Doðumdan sonraki ücretsiz izinde iþsizlik maaþý

Eþim, özel sandýðý olan bir bankada çalýþýyor. Doðumdan sonraki dönemde 6 aylýk ücretsiz izin kullanmayý düþünüyor. Bu 6 aylýk dönemde iþsizlik maaþýndan yararlanabilir mi?

Ýþsizlik ödeneðine hak kazanmanýn þartlarý :

Madde 51 - Bu Kanun uyarýnca sigortalý sayýlanlardan hizmet akitleri aþaðýda belirtilen hallerden birisine dayalý olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde þahsen baþvurarak yeni bir iþ almaya hazýr olduklarýný kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yýl içinde en az 600 gün sigortalý olarak çalýþýp iþsizlik sigortasý primi ödemiþ ve iþten ayrýlmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalýþmýþ olmalarý kaydýyla iþsizlik ödeneði almaya hak kazanýrlar.

a) 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayýlý Ýþ Kanununun 13 üncü maddesi veya 20.4.1967 tarihli ve 854 sayýlý Deniz Ýþ Kanununun 16 ncý maddesi ya da 13.6.1952 tarihli ve 5953 sayýlý Basýn Mesleðinde Çalýþanlarla Çalýþtýranlar Arasýndaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkýnda Kanunun 6 ncý maddesinin dördüncü fýkrasýnda belirtilen bildirim önellerine uygun olarak hizmet akdi iþveren tarafýndan sona erdirilmiþ olmak,

b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasýn sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayýlý Ýþ Kanununun 16 ncý maddesinin (I), (II) ve (III) numaralý bentlerine veya 854 sayýlý Deniz Ýþ Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralý bentlerine veya 5953 sayýlý Basýn Mesleðinde Çalýþanlarla Çalýþtýranlar Arasýndaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkýnda Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fýkrasýna göre sigortalý tarafýndan feshedilmiþ olmak,

c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasýn sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayýlý Ýþ kanununun 17 nci maddesinin (I) ve (III) numaralý bentlerine veya 854 sayýlý Deniz Ýþ Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralý bendine veya 5953 sayýlý Basýn Mesleðinde Çalýþanlarla Çalýþtýranlar Arasýndaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkýnda Kanununun 12 nci maddesinin birinci fýkrasýna göre iþveren tarafýndan feshedilmiþ olmak,

d) Hizmet akdinin belirli süreli olmasý halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle iþsiz kalmak, 854 sayýlý Deniz Ýþ Kanununun 7 nci maddesinin (II) numaralý bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapýlmýþ olmasý nedeniyle sefer sonunda iþsiz kalmak,

e) Ýþyerinin el deðiþtirmesi veya baþkasýna geçmesi, kapanmasý veya kapatýlmasý, iþin veya iþyerinin niteliðinin deðiþmesi nedenleriyle iþten çýkarýlmýþ olmak, 854 sayýlý Deniz Ýþ Kanununun 14 üncü maddesinin (IV) numaralý bendindeki nedenlerle iþsiz kalmak,

f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayýlý Özelleþtirme Uygulamalarýnýn Düzenlenmesine ve Bazý Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamýnda iþsiz kalmak.

g) (Ek: KHK/617 - 24.8.2000) (...) (KHK/617, Anayasa Mahkemesinin 8.11.2000 tarih ve 24224 sayýlý R.G'de yayýmlanan, 31.10.2000 gün ve E. 2000/63 - K. 2000/36 sayýlý kararý ile, yayýmýndan dokuz ay sonra yürürlüðe girmek üzere iptal edilmekle, hükmü kalmamýþtýr.)

g) (Ek: 4904 - 25.6.2003 / m.28) Yukarýdaki bentlerde belirtilen iþ kanunlarý kapsamýna girmeyen sigortalýlardan hizmet akitleri, 2821 sayýlý Sendikalar Kanunu ile 2822 sayýlý Toplu Ýþ Sözleþmesi Grev ve Lokavt Kanunu kapsamýnda yapýlmýþ olan toplu iþ sözleþmeleri veya toplu iþ sözleþmesi bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri doðrultusunda (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere paralel olarak sona ermiþ olmak.

