Yeni Hukuki Kaynak: Ýþe Ýade Davasi • Tazminat Ve Dört Aylik Ücretin

Hukuk Makaleleri ve Mevzuat Kýsmýna yeni bir hukuki kaynak eklendi, üzerinde tartýþmak ister misiniz :


Ýþe Ýade Davasi • Tazminat Ve Dört Aylik Ücretin

Sevgili üyeler bu kararý https://www.hukuki.net/hukuk/index.php?article=2146 yukarýdaki linkte belirtilen karar ile karþýlaþtýrýlarak tartýþmak isterim

15 Haziran 2007 CUMA
Resmî Gazete
Sayý : 26553

DANIÞTAY KARARLARI


Danýþtay Üçüncü Daire Baþkanlýðýndan:

Esas No : 2006/3799

Karar No : 2007/414

Kanun Yararýna Temyiz Eden : DANIÞTAY BAÞSAVCISI

Davacý : Mustafa GÖRMEZ

Vekili : Av.Savaþ Barýþ PEKER-Çark Cad.53/7-SAKARYA

Karþý Taraf : Ali Fuat Cebesoy Vergi Dairesi Müdürlüðü-SAKARYA

Ýstemin Özeti : Ankara 5. Ýþ Mahkemesinin 17.11.2003 günlü ve K:2003/1794 sayýlý kararýyla, Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði Müdürlüðünce 8.7.2003 tarihinde yapýlan iþ akti feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine; yasal sürede baþvurmasýna raðmen iþverenin iþe baþlatmamasý halinde dört aylýk ücreti tutarýnda tazminatýn ve kararýn kesinleþtiði tarihe kadar geçen süre için de dört aylýk tutarýnda ücret ve haklarýnýn ödenmesine karar verilen davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle tarafýna ödenen dört aylýk ücreti tutarýnda tazminat ile kararýn kesinleþmesine kadar geçen süre için dört aya kadar doðan ücret ve haklarý toplamý üzerinden tevkif edilerek muhtasar beyanname ile beyan edilip ödenen gelir vergisinin iadesi istemiyle vergi idaresine yapýlan baþvurunun reddine iliþkin iþleme ve yapýlan tevkifata karþý açýlan davada; iþveren tarafýndan davacýya yapýlan ödemenin mahkeme kararý üzerine ödenen bir tazminat olduðu ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesine göre ücret olarak deðerlendirilmesi gereken tazminatlardan olmadýðýndan vergilendirilemeyeceði gerekçesiyle tevkif edilerek ödenen verginin ret ve iadesine karar veren Sakarya Vergi Mahkemesinin 20.7.2005 gün ve E:2005/48, K:2005/180 sayýlý kararýný; iþ mahkemesi kararýnda hükmedilen tazminat, iþçiye çalýþýlmayan sürelerde ödenmeyen ücret niteliðinde olduðundan, üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesiyle bozan ve davayý reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 20.10.2005 gün ve E:2005/426, K:2005/579 sayýlý kararýna karþý yapýlan karar düzeltme istemini; feshin geçersizliði ve iþçinin iþe iadesi yönünde verilen iþ mahkemesi kararýnýn kesinleþmesine kadar çalýþýlmayan süre için davacýya ödenen dört aylýk ücreti ve diðer haklarý üzerinden yapýlan vergi tevkifatýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý, davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn ise Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinde düzenlenen vergiden müstesna tutulan tazminatlardan olmadýðýndan bu ödeme üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnýn da hukuka uygun olduðu gerekçesiyle reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/130, K:2006/184 sayýlý kararýnýn; 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde, iþverene tabi ve belirli bir iþyerine baðlý olarak çalýþanlara hizmet karþýlýðý verilen para ve ayýnlar ile saðlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerin ücret olarak tanýmlandýðý, ücretin, tazminat, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakký, pirim, ikramiye gider karþýlýðý veya baþka adlar altýnda ödenmiþ olmasýnýn ya da ortaklýk münasebeti niteliðinde olmamak þartý ile kazancýn belli bir yüzdesi þeklinde tayin edilmiþ olmasýnýn mahiyetini deðiþtirmeyeceðinin ifade olunduðu, davacý hakkýnda, yargý kararýyla iþ akti feshinin geçersizliðine ve iþe baþlatýlmamasý halinde yapýlacak ödemelerle ilgili olarak kurulan hükümlerin dayanaðýnýn, 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 20 ve 21'inci maddeleri olduðu, iþçinin iþe iadesi için iþverene süresi içinde müracaatý halinde hak kazanýlacak olan ve kararýn kesinleþmesine kadar en çok dört aylýk ücreti ile diðer haklarýný kapsayan ödeme, hizmet aktine dayalý ve hizmeti sürdürmesi gerektiði halde, aktin sebepsiz feshi üzerine iþçinin alýkonulduðu hizmeti ile ilgili olarak yapýlmýþ bir ödeme olduðundan Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesi hükmü kapsamýnda ücret niteliðini taþýdýðýnýn kabulü ile vergi tevkifatýna tabi tutulmasýnda yasaya aykýrýlýk bulunmadýðý, ancak, yasal süre içinde baþvurmasýna raðmen iþe baþlatýlmamasý nedeniyle iþverence davacýya dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminat ise; iþverenin yeterli sebep göstermeden iþ aktine son vermesi önlenerek çalýþanýn iþe baþlatýlmasýný zorlamaya yönelik bir ödeme olduðundan ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde düzenlenen ücret tanýmýna girmeyen bu tazminatýn vergilendirilmesi mümkün olmadýðýndan bu ödeme üzerinden yapýlan vergilendirme yönünden davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna bozulmasý istenmiþtir.

