Kýdem tazminatý geri istenebilir mi?

Ýþveren, müþterilere kötü davrandýðý, çalýþma arkadaþlarý ile sürekli kavga ettiði, sürekli rapor alarak iþe gelmediði gibi gerekçeler ileri sürerek iþçinin iþ sözleþmesini derhal feshediyor. Ancak fesih bildiriminde feshin ÝK.nýn 17, 18 veya 25'inci maddelerine dayandýðý hususunda herhangi bir açýklama yok... Bununla beraber iþveren iþçinin kýdem ve ihbar tazminatýný tam olarak ödüyor.

Soru 1 : Fesihten bir süre sonra iþveren, aslýnda iþçinin fesih bildiriminde ileri sürülen davranýþlarýnýn haklý nedenle fesih sebebi olduðunun ve bu nedenle kýdem ve ihbar tazminatý ödenmeksizin iþ sözleþmesinin derhal feshedilebileceðinin farkýna varýyor ve iþçi aleyhine kýdem ve ihbar tazminatýnýn iadesi talebiyle dava açýyor. Böyle bir dava dinlenir mi? Ýþverenin bu davayý kazanma olasýlýðý nedir?

Soru 2 : Fesihten sonra iþçi süresi içerisinde iþe iade davasý açýyor. Yargýlama sonucunda feshin HAKLI nedene dayandýðý gerekçesiyle davanýn reddine karar veriliyor. Kararýn kesinleþmesi üzerine iþveren, gerçekleþtirdiði feshin esasen haklý nedene dayandýðý ve bunun da mahkeme kararý ile ortaya çýktýðý iddiasýyla, haklý nedenle fesihlerde ödenmemesi gereken kýdem ve ihbar tazminatýnýn iadesi talebiyle iþçi aleyhine sebebsiz zenginleþme dava açýyor. Soru ayný; böyle bir dava dinlenir mi? Ýþverenin bu davayý kazanma olasýðý nedir?

Ýþ Hukukuna ilgili deðerli arkadaþlarýn görüþleri için þimdiden teþekkür ederim.

Onur Bey anlaþýldý, yeni bir "istifa kime verilir" forumu daha geldi baþýmýza.:o

Sözleþmenin feshinde usul
MADDE 19. - Ýþveren fesih bildirimini yazýlý olarak yapmak ve fesih sebebini açýk ve kesin bir þekilde belirtmek zorundadýr.
Hakkýndaki iddialara karþý savunmasýný almadan bir iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesi, o iþçinin davranýþý veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, iþverenin 25 inci maddenin (II) numaralý bendi þartlarýna uygun fesih hakký saklýdýr.

Ýþveren fesih bildirim yazýsýnda hangi maddeye dayanýldýðýný ve fesih nedenini belirtir. Ýþe iade davasý açýlmasý durumunda 18. maddeye göre fesihlerde savunma alýnmamýþ olmasý direkt iþe iade nedenidir. Hadi iþveren acemilik yaptý, fesih bildiriminde sebepleri yazdý, dayandýðý maddeyi belirtmedi diyelim. 18. maddeye göre yaptýðý fesihte Ýþten Ayrýlma Bildirgesi düzenlemesi ve burada dayandýðý maddeyi belirtmesi gerekir. Hadi bunu da atladý, her ayýn 15'ine kadar Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý'na gönderdiði bir önceki aya iliþkin EK1-EK2'lerde dayandýðý maddeyi yazmasý gerekir. Hadi onu da atladý, Aylýk Sigorta Bildirgesi'nde feshe neden olan maddeyi belirtmesi gerekir. Oldu ya, hiç birinde belirtmedi, ödediði kýdem ve ihbar tazminatý feshin 18. maddeye göre yapýldýðý kanaatini oldukça güçlendirir.


1-Ýþveren bu belgelerde feshi bir þekilde 25. maddeye dayandýrmýþ ve buna raðmen sehven kýdem ve ihbar tazminatý ödemiþse, alacak davasý açarak fazladan ödediði tazminatlarý geri isteyebilir diye düþünüyorum. 18. maddeye dayalý bir fesih yapmýþ ve kýdem ve ihbar tazminatý ödemiþse sonradan fesih nedenini deðiþtirmesi ve ödediklerini geri istemesi bence mümkün deðildir.

2- Yukarýda da belirttim , iþveren fesih sebebi ile baðlýdýr. Eðer yukarýdaki belgelerden herhangi birinde feshi dayandýrdýðý maddeyi belirtmiþ ve bu madde 18. madde ise, zaten Mahkemenin reesen bu maddenin 25. madde olduðuna karar vermesi mümkün deðildir, Mahkeme böyle bir karar veremez verirse de Yargýtay'dan kesinlikle geri döner. Ancak iþveren 25. maddeye dayanmýþsa , Mahkeme "bu haklý deðil ama geçerli bir fesihtir" diyebilir.