Ancak, iþsizlik ödeneðine hak kazanabilmek için hizmet akdinin baþvuru sýrasýnda grev, lokavt veya kanundan doðan ödevler nedeniyle askýya alýnmamýþ olmasý ve sigortalýnýn herhangi bir sosyal güvenlik kuruluþundan gelir veya aylýk almamasý gerekmektedir. (Deðiþik 2. fýkra: 4904 - 25.6.2003 / m.28) Ancak, iþsizlik ödeneðine hak kazanabilmek için hizmet akdinin baþvuru sýrasýnda grev, lokavt veya kanundan doðan ödevler nedeniyle askýya alýnmamýþ olmasý gerekmektedir.

.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAÝRESÝ
E. 2004/26076
K. 2005/21146
T. 14.6.2005
• ÝÞSÝZLÝK SÝGORTASINDAN YARARLANMA KOÞULLARI ( Ýþçinin Ýþten Ayrýlma Tarihinden Ýtibaren Otuz Gün Ýçinde Kuruma Baþvurma Þartý )
• OTUZ GÜN ÝÇÝNDE KURUMA BAÞVURMA ÞARTI ( Ýþsizlik Sigortasýndan Yararlanabilmek Ýçin )
• SÜRE ÞARTI ( Ýþsizlik Sigortasýndan Yararlanmak Ýçin Kuruma Otuz Gün Ýçinde Baþvurma Þartý )
4447/m.48,51
ÖZET : Ýþsizlik sigortasýndan faydalanabilmek için iþçinin, iþten ayrýlma tarihinden itibaren bir ay içinde iþçinin kuruma baþvurmasý þarttýr. Somut olayda davacýnýn fesihten itibaren bir aylýk süre içinde kuruma baþvurup baþvurmadýðý araþtýrýlmýþ deðildir. Mahkemece öncelikle bu konu araþtýrýlmalý ve þayet baþvuru yapýlmýþsa yararlanma þartlarý yeniden bir deðerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle sonuca gidilmelidir.

DAVA : Taraflar arasýndaki kýdem, ihbar tazminatý ile iþsizlik tazminatý ve ücret alacaðýnýn ödetilmesi davasýnýn yapýlan yargýlamasý sonunda; ilamda yazýlý nedenlerle gerçekleþen miktarýn faiziyle birlikte davalýdan alýnarak davacýya verilmesine iliþkin hüküm süresi içinde duruþmalý olarak temyizen incelenmesi davalý avukatýnca istenilmesi üzerine dosya incelenerek iþin duruþmaya tabi olduðu anlaþýlmýþ ve duruþma için 14.6.2005 Salý günü tayin edilerek taraflara çaðrý kaðýdý gönderilmiþti. Duruþma günü davalý adýna Avukat G. ile karþý taraf adýna Avukat H. geldiler. Duruþmaya baþlanarak hazýr bulunan avukatlarýn sözlü açýklamalarý dinlendikten sonra duruþmaya son verilerek dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü:

KARAR : 1. Dosyadaki yazýlara toplanan delillerle kararýn dayandýðý kanuni gerektirici sebeplere göre, davalýnýn aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan temyiz itirazlarý yerinde deðildir.

2. 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanununun 51. maddesinde iþsizlik sigortasýndan faydalanma þartlarý belirlenmiþ, ayný zamanda yasanýn 48. maddede, "Sigortalý iþsizin, bu maddede belirtilen ödeme ve hizmetlerden yararlanabilmesi için iþten ayrýlma bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiði tarihi izleyen günden itibaren otuz gün içinde Kuruma doðrudan baþvurmasý gerekir. Mücbir sebepler dýþýnda, baþvuruda gecikilen süre iþsizlik ödeneði almaya hak kazanýlan toplam süreden düþülür" kuralýna yer verilmiþtir. Görüldüðü üzere, iþsizlik sigortasýndan faydalanabilmek için iþçinin, iþten ayrýlma tarihinden itibaren bir ay içinde iþçinin kuruma baþvurmasý þarttýr. Somut olayda davacýnýn fesihten itibaren bir aylýk süre içinde kuruma baþvurup baþvurmadýðý araþtýrýlmýþ deðildir. Mahkemece öncelikle bu konu araþtýrýlmalý ve þayet baþvuru yapýlmýþsa yararlanma þartlarý yeniden bir deðerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle sonuca gidilmelidir. Eksik incelemeyle karar verilmesi hatalý olup bozmayý gerektirmiþtir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararýn yukarýda yazýlý sebepten BOZULMASINA, davalý yararýna takdir edilen 400 YTL. duruþma avukatlýk parasýnýn karþý tarafa yükletilmesine, peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, 14.6.2005 gününde oybirliði ile karar verildi.