TÜRK MÝLLETÝ ADINA

Hüküm veren Danýþtay Üçüncü Dairesince Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna temyiz edilen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/130, K:2006/184 sayýlý kararý incelendikten ve Tetkik Hakimi Cennet Oksal'ýn açýklamalarý dinlendikten sonra iþin gereði görüþülüp düþünüldü:

Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði ile yaptýðý iþ sözleþmesi iþveren tarafýndan feshedilen davacýnýn, feshin geçersizliði ve iþe iadesini isteyerek açtýðý davayý sonuçlandýran Ankara 5.Ýþ Mahkemesinin 17.11.2003 tarihinde verdiði K:2003/1794 sayýlý kararýyla; aktin feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine karar verildiði; süresinde iþe iadesini isteyen davacýnýn bu istemi yerine getirilmeyerek iþe baþlatýlmadýðý; dört aya kadar olmak üzere kararýn kesinleþmesine kadar olan sürede doðan ücret ve haklarý dýþýnda iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücretinin de tazminen ve iþ mahkemesi kararý gereðince davacýya ödenmesi sýrasýnda bu ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapýldýðýnda çekiþme bulunmamaktadýr.

Yapýlan bu tevkifata karþý açýlan davayý inceleyen Sakarya Vergi Mahkemesince verilen 20.7.2005 gün ve K:2005/180 sayýlý kararla davacýya yapýlan ödemelerin iþ mahkemesi kararýna dayandýðý ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret olarak vergilendirilmesi gereken ödemelerden olmadýðý gerekçesiyle tevkif edilen vergilerin davacýya ret ve iadesine karar verilmiþse de bu kararý itiraz yoluyla inceleyen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesince verilen 3.3.2006 günlü ve E:2006/130, K:2006/184 sayýlý kararla, kesilen vergilerin davacýya ret ve iadesine iliþkin hükmün bozulduðu ve 2577 sayýlý Yasanýn 45'inci maddesinin 4'üncü fýkrasý uyarýnca davanýn reddine karar verildiði anlaþýlmaktadýr.

Kanun yararýna bozma istemi; iþ mahkemesi kararý gereðince iþveren tarafýndan davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle ödenen tazminattan vergi kesintisi yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk görülmeyerek verilen davanýn reddi yolundaki hüküm fýkrasýna iliþkindir.

