Ýþe iade - Ýþ barýþý

4857 sayýlý Yeni Ýþ Kanunu ile getirilen ÝÞE ÝADE müessesesi iþ barýþýný saðlar mý yoksa bozar mý?

Lütfen yorumlarýnýzý da yazmayý ihmal etmeyin.

Sitedeki anketlere þöyle bir göz attým, bu gün itibariyle (18.12.2004) birinciliði ZÝNA konusu 3953 oyla almýþ, ikincisi 1148 oy ile BU SENE KÝM ÞAMPÝYON OLACAK ve üçüncüsü de 600 oy ile bizim bu forum konumuz.

Ýlk ikisinin elbette ki toplumdaki yeri farklý, ama insanlarýn çalýþma dünyasýna bu kadar yoðun katýlmalarý da sevindirici bir sonuç.

ANCAK sevgili admin dýþýnda HÝÇ KÝMSENÝN BÝR YORUMDA BULUNMAMIÞ OLMASINI DOÐRUSU YADIRGIYORUM.
Konu ile ilgili herkese bir fikir verebilecek yasa maddeleri ve karýnca kararýnca bildiðimizce verdiðimiz bilgilerin belki de hiç okunmamýþ ve deðerlendirilmemiþ olduðunu düþünüyorum.

LÜTFEN BENÝ YANILTIN!!! YORUMLARINIZI DA YAZIN.....


Ýlgili Forum

4857 sayýlý yeni Iþ kanunu'na göre;

Sözleþmenin feshinde usul

MADDE 19. - Ýþveren fesih bildirimini yazýlý olarak yapmak ve fesih sebebini açýk ve kesin bir þekilde belirtmek zorundadýr.

Hakkýndaki iddialara karþý savunmasýný almadan bir iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesi, o iþçinin davranýþý veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, iþverenin 25 inci maddenin (II) numaralý bendi þartlarýna uygun fesih hakký saklýdýr.

Fesih bildirimine itiraz ve usulü

MADDE 20. - Ýþ sözleþmesi feshedilen iþçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediði veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadýðý iddiasý ile fesih bildiriminin tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde iþ mahkemesinde dava açabilir. Toplu iþ sözleþmesinde hüküm varsa veya taraflar anlaþýrlarsa uyuþmazlýk ayný sürede özel hakeme götürülür.

Feshin geçerli bir sebebe dayandýðýný ispat yükümlülüðü iþverene aittir. Ýþçi, feshin baþka bir sebebe dayandýðýný iddia ettiði takdirde, bu iddiasýný ispatla yükümlüdür.

Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandýrýlýr. Mahkemece verilen kararýn temyizi halinde, Yargýtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.

Özel hakemin oluþumu, çalýþma esas ve usulleri çýkarýlacak bir yönetmelikle belirlenir.

Geçersiz sebeple yapýlan feshin sonuçlarý

MADDE 21. - Ýþverence geçerli sebep gösterilmediði veya gösterilen sebebin geçerli olmadýðý mahkemece veya özel hakem tarafýndan tespit edilerek feshin geçersizliðine karar verildiðinde, iþveren, iþçiyi bir ay içinde iþe baþlatmak zorundadýr. Ýþçiyi baþvurusu üzerine iþveren bir ay içinde iþe baþlatmaz ise, iþçiye en az dört aylýk ve en çok sekiz aylýk ücreti tutarýnda tazminat ödemekle yükümlü olur.

Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliðine karar verdiðinde, iþçinin iþe baþlatýlmamasý halinde ödenecek tazminat miktarýný da belirler.

Kararýn kesinleþmesine kadar çalýþtýrýlmadýðý süre için iþçiye en çok dört aya kadar doðmuþ bulunan ücret ve diðer haklarý ödenir.

Ýþçi iþe baþlatýlýrsa, peþin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kýdem tazminatý, yukarýdaki fýkra hükümlerine göre yapýlacak ödemeden mahsup edilir. Ýþe baþlatýlmayan iþçiye bildirim süresi verilmemiþ veya bildirim süresine ait ücret peþin ödenmemiþse, bu sürelere ait ücret tutarý ayrýca ödenir.

Ýþçi kesinleþen mahkeme veya özel hakem kararýnýn tebliðinden itibaren on iþgünü içinde iþe baþlamak için iþverene baþvuruda bulunmak zorundadýr. Ýþçi bu süre içinde baþvuruda bulunmaz ise, iþverence yapýlmýþ olan fesih geçerli bir fesih sayýlýr ve iþveren sadece bunun hukuki sonuçlarý ile sorumlu olur.

Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fýkra hükümleri sözleþmeler ile hiçbir suretle deðiþtirilemez; aksi yönde sözleþme hükümleri geçersizdir.


Ýlgili yasa ile iþ akdi geçerli bir nedene dayanmaksýzýn feshedilen iþçi 1 ay içinde iþe iade davasý açabilir. Uygulamada son zamanlarda iþe iade davalarýnda adeta patlama yaþanmaktadýr. Ýþ akdinin feshini geçerli nedene dayandýrdýðýný ispat etmek zorunda bulunan iþveren, iþçi tarafýndan açýlan davaya raðmen, davacýnýn iddiasýný ispat etmesi kuralýna istisna olarak, ispat yükü altýndadýr. Aksi takdirde iþçiyi iþe geri almak zorundadýr. Mahkeme kararýna raðmen iþçiyi iþe almamanýn cezasý ise iþçiye 4-8 maaþ arasý tazminat ödemektir. Bu durumda Ýþçi; Hem kýdem, ihbar ve yasal haklarýný alacak hem de iþe iade olunmadýðý için 4-8 ay arasý maaþ alacaktýr. Uygulamada çoüu iþveren otoritesini ve itibarýný kaybetmemek için ödediði kýdem- ihbar tazminatlarýna ek olarak bu davalar neticesinde iþçiye ayrýca tazminat ödemek zorunda kalmaktadýr. Bunun bir barýþ olacaðýný pek sanmýyorum. Zira konu genelde iþverene manevi baský veya adeta intikam aracý olarak kullanýlmaktadýr.
Saygýlarýmla.


https://www.hukuki.net

Akla gelen bir soru da; iþveren iþçiyi iþe davet etmiþ ancak iþçi iþe baþlamazsa ne olacaðýdýr?

Kanuna göre iþçi iþe dönmezse "iþ akdi geçerli nedenle feshedilmiþ sayýlacaktýr".

Peki iþçinin iþe baþlamamasýnýn bir müeyyidesi var mýdýr?
Kanýmca yok gibi görünüyor. Kanunda sadece iþ akdinin geçerli feshedilmiþ sayýlacaðýndan bahsedilmekte, iþçinin iþe dönmemesi halinde iþçiye herhangi bir müeyyide önerilmemektedir. Oysa ki iþe iadeyi kabul etmeyen iþverene 4-8 maaþ arasý tazminat ödettirilirken, iþçinin iþe dönmemesi halinde herhangi bir yaptýrým uygulanmamasý bana pek adil gelmiyor.

https://www.hukuki.net

sevgili admin,
bu yasanýn düðüm noktalarýndan birisi de yukarýda bahsettiðiniz olgudur.

Bu yeni Ýþ Yasasý ile iþverenin hizmet akdini feshi için (25.maddedeki haklý nedenler hariç) GEÇERLÝ BÝR SEBEBE DAYANMASI gerekmektedir.

Ýþçi, feshin geçerli bir sebebe dayanmadýðýný kanýtlamak için açtýðý davada FESHÝN GEÇERSÝZLÝÐÝNÝ YANÝ FESÝH ÝÞLEMÝNÝN NISBÝ BUTLAN NEDENÝYLE SAKAT OLDUÐUNU VE ÝPTALÝNÝ talep etmektedir.

Böylece iþçinin bu iddiasý üzerine iþveren tarafýndan yapýlmýþ olan fesih iþlemi, mahkeme kararý olumlu veya olumsuz) kesinleþinceye kadar ASKIDA KALACAKTIR.

Davanýn reddi halinde fesih iþlemi ilk yapýldýðý ana kadar geri dönecek ve hukuken muteber olacaktýr.

Davanýn kabulü halinde ise fesih iþlemi ilk yapýldýðý andan itibaren geçersiz sayýlarak iptal edilecektir.

O nedenledir ki, yasa iþçinin bu dava süresince yoksun kalacaðý aylýk ücretlerinden en fazla 4 aylýk kýsmýna iþe iade kararý ile birlikte hükmedilmesini öngörmektedir.

Ýþçi, kesinleþmiþ iþe iade kararýnýn kendisine tebliðinden itibaren 10 gün içinde iþverene müracaatla iþe baþlamak istediðini bildirmelidir. Aksi takdirde fesih iþleminin iptaline dair mahkeme kararýnýn uygulanmasý hak düþürücü bu süreye uyulmamasý nedeniyle mümkün olmayacak ve iþveren sadece feshin umumi hükümlerinden (yani ihbar ve kýdem tazminatý gibi) sorumlu olacaðý gibi iþçiyi iþe baþlatmak zorunda da kalmayacaktýr.