T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAÝRESÝ
E. 2006/7506
K. 2006/9287
T. 20.6.2006
• ÝÞSÝZLÝK SÝGORTASI ÝÇÝN ÞAHSEN VE DOÐRUDAN BAÞVURU KOÞULU ( Kuruma Ýþ Akdinin Feshinden Ýtibaren Bir Ay Ýçinde veya Diðer Koþullarýn Mevcut Olmasý Halinde Hak Kazanacaðý Ödenek Süresi Ýçinde Þahsen Baþvurusu Bulunmasý Gereði )
• ÝÞSÝZLÝK SÝGORTASINDAN YARARLANMA ( Ýþsiz Olma Halen Çalýþmaya Elveriþli Bulunma ve Bir Ýþ Talep Etme Koþullarýnýn Arandýðý - Ayrýca "Þahsen" Ve "Doðrudan" Baþvuru Koþulu Getirildiði )
• ÝÞSÝZLÝK SÝGORTASININ AMACI ( Ýþsizlik Riskiyle Karþýlaþan Sigortalýlara Ekonomik Güvence Saðlama Aracý Olduðu )
4447/m.48,51,52
4904/m.1,3
ÖZET : Ýþ akdinin iþverence feshi nedeniyle 4447 sayýlý Kanun uyarýnca iþsizlik ödeneðinin temerrüt tarihinden itibaren faizi ile tahsilinin talep edildiði davada, uyuþmazlýk 4447 sayýlý Kanun'un 48 ve 51. maddelerinde ifadesini bulan "doðrudan" ve "þahsen" baþvuru koþulunun somut olayda gerçekleþip gerçekleþmediðine iliþkindir.

Ýþsizlik sigortasýnýn ilk amacý, iþsizlik ile karþýlaþan sigortalý iþsize gelir güvencesi saðlamaktýr. Günümüzde iþsizlik sigortalarý iþsiz kalanlarý ekonomik güvenceye kavuþturmanýn yanýnda iþ bulma ve mesleki eðitim verme gibi sosyal hizmetleri de kapsamýna almýþ bulunmaktadýr. Ýþsizlik ödeneði; iþsizlik sigortasýnýn iþsizlik riskiyle karþýlaþan sigortalýlara ekonomik güvence saðlama aracýdýr.

Ýþsizlik ödeneðine hak kazanmanýn ilk koþulu; iþsiz kalmak olup Uluslararasý Çalýþma Örgütü ( ILO ) 13. Çalýþma Ýstatistikçileri Konferansýnda kabul edilen kararda iþsizliðin uluslararasý standart tanýmý üç unsur üzerine oturtulmuþtur. Bu unsurlar; iþsiz olma, halen çalýþmaya elveriþli bulunma, bir iþ talep etmedir. Uluslararasý standartlara göre ancak bu üç unsuru birlikte taþýyanlar iþsiz kabul edilmektedir.

Uluslararasý uygulamalar yönünden çalýþma istek ve iktidarýnýn tespiti bakýmýndan Kurum ile sigortalý iþsizin birebir yakýn iliþkisi gerektiði kabul edilmekte ve düzenlemeler bu yakýn iliþkiyi saðlayacak þekilde yapýlmaktadýr.

Hukukumuzda, bireyin gerçek iradesi ve bu iradenin tespiti önemli olup vekalet akdine dayalý olarak beyan kabul edilmemektedir. Kurumun bu amacýn gerçekleþtirilmesine imkan verecek þekilde örgütlendiði ve sigortalý iþsizin bu amacýn gerçekleþtirilmesine yönelik olarak Kurum ile organik baðýnýn teminini saðlamak amacý ile "þahsen" ve "doðrudan" baþvuru koþulunun getirildiði açýktýr. Öte yandan, Ýþ Kur tarafýndan çýkarýlan ( 3 ) numaralý tebliðin 5/2. maddesine göre; iþverenin iþten ayrýlma bildirgesi düzenlememesi halinde hak kaybýna yol açýlmamasý için sigortalý iþsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile yaptýðý müracaatý kabul edilir. Bu düzenleme ile, iþten ayrýlma bildirgesinin düzenlenmemesi halinde izlenecek yol da açýkça gösterilmiþtir.

