G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�

10-07-2010 14:08:01 Mehtap Deniz #

G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�

Uz. Dr. Selahattin T�ren'den, yaz mevsiminde art�� g�steren g�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�:

Zehirlenme; bulant�, kusma, kar�n a�r�s� ve ishalle kendini g�sterebilir

Mikrop veya toksin bula�m�� g�dalar�n veya sular�n al�nmas� ile ortaya ��kan hastal�klara “g�da zehirlenmesi” denir. En s�k g�r�len belirtiler; bulant�, kusma, kar�n a�r�s� veya kramplar� ishal, halsizlik, yorgunluk, ate� ve daha az olmakla birlikte kab�zl�kt�r.

G�da zehirlenmesine neden olan ajana (bakteri, vir�s, parazit, �evresel toksinler) g�re belirtilerin ortaya ��kma s�resi de�i�ebilir. �evresel toksinlere ba�l� geli�en g�da zehirlenmelerinde belirtiler birka� dakika veya birka� saatte ortaya ��kabilirken; baz� bakteri t�rlerine ba�l� geli�en g�da zehirlenmelerinde belirtiler 12 saat -36 saat sonra ortaya ��kabilir. Ayr�ca bu toksin veya mikroplari i�eren g�dalardan t�ketilen miktar da belirtilerin ortaya ��kma s�resine etki edebilir.

Konserveler tehlikeli olabilir

G�da zehirlenmelerinde genellikle ishal g�r�l�r, nadir olmakla birlikte kab�zl�k da belirtilerden biri olabilir. Bu durum, g�da zehirlenmesine neden olan bakteri t�r�ne ba�l�d�r. “Botulism” ad� verilen ve “C. Botilismus” adl� bakteriyle geli�en besin zehirlenmesinde kab�zl�k g�r�l�r. Botulismde, bakterinin �retti�i toksin sinir sistemini etkiler ve ki�ide �ift g�rme, yutma ve konu�ma g��l��, kol ve bacaklarda kaslarda zay�fl�k ve felce neden olur. Bu daha �ok iyi ve yeterli pi�irilmemi� konserve yiyeceklerle veya bebeklerde bal t�ketilmesi ile ortaya ��kar.

Zehirlendi�inizi d��n�yorsan�z mutlaka doktora ba�vurun

G�da zehirlenmeleri �o�unlukla hafif atlat�l�r ve 48-72 saatte ge�er ve bir hafta i�inde ki�i tamamen eski durumuna d�ner. Genellikle g�da zehirlenmeleri daha ileride ciddi rahats�zl�klara neden olmaz. Nadiren baz� tipte bakterilerle geli�en g�da zehirlenmelerinden yakla��k 1-2 hafta sonra “Hemolitik- �remik sendrom” ad� verilen, kanda bir tak�m anormalliklerin ve b�brek yetmezli�inin olu�turdu�u bir tabloya neden olabilir. �shali olan kimseler e�er rahatl�kla beslenmelerine devam edebiliyorlarsa, ishalleri kanl� de�ilse, ate�leri yoksa, �iddetli kar�n a�r�lar� yoksa ve yak�nmalar� 24-48 saatten k�sa s�r�yorsa evde bol s�v� alarak bu durumu atlatabilirler. Bu bahsedilen durumlar varsa veya yak�nmalar 2 g�nden fazla devam ederse doktora ba�vurmak do�ru bir yakla��m olacakt�r.

G�da zehirlenmeleri can alabilir

T�rkiye’de sa�l�kl� rakamlar bulunmamakla birlikte; g�da g�venli�i sistemini kurmu�, s�rekli denetimlerini yapan, e�itim ve gelir d�zeyi T�rkiye ortalamas�n�n olduk�a �zerinde olan Amerika Birle�ik Devletleri’nde, y�lda 76 milyon insan g�da zehirlenmelerine maruz kalmaktad�r. Ancak bunlardan sadece 350 bin ki�inin hastaneye yatmas� gerekmekte ve 5 bine yak�n �l�m ger�ekle�ti�i belirtilmektedir.

�lkemizin e�itim ve gelir seviyesinin g�receli d��kl��, gerekli fiziki yat�r�mlar�n yap�lamamas�, denetim uygulamalar�n�n s�reklili�inin yeni yeni sa�lanmaya �al��lmas�, hizmet i�i e�itimlerin y�r�t�lememesi, kalabal�k n�fusu, y�llarca s�ren mevzuat eksikli�i ve yetersiz mevzuat nedeniyle g�da zehirlenmelerinden kaynaklanan, �l�mle sonu�lanan vakalar�n, sa�l�k harcamalar�n�n ve i� g�c� kay�plar�n�n daha fazla olaca��n� tahmin etmek m�mk�nd�r.

D��ar�dan yenen g�dalara dikkat edin!

T�m g�dalar uygun �artlarda haz�rlanmadan, yeteri miktarda pi�irilmeden ve hijyene
uygun olmayan �ekilde haz�rlan�rsa zehirlenmelere neden olabilir. Daha �ok d��ar�da ve uygun ko�ullarda haz�rlanmam�� g�dalar, iyi y�kanmam�� meyve ve sebzeler, temiz olmayan i�me sular�n�n t�ketilmesi, past�rize edilmemi� s�t t�ketilmesi g�da zehirlenmelerine neden olmaktad�r.

