilmiþ.Hayret Mustafa Kemal Atatürk ü geçmiþ.Sebebi ne idi acaba,merak ettim.

Ýnönü nasýl cumhurbaþkaný seçildi?


Atatürk’ten sonra cumhurbaþkanlýðý koltuðuna Ýsmet Ýnönü oturmuþtu. Ancak koskoca Atatürk’ün halefinin belirlenmesi pek öyle kolay olmamýþtý
Gazeteler 12 Kasým 1938 günü, yeni cumhurbaþkanýnýn Ýsmet Ýnönü olduðunu yorumsuz ve inanýlmaz bir sessizlik içinde duyuruyorlardý okurlarýna. Hatta Kemalist yönetimin sözcülerinden Falih Rýfký Atay, olayý daha da düzleþtirerek, ‘Kamutay [Meclis], dün Atatürk’ün hatýrasýný aðlayarak takdis ettikten sonra, ilk iþ olarak Ýsmet Ýnönü’yü devlet reisliði vazife ve hizmetine çaðýrmýþtýr’ þeklinde sunmaktaydý.
Görev ve hizmete çaðrýlmýþtýr, öyle mi? Bu kadarcýk mý yani? Koskoca Atatürk’ün boþalttýðý koltuða oturacak zatýn seçilme macerasý kamuoyuna böylesine bir basitlik ve düzlükte duyuruluyorsa, þüphelenmek için elimizde yeteri kadar sebep var demektir. O zaman biraz gerilere gidelim ve Ýnönü’nün ilk cumhurbaþkanlýðýna nasýl seçildiðine daha yakýndan bakmaya çalýþalým. Bakalým bu soðuk nevale cümleler hangi mahþer kazanlarýnýn dumanýný örtbas etmek için sarf edilmiþ?
YA ÞÜKRÜ KAYA OLURSA?
1937’nin ikinci yarýsýnda Atatürk’ün saðlýk durumu giderek bozulmakta ve dikkatler kaçýnýlmaz olarak onun yerine kimin geçeceði meselesi üzerinde toplanmaktaydý. Her ne kadar Gazi, Hatay’ýn baðýmsýzlýðý uðruna yollara düþmüþse de, bu ani hareketlilik sirozu azdýrmýþ ve dönüþünde onu yataða esir almýþtý. Ýþte o günlerde meclis, ordu ve basýn, mevcut cumhurbaþkaný adaylarý arasýnda öne çýkan isimlere yakýnlaþmaya ve uzaklaþmaya baþlamýþ, Atatürk’ün halefi üzerinde bahisleþmeler kýzýþmýþtý.
Bu sýrada öne çýkan isimler þöyleydi: Genelkurmay Baþkaný Mareþal Fevzi Çakmak, Baþbakan Celal Bayar, eski Baþbakan Ýsmet Paþa ve Atatürk döneminin derin iþlerini yürüten, özellikle istihbarata ve polise hakim olan Ýçiþleri Bakaný Þükrü Kaya. Þimdilerde fazla dikkat çekmeyen, hatta unutulan Þükrü Kaya, o günlerin en etkili ve yetkili devlet adamlarý arasýndaydý ve Harbiye’de bile kendine taraftar toplamaya baþladýðý dikkatlerden kaçmýyordu.
TAHT KAVGASI
Þimdi adaylarý gözden geçirelim.
Ýsmet Ýnönü: Heybeliada’da inzivaya çekilmiþ bulunan Ýsmet Paþa, her ne kadar Atatürk zaman zaman çaðýrýp gönlünü alsa da, 1937 sonlarýndan itibaren gözden düþmüþ durumdaydý. Prestij ve þöhreti, baþbakanlýðýndan ziyade Atatürk’e sadakatinden ve Garp Cephesi Kumandanlýðýndan geliyordu; bir de 15 yýla yakýn sürdürdüðü CHP Baþkan Vekilliðinden (Baþkan, tabii olarak Gazi Mustafa Kemal’di).
Fevzi Çakmak: Özellikle asker cephesiyle kimsenin tartýþmaya cesaret edemediði Fevzi Çakmak’ýn þöhret ve erdemi geniþ halk kitlelerini ve baþýnda bulunduðu orduyu memnun edebilirdi ama meclis ve örgüt buna pek sýcak bakmýyordu. Üstelik de anayasada cumhurbaþkaný adayýnýn milletvekili olmasý zorunluluðu vardý. Bu da Mareþal’in reisicumhurluk ihtimalini daha baþtan zayýflatýyordu.