Somut olayda; Kuruma iþ akdinin feshinden itibaren bir ay içinde veya diðer koþullarýn mevcut olmasý halinde hak kazanacaðý ödenek süresi içinde þahsen baþvurusu bulunmadýðý anlaþýlan ve mevzuattaki bu açýk düzenlemelerin gereðini yerine getirmeyen davacý yönünden davanýn reddi gerekir.

DAVA : Davacý, Ýþ-Kur Kütahya Þubesi tarafýndan, aylýk iþsizlik sigortasý ödemesi yapýlmasý gerektiðinin tespitine karar verilmesini istemiþtir.

Mahkeme, ilamýnda belirtildiði þekilde isteðin kabulüne karar vermiþtir.

Hükmün, davalýlar avukatý tarafýndan temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteðinin süresinde olduðu anlaþýldýktan ve tetkik hakimi tarafýndan düzenlenen raporla dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tespit edildi.

KARAR : Dava, iþ akdinin iþverence feshi nedeniyle 4447 sayýlý Kanun uyarýnca iþsizlik ödeneðinin temerrüt tarihinden itibaren faizi ile tahsiline iliþkin olup, mahkemece; davanýn kabulüne karar verilmiþtir.

Davada öncelikle çözülmesi gereken uyuþmazlýk; 4447 sayýlý Kanun'un 48 ve 51. maddelerinde ifadesini bulan "doðrudan" ve "þahsen" baþvuru koþulunun somut olayda gerçekleþip gerçekleþmediðine iliþkindir. Ýþsizlik sigortasý uygulamasýnýn ülkemizde yeni olmasý karþýsýnda anýlan ifadelerde amaçlanan baþvuru þeklinin çözümünde, iþsizlik sigortasýnýn ve 4447 sayýlý Kanun'un amacý ile uluslararasý anlaþmalar ve bu sigorta kolunun uluslararasý uygulamalarý yol gösterici olacaktýr.

Davanýn yasal dayanaðýný oluþturan 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanunu'nun genel gerekçesinde "Ýþsizlik sigortasý bir iþ veya iþyerinde çalýþýrken, çalýþma istek, yetenek, saðlýk ve yeterliliðinde olmasýna karþýn tamamen kendi istek ve kusuru dýþýnda iþini kaybeden çalýþanlara bir yandan yeni bir iþ bulunmasýna gayret edilirken, diðer yandan da bunlarýn iþsiz kalmalarý nedeniyle uðradýklarý gelir kaybýný kýsmen de olsa karþýlayarak, kendisinin ve ailesinin zor duruma düþmesini önlemek amacýyla belli süre ve ölçüde ödemeyi kapsayan, sigortacýlýk tekniði ile faaliyet gösteren, Devlet tarafýndan kurulmuþ zorunlu bir sigorta koludur.

Ýþsizlik sigortasýnýn önemli unsurlarýndan birisi de iþsiz kalan sigortalýlara mesleklerine uygun, en son çalýþtýklarý.iþin çalýþma ve ücret koþullarýna yakýn bir iþ bulunamadýðý takdirde, meslek deðiþtirme ve yetiþtirme eðitimlerinin verilmesidir.

Sigortalý iþsizlere, iþsizlik ödeneði vermek suretiyle gelir sürekliliðini saðlamak iþsizlik sigortasýnýn bir yönünü oluþturmaktadýr. Diðer bir yönü ise, sigortalý iþsizleri iþe yerleþtirmek ya da yeniden istihdam þansý elde edebilmeleri için gerekli olan meslek geliþtirme, edindirme ve yetiþtirme eðitimi vermektir. Bütün bunlar gözönüne alýndýðýnda iþsizlik sigortasý ile iþ ve iþçi bulma hizmetlerinin birbirinden farklý düþünülmesinin imkansýzlýðý ortaya çýkmaktadýr.

