Ay�pl� mal

.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 2000/19-1255
K. 2000/1249
T. 11.10.2000
• KAMYONET�N YEN�S� �LE DE��T�R�LMES� ( T�keticinin Bir Mal Veya Hizmeti �zel Ama�larla Sat�n Alarak Nihai Olarak Kullanan Ger�ek Veya T�zel Ki�i Olarak Tan�t�lmas� )
• T�KET�C� ( Kanunda Bir Mal Veya Hizmeti �zel Ama�larla Sat�n Alarak Nihai Olarak Kullanan Ger�ek Veya T�zel Ki�i Olarak Tan�t�lmas� )
• MALIN YEN�S� �LE DE��T�R�LMES� ( Ger�ek Veya T�zel Ki�inin Bir Mal� �zel Ama�larla Al�p Sat�n Al�p Kullanmas� Durumunda )
• 4077 SAYILI KANUNDAN YARARLANMA ( Ger�ek Veya T�zel Ki�i T�keticinin Bir Mal� �zel Ama�larla Sat�n Alarak Nihai Olarak Kullanmas� Durumunda Faydalanma )
• T�KET�C� VASFI ( T�ketici Say�lacak Ki�inin Mal Yada Hizmeti Ticari Faaliyeti D��nda �zel Kullan�m Yada T�ketimi ��in Talep Etmesinin Gerekmesi )
• N�HA� YARARLANMA ( Mal Yada Hizmetin Bizzat Kendi Kullan�m� Yada Yararlanmas�n�n Talep Edilmesi )
• T�CAR� OLMAYAN AMA� ( Ki�inin Ticareti veya Mesle�i ile �lgili Olmayan Ama� )
• BAS�RETL� �� ADAMI G�B� DAVRANMA ( Tacirin Ticari ��letmesiyle �lgili T�m Faaliyetlerinde Basiretli Bir �� Adam� Gibi Davranmas�n�n Gerekmesi )
• TAC�R�N BAS�RETL� �� ADAMI G�B� DAVRANMA Y�K�ML�L�� ( Tacirlerin T�keticiler ��in D�zenlenen Yasa H�k�mleri Kapsam�na Al�namamas� )
• 4077 SAYILI YASANIN UYGULAMA ALANI ( �zel Ama�l� Sat�n Almalar ��in Uygulanmas�-Ticari ��ler ��in Uygulanamamas� )
2709/m.172
4077/m.3/f
6762/m.14,18,20,21,25
Roma S�zle�mesi/m.5/1
�ZET : 4077 say�l� T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki Kanunun 3/F maddesinde t�ketici, bir mal veya hizmeti �zel ama�larla sat�n alarak nihai olarak kullanan veya t�keten ger�ek veya t�zel ki�i olarak tan�mlanm��t�r. Somut olaya konu arac�n davac� �irketin ticari i�letmesiyle ilgili i� de kullan�ld�� ve bu ama�la al�nm�� oldu�u hususlar� tart��mas�zd�r. Bu durumda 4077 say�l� Yasan�n t�keticiler i�in benimsedi�i h�k�mler somut olayda uygulanamaz.

