Miras - Ortak hesap

Dedemi(Annemin babasý) 10 aylýk bir koma döneminden sonra geçen yýl kaybettik. Miras olarak bankada, eþi yani anneannem ile ortak hesapta bulunan 60.000 ytl para býraktý. Banka bu hesabýn ayrý imzalý bir ortak hesap olduðunu söyledi, sekizde ikisini eþe yani anneanneme, sekizde altýsýnýda dedemin çocuklarý olan annem ve teyzeme verdi.

Daha sonra bu hesapta aslýnda 300.000 ytl para olduðunu, anneannemin dedem komada yattýðý dönemde bu paranýn 240.000 ytl sini çektiðini öðrendik. Yani annem ve teyzeme daha fazla bir para miras kalacakken anneannem dedem hasta yatarken hesabý boþaltmýþ, miras paylaþýmý 60.000 ytl üzerinden yapýldý.

Öncellikle böyle bir durumda, yani dedem hasta yatmakta iken, anneannemin hesaptan para çekebilmesi normalmi ve yasalmý? Banka, hesabýn ayrý imzalý ortak hesap olduðunu söylüyor. Yani dedem yada anneannem tek baþýna para çekebilirmiþ. Ama dedemin saðlýðýnda anneannemin bu hesaptan hiç bir þekilde para çekemediðini de biliyoruz. Bu nasýl olabilir?

Çevremizden bu iþlemin usulsüz olduðunu, annem ve teyzemin mahkemeye baþvurarak hesapta yapýlan iþemleri inceletmesi gerektiðini söyleyen kiþiler var. Böyle bir inceleme için ölümden sonra yasal olarak bir süre varmýdýr? Hangi mahkemeye nasýl bir dilekçe vermek gerekir? Annemde teyzemde saðlýk nedenleri ile bu iþlerle uðraþamayacak durumdalar ve anneannem onlara hiç bir þekilde yardým eli uzatmýyor, görüþme isteklerini geri çeviriyor. Anneannemin kendi üstüne kayýtlý 4 evi bunlardan bayaðý bir kira geliri zaten var, yani durumu iyi. Burada Annemin ve teyzemin hakký yendi diye düþünüyorum ve bu konuda bir þeyler yapmak istiyorum. Cevaplarýnýz ve yardýmlarýnýz için teþekkür ederim.

Banka hesabý müþterek hesap ise hesap sahiplerinden birinin imzasý ile tasarruf yapýlmasý mümkündür. Dedeniz de henüz yaþarken anneanneniz yasal hakkýný kullanmýþ ve tek imzayla tasarruf yapýlabilen hesabýndan parasýný çekmiþtir. Buna yapýlabilecek biþey yoktur. Zira dedeniz henüz yaþýyormuþ o vakit.

Para çekme iþleminin usülsüz olduðunu bize düþündürten þu oldu: Anneannem bir akrabamýza bankadan çektiði miktarý söylemiþ ve normalde bunu yapamayacaðýný ama þube müdürünü tanýdýðý için olabildiðini söylemiþ, akrabamýzda bunu bize söyledi. Dedem eskiden beri parasýný anneannemle ortak yatýrýrmýþ, bunun ölüm hali olursa az veraset vergisi ödemek için olduðunu söylermiþ. Þu an þüphemiz hesap ortak (ayrý imzalý) olmasýna raðmen dedemin sadece kendisinin para çekebileceði þekilde bir düzenleme yapmýþ olmasý, bankaya bu yönde bir talimat vermiþ olmasý. Ancak dedem komaya girince anneannem bir þekilde bankayý ikna edip parayý çekti gibi düþünüyoruz. Anneannemden bu konuda hiç bir sorumuza cevap alamýyoruz, annem ve teyzemle görüþmüyor bile.

Böyle bir hesap üzerinde mahkemenin inceleme yapmasýný istemek için bir zaman sýnýrý varmýdýr? Ölüm tarihinden itibaren þu kadar gün gibi. (Dedemi geçen yýl eylül ayýnda kaybettik)

Böyle bir inceleme için hangi mahkemeye nasýl bir yazý vermek gerekir? Bu bizim yazabileceðimiz basit bir dilekçe mi yoksa daha komplike bir þey mi?

Sulh mahkemesine bu talebinizi içeren bir tesbit davasý açýp hesapta kimlerin tasarruf yapabileceðini dedenizin bu hususta verdiði talimatlarý tespit ettirebilirsiniz. Sonuçta da bir usulsüzlük yapýldýðý tespit edilirsea yrýca bankaya karþý da sorumluluk davasý açabilirsiniz.