Ýþveren belgelerin herhangi birinde feshi 25. maddeye dayandýrmýþ ve Mahkeme de fesih haklý nedene dayanmaktadýr demiþse, iþveren önceden ödemiþ olduðu kýdem ve ihbar tazminatýnýn iadesi talebiyle dava açabilir görüþündeyim.

Selamlar,

Sayýn GÜR,

Somut olayda, iþveren, fesih bildiriminde fesih sebeblerini açýk ve kesin bir þekilde belirtmiþ ve fakat sözleþmenin Ýþ Kanunu'nun hangi maddesine istinaden feshedildiði konusunda bir açýklama yapmamýþtýr.

Kanunda, feshin dayandýðý maddenin de gösterilmesi gibi bir zorunluluktan söz edilmediðinden, fesih sebebi olarak ileri sürülen neden "geçerli" de olsa, "haklý" da olsa, fesih geçerli bir fesihtir; çünkü fesih sebebleri açýk ve kesin bir þekilde belirtilmiþtir.

Gelgelelim, iþveren, herhangi bir neden veya saikle sözleþmesini feshettiði iþçinin kýdem ve ihbar tazminatlarýný da ödemiþtir.

Birinci soruda, fesihten bir süre sonra iþveren, fesih sebebleri olarak bildirdiði sebeblerin Ýþ Kanunu'nun 25'inci maddesinde sayýlan "haklý" sebeble fesih halleri arasýnda yer aldýðýnýn ve esasen bu tür sebeblere dayalý fesihlerde iþçiye ihbar ve kýdem tazminatýnýn ödenmeyebileceðinin farkýna vararak, iþçinin sebebsiz zenginleþtiði iddiasýyla istirdat davasý açýyor. Bu davada iþveren fesih nedenini deðiþtirmiyor; sadece, gerçekleþen feshin dayandýðý nedenlerin esasen "haklý" olduðunu ve bu haklý nedene dayanan fesihlerde iþçiye ihbar ve kýdem tazminatý ödenmeyecek iken "sehven" ödendiðini iddia ediyor.

Ýkinci soru da ise, iþçinin açtýðý iþe iade davasýnda yapýlan yargýlama sonucunda, iþverenin bildirdiði fesih sebeblerinin haklý nedenle fesih sebebleri arasýnda olmasý sebebiyle davanýn reddine karar veriliyor ve karar kesinleþiyor. Kesinleþen karar üzerine iþveren, ileri sürdüðü fesih sebeblerinin "haklý" olduðunun ortaya çýkmasý nedeniyle verdiðini geri istiyor.

Hala ýsrarlý mýsýnýz?

Yes...

1. soruda Mahkeme belirttiðim belgeleri ister ve inceler, þahit dinler, gerekirse bilirkiþi tesbiti ister, ona göre karar oluþturur.

2. soruda iþveren iddia ve taleple baðlýdýr, belgelerde çýkýþ nedeni ne ise iþveren ondan fazlasýný talep edemez, Mahkeme de, bu belgeler 18'i gösteriyorsa 25 'tir diyemez, ancak 25'i gösteriyorsa 18 diyebilir.

Teklif var, israr yok...:o

Selamlar,

Ýþe iade davasýnýn gerekçeli kararýný ekleyebilir ya da red gerekçesini açýklayabilir misiniz Sayýn Tunga? Davanýn, iþ sözleþmesinin haklý sebeple feshedildiðinden bahisle reddedildiðini belirtmiþsiniz ancak, somut olayýn özelliðine göre haklý sebep olduðu sonucuna nasýl varýldýðýný da izah edebilir misiniz?

Sayýn Kuzulu Yüksel;

Maalesef açýklayamam. Zira ben de henüz bilmiyorum. Bildiðim, iþe iade davasýnýn feshin haklý bir sebebe dayanmasý sebebiyle reddedildiði... Ama red gerekçesinin çok da önemli olmadýðý düþüncesindeyim.

Selamlar...

Sorunuzun yanýtýný bulabilmek için feshin hangi maddeye dayandýrýlarak haklý kabul edildiðini de bilmek gerekeceði kanaatindeyim.

Yargýtay'ýn

görüþünden yola çýkarsak, feshin hangi madde kapsamýnda deðerlendirildiði kanýmca önem arz edecektir.

Gerekçeyi bilmediðimize göre ihtimaller üzerine yanýt vermeye çalýþayým.

Eðer 18. madde kapsamýnda deðerlendirilmiþse, iþçinin savunmasý alýnmamýþ olduðundan usulsüz bir fesih söz konusu olacak, dolayýsýyla iþe iade davasý kabul edilecekti. Reddedildiðine göre 25. madde kapsamýnda deðerlendirilmesi ihtimali yüksek. Bu durumda, iþ sözleþmesi haklý sebeple feshedilen iþçinin ihbar ve kýdem tazminatýna hak kazanamayacaðý hükmü karþýsýnda, sebepsiz zenginleþme davasýnýn kabul edileceði kanaatindeyim.