DAVA : Taraflar aras�ndaki "kamyonetin yeni ile de�i�tirilmesi" davas�ndan dolay� yap�lan yarg�lama sonunda; Eski�ehir Asliye 3. Hukuk Mahkemesince T�ketici Mahkemesi s�fat�yla davan�n kabul�ne dair verilen 09/07/1999 g�n ve 1998/1670 E- 1999/493 K. say�l� karar�n incelenmesi daval�lar vekilleri taraf�ndan istenilmesi �zerine, Yarg�tay 19. Hukuk Dairesinin 21/02/2000 g�n ve 1999/6737-2000/1218 say�l� ilam� ile; ( ...Davac� vekili, m�vekkilinin daval�lardan Ormanc� Otomotiv Ltd. �ti'den ald�� kamyonetin ar�zal� ��kt��n�, ar�zan�n giderilmesi i�in daval� Karsan A.�.'ne ba�vurdu�unu bu daval�n�n arac�n ar�zal� oldu�unu kabul edip teslim ald��n� m�vekkiline araba kiralad��n� bilahare daval� �irket arac�n tamir edildi�ini bildirmi� ise de ar�zalar�n giderilmedi�inin anla��ld��n�, ar�zalar�n hatal� �retimden kaynakland��n�n belirlendi�ini, m�vekkilinin ba�vurusu �zerine Eski�ehir �li T�ketici Hakem Heyetinin arac�n de�i�tirilmesine karar verdi�ini buna ra�men daval�lar�n arac� de�i�tirmediklerini belirterek daval�lardan al�nan Peujoet marka arac�n yenisi ile de�i�tirilmesine karar verilmesini talep ve dava etmi�tir.

Daval� Karsan Pazarlama A.�. vekili, davac�ya sat�lan ara�taki ar�zalar�n yap�lan kilometre ve katetti�i yol ile kullanmadan kaynaklanmas�na ra�men m�vekkilince ar�zalar�n giderildi�ini olayda T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki Kanunun uygulanmas�n� ve arac�n yenisi ile de�i�tirilmesini gerektirir bir durum olmad��n� davac�n�n as�l amac�n�n ald�� bu kamyoneti binek tipi ara� ile de�i�tirmeye y�nelik oldu�unu bildirerek davan�n reddini istemi�tir.

Daval� Orman Otomotiv Ltd. �ti. vekili, dava konusu arac�n as�l sat�c�s�n�n m�vekkili �irket olmad��n� bu nedenle m�vekkiline husumet y�neltilemeyece�ini, �te yandan davac� iddialar�n�n T�keticiyi Koruma Yasas�n�n h�k�mlerine girmedi�ini, arac�n bak�m ve tamirinin di�er daval� �irket�e yap�lm�� oldu�unu savunarak davan�n reddini talep etmi�tir.

Mahkemece, olayda taraflar�n tacir oldu�u ve arac�n da davac� �irketin ticari i�inde kullan�lm�� olmas� nedeniyle T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki Kanun h�k�mlerinin uygulanamayaca�� savunmas�n�n yerinde olmad��, toplanan deliller ve al�nan bilirki�i raporu ile davac�n�n ald�� ara�taki ar�zalar�n giderilememi� oldu�unun anla��ld�� gerek�eleri ile davan�n kabul�ne karar verilmi�, h�k�m daval�lar vekillerince temyiz edilmi�tir.

4077 say�l� T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki Kanunun 3/F maddesinde t�ketici, bir mal veya hizmeti �zel ama�larla sat�n alarak nihai olarak kullanan veya t�keten ger�ek veya t�zel ki�i olarak tan�mlanm��t�r. Somut olaya konu arac�n davac� �irketin ticari i�letmesiyle ilgili i� de kullan�ld�� ve bu ama�la al�nm�� oldu�u hususlar� tart��mas�zd�r. Bu durumda 4077 say�l� Yasa'n�n t�keticiler i�in benimsedi�i h�k�mlerin somut olayda uygulanamayaca�� g�zetilmeden davaya T�ketici Mahkemesi s�fat�yla bak�l�p yaz�l� �ekilde sonu�land�r�lmas� isabetli de�ildir... ) gerek�esiyle bozularak dosya yerine geri �evrilmekle yeniden yap�lan yarg�lama sonunda; mahkemece �nceki kararda direnilmi�tir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme karar�n�n s�resinde temyiz edildi�i anla��ld�ktan ve direnme karar�n�n verildi�i tarih itibariyle HUMK. 2494 say�l� Yasa ile de�i�ik 438/II. f�kras� h�km� gere�ince duru�ma iste�inin reddine karar verilip dosyadaki ka��tlar okunduktan sonra gere�i g�r��ld�:

KARAR : Yanlar aras�ndaki uyu�mazl��n ��z�m�nde, taraflar�n s�fat� itibariyle 4077 say�l� yasan�n uygulanmas�n�n gerekip gerekmedi�i ve Asliye Hukuk Mahkemesinin davaya T�ketici Mahkemesi s�fat�yla bak�p bakamayaca�� noktas�nda topland�� anla��lmaktad�r.

