1) aktarılan olay bir trafik-iş kazasıdır. 506 sayılı SSK 11/A-e maddesi:
" Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında."
2) işe alınan işçinin işe başlatılmadan önce SSK' na bildirimde bulunulması zorunludur. Bu işçinin emekli olup olmamasının önemi yoktur. İşe alınan işçi eğer daha önce SSK' ndan emekli ise işveren tarafından yine durumun destek primi ödenerek çalıştırılacağının SSK' na bildirilmiş olması gereklidir. Neticede emekli dahi olsa bu kişi bir hizmet akdi ile işverene bağlıdır.
3) Bu nedenle geriye dönük sigortalı işlemi elbette işçinin çalışmaya başladığı tarih itibariyle re'sen işveren hakkında prim tahakkuk ettireceği gibi işe girişin bildirilmemiş olması nedeniyle işveren hakkında ayrıca idari para cezası tahakkuk ettirilir.
4) 506 sayılı SSK 10. maddesi uyarınca işçinin (şöför) işe girişinin süresi içinde SSK' na bildirilmemiş olması nedeniyle İŞVERENİN KUSURU ARANMAKSIZIN,SSK tarafından ölen işçilerin hak sahiplerine (eş,çocuk,ana,baba) sağlanacak yardımlar için SSK' nun işverene rücu hakkı vardır. Kazada işverene ait aracı kullanan sigortasız işçinin (emekli şöför) KUSURSUZ olması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Ancak kimi yargıtay kararlarında işverenin 10.madde uyarınca sorumluluğu nedeniyle işvereni % 100 kusurlu kabul ederek SSK' nun hesaplanacak rücu tazminat miktarından Borçlar K. 43-44. maddeler uyarınca hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğine karar verilmiştir. Örnek bir karar aşağıya alınmıştır.
10.H.D. 2003/10198 E., 2004/41 K.
Davacı, trafik iş kazası sonucu sürekli işgöremezlik durumuna giren sigortalıya bağlanan peşin değerli gelirler ile yapılan harcama ve ödemeler nedeniyle uğranılan kurum zararının rücuan ödetilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Nesrin Şengün tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Dava; işe girişi süresinde Kuruma bildirilmediği ileri sürülen sigortalı işçi Alaattin Mumcu'nun 11.03.1988 tarihinde meydana gelen işkazası sonucu yaralanması üzerine Kurumca yapılan sosyal sigorta yardımlarının 506 Sayılı Kanunun 10 ve 26. maddeleri uyarınca rücuan ödetilmesi istemine ilişkin olup, Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de, yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya elverişli değildir.
Davacı Kurum; 506 Sayılı Kanunun 10. maddesi uyarınca istemde bulunduğu halde, sigortalının işe girişinin süresinde Kuruma bildirilip bildirilmediği yöntemince araştırılmamıştır.
Davalı işverenin 506 Sayılı Kanunun 10. maddesine göre sorumluluğu; kusursuz sorumluluk ilkesine dayanır. Zararlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile, şayet sigortalının işe girişi süresinde Kuruma bildirilmemiş ise Kurumca yapılan Sosyal Sigorta yardımlarından 10. maddeye göre sorumlu tutulması gerekir. Dava konusu olayda da; işveren ve sigortalının kusurunun olmadığı, Mahkemece benimsenen kusur bilirkişi raporu ile tespit edilmiştir.
Mahkemece yapılacak iş; davalı işverenin 506 Sayılı Kanunun 10. maddesi uyarınca sorumlu tutulması gerektiğinin tespiti halinde, işverenin %100 kusurlu olduğu kabul edilerek hesaplanacak maddi tazminat miktarından, Borçlar Kanununun 43 ve 44. maddeleri uyarınca rücu alacağının %50'sinden az olmamak üzere hakkaniyet indirimi yapılarak gerçek zarar tavanı belirlendikten sonra Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 74. maddesindeki taleple bağlılık ilkesi de dikkate alınarak tavan aşılmamak suretiyle rücu alacağına hükmetmekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19.01.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.
5) Ölen işçilerin hak sahiplerine ödenecek olan destekten yoksun kalma tazminatı ise, SSK' nun bu hak sahiplerine sağladığı yardımları aşan kısım için işveren açısından sorun teşkil eder ve işveren bu aşan kısım için hak sahiplerine karşı sorumludur.
6) İşverenin bütün bunlara rağmen kazaya neden olan diğer araç olan kamyonun sahibi ve sürücüsüne rücu etme hakkı bulunmaktadır.