Celal Bayar: Atatürk’ün Ýnönü’den sonra yeni gözdesiydi, özellikle Ýþ Bankasý baþarýsýyla göz doldurmuþtu ama CHP örgütü onu bütünüyle kucaklamamýþtý ve Ýnönü yanlýsý devletçiler tarafýndan sürekli topa tutuluyordu. Kaynakwh:
Þükrü Kaya: Ýçiþleri Bakanlýðý’na ilaveten Recep Peker’in istifasýndan sonra CHP Genel Sekreterliði koltuðuna da oturan Þükrü Kaya, Dýþiþleri Bakaný Tevfik Rüþtü Aras, Salih Bozok, Ali Çetinkaya, Hasan Rýza Soyak gibi Atatürk’ün yakýn arkadaþlarýna yaslanýyordu ama Ýnönü faktörüne raðmen örgüte hakim olmasý pek kolay görünmüyordu.
Velhasýl o günlerin manzarasýna baktýðýmýzda askerin Çakmak ile Ýnönü’yü, Atatürk’ün yakýn çevresi ile istihbaratýn (tabii polisin de) Þükrü Kaya’yý, özellikle iþ dünyasýnýn Bayar’ý destekledikleri anlaþýlýyordu. Anlaþýldýðý kadarýyla burada düðüm, askerin adayýný netleþtirmesiyle çözülecekti. Çakmak mý, Ýnönü mü? Asker eðer bunlardan birinde karar kýlabilirse, diðer adaylarýn temeli zayýflayacaktý.
ÇAKMAK-KAYA ÇATIÞMASI
Bu ikilemde eli zayýf olan Mareþal’di çünkü milletvekili deðildi. Ancak tertemiz ve parlak bir geçmiþ onu öne çýkartýyordu. Onun karþýsýnda yer alan Ýnönü ise gözden düþmesine raðmen askerler arasýndaki efsanesini koruyordu. Burada belirleyici olacak olan Genelkurmay Baþkanýydý. Çakmak için için seçilmeyi istiyordu elbette. Ancak istemediði biri vardý: Þükrü Kaya. Bir seferinde Þükrü Kaya kendisini fena faka bastýrmýþ, askerliðin sadece kuvvet deðil, zekâ ve kývraklýk da istediðini göstermiþti.
Mesele þuydu:
Atatürk hastalanýnca gizli devleti eline geçiren Kaya, Montrö Sözleþmesi’nden sonra -kendisi de Ýstanköylü olduðu için- dikkatini Ege adalarýnda toplamýþtý. Günün birinde haritalarý kim bilir kaçýncý defa önüne açýp da incelemeye baþlayýnca gördü ki, Lozan Antlaþmasý’nýn adalardan bahseden 12. ve 15. maddelerinde bazý küçük adalarýn adlarý zikredilmemiþ, yani kime ait olduðu belli edilmemiþti. Ýtalya’ya ve Yunanistan’a býrakýlacak adalar teker teker sayýldýðý halde 12. maddede ‘Anadolu sahillerine 3 milden yakýn adalar Türk hakimiyetine býrakýlmýþtýr’ denilip geçilmiþ, bu adalarýn hangileri olduðuna herhangi bir açýklýk getirilmemiþti. Ýþte Lozan’daki bu boþluk Þükrü Kaya’yý harekete geçirmeye yetecektir.
Hemen kýyýlarý dört bölgeye ayýrýp her bölgeye Ýçiþleri Bakanlýðý müfettiþlerini gönderir ve isimleri sayýlmayan adacýklarý tespit ettirir. Müfettiþlerin getirdikleri bilgi gerçekten de hayret vericidir: Türk kara sularý içinde binlerce sahipsiz ada bulunmakta ve iþgal edilmeyi beklemektedir. Henüz Yunanistan ve Ýtalya tarafýndan iþgal edilmemiþ bu adalar meselesini derhal Atatürk’e arz eden Kaya, onun emriyle Mareþal Çakmak’ýn ziyaretine gider. Ancak etliye sütlüye bulaþýp da baþýný aðrýtmak istemeyen Mareþal, ‘Olan olmuþtur. Artýk yapacak bir þey yok,’ cevabýný verir.