Modern �a��n ihtiya�lar�ndan do�an, sosyal devlet ilkesinin hukuk d�zenine yans�mas�n� g�steren, kendine �zg� bir s�zle�me tipi olan t�ketici s�zle�meleri Almanya, �svi�re, Fransa ve Bel�ika gibi �lkelerde genel kanunlarda yap�lan de�i�ikliklerle d�zenlendi�i halde T�rkiye'de Anayasam�z�n emri gere�i ( Anayasa md. 172 ) 08/03/1995 tarihinde ��kar�lan 4077 say�l� T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki �zel Kanunla d�zenlenmi�tir.

Roma S�zle�mesinin 5/1 h�km�ne g�re "T�keticinin mesleki veya ticari bir faaliyetine dahil say�lmayacak bir ama�la bir menkul mal�n teslim edilmesine veya bir i�in g�r�lmesine ili�kin olan veya b�yle bir muameleyi finanse etmeyi hedefleyen s�zle�meler t�ketici s�zle�meleridir" diye tarif edilirken, 1993-1995 y�llar�n� kapsayan AT. Komisyonunun �kinci Eylem Plan�nda" T�ketici, mal yada hizmet edimlerini mesleki ama�lar d��nda kullan�m amac�yla davranan, al�m g�c� az yada �ok ger�ek veya t�zel ki�ilerdir" diyerek tan�mlanm��t�r. �svi�re Devletler �zel Hukuku Kanunun 120 inci maddesinde de "T�keticinin kendisinin yada ailesinin kullan�m�na ili�kin olmakla birlikte, onun mesleki yada ticari faaliyetleri ile ili�kili olmayan, ola�an t�ketime y�nelik edimler hakk�ndaki s�zle�meler t�ketici s�zle�meleridir" diyerek a��k ve net bir tarif vermi�tir. T�keticinin Korunmas� Hakk�ndaki Kanunumuzun 3/f bendinde bu tan�mlara uygun olarak "T�ketici, bir mal veya hizmeti �zel ama�larla sat�n alarak nihai olarak kullanan veya t�keten ger�ek ve t�zel ki�ilerin t�ketici say�ld��n� belirterek AT. Komisyonunun tarifine uygun bir tarif vermi�tir. ( Bak. Mukayeseli Hukuk I��nda T�keticiyi Koruyan Geri Alma Hakk� Yard. Do�. Dr. �a�lar �zel- 1998 sh. 30 vd. )

Yukar�da tarifi verilen d�zenlemelerden ��kan sonuca g�re, t�ketici say�labilecek ki�inin mal yada hizmeti ticari faaliyeti d��nda �zel kullan�m ya da t�ketimi i�in talep etmesi gerekir. Mal yada hizmetin bizzat kendi kullan�m� yada yararlanmas�n�n talep edilmesi "nihai yararlanmak" olarak anla��lmal�d�r. Tariflerde yaz�l� �zel ama�, ticari olmayan ama�tan kastedilen ise, ki�inin ticareti veya mesle�i ile ilgili olmayan ama� olarak yorumlanmal�d�r.