S�v� t�ketimine a��rl�k verilmeli, s�tl� ve ya�l� g�dalardan ka��n�lmal�

G�da zehirlenmelerinin �iddetine g�re v�cuttan kusma ve ishalle birlikte az veya �ok miktarda su ve elektrolitlerin kayb� olur. Bu d�nemde v�cudun kaybetti�i bu s�v� ve elektrolitlerin yerine konmas� esast�r. Belirtiler iyice azal�p kaybolana kadar su ve s�v� g�dalar al�nmal�, daha sonra p�re benzeri yumu�ak g�dalar al�nmal� ve daha sonra normal g�dalara ba�lanmal�d�r. Bir sure s�t ve s�t �r�nlerinin kullan�ld�� ve ya�l� g�dalardan t�ketilmesinden ka��n�lmal�d�r. �ocuklarda dengeli tuz miktarlar� i�eren kar��mlar e�er hafif bir tablo varsa kullan�labilir.

Doktora ba�vurman�z gereken durumlar:

. 2 g�nden uzun s�ren bulant�, kusma ve ishalde
. 3 yas�ndan k��k ve d��k�n hastalar
. Ate�le birlikte �iddetli karin a�r�s�nda
. Tropikal b�lgelere yap�lan gezi sonras� geli�en bulant�, kusma ve ishalde
. Bulant� ve kusma �ikayetleri �iddetliyese, bu nedenle yeterli g�da ve s�v� al�namam��sa
. Y�ksek ate�
. Kanl� ishal
. Sar�l�� geli�enler
. Bilinci kapanan, yutma, konu�ma g��l�� ve kol ve bacaklarda kuvvetsizlik geli�en kimseler
. �iddetli bulant� nedeniyle re�ete edilen ila�lar� yutamayan ve alamayan kimseler
. Bebek, ya�l�, d��k�n ve ba��kl�k sistemi zay�f olan kimseler mutlaka doktora ba�vurmal�d�r.

Bu �nerilere kulak verin:

• T�ketilen sular�n iyi yap�lm�� olmas� veya kaynat�larak mikroplar �ld�kten sonra i�ilmesi gerekir.
• Besinlerin haz�rlanmas� ve saklanmas�nda g�da hijyenine uyulmal�d�r.
• Tuvaletlerden sonra ve s�k s�k ellerin y�kanmas� gerekir.
• Meyve ve sebzeler �ok iyi y�kanmal�d�r. G�dalar�n buzdolab�nda ve uygun s�cakl�klarda saklanmas� sa�lanmald�r.
• A��kta ve s�cakta uzun sure beklemi�, rengi, kokusu bozulmu� g�dalar� t�ketmemek �nemlidir.
• Ev d��nda yemek yemek zorunda olanlar�n g�da hijyenine uydu�unu bildikleri ve g�vendikleri yerlerden yemek yemeleri ve bol s�v� t�ketmeleri �nerilir.

10-07-2010 14:10:13 Mehtap Deniz #

Cevap: G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�

Trabzon'un S�rmene il�esinde 600'� a�k�n ki�i, zehirlenme �ikayetiyle hastaneye ba�vurdu. Zehirlenmenin nedeni hen�z belli de�il.

D�n ak�am saat 18:00'den itiraben S�rmene Devlet Hastanesi'ne mide bulant�s�, kusma ve ishal �ikayetleriyle ba�vuranlar�n say�s� 600'� a�t�.

A��r� ba�vuru nedeniyle hastane servislerinin yan� s�ra koridorlar da doldu. Hastalar ayakta tedavi edildi.

Trabzon �l Sa�l�k M�d�rl��, il�eye takviye sa�l�k personeli g�nderdi.

Zehirlenmenin neden kaynakland�� hen�z belli de�il. �l�enin belirli b�lgelerinden al�nan su numuneleri inceleniyor.

http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/...9.0/index.html

10-07-2010 14:12:08 Mehtap Deniz #

Cevap: G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�

K��ladaki yemek 75 askeri zehirledi

Tekirda�'�n �erkezk�y il�esinde, yedikleri yemekten zehirlenen 75 er hastanede tedavi alt�na al�nd�.

Al�nan bilgiye g�re, �erkezk�y 3. Z�rhl� Tugay Komutanl�� Orgeneral Zekai Okan K��las�'nda g�revli 75 asker, d�n ak�am yemek yedikten sonra sabah saatlerinde rahats�zland�.

Mide bulant�s�, kusma ve ishal �ikayetiyle ambulanslarla �erkezk�y Devlet Hastanesi'ne getirilen askerlere yap�lan tahlillerde, yedikleri yemekten zehirlendikleri belirlendi.

3 askerin durumunun a��r oldu�u ��renilirken, zehirlenenlerin say�s�n�n artabilece�i ihtimaline kar�� orlu Askeri Hastane ve Vize Devlet Hastanesi hasta kabul�ne haz�r duruma getirildi.

Olayla ilgili �erkezk�y Kaymakam� Ak�n Var�c�er ve 3. Z�rhl� Tugay Komutan� Tu�general G�kt�rk G�kbayrak, hastanede inceleme yapt�.

http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/...3.0/index.html

10-07-2010 14:13:38 Mehtap Deniz #

Cevap: G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�

Mevlit yeme�i 130 ki�iyi hastanelik etti

�stanbul Ba�c�lar'da mevlit yeme�inden zehirlenen 130 ki�i, �evredeki hastanelere kald�r�ld�.

Demirkap� Mahallesi Osmano�lu Caddesi'ndeki evinde mevlit d�zenleyen Ya�ar Karaduman, yemekte davetlilere tavuklu pilav ve ayran ikram etti.

�o�unlu�unu kad�n ve �ocuklar�n olu�turdu�u 130 davetli, yeme�in ard�ndan rahats�zlanarak ambulanslarla �evredeki hastanelere kald�r�ld�.

Yedikleri tavuk etinden zehirlendikleri anla��lan davetliler, tedavilerinin ard�ndan taburcu edildi.

http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/...7.0/index.html

G�da zehirlenmeleri ve korunma yollar