Þimdi eðer iþçi öce süresi içinde ve usulüne uygun olarak iþverene iþe baþlamak istediðini bildirse, iþveren de iþçiye iþe baþlatmak istediðini bidirse, sonra da iþverenin davetine raðmen iþçi makul bir sürede, haklý ve hukuken geçerli bir mazereti olmaksýzýn iþe baþlamasa veya iþe baþlamayacaðýný iþverene bildirse NE OLACAKTIR.

Ýkinci iletinizdeki asýl soru buydu. Buraya kadar olan açýklamalarýmýz ilgilenenlere biraz bilgi vermekti.

Yasa, iþçiye sadece kesinleþmiþ mahkeme kararýnýn tebliðinden itibaren 10 gün içinde iþverene müracaat etmesi gerektiðini, etmediði takdirde bu hakkýný kaybedeceði kýsmýný düzenlemiþ, iþçinin müracaatýna ve iþverenin iþçiyi iþe davetine raðmen iþçinin iþe baþlamamasýnýn hukuki sonuçlarýný açýklamamýþtýr.

(Bu forumu açarken ve bu yasa iþ barýþýný saðlar mý saðlamaz mý diye sorarken amacýmýz bu yasadaki düzenleme eksikliklerini ve bunlarýn çalýþma barýþýna yansýmasýný tartýþmaya açmaktý.)

Ýþte yukarýdaki bu soru da, yasadaki eksikliklerden birisini ortaya koymaktadýr.

Bu soruya iki türlü cevap verilebilir ;

a) iþçi eðer iþe baþlamazsa , kararda belirlenen ÜCRET VE TAZMÝNATA HAK KAZANAMAZ çünkü davanýn açýldýðý tarihten, iþverenin iþçiyi iþe davet ettiði tarihe kadar geçen sürede fesih iþlemi askýda olduðuna göre ve iþçi de bu daveti kabul edip iþe baþlamadýðýna, DAHA DOÐRUSU ÝÞVEREN ÝÞE DAVET ETMEKLE ÝÞ AKDÝ ASKIDAN ÝNÝP TEKRAR KALDIÐI YERDEN ÝÞLEMEYE DEVAM EDECEÐÝNE göre bu takdirde ÝÞ AKDÝNÝ ÝÞÇÝ FESHETMÝÞ OLUR KÝ O ZAMAN DA ÝÞVERENÝN, FESÝHLE BÝRLÝKTE ÖDEDÝÐÝ ÝHBAR VE KIDEM TAZMÝNATLARINI ÝÞÇÝDEN ÝADESÝNÝ ÝSTEME HAKKI DOÐAR

b) He halükarda Kararda belirlenen ücret ve tazminatlara hak kazanýr, ÇÜNKÜ MAHKEME KARARI KESÝNLEÞMÝÞTÝR VE ÝÞVEREN, ÝÞÇÝ ÝÞE BAÞLAMASA DA KARARDA BELÝRLENEN ÜCRET VE TAZMÝNATLARI ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.

Þu ana kadar açýklanan bu konu ile ilgili bir içtihada henüz raslamadýðým gibi, iþin içinden ben de çýkabilmiþ deðilim.

Umarým arkadaþlarýn katkýsýyla bu soruya bir cevap bulabiliriz.

Benim görüþüm bahseylediðiniz a þýkkýdýr. Akit geçerli nedenle fesholunmuþ sayýldýðýndan, iþçiye kýdem ihbar verilmez. Daha önce verildiyse geri istenebilir.

Ýþverene bu kadar zor ispat külfeti yüklenmiþken;
Peki iþe iadesine karar verilip de iþe gitmeyen iþçinin, iþe dönmek istediði halde tehdit edildiðini tekrar kovulduðunu iddia etmesi halinde ne olur?

Ýþçi ilamlarýn icrasý yolu ile mi iþe dönecektir?

https://www.hukuki.net

Yeni iþ K. 18. maddesi aþaðýdadýr.

Feshin geçerli sebebe dayandýrýlmasý
MADDE 18. - Otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr.

Altý aylýk kýdem hesabýnda bu Kanunun 66 ncý maddesindeki süreler dikkate alýnýr.