Di�er taraftan TTK.da tacir s�fat�, ger�ek ve t�zel ki�iler bak�m�ndan ayr� ayr� ele al�narak d�zenlenmi�tir. ( TTK. md. 14, 18 ). Buna g�re "bir ticari i�letmeyi k�smen dahi olsa kendi ad�na i�leten ki�iye tacir denir" denildikten sonra Eski Ticaret Kanununda t�zel ki�i tacir olarak sadece ticaret �irketlerinden s�z edilmi�ken, TTK.nun 18 inci maddesinde "ticaret �irketleri, amac�na varmak i�in ticari i�letme i�leten dernekler ve kurulu� kanunlar� gere�ince �zel hukuk h�k�mleri dairesinde y�neltilmek veya ticari �ekilde i�letilmek �zere kamu t�zel ki�ileri taraf�ndan kurulan te�ekk�l ve m�esseselerin tacir say�laca�� h�kme ba�lanm��t�r. Ayn� maddenin 2 inci f�kras�nda ( 18/11 ) sosyal d��ncelerle, kamu t�zel ki�ileri ile kamuya yararl� derneklerin, t�zel ki�i olmalar�na ve ticari i�letme i�letmelerine ra�men tacir say�lamayacaklar� a��klanm��t�r. Bu durumda TTK. 18/1 maddesine g�re t�m ticaret �irketlerinin tacir s�fat�na sahip olduklar�nda ku�ku duymamak gerekir.

Bir tacirin bor�lar�n�n ticari olmas� as�ld�r. Ancak ger�ek ki�i olan bir tacir, yapt�� i� ve i�lemin veya ald�� hizmetin ticari i�letmesiyle ilgili olmad��n� di�er tarafa a��k�a bildirdi�i veya muamele fiil veya i�leminin ticari say�lmas�na halin icab�, m�sait bulunmad�� takdirde, bu i�lemlerden do�an bor� adi, yani �zel say�lacakt�r. ( TTK. md. 21 ) T�zel ki�i tacirin bar�nma, g�da, giyinme ve aile gibi �zel insani ihtiya�lar� olmad�� i�in bunlar�n hakiki �ah�slar gibi adi bor� ili�kileri alan� olmad�� kabul edilir. Hele somut olayda oldu�u gibi ticaret �irketleri bir ticari i�letme i�letmiyor olsalar dahi TTK. 18/1 madde gere�ince kanunen tacirdirler. Do�rudan ticari ama�la yada i�letmenin i� ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla olup olmad��na bak�lmaks�z�n b�t�n hukuki ili�kileri ticari faaliyet kapsam�nda olup �zel hayatlar�na ili�kin bir i�lem s�z konusu olamayacakt�r. Tacir olman�n nimetine g�re k�lfeti de mevcuttur. TTK. 20-25 inci maddelerinde tacir s�fat�na ba�lanan yerine g�re "hak" yerine g�re k�lfet" niteli�i arz eden hukuki sonu�lar d�zenlenmi�tir. Bunlar�n en �nemlilerinden biri basiretli i� adam� gibi davranma zorunlulu�udur ( TTK. 20/II ). Tacirin, ticari i�letmesiyle ilgili t�m faaliyetlerinde basiretli bir i� adam� gibi davranmas� gerekir. Bu c�mleden olarak ticari i�letmesiyle ilgili s�zle�meleri yaparken ve bu s�zle�melerden do�an bor�lar�n� yerine getirirken basiretli bir i� adam� gibi davranmak zorundad�r. O nedenle t�keticiler i�in d�zenlenen yasa h�k�mleri kapsam�na al�nmazlar. Somut olayda davac� Ltd. �irketi, t�zel ki�ilik ad�na ticari i�letmesinde kullanmak �zere ticari vas�fta kamyonet alm��t�r. �zel ama�l� sat�n almalar i�in uygulanan 4077 say�l� yasan�n, davac� �irkete ait ara� y�n�nden uygulanmas� s�z konusu de�ildir. Bu itibarla, taraflar aras�ndaki, uyu�mazl��n ��z�m�nde 4077 say�l� yasan�n uygulanmas� s�z konusu olmayacakt�r. Mahkemece, ticari nitelik ta��yan uyu�mazl��n t�ketici mahkemesi s�fat�yla incelemesi ve karara ba�lanmas� yasaya ayk�r�d�r. Taraflar�n t�zel ki�i tacir bulunmas� nedeniyle bu davan�n genel h�k�mlere g�re a��lm�� bir dava olarak kabul� ile verilecek bir ara karar�yla davan�n genel mahkemede a��ld��n�n kabul� ile harc�n tamamlatt�r�lmas� ondan sonra taraflar�n iddia ve savunmalar�n�n incelenmesi ve has�l olacak uygun sonu� dairesinde bir karar verilmesi gerekir. Belirtilen nedenlerle Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen �zel Daire bozma karar�na uyulmak gerekirken, �nceki kararda direnilmesi usul ve yasaya ayk�r�d�r. Bu nedenle direnme karar� bozulmal�d�r.