Sözleþmenin feshinin geçersizliðine ve çalýþanýn iþe iadesine karar verilmesi üzerine bu istemle baþvurulmasýna karþýn iþe baþlatmayan iþveren aleyhine hükmolunan tazminatýn ödenmesi, iþ sözleþmesinin taraflarý arasýndaki çalýþma iliþkisinin sona ermesi sonucunu yaratmaktadýr.

Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret ve ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliði, bu ödemelerin çalýþanýn iþverene baðlýlýðý ve hizmet karþýlýðý saðlanan ve para ile temsil edilen yahut edilebilen ödemeler olmasýdýr.

Çalýþaný iþe iade etmeyerek çalýþma iliþkisini sona erdiren iþveren tarafýndan yargý kararýnda öngörüldüðü için ödenen tazminat, ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliklerini taþýmadýðýndan, bu ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 61'inci ve 94'üncü maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bent uyarýnca vergi kesintisi yapýlmasýna olanak bulunmamaktadýr.

Yargý kararýyla iþe iadesine karar verilen davacýya, baþvurusuna raðmen iþe baþlatýlmayarak iþsiz býrakýlmasý nedeniyle iþverence yapýlan bu ödeme; Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bentte vergiden müstesna tutulan iþsizlik sebebiyle verilen tazminat niteliðinde olduðu halde, 25'inci maddede sadece çalýþanlara ödenen kýdem tazminatýnýn 24 aylýðý aþmayan kýsmýnýn vergiden müstesna tutulduðuna dayanýlarak verilen hükmün bozulmasý gerekmiþtir.

Açýklanan nedenlerle, Danýþtay Baþsavcýsýnýn temyiz isteminin kabulü ile Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/130, K:2006/184 sayýlý kararýnýn, davacýya, iþe baþlatýlmamasý sebebiyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn tevkifata tabi tutulmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesine dayanan davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn; 2577 sayýlý Ýdare Yargýlama Usulü Kanununun 51'inci maddesi uyarýnca kanun yararýna ve hükmün hukuki sonuçlarýna etkili olmamak üzere bozulmasýna, kararýn bir örneðinin Maliye Bakanlýðý ile Danýþtay Baþsavcýlýðýna gönderilmesine ve Resmî Gazete’de yayýmlanmasýna, 15.2.2007 gününde oybirliðiyle karar verildi.

Danýþtay Üçüncü Daire Baþkanlýðýndan:

