Kira artisinin belirlenmesi, hangi TÜFE-ÜFE endeks degerleri kullanilmali? (Haziran 2008)

Merhaba,

Kira kontratimin baslangic tarihi 1 Haziran 2007, kontratta artis ile ilgili olarak ‘senelik kira artis bedelei D.I.E.nun belirledigi (TEFE + TUFE)/2 oraninda uygulanacaktir‘ demekte.

Iki sorum var:

1. Hangi ayin TUFE ve TUFE (UFE) degerleri alinmasi gerekiyor? 3.Haziran.2008’de aciklanan degerleri mi almak dogrusu yoksa 3.Mayis.2008’de aciklananlari mi?
2. TEFE ve UFE icin 4 deger aciklaniyor, bunlardan ikisi yillik: 12 aylik on iki aylýk ortalamalara göre olan ve bir önceki yýlýn ayný ayýna gore olan. Artis icin bunlardan hangisinin uygulanmasi gerekiyor? (Ornegin asagidaki tablodaki Üfe degerlerinden 17.03 mu alinmali, yoksa 8.39 mu?)

HAZIRAN -2008............................ÜFE(%).........TÜF E(%)
Bir Önceki Aya Göre.......................0,32...........-0,36
Bir Önceki Yýlýn Aralýk Ayýna Göre.....13,76............6,00
Bir Önceki Yýla Göre......................17,03...........10,61
Oniki Aylýk Ortalamalara Göre..........8,39.............8,64

Bunlarla ilgili hangi yasal belgeyi referans olarak kullanabilirim?

Simdiden tesekkur ederim.

Alýnacak rakam "bir önceki yýla göre" diye ifade edilen rakam olacak.

Yazdýðýnýz haziran ayýna ait enflasyon rakamlarý 3 temmuz 2008'de açýklandý.
Kira artýþýnýz 1 haziranda olduðuna göre 3 haziranda açýklanan mayýs ayý rakamlarýný veya 3 mayýsta açýklanan nisan ayý rakamlarýný kullanabilirsiniz.

3 Haziranda açýlanan mayýs rakamlarý da mesela þöyleydi:
Mayýs 2008 Üfe (%) Tüfe (%)
Bir Önceki Yýla Göre .... 16,53 10,74

Yukarýdaki iki rakamýn ortalamasý %13,82, 1 hazirandaki artýþ için (3 haziranda açýklanan) mayýs ayý rakamlarýnýn ortalamasý ise 13.64. Aradaki fark on binde 18. Yani kiranýz 1000 lira olsa 1 lira 80 kuruþ fark edecek.

Yanitiniz icin tesekkur ederim. Ancak internette yaptigim arastirmada soyle bir ifadeye rastegeldim: ( Mevzuat dergisi haziran 2003 sayisinda YARGITAY’IN KÝRA ARTIÞILARINDA UYGULADIÐI ENDEKS VE SORUNLAR http://www.mevzuatdergisi.com/2003/06a/03.htm )


12 aylýk ortalamalara göre yýlýk deðiþim oraný hesaplanýrken, hesaplanan tarihten itibaren son 12 ayýn, daha önceki 12 aya göre ortalama ne kadar deðiþim gösterdiðine bakýlýr. Yani hesaplanan tarihten itibaren geriye dönerek 24 aylýk bir dönem incelenir. Yargýtay bu ENDEKS TÜRÜNÜ kullanmaktadýr.


Bu nedenle kafam karisti. Yargitay sayfalarindan hangi endeksin kullanildigina iliskin bir bilgi bulamadim. Karar ya da ictihat sayisini bilmek gerekiyor sanirim, arama fonksiyonu araciligi ile bir bilgiye ulasamadim.