Sistemin amacý, iþsizlerin gelir kayýplarýný bir ölçüde de olsa gidermenin yaný sýra iþ gücünü sürekli, etkin ve verimli çalýþtýrarak insan gücü israfýný en aza indirmektir." açýklamasý ile kanunun iþsizlik sigortasýnýn amacýný kabul þekli açýkça belirtilmiþ, madde gerekçelerinde ise "... Ayrýca sigortalý iþsizlere, bu Kanunda belirtilen esas ve koþullar çerçevesinde saðlanan ödeme ve hizmetler açýklanmýþtýr. Buna göre; iþsizlik ödeneði verilmesi, iþsizlik süresince tedavilerinin saðlanmasý, yeni bir iþ bulma veya iþsize yeni bir iþe girebilmesi için meslek geliþtirme, edindirme ve yetiþtirme eðitimi verilmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. Tüm bu ödeme ve hizmetlerin ayný Kanun içinde düzenlenmesinden amaç, bunlarýn birbirini tamamlar nitelikte olmasýdýr." açýklamasý ile iþsizlik sigortasý düzenlemesinin amacý açýkça ifade edilmiþtir. Davanýn yasal dayanaðýný oluþturan 4447 sayýlý Kanun'un gerekçesinde belirtilen ilkelerde de açýklandýðý üzere; iþsizlik sigortasýnýn ilk amacý, iþsizlik ile karþýlaþan sigortalý iþsize gelir güvencesi saðlamaktýr. Günümüzde iþsizlik sigortalarý iþsiz kalanlarý ekonomik güvenceye kavuþturmanýn yanýnda iþ bulma ve mesleki eðitim verme gibi sosyal hizmetleri de kapsamýna almýþ bulunmaktadýr. Ýþsizlik ödeneði; iþsizlik sigortasýnýn iþsizlik riskiyle karþýlaþan sigortalýlara ekonomik güvence saðlama aracýdýr.

4447 ve 4904 sayýlý Kanunlar uyarýnca iþsizlik sigortasý yönetimi Türkiye Ýþ Kurumu'na býrakýlmýþtýr. Bu yönetim biçimi iþsizlik sigortasýnýn tam istihdamýn saðlanmasýna yardýmcý olarak görüldüðü ülkelerde uygulanmaktadýr. Ýþsizlik sigortasý ile iþ bulma programlarý arasýnda baðlantý kurulan uygulamalarda iþsizlik ödeneðinden yararlanmak için iþsizin kendisini ilgili Ýþ Bulma Kurumu'na kayýt ettirmesi ve ayrýca ödeneðin devamý için sigortalý iþsizin belli aralýklarla durumu hakkýnda Kuruma bilgi vermesi koþulu aranmaktadýr. Bu uygulamalarla iþsizlik ödeneði sigortalý iþsizin yeniden istihdama kazandýrýlmasýna iliþkin programa yardýmcý bir iþlev görecektir. 4904 sayýlý Türkiye Ýþ Kurumu Kanunu 1. maddesinde Kurumun amacýnýn "... istihdamýn korunmasýna, geliþtirilmesine, yaygýnlaþtýrýlmasýna ve iþsizliðin önlenmesi faaliyetlerine yardýmcý olmak ve iþsizlik sigortasý hizmetlerini yürütmek ..." olduðu açýkça düzenlenmiþ, ayný Kanunun 3. maddesinde de bu amaç tekrar edilmiþ, Kuruma iþsizlik ödeneði dýþýnda asýl olarak istihdamý geliþtirici görevler yüklenmiþtir. Kaldý ki 4447 sayýlý Kanun 52/a, c ve d bentleri ile, Kurumca teklif edilen eðitim ve iþ tekliflerinin reddi ödeneðin kesilmesine neden olarak öngörülmüþ olup bu düzenleme iþsizlik ödeneðinin iþsizlik sigortasýnýn asýl amacý deðil aksine iþsizliði önlemede yardýmcý bir aracý olduðu olgusunu da desteklemektedir. Bu görevlerin yerine getirilmesi için Kurum ile iþsiz kalan sigortalýlar arasýnda yakýn ve devamlý iliþkinin kurulmasý, mevcut iþlere yerleþtirme veya istihdamýn gerektirdiði özelliklere sahip sigortalý yetiþtirmek için gerekli koþuldur.