Esas No : 2006/3800

Karar No : 2007/415

Kanun Yararýna Temyiz Eden : DANIÞTAY BAÞSAVCISI

Davacý : Savaþ ÇABUK

Vekili : Av.Savaþ Barýþ PEKER-Çark Cad.53/7-SAKARYA

Karþý Taraf : Ali Fuat Cebesoy Vergi Dairesi Müdürlüðü-SAKARYA

Ýstemin Özeti: Ankara 5. Ýþ Mahkemesinin 3.10.2003 günlü ve K:2003/1641 sayýlý kararýyla, Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði Müdürlüðünce 9.7.2003 tarihinde yapýlan iþ akti feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine; yasal sürede baþvurmasýna raðmen iþverenin iþe baþlatmamasý halinde dört aylýk ücreti tutarýnda tazminatýn ve kararýn kesinleþtiði tarihe kadar geçen süre için de dört aylýk tutarýnda ücret ve haklarýnýn ödenmesine karar verilen davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle tarafýna ödenen dört aylýk ücreti tutarýnda tazminat ile kararýn kesinleþmesine kadar geçen süre için dört aya kadar doðan ücret ve haklarý toplamý üzerinden tevkif edilerek muhtasar beyanname ile beyan edilip ödenen gelir vergisinin iadesi istemiyle vergi idaresine yapýlan baþvurunun reddine iliþkin iþleme ve yapýlan tevkifata karþý açýlan davada; iþveren tarafýndan davacýya yapýlan ödemenin mahkeme kararý üzerine ödenen bir tazminat olduðu ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesine göre ücret olarak deðerlendirilmesi gereken tazminatlardan olmadýðýndan vergilendirilemeyeceði gerekçesiyle tevkif edilerek ödenen verginin ret ve iadesine karar veren Sakarya Vergi Mahkemesinin 20.7.2005 gün ve E:2005/47, K:2005/179 sayýlý kararýný; iþ mahkemesi kararýnda hükmedilen tazminat, iþçiye çalýþýlmayan sürelerde ödenmeyen ücret niteliðinde olduðundan, üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesiyle bozan ve davayý reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 16.11.2005 gün ve E:2005/425, K:2005/641 sayýlý kararýna karþý yapýlan karar düzeltme istemini; feshin geçersizliði ve iþçinin iþe iadesi yönünde verilen iþ mahkemesi kararýnýn kesinleþmesine kadar çalýþýlmayan süre için davacýya ödenen dört aylýk ücreti ve diðer haklarý üzerinden yapýlan vergi tevkifatýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý, davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn ise Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinde düzenlenen vergiden müstesna tutulan tazminatlardan olmadýðýndan bu ödeme üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnýn da hukuka uygun olduðu gerekçesiyle reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 31.3.2006 gün ve E:2006/124, K:2006/245 sayýlý kararýnýn; 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde, iþverene tabi ve belirli bir iþyerine baðlý olarak çalýþanlara hizmet karþýlýðý verilen para ve ayýnlar ile saðlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerin ücret olarak tanýmlandýðý, ücretin, tazminat, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakký, pirim, ikramiye gider karþýlýðý veya baþka adlar altýnda ödenmiþ olmasýnýn ya da ortaklýk münasebeti niteliðinde olmamak þartý ile kazancýn belli bir yüzdesi þeklinde tayin edilmiþ olmasýnýn mahiyetini deðiþtirmeyeceðinin ifade olunduðu, davacý hakkýnda, yargý kararýyla iþ akti feshinin geçersizliðine ve iþe baþlatýlmamasý halinde yapýlacak ödemelerle ilgili olarak kurulan hükümlerin dayanaðýnýn, 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 20 ve 21'inci maddeleri olduðu, iþçinin iþe iadesi için iþverene süresi içinde müracaatý halinde hak kazanýlacak olan ve kararýn kesinleþmesine kadar en çok dört aylýk ücreti ile diðer haklarýný kapsayan ödeme, hizmet aktine dayalý ve hizmeti sürdürmesi gerektiði halde, aktin sebepsiz feshi üzerine iþçinin alýkonulduðu hizmeti ile ilgili olarak yapýlmýþ bir ödeme olduðundan Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesi hükmü kapsamýnda ücret niteliðini taþýdýðýnýn kabulü ile vergi tevkifatýna tabi tutulmasýnda yasaya aykýrýlýk bulunmadýðý, ancak, yasal süre içinde baþvurmasýna raðmen iþe baþlatýlmamasý nedeniyle iþverence davacýya dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminat ise; iþverenin yeterli sebep göstermeden iþ aktine son vermesi önlenerek çalýþanýn iþe baþlatýlmasýný zorlamaya yönelik bir ödeme olduðundan ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde düzenlenen ücret tanýmýna girmeyen bu tazminatýn vergilendirilmesi mümkün olmadýðýndan bu ödeme üzerinden yapýlan vergilendirme yönünden davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna bozulmasý istenmiþtir.

TÜRK MÝLLETÝ ADINA

Hüküm veren Danýþtay Üçüncü Dairesince Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna temyiz edilen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 31.3.2006 gün ve E:2006/124, K:2006/245 sayýlý kararý incelendikten ve Tetkik Hakimi Cennet Oksal'ýn açýklamalarý dinlendikten sonra iþin gereði görüþülüp düþünüldü:

Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði ile yaptýðý iþ sözleþmesi iþveren tarafýndan feshedilen davacýnýn, feshin geçersizliði ve iþe iadesini isteyerek açtýðý davayý sonuçlandýran Ankara 5.Ýþ Mahkemesinin 3.10.2003 tarihinde verdiði K:2003/1641 sayýlý kararýyla; aktin feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine karar verildiði; süresinde iþe iadesini isteyen davacýnýn bu istemi yerine getirilmeyerek iþe baþlatýlmadýðý; dört aya kadar olmak üzere kararýn kesinleþmesine kadar olan sürede doðan ücret ve haklarý dýþýnda iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücretinin de tazminen ve iþ mahkemesi kararý gereðince davacýya ödenmesi sýrasýnda bu ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapýldýðýnda çekiþme bulunmamaktadýr.

Yapýlan bu tevkifata karþý açýlan davayý inceleyen Sakarya Vergi Mahkemesince verilen 20.7.2005 gün ve K:2005/179 sayýlý kararla davacýya yapýlan ödemelerin iþ mahkemesi kararýna dayandýðý ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret olarak vergilendirilmesi gereken ödemelerden olmadýðý gerekçesiyle tevkif edilen vergilerin davacýya ret ve iadesine karar verilmiþse de bu kararý itiraz yoluyla inceleyen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesince verilen 31.3.2006 günlü ve E:2006/124, K:2006/245 sayýlý kararla, kesilen vergilerin davacýya ret ve iadesine iliþkin hükmün bozulduðu ve 2577 sayýlý Yasanýn 45'inci maddesinin 4'üncü fýkrasý uyarýnca davanýn reddine karar verildiði anlaþýlmaktadýr.

Kanun yararýna bozma istemi; iþ mahkemesi kararý gereðince iþveren tarafýndan davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle ödenen tazminattan vergi kesintisi yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk görülmeyerek verilen davanýn reddi yolundaki hüküm fýkrasýna iliþkindir.

Sözleþmenin feshinin geçersizliðine ve çalýþanýn iþe iadesine karar verilmesi üzerine bu istemle baþvurulmasýna karþýn iþe baþlatmayan iþveren aleyhine hükmolunan tazminatýn ödenmesi, iþ sözleþmesinin taraflarý arasýndaki çalýþma iliþkisinin sona ermesi sonucunu yaratmaktadýr.

Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret ve ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliði, bu ödemelerin çalýþanýn iþverene baðlýlýðý ve hizmet karþýlýðý saðlanan ve para ile temsil edilen yahut edilebilen ödemeler olmasýdýr.

Çalýþaný iþe iade etmeyerek çalýþma iliþkisini sona erdiren iþveren tarafýndan yargý kararýnda öngörüldüðü için ödenen tazminat, ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliklerini taþýmadýðýndan, bu ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 61'inci ve 94'üncü maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bent uyarýnca vergi kesintisi yapýlmasýna olanak bulunmamaktadýr.

Yargý kararýyla iþe iadesine karar verilen davacýya, baþvurusuna raðmen iþe baþlatýlmayarak iþsiz býrakýlmasý nedeniyle iþverence yapýlan bu ödeme; Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bentte vergiden müstesna tutulan iþsizlik sebebiyle verilen tazminat niteliðinde olduðu halde, 25'inci maddede sadece çalýþanlara ödenen kýdem tazminatýnýn 24 aylýðý aþmayan kýsmýnýn vergiden müstesna tutulduðuna dayanýlarak verilen hükmün bozulmasý gerekmiþtir.

Açýklanan nedenlerle, Danýþtay Baþsavcýsýnýn temyiz isteminin kabulü ile Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 31.3.2006 gün ve E:2006/124, K:2006/245 sayýlý kararýnýn, davacýya, iþe baþlatýlmamasý sebebiyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn tevkifata tabi tutulmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesine dayanan davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn; 2577 sayýlý Ýdare Yargýlama Usulü Kanununun 51'inci maddesi uyarýnca kanun yararýna ve hükmün hukuki sonuçlarýna etkili olmamak üzere bozulmasýna, kararýn bir örneðinin Maliye Bakanlýðý ile Danýþtay Baþsavcýlýðýna gönderilmesine ve Resmî Gazete’de yayýmlanmasýna, 15.2.2007 gününde oybirliðiyle karar verildi.