Özellikle aþaðýdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluþturmaz:

Sendika üyeliði veya çalýþma saatleri dýþýnda veya iþverenin rýzasý ile çalýþma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katýlmak.
Ýþyeri sendika temsilciliði yapmak.
Mevzuattan veya sözleþmeden doðan haklarýný takip için iþveren aleyhine idari veya adli makamlara baþvurmak veya bu hususta baþlatýlmýþ sürece katýlmak.
Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doðum, din, siyasi görüþ ve benzeri nedenler.
74 üncü maddede öngörülen ve kadýn iþçilerin çalýþtýrýlmasýnýn yasak olduðu sürelerde iþe gelmemek.
Hastalýk veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralý bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde iþe geçici devamsýzlýk.
Ýþçinin altý aylýk kýdemi, ayný iþverenin bir veya deðiþik iþyerlerinde geçen süreler birleþtirilerek hesap edilir. Ýþverenin ayný iþkolunda birden fazla iþyerinin bulunmasý halinde, iþyerinde çalýþan iþçi sayýsý, bu iþyerlerinde çalýþan toplam iþçi sayýsýna göre belirlenir.

Ýþletmenin bütününü sevk ve idare eden iþveren vekili ve yardýmcýlarý ile iþyerinin bütününü sevk ve idare eden ve iþçiyi iþe alma ve iþten çýkarma yetkisi bulunan iþveren vekilleri hakkýnda bu madde, 19 ve 21 inci maddeler ile 25 inci maddenin son fýkrasý uygulanmaz.

Görüleceði üzere Ýþ Güvencesinden yararlanamayacak olanlar þunlardýr.

a) iþyerinde 30'dan az iþçi çalýþýyorsa
b) iþçinin kýdemi 6 aydan az ise
c) iþletmenin bütününü sevk ve idare eden ve iþçiyi iþe alma ve çýkarma yetkisi bulunan iþveren vekili

Örneðin 50 iþçi çalýþtýran bir iþveren iþletmesini iki ayrý þirkete böler ve her birinde 25 iþçi çalýþtýrýrsa, iþçilerin iþ güvencesi hükümlerinden yararlanmalarý söz konusu olmayacaktýr.

30 dan az iþçi çalýþtýran iþyerlerinde ise iþçiler zaten bu olanaktan yararlanamayacaktýr.
4857 sayýlý yasadan önce çýkartýlan 4773 sayýlý kanunda iþ güvencesinden yararlanacak çalýþan sayýsý 10 iþçi idi. 4857 sayýlý yasada bu sayýný 30'a çýkartýlmasýný anlamý ve amacýný açýklamak güçtür. Hele de yasa görüþmeleri sýrsýnda bu sayýný 50' den baþladýðý düþünülürse.
Öyleyse 30 dan az iþçi çalýþan iþyerlerindeki iþçilerin günahý nedir? Özellikle de KOBÝ kapsamýndaki iþyerlerinin ülkedeki sayýsal çokluðu ve bu tür iþletmelerin genellikle az sayýda iþçiile çalýþtýklarý gerçeði karþýsýnda büyük ölçekli iþletmeler ile KOBÝler arasýnda (gerek iþveren sorumluluðu gerekse iþçler arasýnda) bir eþitsizlik bir haksýzlýk yok mudur? Ayrýca bunun kayýt dýþý iþçi çalýþtýrmayý artýrmayacaðý söylenebilir mi?

Bir iþveren niteliksiz, herhangi bir uzmanlýk gerektirmeyen iþler için iþe aldýðý iþçileri 6 ay dolmadan durmadan deðiþtirirse, iþ güvencesinin ne anlamý olacaktýr?

ceteris paribus

Sevgili Ali Sinkay'ýn genel forumlarda KÝM ÞAMPÝYON OLACAK forumuna 13 oy kullanýlmýþ bu güne kadar. 14 de cevap verilmiþ.

Bu forumda ise 95 oy. ( sevgili ali kardeþimize -her nekadar biz de beþiktaþlý isek de - epeyce bir fark atmýþ bulunuyoruz!!!)

Forumu açarken hiç bu kadar ilgi göreceðini tahmin etmemiþtim. Demek ki bu ülkede fado-futbol-fiesta üçlüsünün bir ayaðý kýrýlmýþ gibi duruyor.Demek ki insanlar,çalýþanlar kendi konumlarýna sahip çýkabiliyorlar.Sevindirici bir olay.