Ortak hesaplarý ikiye ayýrarak incelememiz gerekir. Birinci tür ortak hesaba müþterek hesap denir. Bu hesap türünde hesap sahiplerinden her biri diðerinin imzasý olmadan hesabýn tamamý üzerinde tasarrufta bulunma hakkýna sahiptir. Ancak bu hesap türünde hesap sahiplerinin hisseleri de bellidir. Mesela iki kiþinin bankaya müþterek hesap þeklinde 300 bin YTl yatýrmasý halinde, her bir müþterek hesap sahibinin payý 150 þer bin YTL olsa da, her bir hesap sahibi hesabýn tamamýný tek baþýna çekebilmektedir. Ortak hesabýn ikinci türü ise iþtirak halinde hesap olup, burada hesaptan para çekebilmek için tüm hesap sahiplerinin imzasý þarttýr. Dolayýsýyla dedenizin Öte yandan annenizin dedenizin mirasý üzerinde, kimsenin dokunamayacaðý bir hissesi vardýr. Buna saklý pay denir. Dedeniz saðlýðýnda olsa bile annenizin saklý payýný zedeleyen iþlemler yapamaz. Bu durum Medeni Kanunun 565.maddesinde açýkça hükme baðlanmýþtýr. Olayýmýzda, dedenizin bu iþleminin saklý payýn ihlali olarak deðerlendirilmesi mümkündür. Bu takdirde yapýlmasý gereken iþ "tenkis davasý" adý verilen dava açmaktýr. Yine de tenkise tabi iþlemin bankada hesap açmak suretiyle yapýlmýþ olmasýnýn size ispat açýsýndan bir kolaylýk saðlayacaðý kanaatindeyim. Ancak genel olarak tenkis davalarý özellikle ölen kiþinin saðlýðýnda yaptýðý tasarruflar bakýmýndan iddianýn ispatýnýn çok zor olduðu davalardýr .

Ayrýca hesabýn niteliðinin tespitinden sonra yerine göre bankaya sorumluluk davasý açma imkanýnýzda var

Öncelikle yanýtlarýnýz için çok teþekkür ederim.

Hesaptan para çekildiði konusunda elimizde bir belge yok, sadece duyum var. BU durumda önce mahkemece hesabýn incelenip çekilen miktarýn tesbiti gerekir herhalde. Bunun için 1 yýl içinde mahkmeye baþvurulmalý þeklinde bir bilgi aldým.

Dedem 2005 kasým ayýndan itibaren komadaydý ve 2006 eylül de kaybettik. Anneannem parayý 2005 kasým yada aralýk ayýnda çektiyse bu iþlemin yapýlýþ tarihi çoktan bir yýlý geçmiþtir. Ama böyle bir paranýn çekildiðinden bizim yeni haberimiz oldu. Vefat tarihinden itibaren ise henüz 11 ay geçmiþ durumda, yani 1 yýl dolmadý. Acaba burada vefat tarihimi, bankadan paranýn çekildiði tarih mi, yoksa bizim para çekildiðini duyduðumuz tarih mi önemli?

Kafam karmakarýþýk durumda, öncelikle ne için nereye baþvurmamý önerirsiniz?
Teþekkürler.

Burada açacaðýnýz davanýn tenkis davasý olduðunu söylemiþtim. Ölen kiþinin saðlýðýnda yaptýðý iþlemlerinde tenkise tabi olduðunu dün söylemiþtim. Konuyla ilgili Medeni Kanunun 565.maddesinin sizi ilgilendiren hükmü þöyledir:
"Madde 565 - Aþaðýdaki karþýlýksýz kazandýrmalar, ölüme baðlý tasarruflar gibi tenkise tabidir:

Mirasbýrakanýn saklý pay kurallarýný etkisiz kýlmak amacýyla yaptýðý açýk olan kazandýrmalar."
Gördüðünüz gibi burada yaþarken yapýlan tasarruflarla ilgili, iþlemin ne zaman yapýldýðý ile ilgili bir süre yoktur.
Tenkis davasý açma süresi ise mirasçýlarýn saklý paylarýnýn zedelendiðini öðrendikleri tarihten baþlayarak bir yýl ve her halde vasiyetnamelerde açýlma tarihinin, diðer tasarruflarda mirasýn açýlmasý tarihinin üzerinden on yýldýr. Dolayýsýyla size tavsiyem öncelikle dedenizin hesabýnýn bulunduðu bankadan dedenizin vefat tarihinden itibaren geçmiþ 2 yýla kadar olan hesap ekstresini almanýz ve eðer bu þekilde bir para çekimi yapýlmýþsa bir an önce avukata baþvurup davanýzý açmanýzdýr. Tabii, dün bahsettiðim þekilde hesabýn niteliðini de öðrenmeniz, ileride bankaya sorumluluk yüklemek açýsýndan faydalý olacaktýr. Saygýlarýmla

Verdiðiniz bilgiler için çok teþekkür ederim.