Danýþtay Üçüncü Daire Baþkanlýðýndan:

Esas No : 2006/3801

Karar No : 2007/416

Kanun Yararýna Temyiz Eden : DANIÞTAY BAÞSAVCISI

Davacý : Metin ÜZBE

Vekili : Av.Savaþ Barýþ PEKER-Çark Cad.53/7-SAKARYA

Karþý Taraf : Ali Fuat Cebesoy Vergi Dairesi Müdürlüðü-SAKARYA

Ýstemin Özeti: Ankara 5. Ýþ Mahkemesinin 17.11.2003 günlü ve K:2003/1792 sayýlý kararýyla, Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði Müdürlüðünce 8.7.2003 tarihinde yapýlan iþ akti feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine; yasal sürede baþvurmasýna raðmen iþverenin iþe baþlatmamasý halinde dört aylýk ücreti tutarýnda tazminatýn ve kararýn kesinleþtiði tarihe kadar geçen süre için de dört aylýk tutarýnda ücret ve haklarýnýn ödenmesine karar verilen davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle tarafýna ödenen dört aylýk ücreti tutarýnda tazminat ile kararýn kesinleþmesine kadar geçen süre için dört aya kadar doðan ücret ve haklarý toplamý üzerinden tevkif edilerek muhtasar beyanname ile beyan edilip ödenen gelir vergisinin iadesi istemiyle vergi idaresine yapýlan baþvurunun reddine iliþkin iþleme ve yapýlan tevkifata karþý açýlan davada; iþveren tarafýndan davacýya yapýlan ödemenin mahkeme kararý üzerine ödenen bir tazminat olduðu ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesine göre ücret olarak deðerlendirilmesi gereken tazminatlardan olmadýðýndan vergilendirilemeyeceði gerekçesiyle tevkif edilerek ödenen verginin ret ve iadesine karar veren Sakarya Vergi Mahkemesinin 20.7.2005 gün ve E:2005/46, K:2005/178 sayýlý kararýný; iþ mahkemesi kararýnda hükmedilen tazminat, iþçiye çalýþýlmayan sürelerde ödenmeyen ücret niteliðinde olduðundan, üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesiyle bozan ve davayý reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 20.10.2005 gün ve E:2005/424, K:2005/578 sayýlý kararýna karþý yapýlan karar düzeltme istemini; feshin geçersizliði ve iþçinin iþe iadesi yönünde verilen iþ mahkemesi kararýnýn kesinleþmesine kadar çalýþýlmayan süre için davacýya ödenen dört aylýk ücreti ve diðer haklarý üzerinden yapýlan vergi tevkifatýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý, davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn ise Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinde düzenlenen vergiden müstesna tutulan tazminatlardan olmadýðýndan bu ödeme üzerinden vergi tevkifatý yapýlmasýnýn da hukuka uygun olduðu gerekçesiyle reddeden Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/129, K:2006/183 sayýlý kararýnýn; 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde, iþverene tabi ve belirli bir iþyerine baðlý olarak çalýþanlara hizmet karþýlýðý verilen para ve ayýnlar ile saðlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerin ücret olarak tanýmlandýðý, ücretin,tazminat, tahsisat, zam, avans, aidat,huzur hakký, pirim, ikramiye gider karþýlýðý veya baþka adlar altýnda ödenmiþ olmasýnýn ya da ortaklýk münasebeti niteliðinde olmamak þartý ile kazancýn belli bir yüzdesi þeklinde tayin edilmiþ olmasýnýn mahiyetini deðiþtirmeyeceðinin ifade olunduðu, davacý hakýnda, yargý kararýyla iþ akti feshinin geçersizliðine ve iþe baþlatýlmamasý halinde yapýlacak ödemelerle ilgili olarak kurulan hükümlerin dayanaðýnýn, 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 20 ve 21'inci maddeleri olduðu, iþçinin iþe iadesi için iþverene süresi içinde müracaatý halinde hak kazanýlacak olan ve kararýn kesinleþmesine kadar en çok dört aylýk ücreti ile diðer haklarýný kapsayan ödeme,hizmet aktine dayalý ve hizmeti sürdürmesi gerektiði halde, aktin sebepsiz feshi üzerine iþçinin alýkonulduðu hizmeti ile ilgili olarak yapýlmýþ bir ödeme olduðundan Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesi hükmü kapsamýnda ücret niteliðini taþýdýðýnýn kabulü ile vergi tevkifatýna tabi tutulmasýnda yasaya aykýrýlýk bulunmadýðý, ancak, yasal süre içinde baþvurmasýna raðmen iþe baþlatýlmamasý nedeniyle iþverence davacýya dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminat ise; iþverenin yeterli sebep göstermeden iþ aktine son vermesi önlenerek çalýþanýn iþe baþlatýlmasýný zorlamaya yönelik bir ödeme olduðundan ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde düzenlenen ücret tanýmýna girmeyen bu tazminatýn vergilendirilmesi mümkün olmadýðýndan bu ödeme üzerinden yapýlan vergilendirme yönünden davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna bozulmasý istenmiþtir.