Ýþsizlik ödeneðine hak kazanmanýn ilk koþulu; iþsiz kalmak olduðundan öncelikle kimlerin iþsizlik sigortasý kapsamýnda iþsiz sayýlacaðýnýn çözümlenmesi gereklidir. Uluslararasý Çalýþma Örgütü ( ILO ) 13. Çalýþma Ýstatistikçileri Konferansýnda kabul edilen kararda iþsizliðin uluslararasý standart tanýmý üç unsur üzerine oturtulmuþtur. Bu unsurlar; 1 ) iþsiz olma, 2 ) halen çalýþmaya elveriþli bulunma, 3 ) bir iþ talep etme þeklinde sýralanmaktadýr. Uluslararasý standartlara göre ancak bu üç unsuru birlikte taþýyanlar iþsiz kabul edilmektedir.

Tanýmda yer alan halen çalýþmaya elveriþli olma ve bir iþ talep etme unsuru istihdam dýþýnda bulunan iþgücünü ekonomik bakýmdan aktif olmayan nüfustan ayýrmaya hizmet etmektedir. Ýþ talep etme ise; baðýmlý ya da baðýmsýz bir iþ sahibi olabilmek için bazý aktif giriþimlerde bulunulmasý anlamýna gelmektedir. Uluslararasý standartlara göre bir iþ talebinden söz edebilmek için bu doðrultuda bazý aktif adýmlarýn atýlmasý gerekmektedir. Yoksa tek baþýna bir iþ talep edildiðinin beyan edilmesi yeterli deðildir. Bu adýmlara örnek olarak, resmi ya da özel bir iþ ve Ýþçi Bulma Kurumuna kayýt yaptýrýlmasýný, bizzat iþverenlere yapýlan baþvurularý göstermek mümkündür ( S. Baþterzi, Ýþsizlik Sigortasý 1996 ). 4447 sayýlý Kanun 48. maddede yer alan "...Sigortalý iþsizin, bu maddede belirtilen ödeme ve hizmetlerden yararlanabilmesi için ... Kuruma doðrudan baþvurmasý gerekir..." düzenlemesi ile ayný Kanunun 51. maddesinde yer alan "...Kuruma süresi içinde þahsen baþvurarak yeni bir iþ almaya hazýr olduklarýný kaydettirmeleri,... kaydýyla iþsizlik ödeneði almaya hak kazanýrlar..." düzenlemesi de 4447 sayýlý Kanun'un da "sigortalýnýn çalýþmaya istekli ve elveriþli bulunmasý gerektiði" koþulunu aradýðýný kapalý biçimde göstermektedir. Bu koþul sayesinde iþsizlik ödeneðinden yoksun kalmak istemeyen sigortalýlar kendilerini mevcut iþlere elveriþli kýlmaya ve bir iþ elde etme yönünde aktif çaba harcamaya teþvik edilmiþ olmaktadýr.

Uluslararasý uygulamalarda; çalýþma istek ve iradesinde olduðu ve bir iþ talep ettiðini ve bu istek ve talebinin iþsizlik ödeneðinin ödendiði süre içinde devam ettiðini kanýtlama yükümü sigortalý iþsiz üzerinde býrakýlmýþtýr. Bu yükümlülükler, Ýngiltere'de; Kuruma altý milden daha yakýn yerde oturan için doðrudan baþvuru ve her on beþ günde bir bu baþvurunun yenilenmesi ( altý milden uzak oturanlar veya özürlü olanlar için posta ile baþvuru hakký tanýnarak ), Danimarka'da; iþ arama ve çalýþabilecek durumda olduðunu kanýtlama, Almanya'da; þahsen baþvuru ve kayýt ile üç ay dolmadan kaydý yenileme zorunluluðu, Japonya'da; kayýt yaptýrma dýþýnda her dört haftada bir Kuruma rapor verme koþulu ( TÝSK Ýþsizlik Sigortasý Uluslararasý Semineri 2000 ) þeklinde olup, Avustralya, Belçika, Mýsýr gibi iþsizlik sigortasý uygulamasý olan pek çok ülkede iþsizlik sigortasý programlarý haktan yararlanmak isteyenlerin iþ için istekli kiþiler olmasýný öngörür ( Prof. Dr. Faruk Andaç, Ýþsizlik Sigortasý, Ocak 1999 ). Öte yandan, yine çeþitli ülkelerin uygulamalarýnda; oturduðu mahalden tatil veya benzeri bir nedenle ayrýldýðý için kendisi ile baðlantý kurulamayan sigortalý iþsizin Kurumu kendisi ile nasýl irtibat kurulacaðý konusunda bilgilendirmemesi halinde veya Kuruma iþ görüþmesine uygun kýyafetle gelmeme veya kendisine bir iþ önerisini engelleyici davranýþlar içinde bulunma gibi hallerde çalýþma iktidar ve isteðinde olmadýðý kabul edilmektedir. Bu bakýmdan uluslararasý uygulamalar yönünden çalýþma istek ve iktidarýnýn tespiti bakýmýndan Kurum ile sigortalý iþsizin birebir yakýn iliþkisi gerektiði kabul edilmekte ve düzenlemeler bu yakýn iliþkiyi saðlayacak þekilde yapýlmaktadýr.