SONU� : Daval�lar vekillerinin temyiz itirazlar�n�n kabul� ile, direnme karar�n�n yukar�da a��klanan ve �zel Daire bozma karar�nda g�sterilen nedenlerden dolay� HUMK.nun 429. maddesi gere�ince BOZULMASINA, istek halinde temyiz pe�in harc�n�n geri verilmesine, 11/10/2000 g�n�nde oy�oklu�u karar verildi.

Alıntı:

Av.Kevser Sezer rumuzlu �yeden al�nt�

M�vekkil �irket �zel hastanesinde kullanmak �zere santral sistemi ve ba�ka marka, (gelen ararmalara cevap verecek aramalar� operat�rlere y�nlendirecek) "sesli yan�t sistemi" sat�n alm��t�r. Ancak sesli yan�t sistemi ile satral birbiriyle uyumlu �al��mam��t�r. Arayan hastalar�, "sesli yan�t sistemi" 45 dakika hatta bekletiyor daha sonra hattan at�yormu�,bo� operat�rlere aktarma yapamam��. �irket daha sonra santral sistemi ile ayn� marka sesli yan�t sistemi sat�n alm�� ancak onla ilgili de sorun ya�am��. 2 ay boyunca hastalardan santralle ilgili �ikayet gelmi�,hastalar hastaneye ula�amam�� ve randevu alamam��t�r. Bunun i�in ilk sesli yan�t sistemini satan firmaya t�ketici mahkemesinde madde 4 e g�re (ay�pl� mal) �r�n� geri almas� i�in dava a�aca��m ve genel mahkemede tazminat davas� (birlikte di�er firmaya kar�� genel mahkemede tazminat davas�.) Bu konuda fikri olan arkada�lar�n bilgileri i�in �imdiden te�ekk�r ederim.

1. Her iki �r�n de ayn� firmadan m� sat�n al�nm��?
2. Sesli yan�t sisteminin mevcut santral ile uyumu konusunda mal�n kullan�m klavuzunda ve garanti belgesinde yer alan bilgiler �nemlidir. Tabi bir de bu al��veri�in nas�l yap�ld��n� da �nemli. Sat�c� size bu sistemin santral �zerinde sorunsuz �al��aca��n� taahh�t etti mi? Yada �r�n�n teknik �zellikleri bunu do�ruluyor mu?
3. �r�nle ilgili bahsetti�iniz ar�zalar do�rultusunda servis taraf�ndan herhangi bir teknik tespit yap�ld� m�? Durum rapor edildi mi? �r�n ay�pl� bir �r�n m�d�r?
4. Ar�za ne zaman ortaya ��kt�? 2 ayd�r sorunluydu diyorsunuz. Madem ilk al�nd��ndan beri b�yle sorunlar vard� talebinizi ilk 30 g�n i�inde firmaya bildirdiniz mi? biliyorsunuz 30 g�nden sonra cihaz ancak servise gider ve tamir olur. Yani iade edemezsiniz.

Bence davan�n seyrini etkileyecek fakt�rler bunlar...Yoksa t�keticinin beklentilerini kar��lamayan mallar da ay�pl� mal stat�s�ndedir. Ama yukar�da sayd��m istisnai durumlar da var tabi...

Ay�pl� mal

Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Re: Ay�pl� mal

Hukuk Sitesi

Davalar

Avukatlar

HUKUK