TÜRK MÝLLETÝ ADINA

Hüküm veren Danýþtay Üçüncü Dairesince Danýþtay Baþsavcýsý tarafýndan kanun yararýna temyiz edilen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/129, K:2006/183 sayýlý kararý incelendikten ve Tetkik Hakimi Cennet Oksal'ýn açýklamalarý dinlendikten sonra iþin gereði görüþülüp düþünüldü:

Tarým Kredi Kooperatifleri Sakarya Bölge Birliði ile yaptýðý iþ sözleþmesi iþveren tarafýndan feshedilen davacýnýn, feshin geçersizliði ve iþe iadesini isteyerek açtýðý davayý sonuçlandýran Ankara 5.Ýþ Mahkemesinin 17.11.2003 tarihinde verdiði K:2003/1792 sayýlý kararýyla; aktin feshinin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine karar verildiði; süresinde iþe iadesini isteyen davacýnýn bu istemi yerine getirilmeyerek iþe baþlatýlmadýðý; dört aya kadar olmak üzere kararýn kesinleþmesine kadar olan sürede doðan ücret ve haklarý dýþýnda iþe baþlatýlmamasý nedeniyle dört aylýk ücretinin de tazminen ve iþ mahkemesi kararý gereðince davacýya ödenmesi sýrasýnda bu ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapýldýðýnda çekiþme bulunmamaktadýr.

Yapýlan bu tevkifata karþý açýlan davayý inceleyen Sakarya Vergi Mahkemesince verilen 20.7.2005 gün ve K:2005/178 sayýlý kararla davacýya yapýlan ödemelerin iþ mahkemesi kararýna dayandýðý ve Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret olarak vergilendirilmesi gereken ödemelerden olmadýðý gerekçesiyle tevkif edilen vergilerin davacýya ret ve iadesine karar verilmiþse de bu kararý itiraz yoluyla inceleyen Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesince verilen 3.3.2006 günlü ve E:2006/129, K:2006/183 sayýlý kararla, kesilen vergilerin davacýya ret ve iadesine iliþkin hükmün bozulduðu ve 2577 sayýlý Yasanýn 45'inci maddesinin 4'üncü fýkrasý uyarýnca davanýn reddine karar verildiði anlaþýlmaktadýr.

Kanun yararýna bozma istemi; iþ mahkemesi kararý gereðince iþveren tarafýndan davacýnýn iþe baþlatýlmamasý nedeniyle ödenen tazminattan vergi kesintisi yapýlmasýnda hukuka aykýrýlýk görülmeyerek verilen davanýn reddi yolundaki hüküm fýkrasýna iliþkindir.