Ancak hala konu ile ilgili görüþ ve düþüncelerini kimsecikler açýkamamýþ, hiç bir örnek olay verilmemiþ. Oysa ki iþe iade müessesesi çalýþma hayatýnda gerek iþçi gerekse iþveren aýsýndan çok önemli ve yeni bir kavramdýr. Uygulamasýnýn geliþmesi, biraz da hukukçu olsun olmasýn insanlarýn düþünce ve yorumlarýna baðlýdýr.
Sevgili üyelerimizin biraz gayret göstererek sadece oy kullanmalarýný deðil yorumda da bulunmalarýný rica ediyorum.

Sayýn Fýrat Bayýndýr; üyelerimiz herhalde sadece bizleri kýrmamak için oy kullanýyor. Ben de sizinle ayný fikirdeyim. Bu itibarla biz nasýlsa yeterince bilgiliyiz diyor sadece almayý alýþkanlýk edinen çoðu meslekdaþýmýzýn daha fazla bilgilenmemesi ve Spor/aþk gibi anketlerin de önünü týkamamak için katýlým istenen dereceye gelene kadar anasayfadan kaldýrýyorum.
Lütfen mazur görün. Saygýlarýmla.

Not: Belki ilgilenen olur maksadýyla; Yargýtay 9. Hukuk Dairesinin 08.07.2003 Tarih ve 2003/12442 Esas, 2003/13123 Karar sayýlý ilamýna buradan ulaþabilirsiniz.

BÝR “ ÝÞE ÝADE KARARI ”
BÝR KARAR ÝNCELEMESÝ
BÝR ELEÞTÝRÝ

Legal Yayýncýlýðýn çýkardýðý ÝÞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLÝK HUKUKU DERGÝSÝ’ nin 2004/2. sayý, 533.sayfasýnda Yargýtay 9. H.D. nin bir ÝÞE ÝADE kararý ve Sayýn Prof. Dr. A.Can Tuncay’ýn bu karar üzerine görüþlerini içeren bir karar incelemesi mevcut. ( bu arada Legal Yayýncýlýðý, Hukuk alanýnda ortaya koyduðu eserler ve özellikle yayýnladýðý dergiler nedeniyle kutlamayý ve kendilerine teþekkürü bir borç biliyorum)

Yargýtay Kararýný kýsmen özetleyerek aktarýyorum.

Yargýtay 9. H.D. 2003/ 20424-20629 E.K. sayýlý ve 11.12.2003 tarihli.

“... Davacý, hizmet sözleþmesinin 25.04.2003 tarihinde teblið edilen bildirim ile, geçerli bir nedene dayanýlmaksýzýn 05.06.2003 tarihi itibariyle feshedildiðini ileri sürerek 1475 sayýlý Kanunla deðiþik 13.vd. maddelerine göre iþe iadesine........ karar verilmesini istemiþtir.
Davalý,davanýn 13/c maddesinde HAK DÜÞÜRÜCÜ SÜREDE açýlmadýðýný ... davanýn reddini istemiþtir.
Mahkemece istekler hüküm altýna alýnmýþtýr.
1475 sayýlý Kanunla deðiþik 13/C maddesine göre, fesih bildiriminin tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde dava açýlmasý gerekir.Davacýya fesih 25.04.2003 tarihinde bildirilmiþ olup, dava 04.07.2003 tarihinde açýlmýþtýr.Anýlan maddede düzenlenen süre,hak düþürücü süre olup,mahkemece re’sen nazara alýnmalýdýr. Madde hükmüne göre, FESÝH TARÝHÝNÝN DEÐÝL, FESHÝN BÝLDÝRÝLDÝÐÝ TARÝHÝN esas alýnmasý gerektiði de açýktýr.Buna göre davanýn REDDÝ gerekirken KABULÜNE KARAR VERÝLMESÝ HATALI OLDUÐUNDAN...”

gerekçesi ile yerel mahkemenin davacýnýn iþe iadesine dair kararý bozulmuþtur.

Sayýn Prof. Dr. A. Can Tuncay, dergideki karar incelemesinde bu kararý aþaðýda özetleyeceðim gerekçelerle doðru bulmaktadýr.

Ancak öncelikle kararda geçen tarihleri tekrarlamakta yarar görüyorum.

1) Davacý iþçiye iþ akdi fesih bildirimi 25.04.2003 tarihinde teblið edilmiþtir.
2) Fesih bildiriminde 05.06.2003 tarihi itibariyle akdin feshedileceði belirtilmiþtir.
3) Dava 04.07.2003 tarihinde açýlmýþtýr.