Hukukumuzda, bireyin gerçek iradesinin ve bu iradenin tespitinin önemli olduðu ve vekalet akdine dayalý olarak beyanýn kabul edilmediði ve ( 4447 sayýlý Kanun'un gerekçesinde açýklandýðý üzere iþsiz sigortalýnýn çalýþma iktidar ve isteði iradesinin aranmasý gerektiði gibi ) benzer þekilde bizzat tarafýn iradesinin arandýðý Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu 230-235. maddelerde düzenlenen isticvap, 4721 sayýlý Türk Medeni Kanunu 134-144. maddelerde düzenlenen evlenme ve 166/2. maddede düzenlenen evlilik birliðinin sarsýlmasý hukuksal nedenine dayalý boþanma davasý gibi hukuki kurumlarýn uygulanmasýnda bireyin samimi iradesinin tespiti amacýyla mahkemece bizzat dinlenmesi öngörülmüþ, vekil aracýlýðý ile irade beyanýna cevaz vermemiþtir.

Açýklanan ilkeler doðrultusunda; Yargýtay Hukuk Genel Kurulu'nun 03.05.2006 tarih, 2006/10-242 Esas, 2006/270 Karar sayýlý kararýnda da açýkça kabul edildiði üzere, ülkemizde iþsizlik sigortasýnýn, sigortalý iþsizin gelir kaybýnýn önlenmesi yanýnda istihdamýn geliþtirilmesi amacýný da içerecek þekilde düzenlendiði, Kurumun bu amacýn gerçekleþtirilmesine imkan verecek þekilde örgütlendiði ve sigortalý iþsizin bu amacýn gerçekleþtirilmesine yönelik olarak Kurum ile organik baðýnýn teminini saðlamak amacý ile "þahsen" ve "doðrudan" baþvuru koþulunun getirildiði açýk bulunmaktadýr. Öte yandan, Ýþ Kur tarafýndan çýkarýlan ( 3 ) numaralý tebliðin 5/2. maddesi uyarýnca; "Ýþverenin ÝAB düzenlememesi halinde hak kaybýna yol açýlmamasý için sigortalý iþsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile yaptýðý müracaatý kabul edilir." düzenlemesi ile, iþten ayrýlma bildirgesinin düzenlenmemesi halinde izlenecek yol da açýkça gösterilmiþtir. Somut olayda; Kuruma iþ akdinin feshinden itibaren bir ay içinde veya diðer koþullarýn mevcut olmasý halinde hak kazanacaðý ödenek süresi içinde þahsen baþvurusu bulunmadýðý anlaþýlan ve mevzuattaki bu açýk düzenlemelerin gereðini yerine getirmeyen davacý yönünden davanýn reddi yerine, yanýlgýlý deðerlendirme ile yazýlý gerekçelerle kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykýrý olup bozma nedenidir.

O halde, davalý Ýþ Kur vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarý kabul edilmeli ve hüküm bozulmalýdýr.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarýda açýklanan nedenlerle ( BOZULMASINA ), 20.06.2006 gününde oybirliðiyle karar verildi.

sonuç: iþ akdiniz feshedilmediðine göre yararlanamazsýnz.

Ýþsizlik sigortasýndan faydalanabilmek için iþçinin, iþten ayrýlma tarihinden itibaren bir ay içinde iþçinin kuruma baþvurmasý þarttýr. Somut olayda davacýnýn fesihten itibaren bir aylýk süre içinde kuruma baþvurup baþvurmadýðý araþtýrýlmýþ deðildir. Mahkemece öncelikle bu konu araþtýrýlmalý ve þayet baþvuru yapýlmýþsa yararlanma þartlarý yeniden bir deðerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle sonuca gidilmelidir.