Siz eger "bir önceki yýla göre" olan oran oldugundan eminseniz bununla ilgili bir yasal dokuman referans verebilirseniz cok sevinirim cunku kiracim "Oniki Aylýk Ortalamalara Göre" olan orani alarak artis yapti. bu da 3.haziran'da aciklanan oranlarla hesaplandiginda (7.20+8.47)/2= % 7.835 ediyor. "bir önceki yýla göre" olan oranlari aldiginizda ise (16.53+10.74)/2=% 13.64. Bu durumda bir milyar kira bedeli icin ilki 136 milyon artisa karsilik gelirken, ikincisi 78 milyon artisa karsilik geliyor.

Yargýtay kararý bilmiyorum. Makalenin 2003 yýlýnda yazýldýðýna da dikkatinizi çekerim. Zaten makale de kararýn yanlýþlýðýna dikkat çekiyor ve daha sonraki bir kararla deðiþmiþ de olabilir.

Ben olaya mantýk ve hakkaniyet ilkesi ýþýðýnda bakýyorum.

3 haziran tarihinde açýklanan "son 12 aya göre ÜFE ve TÜFE rakamlarý"
1 haziran 2007 tarihinden 31 mayýs 2008'e kadar geçen 12 aylýk süredeki artýþý gösterir. Kiracýnýn eve girdiði 1 haziran 2007 tarihinde 100 lira olan bir mal üretici fiyatlarý açýsýndan 116,53, tüketici fiyatlarý açýsýndan 110,74 lira olmuþtur. Herþey bu oranda artarken kiranýn 12 aylýk ortalamalar alýnarak daha az veya daha çok arttýrýlmasý hakkaniyetle baðdaþmaz. Þu anda enflasyon artýþ trendinde olduðu için kiracýnýn lehine görünen bu durum, enflasyon azalmaya baþladýðýnda aleyhine dönecektir.

12 aylýk ortalama ile kastedilen ise :
1 temmuz 2006 - 30 haziran 2007'den baþlayarak 1 haziran 2007 - 30 mayýs 2008'e kadar 12 farklý dönemi kapsayan 12 aylýk rakamlarýn ortalamasýdýr.

Bunu almak mantýklý olmayacaktýr.

Mantikli olmayacaktir diyorsunuz ancak asagidaki yargitay karari onu almis durumda:


**************
KÝRA PARASININ TESPÝTÝ - KÝRA SÖZLEÞMESÝNÝN BAÞLANGICINDAN TESPÝT ÝSTENÝLEN TARÝH ARASINDA ÜÇ YILLIK ZAMANIN GEÇMEMESÝ - TOPTAN EÞYA FÝAT ENDEKSÝNDEKÝ ARTIÞ ORANI
KAYIT NO : 70145
**************
Esas Yýlý : 2004
Esas No : 1330
Karar Yýlý : 2004
Karar No : 1038
Karar Tarihi : 19.02.2004
Daire No : 3
Daire : HD
**************
ÖZET : Ýlk kira sözleþmesini takip eden üç dönem objektif ve özel/þartlarda bir deðiþiklik olmazsa TEFE oraný gözetilmek suretiyle endeks uygulanarak bulunacak bedelin hak ve nesafete uygun olduðu kabul edilerek hüküm kurulmalýdýr. Ancak, özel nedenlerin varlýðý halinde, bu nedenlerin de araþtýrýlýp dikkate alýnmasý gerekir.
**************
(818 S. K. m. 257)
DAVA : Dava dilekçesinde kira parasýnýn 01.08.2003 gününden baþlayarak aylýk 973.653.750 lira olarak tesbiti istenilmiþtir. Mahkemece davanýn kýsmen kabulü ile aylýk kira parasýnýn 594.450.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiþ, hüküm davacý vekili tarafýndan temyiz edilmiþtir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduðu anlaþýldýktan sonra dosyadaki bütün kaðýtlar okunup gereði düþünüldü:
KARAR : Davada, 01.08.2003 tarihinde baþlayan dönem kira parasýnýn aylýk 973.653.750 lira olarak tesbiti istenilmiþ davalý taraf istenen miktarýn emsallerine göre çok olduðunu savunmuþ olup mahkemece 1.8.2001 tarihli kira sözleþmesinde kararlaþtýrýlan ve halen ödenmekte olan aylýk 450.000.000 lira kira parasýna TEFE endeksi artýþ oraný % 32.1 uygulanarak aylýk 594.450.000 lira kira parasýnýn tesbitine karar verilmiþtir.
Davalý, 01.08.2001 baþlangýç tarihli 1 yýl süreli, aylýk kira parasý 450.000.000 lira olan kira sözleþmesi ile dava konusu yerde kiracýdýr. 01.08.2002 yýlýnda kira parasýna artýþ yapýlmamýþ ve ayný kira parasý ödenmektedir. Davacý 01.08.2002 ve 01.08.2003 tarihindeki TEFE endeks artýþ oranlarý uygulanarak kira parasý tesbitini istemektedir.
Yerleþmiþ Yargýtay uygulamalarýna göre ilk kira sözleþmesini takip eden üç dönem objektif ve özel/þartlarda bir deðiþiklik olmazsa TEFE oraný ( 01.08.2002 için % 66.3 olup, % 65'i ve 01.08.2003 için % 32.1 ) gözetilmek suretiyle endeks uygulanarak bulunacak bedelin hak ve nesafete uygun olduðu kabul edilerek hüküm kurulmalýdýr. Ancak, özel nedenlerin varlýðý halinde, bu nedenlerin de araþtýrýlýp dikkate alýnmasý gerekir.
O halde mahkemece yukarýda açýklanan ilke dikkate alýnarak yapýlacak araþtýrma ve incelemeye göre bir karar verilmelidir.
Eksik inceleme ile hüküm tesis edilmesi doðru görülmemiþtir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarýda açýklanan esaslar göz önünde tutulmaksýzýn yazýlý þekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazlarý bu nedenlerle yerinde olduðundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereðince BOZULMASINA ve peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde temyiz edene iadesine, 19.02.2004 tarihinde oybirliðiyle karar verildi.

Endeksler ise soyle:

TEFE...........12 aylik ortalama............Bir onceki yilin ayni ayina gore
1.8.2002..........66.3............................ ......43.9
1.8.2003..........32.1............................ ......22.7

Yani yargitay kararinda '12 aylik ortalama' degerleri almis. Bu kararin tarihi 2004. Bu ictihat yeni bir karar ile degistirilmediyse gecerli olan bu olacaktir diye dusunuyorum.

Kanimca fikirden cok yasa, kural ve yururlukteki uygulama uzerinden konusmak gerekli cunku ihtilaf durumunda mahkemeye basvurdugunuzda bunlar gecerli olacaktir.

Verdiðiniz yargýtay kararlarý kira tespit davasý için.
Sözleþmede yazýlý olan ÜFE-TÜFE ortalamasýnýn nasýl anlaþýlacaðýna dair deðil.

Dogru oyle. Ancak avukata danistim 12 aylik ortalama diyor, genel uygulama %7-8 civarinda artis, ki bu da yine 12 aylik ortalamaya karsilik geliyor. Yargitay uygulamalari da yine bu degeri aliyor.

Bir onceki yilin ayni ayina ait TÜFE ve ÜFE degerlerinin kira artsina baz alinmasi ile ilgili de herhangi bir referans, uygulama, ictihat bulamadim. Bu degerleri baz alan bir artis iddia edebilmek icinse bir referansin olmasi gerekiyor.

Sizin varsa siz iletin lutfen.

Size Tamamen katýlýyorum.
Þüphesi olanlar aþaðýdaki linkleri inceleyebilirler
http://legalbank.net/belge2.asp?id=358084
http://legalbank.net/belge2.asp?id=358083

Kýsaca Yargýtay uygulamasýna göre kira artýþ oraný 12 aylýk ortalamaya göre belirlenen ÜFE oranýdýr.