Buradaki problem, dava açma hak düþürücü süresinin, fesih bildiriminin iþçiye tebliði tarihinden mi, yoksa fesih bildiriminde iþverenin kendi iradesiyle feshin yürürlüðe gireceðini belirttiði tarih olan 05.06.2003 tarihinden mi baþlayacaðýdýr.

Sayýn Tuncay da ayný soruyu þu þekilde sormaktadýr.
“ Buradaki nazik nokta, bir aylýk dava açma süresinin fesih bildiriminin iþçiye tebliði tarihinden mi,yoksa AKDÝ ÝLÝÞKÝNÝN TAMAMEN ORTADAN KALKTIÐI, diðer bir ifade ile ÝÞÇÝNÝN ÝÞYERÝNDEN HUKUKEN VE FÝÝLEN AYRILDIÐI TARÝHTEN ÝTÝBAREN MÝ iþlemeye baþlayacaðýdýr.”

Sayýn Tuncay devamla,
“ Nitekim doktrindeki bir görüþe göre bir aylýk süre feshin iþçiye teblið tarihinden deðil, fesih iþleminin tüm hukuki sonuçlarýný doðurduðu, yani taraflara arasýndaki akdi iliþkinin sona erdiði tarihten baþlamalýdýr. Zira fesih bildirimi iþçiye teblið edilmiþ olsa dahi bildirim öneli geçmeden, diðer bir ifade ile ÝÞÇÝ HENÜZ ÝÞYERÝNDE ÇALIÞIYOR ÝKEN bu davayý açma olanaðýna BÝR TAKIM NEDENLERLE sahip olmayabilir. Hakçasý dava açmak için akdi iliþkinin tamamen ortadan kalkmasýný beklemektir.Bu görüþ çalýþma yaþamýnýn olaðan koþullarýna daha uygun görünüyor ise de maddenin açýk ve kesin ifadesi karþýsýnda KABUL EDÝLEMEZ NÝTELÝKTEDÝR. Zira yasada açýkça FESÝH BÝLDÝRÝMÝNÝN TEBLÝÐÝ TARÝHÝNDEN ÝTÝBAREN denmektedir.....Bir aylýk sürenin iþçiye fesih bildiriminin tebliði tarihinden itibaren baþlayacaðý yasada o denli açýktýr ki,DOKTRÝN BU HUSUSU HÝÇ TARTIÞMA KONUSU DAHÝ YAPMAMIÞTIR.” demektedir.

Sayýn Tuncay’ ýn bu görüþlerine katýlamýyoruz.

Gerçi elimizde Yerel Mahkeme Kararý ve özellikle FESÝH BÝLDÝRÝMÝ ile davalý iþverenin savunmalarýný bilemediðimizden (umarým sayýn ADMÝN bize yardýmcý olur da bu dosyadan gerekli bilgileri edinebiliriz : Ýstanbul 5. Ýþ Mahkemesi 2003/ 543-818 E.K. 04.11.2003 tarihli, Davacý : Hüseyin Þencan ) hata olasýlýðýmýz da mevcut, ancak Yargýtay Kararýndan anlaþýldýðý kadarýyla;

Ýþveren, 05.06.2003 tarihinden itibaren iþ akdini feshettiðini davacý iþçiye 25.04.2003 tarihinde, yani 41 GÜN SONRA YÜRÜRLÜKTE OLACAK þekilde teblið etmiþtir.
Gerek 1475 ve gerekse 4857 sayýlý Kanunlarda asgari ÝHBAR ÖNELLERÝ
a) Ýþi altý aydan az sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak iki hafta sonra,

b) Ýþi altý aydan bir buçuk yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak dört hafta sonra,

c) Ýþi bir buçuk yýldan üç yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak altý hafta sonra,

d) Ýþi üç yýldan fazla sürmüþ iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak sekiz hafta sonra,

Feshedilmiþ sayýlýr.
Öyleyse, bu örnek olayda iþverenin fesih bildiriminde tanýdýðý 41 günlük sürenin yasal ihbar öneli olup olmadýðý, davacýnýn kýdem süresi tarafýmýzdan bilinememektedir. ( ki en yakýn süre, (c) bendinde belirlenen 6 haftalýk süre gibi görünmektedir) Burada iþveren tamamen kendi iradesiyle feshin yürürlüðe gireceði tarihi çeþitli mülahazalarla kendisine göre belirlediði düþünülebilir. Bu irade açýklamasý ile feshin yürürlük tarihini taliki bir þarta baðlamýþtýr.

