Sigortasýz Çalýþtýrma

merhabalar...
eþim 17 yýllýk gazeteci, 10 yýl önce çýkýþ yaptýðý gazetede 3,5 yýl sigortasýz olarak çalýþtýrýlmýþ. 1994 ekim ayýnda iþten çýktýðýnda dava açmak istemiþ fakat yakýnlarý kazanamazsýn yorumlarýyla vazgeçirmiþler.
þimdi dava açacak olsa zaman aþýmýna uðramýþ mýdýr? tesbit ve eda davasý açsa gazete küpürleri ve þahitlerle çalýþtýðýný ispat etse o dönemki sigortasý ödenir mi?
teþekkürler...

Primin yatmadýðý günler için Sosyal Sigortalar Kurumuna baþvurabilir.Bir sonuç alamazsa (ki büyük ihtimalle alacaktýr)Ýþ Mahkemesine hizmet tespit davasý açarak elindeki belgelerle çalýþtýðýný ispatlayabilir ve geriye dönük primleri ödenir.

Ýn fide Salus (Kurtuluþ Sadakatte Yatar)

çok teþekkür ederim yanýtladýðýnýz için ancak zaman aþýmýna uðramýþ mýdýr acaba ?kaç yýl içinde baþvurmak gerekiyordu...

Sosyal sigortalar kurumuna ödenmesi gereken primler tamamýyla iþveren ve sosyal sigortalar kurumunu baðlar bu bir kamu alacaðýdýr.Zamanaþýmý süresi veya kurum ve iþyeri arasýndaki prim tahsil uyuþmazlýðý sizi kesinlikle baðlamaz.O parayý iþverenden almak sosyal sigortalarýn görevi.Siz çalýþtýðýnýz esnada ödenmesi gereken primin ödenmediðini söylüyorsunuz.Bu sizin için bir haktýr.Eda davasý :) ne için açacak?Eda davasýný açamaz.Kýdem ve ihbar tazminatý için zamanaþýmý oluþmuþ ama zaten istediði primin yatmasý.Sadece sosyal sigortalar kurumuna bir dilekçeyle baþvuracak bölge çalýþmaya da baþvursa ayný zamanda olur.Ve primlerimin yatýrýlmadýðýný söyleyecek.O kadar ssk hizmeti tespit edemezse iþ mahkemesinde tespit davasý ile bunu tespit ettirebilir.

Ýn fide Salus (Kurtuluþ Sadakatte Yatar)

506 sayýlý yasanýn 79. maddesinde;
"..Yönetmelikle tespit edilen belgeleri iþveren tarafýndan verilmeyen veya çalýþtýklarý Kurumca tespit edilemeyen sigortalýlar, çalýþtýklarýný hizmetlerinin geçtiði yýlýn sonundan baþlayarak 5 yýl (Deðiþik : 01.06.1994 – 3995 / 3 md.) içerisinde mahkemeye baþvurarak alacaklarý ilam ile ispatlayabilirlerse, bunlarýn mahkeme kararýnda belirtilen aylýk kazanç toplamlarý ile prim ödeme gün sayýlarý nazara alýnýr. .."
Hükmü yer almaktadýr.
Ancak, sözkonusu gazetede geçen çalýþma ile ilgili olarak SSK 'ya bildirilen sigortalý bir hizmet varsa, yargýtay içtihatlarýna göre, hizmet tespit davasý açma hakkýnýz vardýr.
Dava açma hakkýnýz olmasý halinde, iþvereni ve SSK 'yý hasým göstermeniz gerekir.
Açacaðýnýz hizmet tespit davasýný kazanmanýz ve bu döneme ait primlerin ödenmesi halinde, sigortalý çalýþýldýðýna karar verilen süreler, sigortalý hizmetten sayýlmaktadýr. Ancak, sözkonusu olayda, zamanaþýmý nedeniyle iþveren tarafýndan primlerin ödenmemesi halinde, sigortalý tarafýndan ödenmesi gerekir.

Eðer, sözkonusu çalýþmalarla ilgili olarak SSK ''na hiç hizmet bildirilmemiþ ise, bu durumda 5 yýllýk hak düþürücü süre nedeniyle, davanýz ret edilir.

Cevabý yukarýda açýklanmýþtý. Ama bir kez daha açýklayayým. Burada kýstas, tespiti istenecek olan sigortalý hizmeti ile ilgili olarak SSK'na bildirilen bir hizmet varsa, yargýtay içtihatlarýna göre, olayda 5 yýllýk hak düþürücü süre kurallarý geçerli deðildir. Böyle durumlarda, 60 veya 75 'li yýllarda geçen sigortalý hizmetin tespiti istenebilmektedir.