Sözleþmenin feshinin geçersizliðine ve çalýþanýn iþe iadesine karar verilmesi üzerine bu istemle baþvurulmasýna karþýn iþe baþlatmayan iþveren aleyhine hükmolunan tazminatýn ödenmesi, iþ sözleþmesinin taraflarý arasýndaki çalýþma iliþkisinin sona ermesi sonucunu yaratmaktadýr.

Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde ücret ve ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliði, bu ödemelerin çalýþanýn iþverene baðlýlýðý ve hizmet karþýlýðý saðlanan ve para ile temsil edilen yahut edilebilen ödemeler olmasýdýr.

Çalýþaný iþe iade etmeyerek çalýþma iliþkisini sona erdiren iþveren tarafýndan yargý kararýnda öngörüldüðü için ödenen tazminat, ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliklerini taþýmadýðýndan, bu ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 61'inci ve 94'üncü maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bent uyarýnca vergi kesintisi yapýlmasýna olanak bulunmamaktadýr.

Yargý kararýyla iþe iadesine karar verilen davacýya, baþvurusuna raðmen iþe baþlatýlmayarak iþsiz býrakýlmasý nedeniyle iþverence yapýlan bu ödeme; Gelir Vergisi Kanununun 25'inci maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bentte vergiden müstesna tutulan iþsizlik sebebiyle verilen tazminat niteliðinde olduðu halde, 25'inci maddede sadece çalýþanlara ödenen kýdem tazminatýnýn 24 aylýðý aþmayan kýsmýnýn vergiden müstesna tutulduðuna dayanýlarak verilen hükmün bozulmasý gerekmiþtir.

Açýklanan nedenlerle, Danýþtay Baþsavcýsýnýn temyiz isteminin kabulü ile Sakarya Bölge Ýdare Mahkemesinin 3.3.2006 gün ve E:2006/129, K:2006/183 sayýlý kararýnýn, davacýya, iþe baþlatýlmamasý sebebiyle dört aylýk ücreti tutarýnda ödenen tazminatýn tevkifata tabi tutulmasýnda hukuka aykýrýlýk bulunmadýðý gerekçesine dayanan davanýn reddine iliþkin hüküm fýkrasýnýn; 2577 sayýlý Ýdare Yargýlama Usulü Kanununun 51'inci maddesi uyarýnca kanun yararýna ve hükmün hukuki sonuçlarýna etkili olmamak üzere bozulmasýna, kararýn bir örneðinin Maliye Bakanlýðý ile Danýþtay Baþsavcýlýðýna gönderilmesine ve Resmî Gazete’de yayýmlanmasýna, 15.2.2007 gününde oybirliðiyle karar verildi.

Yukarýdaki kararlar Abbas bey tarafýndan sitemize eklenmiþtir. Ýlgili danýþtay kararlarý özetle

Çalýþaný iþe iade etmeyerek çalýþma iliþkisini sona erdiren iþveren tarafýndan yargý kararýnda öngörüldüðü için ödenen tazminat, ücret sayýlan ödemelerin ortak özelliklerini taþýmadýðýndan, bu ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 61'inci ve 94'üncü maddesinin birinci fýkrasýna baðlý (1) iþaretli bent uyarýnca vergi kesintisi yapýlmasýna olanak bulunmamaktadýr.

ifade edilmektedir. Söz konusu danýþtay kararlarýnýn üçü de ayný mahiyette olup 2007 tarihlidir. Oysa

YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ'nin E: 2006/6830 K: 2006/27545 T: 18.10.2006 tarihli kararýnda ;

Yaþlýlýk aylýðý kesilmeden iþyerinde çalýþan davacýnýn brüt ücretinden Sosyal Güvenlik Destek Primi kesileceði dikkate alýnarak net ücret hesaplanmalýdýr.
Ýþe baþlatmama tazminatý hesaplanýrken gelir vergisi kesilmesi isabetlidir.

Haydi bakalým arkadaþlar ayýklayýn pirincin taþýný

https://www.hukuki.net/hukuk/index.php?article=2272

makalenin incelenmesinde fayda bulunmaktadýr.
Tartýþmaya katýlan hukukçu arkdaþlara teþekkür ederim