Yine anlaþýlan, davacý iþçi bu 41 günlük sürede iþyerine gitmiþ ve normal mesaisini ifa etmiþtir. ( Dava safahatini bilmek iþte bu açýdan önemlidir.) Eðer hal böyle ise, davacý iþçi ile davalý iþveren arasýndaki HÝZMET AKDÝ ÝLÝÞKÝSÝ, fesih bildiriminin iþçiye teblið edilmiþ olmasýna raðmen henüz sona ermemiþ, yani fesih iþlemi hukuki sonuçlarýný tamamýyla doðurmamýþtýr.

Yasa maddesinin açýk ve kesin ifadesi ile iþe iade davasý açma süresi fesih bildiriminin iþçiye tebliði tarihinden baþlayacak ise de, her dava açýldýðý günün koþullarýna göre deðerlendirilmesi gerektiðinden, eðer iþçi tebligatý aldýðýnýn ertesi günü, iþyerinde çalýþmaya devam ettiði halde iþe iade davasý açsaydý, bu kez de iþveren “ henüz akdi iliþki sona ermedi, iþçi henüz iþyerinde çalýþmaya devam ediyor, bu dava bu nedenle süresi gelmeden açýlmýþtýr” savunmasýný yapabilir miydi? Yapsaydý bu savunma muteber olur muydu? Mahkemece nasýl bir karar verilirdi?

Yasa düzenlemeleri, yasa maddeleri, lafzýyla ve ruhuyla bir bütündür. Maddenin yorumlanmasýnda tereddüt veya çeliþki hasýl olmasý durumunda yasa koyucunun amacýna dönüp bakmak gerekir. Yasa koyucu, iþe iade müessesesini düzenlerken iki farklý sebepli feshi öngörmüþtür. 1- iþçinin davranýþlarý ve yeterliliði, 2- iþin iþyerinin ve iþletmenin gerekleri. Her ne surette olursa olsun bu fesih sebeplerine, yasanýn sözüyle GEÇERLÝ SEBEBE dayanarak iþ akdinin feshedilmesi halinde ihbar ve kýdem tazminatlarýnýn fesih ile birlikte ödenmesi gerekmektedir. Dolayýsýyla yasa koyucu, fesih bildiriminin iþçiye yapýlmasý ile birlikte iþ iliþkisinin de bütün hukuki boyutuyla sona ereceði peþin kabulleniþi ile bu düzenlemeleri getirmiþtir. Yasa koyucu hiçbir zaman iþverenin irade ve isteðine baðlý olarak, yasal ihbar öneller dýþýnda farklý bir ileri tarihte yürürlüðe gireceðini öngörmediðinden, buna karþý bir düzenleme yapmak ihtiyacý da duymamýþtýr. Dolayýsýyla bu örnek olayda yasanýn LAFZINA sýký sýkýya baðlý kalarak, yasa koyucunun amacýna aykýrý ve hiçbir biçimde istemediði ve öngörmediði bu istisnai durum hakkýnda bir düzenleme olmamasýndan istifade ederek, davanýn hak düþürücü süre geçtiðinden bahisle reddine karar verilmesi kanýmca hukuka aykýrý olmuþtur.

Fesih bildiriminin yazýlý olmasý ve iþçiye teblið zorunluluðu, bozucu yenilik doðuran bir irade açýklamasýnýn karþý tarafa ulaþmasýyla hukuki sonuç doðurmasýnýn þartýdýr.Ancak bu örnek olayda olduðu gibi feshin hüküm ve sonuç doðurmasý fesih iþlemini yapan iþverenin iradesiyle ileriki bir vadeye, taliki bir þarta baðlanmýþ olduðundan,burada mutlak surette yasanýn lafzýna göre deðil, feshin hukuken hüküm ve neticelerini doðuracaðý iþverenin belirlediði 05.06.2003 tarihinin dava açma hak düþürücü süresinin baþlangýcý olarak kabul edilmesi gereklidir. Bu ayný zamanda ÝÞ Hukukunun temel ilkelerinden olan iþçiyi daha güçlü konumda olan iþveren karþýsýnda koruma ilkesine daha uygundur.Kaldý ki bu örnek olayda iþ akdinin askýda olmasý gibi bir durumun da olmadýðýný tahmin ediyorum. Bilindiði gibi, iþçinin örneðin raporlu olduðu nedeniyle iþ akdinin askýya alýndýðý bir sýrada iþ akdinin feshi ve bunun tebliði mümkün olsa dahi fesih iþlemi hüküm ve sonuçlarýný ancak aský süresinin sona ermesiyle doðuracaktýr.