Eðer, tespiti istenecek olan sigortalý hizmet ile ilgili olarak SSK'na bildirilen hizmet yoksa, bu durumda 5 yýllýk hak düþürücü süre kurallarý geçerlidir. Baþka bir deyiþle açýlabilecek olan olan hizmet tespit davasý ret edilir.

Sosyal Sigortalar Yasasý'na göre çalýþanlar iþe alýnmalarýyla kendiliðinden sigortalý olurlar. Türkiye'de iþverenlerin bir kýsmý, gerek sosyal güvenlik bilincinin yerleþmemiþ olmasý ve gerekse de mali zorluklar nedeniyle çalýþtýrdýðý iþçilerini Sosyal Sigortalar Kurumu'na bildirmemekte ve bu kiþilerin ileriki zamanlarda maðduriyetine sebep olmaktadýr.
Sosyal Sigortalar Yasasý'nýn prim belgelerini düzenleyen 79'uncu maddesinde "prim belgeleri iþveren tarafýndan Sosyal Sigortalar Kurumu'na verilmeyen veya çalýþtýklarý kurumca tespit edilemeyen sigortalýlar, çalýþtýklarýný, hizmetlerin geçtiði yýlýn sonundan baþlayarak beþ yýl içinde mahkemeye baþvurarak alacaklarý ilam ile ispatlayabilirlerse, bunlarýn mahkeme kararýnda belirtilen aylýk kazanç toplamlarý ile prim ödeme gün sayýlarý nazara alýnýr." denilmek suretiyle kuruma bildirilmeyen sigortalýlarýn bildirilmeyen hizmetlerini ne þekilde kazanacaklarý açýklýða kavuþturulmuþtur.

Belirtilen sürelerin ise istisnalarý vardýr.Yargýtay uygulamalarý haklý olarak bu tarz istisnalarý getirmiþtir.Birinci istisna sizi de ilgilendiren ve belli bir zamanaþýmý süresi olmayan yargýtay istisnalarý belirgin olarak yazýlmýþtýr.

SSK m.6/1'e göre, çalýþtýrýlanlar iþe alýnmakla kendiliðinden sigortalý olurlar. Ayný maddenin üçüncü fýkrasýnda sigortalý olmak hak ve yükümünden vazgeçilemeyeceði öngörülmüþtür

Ýþveren öncelikle iþyerini (SSK m.8) ve çalýþtýrdýðý sigortalýlarý (SSK m.9) SS Kurumuna bildirmek zorundadýr. Böylelikle Kurum, iþyeri ve sigortalýdan haberdar olur, onlarý takip edebilir. Ýþveren ayrýca çalýþtýrdýðý sigortalý sayýsý, sigorta primleri hesabýna esas tutulacak kazançlar toplamý (SSK m.77), prim ödeme gün sayýlarý ve sigorta primleri miktarýný da Kuruma bildirmelidir (SSK m.79/1).

Ýþverenin bildirim yükümlerini yerine getirmemesi çalýþanýn sigortalýlýðýný deðil fakat kazanýlmasý süre ve/veya belirli bir prim ödeme gün sayýsýna baðlanmýþ haklarýný engeller. Ýþte SSK m.79/8'deki hükmün amacý, sigortalýlarýn açacaklarý bir dava ile iþverenin Kuruma vermediði belgelerde bulunmasý gereken hususlarýn tespit edilerek bunun Kurum tarafýndan nazara alýnmasýný saðlamaktýr.

<span id='hl' style='background-color: #FFFF00'>Kurumun sigortalýnýn çalýþmasýndan haberdar olmasý halidir. Yüksek Mahkemeye göre burada artýk dava açma süresi ile ilgili hüküm uygulanmaz. Kurum iþverenin sigortalý çalýþtýrdýðýný deðiþik yollarla öðrenebilir. Her þeyden önce Kurum SSK m.130/1 uyarýnca sigorta müfettiþleri aracýlýðýyla kendisine bildirilmeyen sigortalýlarý tespit edebilir.Kurumun sigortalý çalýþtýrýldýðýný öðrenmesinin bir baþka yolu da Sosyal Sigortalar Ýþlemleri Yönetmeliði ile tespit edilen belgelerin iþveren tarafýndan Kuruma verilmesidir. Bu belgeler yukarýda da belirttiðimiz gibi iþe giriþ bildirgesi, aylýk sigorta primleri bildirgesi ve dört aylýk sigorta primleri bordrosudur. Ýþveren bu belgelerden herhangi birisini Kuruma vermiþse Kurumun sigortalýnýn o iþyerinde çalýþtýðýný bildiði kabul edilir.</span id='hl'>

Eþiniz 17 yýllýk gazeteci ve 3,5 yýlý sigortasýz olduðu için iþe giriþ bildirgesinin verildiði günler sonrasý için bu durum uygulanmaz.Yani zamanaþýmý süresi yoktur.