Saygýlarýmla.

Ýþverenin ödemiþ olduðu kýdem tazminatýný "sebepsiz zenginleþme" koþullarýna göre geri isteyebileceði durumlar mevcut olmakla birlikte, soruya konu olan somut olayda geri istemenin mümkün olmayacaðýný düþünüyorum.

1) Öncelikle, bu olayda gerçekten sebepsiz zenginleþmeye dayalý geri isteme koþullarý bulunsa dahi, hatalý ödemenin "hatayý öðrenme tarihinden itibaren" 1 yýl içinde istenmesi gerekir. Bu durumun dikkate alýnmasý gerekir.

2) Kanaatimce bu olaydaki kýdem tazminatý ödemesi bir hesap hatasýndan ya da bir maddi yanlýþlýktan kaynaklanan bir ödeme deðildir. Geri istenebilecek kýdem tazminatýnýn sebepsiz zenginleþme nedeniyle geri istenebilmesi için maddi hata veya benzeri bir sebebe dayalý olarak ödenmiþ olmasý lazým. Örneðin, 10.000 YTL yerine yanlýþ hesaplama ile 15.000 YTL ödenmiþse bir yýl içinde bunu geri isteyebilir. Bunu geri isterken, en yüksek banka mevduat faizi ile deðil, yasal faizi ile isteyebilir. Çünkü en yüksek banka mevduat faizi sadece iþçiye ait kýdem tazminatý için öngörülmüþtür.

3) Bu olayda, aslýnda yazýlý belge olmasa da fiili (ya da sözlü) uygulama, iþçinin kýdem tazminatý ödenerek iþ akdinin feshi þeklinde gerçekleþmiþ görünüyor. Eski yasada (1475'de) yasaya uygun olmayan kýdem tazminatý ödemeleri için cezai yaptýrýmla ilgili hüküm vardý. Bu hüküm, kýdem tazminatýný kamu düzeni haline getiriyordu. Yeni yasada bu cezai yaptýrýmla ilgili hüküm bulunmadýðýndan, kýdem tazminatýnýn kamu düzeni ile ilgisi çok zayýflamýþtýr. Yani iþveren, iþçisine kýdem tazminatýný hak etmediði hallerde de ödeyebilir ve buna engel bir hüküm yoktur. Ýsterse haklý nedenlerin varlýðý halinde de iþveren bu ödemeyi yapabilir. Nitekim somut olayda da haklý neden varken, iþveren bunu ya haklý neden olarak nitelememiþ (daha hafif bir eylem olarak görmüþ), ya da haklý neden olduðunu bilerek ödemiþtir. Bu durumda da verdiðini geri istemesinin yasal temeli kalmamýþtýr diye düþünüyorum.

4) Ayrýca, Borçlar Yasasý'nýn 63. maddesine göre iyi niyetle elden çýkan miktarýn geri istenemeyeceði þeklinde bir hüküm de var.

Þimdilik aklýma gelenler bunlar. Selamlar.

Maliye (Gelir Vergisi kesintisi) ve SSK (tazminat deðilse prime tabi kazanç) boyutunu ve ayrýca Ýþsizlik Sigortasý tarafýný ihmal etmeyelim derim...

Selamlar,

Abbas Bey'in belirttiði ve BK. 66. madde ile ortaya konulan süre :
.
MÜRURU ZAMAN
Madde 66 - Haksýz surette mal iktisabýndan dolayý ikame olunacak dava, mutazarrýr olan tarafýn verdiðini istirdada hakký olduðuna ýttýlaý tarihinden itibaren bir sene müruriyle ve her halde bu hakkýn doðduðu tarihten itibaren on senenin müruriyle sakýt olur. Eðer mal iktisabý mutazarrýr olan taraf aleyhinde bir borç teþkilinden ibaret ise, mutazarrýrýn hakký müruru zaman ile sakýt olmuþ olsa bile, bu borcu ifa etmez.

ON SENELÝK MÜRURU ZAMAN
Madde 125 - Bu kanunda baþka suretle hüküm mevcut olmadýðý takdirde, her dava on senelik müruru zamana tabidir.

TAZMÝNAT
Madde 345 - Muhik sebepler bir tarafýn akte riayet etmemesinden ibaret olduðu takdirde bu taraf diðer tarafa, onun akit ile müstahak iken mahrum kaldýðý fer'i menfaatlerde nazara alýnmak üzere tam bir tazminat itasiyle mükellef olur.
Bundan baþka hakim vaktinden evvel feshin mali neticelerini, hali ve mahalli adeti göz önünde tutarak takdir eder.


Kýdem ve ihbar tazminatý alacaðý için Ýþ Kanunu ile 10 yýllýk zaman aþýmý düþünüldüðünde, istirdad davasýnda, konusu (kýdem-ihbar tazminatý) itibarýyla 1 yýl mý , 10 yýl mý dikkate alýnmalýdýr, o da ayrý bir tartýþma konusu...

Selamlar,