Ancak beni etkileyen bir baþka husus ise Sayýn Tuncay’ ýn “Bir aylýk sürenin iþçiye fesih bildiriminin tebliði tarihinden itibaren baþlayacaðý yasada o denli açýktýr ki, DOKTRÝN BU HUSUSU HÝÇ TARTIÞMA KONUSU DAHÝ YAPMAMIÞTIR.” Diyerek adeta konunun doktrinde artýk tartýþýlmamasý gereken mutlak bir DOÐRU olduðunu ileri sürmesidir. Ama iþte yine de tartýþýlýyor ve tartýþýlmasý da gerekli zira iþverenin ne amaçla böyle bir fesih iþlemi yaptýðý, ya da iþverenin kötüniyetli olup olmadýðý henüz bizce bilinmediði gibi yasal düzenlemede bir eksiklik olup olmadýðý da ancak uygulama ile ve tartýþma ile ortaya çýkabilir. Nitekim iþveren iþ akdini geçerli bir sebebe dayanarak, ancak ihbar önellerine uyarak da feshedebilir. Bu durumda iþveren, ihbar tazminatý ödemeksizin iþçiyi feshin yürürlüðe gireceði tarihe kadar çalýþtýrabilir. Bu takdirde de, iþçinin iþ akdi henüz tüm hukuki sonuçlarýyla sona ermeden iþçinin iþe iade davasý açmasý durumunda davasýnýn, iþ iliþkisi sona ermeden ve henüz iþyerinde çalýþýyor olduðu bir zamanda iþe iade davasý açma hakký doðmamýþtýr gerekçesiyle reddi de mümkündür.
Sonuç olarak ne Yargýtay’ýn ne de bu kararý doðru bulan Sayýn Tuncay’ ýn görüþlerine bu nedenlerle katýlamýyorum.

Sn. Fýrat BAYINDIR beyin, iþe iade-iþ barýþý konulu forumdaki 08 Ekim 2004 tarihli iletisinin sonunda yönelttiði sorusunu þöyle deðiþtirirsek;

Bir iþveren nitelikli, uzmanlýk gerektiren iþler için iþe aldýðý iþçileri 6 ay dolmadan durmadan deðiþtirirse, iþ güvencesinin anlamý ne olacaktýr?

Bu konuya ilgi duyan katýlýmcýlar ve özellikle ADMIN'in katkýlarýný çok rica ediyorum.

Keza eþim verilen vaadler ile bir bankadan diðerine transfer oldu ve yeni geçtiði bankada vaadlerin yalan ve bir aldatmaca olduðunu anlamasýyla oluþan güvensizlik ortamýnda müdürü ile sorunlar yaþadý.

Hiçbir savunma, görevini kötüye kullanma, yüz kýzartýcý suçu ya da herhangi cezai bir durumu olmamasýna raðmen 5 ay 20 gün sonra yeni iþ kanunun 17. maddesi çerçevesinde ihbar öneline ait ücreti peþin ödeme yoluyla iþ akdi feshedilmiþtir (Kendi isteðiyle istifaya zorlanmýþ ancak hukuki haklarý açýsýndan istifa etmemiþtir).

Ýþe iade davasý açýldýðýnda; 6 aylýk kýdemini doldurmadýðýndan iþe iade bir seneyi doldurmadýðý içinde kýdem tazminatý hakký bulunmadýðý çünkü yasal þartlar oluþmadýðý için davanýn reddedilmiþtir.

Bu durumunda kararýn TEMYÝZi hakkýnda neler düþünülebilir? Bu konuda emsal bir yargýtay kararý mevcut mudur? (Temyiz hakký emsal bir dava ile örneklenirse çok memnun olurum).

Fesih hakký kötüye kullanýldýðý baþka bir deyiþle 6 ayýn dolmasýna 10 gün kala yapýlan haksýz fesih için art niyet davasý konusunda ne düþünürsünüz?

(Bu konu benim için gerçekten çok önemlidir.)

Ýlginize þimdiden çok teþekkür eder çalýþmalarýnýzda baþarýlar dilerim.

Selamlar,

NOT: Sn. Fýrat BAYINDIR beyin konunun KM ortamýndan forumda tartýþýlmasý önerisi için ayrýca çok teþekür ederim.