Sayýn yyln'ýn bahsettiði durum bir kural olmasýna raðmen uygulamada artýk istisnai bir nitelik taþýmaktadýr.Yani iþe baþladýðý belirtilmemiþ, kamu iþvereniyse ssk primleri kesilmemiþ olmalý.Hiçbir þekilde ssk ile saðlýk yardýmý dahil iliþkisi bulunmamýþ olmalý ki bu artýk genel kural niteliðinde olsa da uygulama da istisnai özellik göstermektedir.

Ýn fide Salus (Kurtuluþ Sadakatte Yatar)

yanitlariniz ve yardimlariniz icin cok tesekkur ederim.
ancak bizim bilmedigimiz ve bir akrabamiz tarafindan uyarildigimiz bir konu var. esim 3,5 yil oranin personeli olarak mesai saatlerinde calismis fakat her ay sonunda maasini alirken telif ucretimi aldim seklinde bir kagit imzaliyormus. telifli calismadigi halde yani haber basina ücret almýyormus sabahtan aksama kadar oradaymis. bu halde olursa bizim zararli cikabilecegimizi soylediler. maliye tarafindan vergi konusunda sorun cikabilir diyorlar.
sizce telif olayi oldugu icin sansimiz yok mu?
tesekkurler...

Madde 1- (4.1.1961 gün ve 212 sayýlý yasayla deðiþik) Bu Kanun hükümleri Türkiye’de yayýnlanan gazete ve mevkutelerle haber ve fotoðraf ajanslarýnda her türlü fikir ve sanat islerinde çalýsan ve Is Kanunundaki “isçi” tarifi þümulü haricinde kalan kimselerle bunlarýn iþverenleri hakkýnda uygulanýr.
Bu Kanunun þümulüne giren fikir ve sanat islerinde ücret karþýlýðý çalýþanlara gazeteci denir.

Yazýlý Mukavele ve Terfi Esasi:
Madde 4 - (4.1.1961 gün ve 212 þayili yasayla deðiþik)
Gazeteci ile kendisini çalýþtýran iþveren arasýndaki is akdinin yazýlý þekilde yapýlmasý mecburidir.
Mukavelede aþaðýdaki hususlarýn gösterilmesi þarttýr:
a) Ýþin nev’i,
b) Ücret miktarý,
c) Gazetecinin kýdemi.
Ýþ nev’inin ve ücretin deðiþikliðinde mukaveleye derci mecburidir.
Ýki yýl gazetede çalýþmýþ olan gazeteci terfie hak kazanýr. Terfi mukavelede tespit edilen yüzde nispetinde yapýlýr.

Sosyal Sigorta:
Madde 23 -(17.7.1964 gün ve 506 sayýlý yasayla yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.)

1. Maddeyi incelediðimizde fikir ve sanat eserleri üretenlere gazeteci denildiðini anlayabiliyoruz.Basýn Ýþ Kanununa Tabi olanlarýn 506 sayýlý sosyal sigortalar kanununa tabi olacaklarýný da anlayabiliriz.Kýdem de ihbarda ve fesihte farklýlýklar vardýr.Basýn Ýþ Kanununu genel ve özel kanun hükümleri ile incelediðimizde genel kanunu Ýþ Kanunu deðil Borçlar Kanunudur.Borçlar Kanunundaki sözleþme þartlarýnda da eser sözleþmesi karþýmýza çýkar.Ýddia eser sözleþmesi yolundadýr.Ancak 4. Madde de yapýlmasý gereken iþlemlerin emredici niteliktedir.Yazýlý Mukaveleyi iletebilirseniz.Gerek özel mesajla gerekse mail adresime inceleyip bir yanýt verebilirim.

Ýn fide Salus (Kurtuluþ Sadakatte Yatar)

Anlatýmlarýnýz, çalýþmanýn hizmet akdine dayandýðýný gösteriyor. Telif ücreti aldým diye imzalatýlan belgeler, çalýþmanýn hizmet akdine dayandýðýnýn tanýk vs. delillerle kanýtlanmasý halinde, aleyhe deðil, leyhe delil olabilir.

Ancak, sözkonusu çalýþma nedeniyle SSK'na bildirilen hiçbir hizmetin olmamasý halinde, açýlabilecek olan hizmet tespit davasýnda, halen geçerli olan 5 yýllýk hak düþürücü süre uygulanacaðýndan, bu konuda yapýlabilecek birþey kalmamýþ görünüyor.