Ýstimlak, tezyidi bedel (Bedel artýrýmý) davasý

Bu site hukukçu aðýrlýklý olduðuna göre davacý olarak takibettiðim bir konuda fikir almak istiyorum. Konu þu; daha önce açýlmýþ ve kesinleþmiþ bir dava var. Bu dava murisimizden intikal etmiþ. istimlak nedeniyle açýlmýþ bir tezyidi bedel davasý. Ancak, dava konusu bedelin kamulaþtýrmayý yapan idare tarafýndan ödendiði sabit deðil. Yani ödeme makbuzu ortada yok. Diðer taraftan kamulaþtýrýlan gayrimenkul tapu kayýtlarýnda halen, üzerinde kamulaþtýrma þerhi olmaksýzýn murisimiz adýna kayýtlý görünüyor. Ben bunu, bedel ödenmediðinden devir iþleminin yapýlmadýðý þeklinde yorumluyorum. Diðer taraftan bahse konu gayrimenkul 1983 yýlýnda el atýlýp yýkýlmýþ ve yerinden þu anda yol geçiyor.
Karþý tarafýn avukatý “kesin hüküm olduðunu, eðer bir alacaðýmýz varsa icraya verip almamýz gerektiði” savunmasýný yapýyor.

Ben ise bu konuda kesin hüküm olmadýðýný, zira davamýn tazminat davasý olduðunu, Borçlar kanununun 105. maddesi gereðince, bedelin zamanýnda ödenmemesi nedeniyle meydana gelen munzam zararý talep ettiðimi ileri sürüyorum. Kesin hüküm yoktur diyorum çünkü, munzam zarar zaten hüküm kesinleþtikten sonraki dönemde meydana gelen bir zarardýr. Bu nedenle daha önce açýlýp kesinleþen dava bu alacaðý etkilemez

Avukat arkadaþlarýn bu konudaki görüþlerini merak ediyorum.

Selamlar

Verdiðiniz bilgiler çerçevesinde, alacaðýnýzý (Kamulaþtýrma bedelini) faizi ile birlikte cebri icra yoluyla talep edebileceðinize göre, gecikmiþ ödemeden dolayý tazminat davasý açmanýzda hukuki yarar bulunmamaktadýr diye düþünüyorum.

Öyle de, o zamanki bedel bu güne göre o kadar küçük ki (1983 yýlýnda ve üç buçuk milyon lira) bedelin aslý ve faizi 50 milyon lira gibi bir meblaða ulaþabiliyor. Asliye hukuk mahkemesinde dava açma alt sýnýrý 6 milyar lira. Davayý kazansam bile karþý tarafýn avukatýna ödeyeceðim vekalet ücreti (% 12) 720 milyon lira. Yani bulgura giderken pirinçten oluyorum. Bu da enflasyonun toplum deðerlerini ne hale getirdiðinin örneði. Halbuki munzam zarar tazminatý davasý açmakla uðradýðým gerçek zararý talep ediyorum. Aradaki fark bu.

Sayýn Erol, aradaki farký biliyorum, anlýyorum ama yasalar karþýsýnda bu savunmanýzýn bir anlamý olmayacaðýný düþünüyorum.

Sayýn Kuzulu

Ben savunan deðil talebeden durumundayým. Bahsettiðiniz yasalar benim talebime nasýl mani oluyor o konuda daha etrflý bilgi verirseniz memnun olurum.

Talep eden davacý da savunma yapar sayýn Erol, ayrýca davalý da talepte bulunabilir. Lütfen kavramlarý birbirine karýþtýrmayýn. Sizin davanýza karþý kesin hüküm itirazýnda bulunulmuþ ve siz "davanýzýn tazminat davasý olduðunu, diðer dava ile alakasý olmadýðýný" ileri sürerek savunma yapmýþ olmuyor musunuz? Kast ettiðim buydu.

Kavram kargaþasýna açýklýk getirdikten sonra gelelim bahsettiðimiz yasaya. Hukuki yarar, HUMK'na göre dava þartlarýndandýr, bir davanýn açýlmasýnda hukuki yarar yoksa o dava usulden reddedilir. Sizin davanýzda da, kamulaþtýrma bedelini faizi ile birlikte cebri icra yolu ile talep ve tahsil etmek mümkün iken, tazminat davasý açýlmasýnda bence hukuki yarar þartý bulunmamaktadýr. Davalý vekili yerinde olsam kesin hüküme deðinmek yerine hukuki yarar þartýna deðinirdim.

Bununla birlikte, dosya kapsamýný bilmeden yorum yapmanýn yanlýþ olacaðýný ve bu yazdýklarýmýn verdiðiniz bilgiler çerçevesinde þahsi yorumum olduðunu hatýrlatmak isterim.

"Davalý vekili yerinde olsam kesin hüküme deðinmek yerine hukuki yarar þartýna deðinirdim." demiþsiniz. Eðer öyle olsaydý þimdi davayý kazanmýþ olurdum. Çünkü dava açmada hukuki yararým var. Bunun sebebini de daha önce açýkladým.