Israr eder Kaya ama Çakmak daðlarýný aþamaz. Bunun üzerine meseleyi Bakanlar Kurulu’na getirir. Çakmak’ý da davet ettirir ve baþlar konuþmaya. Bütün bakanlar aðýzlarý bir karýþ açýk onu dinlerken düðümü atýp sözü Mareþal’e býrakýr. Bir oyuna getirilmek üzere olduðunu anlayan Çakmak, yumruðunu masaya vurarakböyle bir operasyonun sorumluluðunu üstlenemeyeceðini söyler. Ona göre Þükrü Kaya ülkeyi bir savaþa sürüklemek istemektedir.
Reddetmez Þükrü Kaya. ‘Evet,’ der ‘Eðer hadiselerin seyri bir harbi zaruri kýlarsa kabine karar verir, Paþa hazretleri de uygular.’ Çakmak’ýn bu ustaca taktiðe cevabý sert olur: Kaynakwh:
‘Bir savaþý göze alýyorsan neden böyle bir iþe kendin girmiyorsun?’
Kaya’nýn beklediði cevap tam da budur. ‘Peki,’ der, ‘gemileri emrime tahsis edin, ben yapayým bu operasyonu.’ Dediði gibi de olur ve bu sahipsiz adalar bir gece içinde iþgal edilir. Böylece Þükrü Kaya, Lozan’dan sonra anavatana toprak ilave eden muzaffer bir komutan edasýyla Genelkurmay Baþkaný’nýn karþýsýnda ciddi bir avantaj yakalamýþtýr. Ýþte Fevzi Çakmak’ý Þükrü Kaya’ya düþman eden olay budur.
Ýyi de sadede gel diyorsanýz, toparlayayým:
Mareþal ile Kaya arasýndaki husumet, ikisinin de ‘O olmasýn da Ýsmet Paþa olsun’ deme noktasýna gelmesiyle sonuçlanmýþ, böylece bu karþýlýklý nefretten yararlanan Ýnönü, aradan sýyrýlýp Atatürk’ün koltuðuna oturabilmiþti. TBMM üyelerinin Ýnönü’ye çok da bayýlmadýklarý þuradan bellidir ki, yeni Cumhurbaþkaný göreve baþladýðýnýn ikinci ayýnda meclisi fesh ettirmiþ ve seçime gitmiþ, kendisine uygun bir meclis oluþturmanýn derdine düþmüþtü. Kendisini zoraki seçen meclise teþekkürünü böylece ifade etmiþ olan Ýsmet Ýnönü’nün zayýf girdiði seçim sürecinden ne büyük bir güçle çýktýðýný 13 yýl süren Çankaya ev sahipliði göstermiþ olmalýdýr.
Bu Kaya sert çýktý
Sedat Simavi’nin çýkardýðý 22 Eylül 1937 tarihli Yedigün’ün kapaðýný açanlar Ýçiþleri Bakaný’nýn bu manalý fotoðrafý ve imalý alt yazýsýyla karþýlaþtýlar. Þaþýrdýlar mý? Sanmýyorum. Çünkü o günlerde Ýçiþleri Bakanlýðý rütbesine ilaveten CHP Genel Sekreterliði gibi Baþbakan’a yakýn bir konum elde etmiþ olan Þükrü Kaya’nýn ayak seslerinin emniyeti aþýp Harbiye koridorlarýna sýzmaya baþladýðý günlerdir ve daha da önemlisi, Atatürk’ün hastalýðýnýn artýk gizlisi saklýsý kalmamýþtýr. Atatürk’ün koltuðuna kimin oturacaðýnýn kývýlcýmlarý bu resimde parýldamaktadýr.
Alt yazýda þu anlamlý cümleler okunuyor:
‘Kayanýn bu türlüsünü yalnýz denizde deðil, karada da nadir görürsünüz. Bu canlý, heyecanlý ve irfanlý Kaya, bulunduðu her yerde neþe, hareket, ýþýk ve emniyet uyandýran soydandýr. Bakýnýz, denizde bile þetaretinin kývýlcýmlarý sönmüþ deðil ve sanki Bay Þükrü Kaya Vekillik sandalyesinde, Meclis kürsüsünde ve Parti makamýnda olduðu gibi yurdun güzel sularý içinde de zeká projeksiyonunu yakmýþ bir sahil feneridir.’