Cevap: Tam gün yasası
17-05-2010
Tam Gün’e borç kıskacı
Tam Gün’e hazırlanan üniversite hastanelerini büyük bir borç yükü bekliyor. Üniversite hastanelerinin 2009 yılından 2010 yılına devreden toplam borçları ortalama 1 milyar 98 milyon lira olarak gerçekleşti. Tablonun aynen devam etmesi durumunda, Tam Gün Yasası’nın hayata geçeceği 2011 yılında
üniversiteler 1 buçuk milyar lira borç yüküyle uygulamayı karşılayacak
İBRAHİM ERSOY-ANKARA
Mali açıdan darboğazda oldukları sıklıkla dile getirilen üniversite hastanelerinin borçları gün geçtikçe artmaya devam ediyor.
2009 yılı için toplam gelirleri yaklaşık 3 trilyon 685 milyon lira olarak kaydedilen üniversitelerin aynı yıldaki toplam giderleri yaklaşık 3 trilyon 886 milyon lira olarak gerçekleşti. Kurumların 2009 yılından 2010 yılına devreden toplam borçları ortalama 1 trilyon 98 milyon lira oldu.
Tam Gün’e hazırlanan üniversite hastanelerinin gelir-gider dengesine bakıldığında, üniversitelerin borç ödemek bir yana, her yıl borçlarının 201 milyon lira arttığı görülüyor.
En borçlu Hacettepe
En borçlu üniversiteler arasında Türkiye’nin köklü kurumları bulunuyor. Borç listeninin başını çeken Hacettepe Üniversitesinin ve üçüncü sıradaki Uludağ Üniversitesinin, aynı zamanda, toplam kalite yönetimi prensipleri temel alınarak hazırlanan “Joint Commission International (JCI)” akreditasyonu bulunuyor.
Sadece dokuz üniversite iyi durumda
Kurumların 2009 yılından devreden borçlarının çok yüksek olduğu görülürken, söz konusu tablonun aynen devam etmesi durumunda, Tam Gün Yasası’nın hayata geçeceği 2011 yılında üniversiteler, 1 buçuk trilyon lira borç yüküyle uygulamayı karşılayacak. Kırk iki üniversite hastanesi gelir-gider dengesi açısından genel olarak değerlendirildiğinde sadece 9 üniversitenin gelirlerinin giderlerinden fazla olduğu görülüyor.
İstanbul üniversitelerinin durumu iyi
Alınan bilgilere göre, İstanbul üniversitelerinin rakamsal olarak durumu nispeten daha iyi görünüyor. Hastanelerin gelirleri giderlerinden daha fazla, borçları diğer üniversite hastanelerine göre daha yönetilebilir durumda.
Ancak İstanbul’da özel sektörün çok canlı olması nedeniyle İstanbul’daki üniversite hastanelerinin kapasiteleri yeterince kullanılamıyor. Hastalar özel sektöre gidiyor veya gitmek durumunda bırakılıyor. O nedenle hastanede gider oluşturacak ameliyatlar yapılamıyor. Bunlar dışarıda, özel sektörde yaptırılıyor. Bu nedenle giderlerin verimsizlikten dolayı düşük görünmesinin aldatıcı olduğu belirtiliyor.
Üç yıl önce silinmişti
Üniversitelerin kamu borçları üç yıl önce üç Bakanlığın anlaşmasıyla silinirken, kurumların üçüncü şahıslara olan borçlarına dokunulmamıştı. Fakat kamuya, üçüncü şahıslara ve kurumlara olan borç oranı üç yıl içinde tekrar yükseldi. Bu süreçte üniversitelerin yönetimleri ile ilgili de çok sık tartışmalar yapıldı.
Kurallı bir borç tasfiyesi mümkün
Hastane borçlarının silinmesine yönelik aktif bir hazırlığın olmamasına karşın, kurallı bir borç tasfiyesi seçeneği üzerinde duruluyor. 2011 yılı sonrasında hastane borçlarının ödenmesi kurallı bir takvime bağlanırsa ve şu anki gelirlerine 400-500 milyon liralık bir ilave gelir sağlanırsa, üniversite hastanelerinde Tam Gün’ün sorunsuz uygulanabileceği öne sürülüyor.
Şu anki durum ne?
2009 yılının ilk dört ayı için üniversite gelirleri yaklaşık 1 milyar 60 bin lira olarak kaydedilirken, 2010 yılı ilk dört ayı için bu gelir 1 milyar 111 bin lira şeklinde gerçekleşti. Sağlık Uygulama Tebliği (SUT)’nin 1 Nisan’da yürürlüğe girdiği düşünülerek iki yılın karşılaştırması yapıldığında ve SUT’ta üniversiteler lehine bazı fiyat artışları da göz önünde bulundurulduğunda, 2010 yılının ikinci yarısından itibaren, önceki yıla göre üniversite hastanelerinin gelirleri artabilir. Ancak 2009 yılının ilk dört ayı ile 2010 yılının ilk dört aylık gelirleri sektörel olarak karşılaştırıldığında; Sağlık Bakanlığında yüzde 11, özel sektörde yüzde 5, üniversite hastanelerinde yüzde 5’ e yakın bir artış görülüyor. 2009’dan 2010 yılına üniversitelerin gelirinde bir artış olsa da, sektörün diğer aktörlere göre gelir artışı yine en düşük durumda bulunuyor.
En çok borcu olan ilk beş sıradaki üniversite hastaneleri;
1- Hacettepe Üniversitesi,
2- Dokuz Eylül Üniversitesi,
3- Uludağ Üniversitesi,
4- Dicle Üniversitesi,
5- Gazi Üniversitesi