Açýklamaya devam edeyim; Açtýðým dava munzam zarar tazminatý davasý. Bu hak Borçlar kanununun 105. maddesinde düzenlenmiþ. Bu konuda baþka bilgi lazýmsa veririm.

Ben sizi anlýyorum ama sanýrým ne demek istediðimi anlatamýyorum. O halde size þu soruyu sorayým, kararýn kesinleþmesinden sonra icraya baþvurup kamulaþtýrma bedelini talep etmemenizde karþý tarafýn herhangi bir kusuru, engellemesi, ihmali vs. var mý?

Bu arada bir ilave yapmak istiyorum,yukarýda davayý kazansam dahi karþý tarafýn avukatýna ödeyeceðim vekalet ücreti 720 YTL demiþsiniz, davayý kazanan taraf vekalet ücreti ödemez, dolayýsýyla davayý kazanýrsanýz pirinçten de bulgurdan da olmazsýnýz. (Kýsmi reddi kast ediyorsanýz vekalet ücreti reddedilen miktar üzerinden hesaplanýr.)

Munzam zarar,
"Para borcunun ödenmesinde, borçlunun temerrüdü nedeniyle alacaklýnýn uðradýðý zarar temerrüt faizinden fazla ise, kendisine hiç bir kusur yüklenemeyeceðini ispat edemeyen borçlu, bu fazla (aþkýn) zararý da tazmin etmek zorundadýr (BK.m.105/I)."

Maddeden de açýkça anlaþýlacaðý üzere munzam zararýn UNSUR'u borçlu temerrüdüne dayanýr.
1983 yýlýnda elde ettiðiniz ilamý zamanýnda icra takibine konu ettiniz mi anlayamadým ancak eðer icra takibi sonucunda alacaðýnýzý tahsil etmiþ iseniz munzam zararý iþeletebilmek için ihtirazi kayýtla ödemeyi kabul etmiþ olmanýz ve ayrýca bu alacaðýnýzý borçlu yüzünden hayli geç elde ederek yasal faizin üstünde bir zarara uðradýðýnýzý da kanýtlamanýz gerekir ki kamulaþtýrma bedeli davalarýnda enflasyon unsuru bildiðim kadarýyla munzam zarar olarak kabul edilmemektedir.

Ayrýca, kamulaþtýrma þerhi olmaksýzýn tezyidi bedel davasýnýn görülerek sonuçlandýrýlmýþ olmasý da bana pek olasý görünmüyor.

Sayýn Yüksel

Önce vekalet ücretini ele alalým. Evet kýsmi reddi kastediyorum. Benim talebim 6 milyar lira, kazandýðým davanýn tutarý ise takribi 50 milyon lira. Aradaki farkýn vekalet ücretini ödemem söz konusudur.

Diðer soruya gelince ilk defa önemli bir soru sordunuz. Zira yargý kararlarýnda istikrar kazanmýþ bir görüþ olarak, munzam zararý talep edebilmek için alacaðýn borçludan istenmesi gerekir. Ancak burada durum biraz farklý. Sebebine gelince; kamulaþtýrma tek taraflý yapýlan bir hukuki muameledir. Yani gayrýmenkulu kamulaþtýrýlan kiþi bu iþlemin ikmalini yani tapunun devralýnmasýný isteme hakkýna sahip deðildir. Neden? Çünkü bizim kamulaþtýrmaya mesnet olan 6830 sayýlý Ýstimlak kanununun 21. maddesinde özetle “ kamulaþtýrmayý yapan idare kamulaþtýrmanýn her safhasýnda bundan cayabilir” deniyor. Durum böyle olunca, hukuken tasarrufum altýnda olan bir gayrýmenkul için (her ne kadar fuzulen iþgal edilse bile) cebri icra talebinde bulunmam söz konusu olamaz. Çünkü daha önce de söylediðim gibi tapu kayýtlarýnda istimlak þerhi bulunmamaktadýr. Yani gayrýmenkula el atan idare fuzuli þagil durumundadýr. Çünkü o zaman yürürlükte bulunan Medeni kanununun 633. maddesinde kamulaþtýrmayý yapan idare hakkýnda “Tapuda tescil merasimi ikmal edilmedikçe temliki tasarrufta bulunamaz” amir hükmü vardýr. Kýsacasý gayrýmenkul kaðýt üzerinde halen benimdir. Burada bir hususu daha açýklamam gerekir; istimlak bedelinin aslýnýn ödendiðine dair de herhangi bir belge yoktur. Zaten kanuna göre (6830/17. madde) tapu devri yapýlmadan bir ödeme yapýlmasý da söz konusu olamaz.

Durum bu. Bakalým buna ne diyeceksiz.

Av. Fuat Bayýndýr'ýn "Ayrýca, kamulaþtýrma þerhi olmaksýzýn tezyidi bedel davasýnýn görülerek sonuçlandýrýlmýþ olmasý da bana pek olasý görünmüyor."

düþüncesine gelince; Bildiðim kadarýyla, tapu kayýtlarýndaki istimlak þerhi 6 ay süre ile korunur. Bu sürede devir iþlemi yapýlmaz ise bu þerh kaldýrýlýr.