Þemdinli davasýnda askeri mahkeme - sivil mahkeme tartýþmasý

Þemdinli davasý olarak bilinen davada, Yargýtay 9. Ceza Dairesi, davanýn askeri mahkemede görülmesi yönünde karar vererek, Van 3. Aðýr Ceza Mahkemesi'nin kararýný bozdu. Ancak, Van 3. Aðýr Ceza Mahkemesi, bu bozma kararýndaki "askeri mahkemede görülmesi gerektiði" görüþüne katýlmayarak yargýlamaya devam etti. Buna itiraz eden sanýklar, askeri mahkemede yargýlanmak istediklerini belirttiler. Bu itirazý inceleyen Diyarbakýr 5. Aðýr Ceza Mahkemsi, itirazý reddeti ve yargýlamanýn sivil mahkemede (Van 3. Aðýr Ceza Mahkemesi'nde) devam etmesine karar verdi. (Haber 27 Temmuz 2007 günlü Posta Gazetesi, sh. 15'den özetlenmiþtir.)

Görüldüðü üzere, memlekette askeri mahkeme - sivil mahkeme ayrýmý var ve asker ve PKK itirafçýsý olan sanýklar askeri mahkemede yargýlanmak istiyorlar, en azýndan askeri mahkemeyi kendi lehlerine görüyorlar.

Böyle bir mahkeme ayrýmýna gerek var mý? Baþka ülkelerde de bu þekilde askeri mahkeme - sivil mahkeme ayrýmý var mý? Askeri mahkemedeki yargýçýn rütbesi yargýladýðý sanýðýn rütbesinden aþaðýda olabiliyor mu? Oluyorsa emir komuta bundan nasýl etkileniyor? Konuya iliþkin daha bir çok soru aklýma geliyor.

Konu bana ilginç geldi..

Konuya ilgi duyan hukukçu veya hukuk dýþýndan arkadaþlarla bu konuyu tartýþmak istedim.

Selamlar.

Yargýlanan general yada amiral deðilse mahkeme baþkaný yargýlanan sanýklardan üst rütbede oluyor. Dikkat buyurunuz mahkeme baþkaný dedim yargýç deðil.
Askeri mahkeme iki hakim bir muvazzaf subaydan oluþur. Normalde muvazzaf subayýn görevi sýrf askeri suçlarda teamül ve askeri geleneklere göre bir görüþ bildirmek kýta adýna orada bulunmaktýr. Yargýlanan sanýklar er erbaþ astsubay veya uzmansa rütbe sorunu yaþanmamakta ve genelde mahkeme baþkaný kýdemli hakim olmaktadýr. Ancak yargýlanan rütbeli þahýs subaysa her ne kadar kanunda '' Mahkeme süresince rütbe kullanýlamaz'' gibi açýk hüküm olsada gerek mahkemenin gerekse daha sonra ortaya çýkabilecek iç hiyerarþi sorunlarý nedeniyle yargýlanan kiþinin bir üst rütbesinde bir hakim veya kýta subayý mahkeme üyesi olur. Eðer bu üye en kýdemli üye oluyorsa otomatikman mahkeme baþkaný olur. Ancak bugüne kadar muvazzaf subaylarýn mahkme baþkanlýðý yaptýðý bir davada konuþup mahkemeyi yönettikleri görülmemiþtir. Mahkemeyi her daim kýdemli hakim yönetir. Eðer yargýlanan þahýs Albay ve üzeri bir rütbe ise bu durumda ilgili kuvvet veya genel kurmay ýn karar vermesi ve en az kor general/ amiral komutasýnda ki bir birliðin askeri mahkemesinde yargýlanýlmasý söz konusu olur. General amiraller ise kuvvet yada genelkurmay mahkemesinde yargýlanýr.
Ýngiltere Fransa Almanya ve Rusya da Askeri mahkemeler bizdeki esaslara yakýn ABD ve diðer avrupa ülkelerinde ise askeri disiplin mahkemesi altýnda görev yapmaktadýrlar. Bildiðim kadarýyla Norveç ve japonyada Askeri mahkeme yoktur. ( Japonyada çok özel koþullarda oluþturulabileceði hüküm altýndayken Norveçte böyle bir hüküm bile bulunmamaktadýr. )
Ancak önemli bir husus bizden çok deðiþik iþlemekte ülkemizdeki kargaþa birazda bundan doðmaktadýr. Diðer ülkelerde sanýk asker kiþiyse her ahvelde MP (military police ) eþliðinde alýnýr ve askeri mahkemeye çýkartýlýr. Burada yargýlama olmaksýzýn önce olayýn askeri mahkememi sivil yargý içerisinde mi ele alýnacaðýna karar verilir . Üç olasý sonuç vardýr. Ya bu sýrf askeri mahkeme suçudur der yargýlama baþlar, ya bu kesinlikle sivil yargýdýr der sivil mahkemeye intikal ettirir, ya da olayýn oluþ þekline göre askeri disiplin i de ilgilendirir suç ta sivildir der iki tarafta ayrý konularda dava açýlmasýný ister. Eðerkendi üzerine aldýysa ve yargýlamaya baþladýysa bu kesin karardýr itiraz mercii yoktur. Sivil mahkemeye sevk etti ise sivil mahkemenin buna itiraz hakký vardýr bu durumda itiraz olursa bizde ki gibi bir üst mahkeme karar vermez. Bizde karþýlýðý uyuþmazlýk mahkemesi olarak adlandýrýlabilecek asker sivil hakimlerden oluþan bir heyet karar verir ve bu karar askeri mahkemeyide sivil mahkemeyide baðlar. Görüldüðü gibi bu ülkelerde bu sorun ne þekilde olursa olsun YARGILAMADAN ÖNCE ÇÖZÜME BAÐLANMAKTADIR. Bizde ise somut olayda görüldüðü üzere karar verilip yargýtay aþamasýnda yetki tartýþmasý olmaktadýr. Bu hele bir baþlayalým da sonu allah kerim zihniyetinin toplumumuzdaki geniþ yer bulmasýnýn sonucudur.
Benim þahsi fikrim ise Askeri ceza kanununun TCK ya atýf yaparak yargýlama yaptýðý suçlarýn açýkça askeri suç olmadýðý belli olduðundan sivil mahkemelerde yargýlanmasýnýn gerektiði yönündedir.
Þemdinli olayý heryönüyle bir talihsizliktir aslýnda iddianameyi hazýrlayan o zamanki cumhuriyet savcýsýndan olay yeri incelemesinin yapýlmamasýna kiþilerin görev ve yetkilerine bakýlmadan bazý kararlarýn verilmesine kadar esasa yönelik olmayan bir çok hatanýn yapýlarak gerçeklerin bu toz duman arasýnda yok olduðu ve saðlýklý bir sonuca ulaþýlmasýnýn çok zor olduðu ve bu yüzden de karar ne olursa olsun hep bir þüphenin var olacaðý bir dava olarak hafýzalarda kalacaktýr.
Somut olayda itirafçýyý bilmem ama asker kiþilerin askeri mahkemede yargýlanmak istemelerini anlayabiliyorum. Yukarýda açýkça yazdýðým þekilde gerek iddianame gerek keþif tam bir fiyaskodur. Terör bölgesinde terörle mücadele timinde görevli iki astsubayýn arabalarýnda silah olmasýnýn suç sayýlarak bombalamada delil olmasý çok müphemdir. Ne garip bir talihsizliktir ki bu silahlarýn balistik incelemeleri bile savcýlýkça talep edilmemiþtir. Silahlar suç aleti midir ? Yoksa TSK nýn normal silahý olarak bulunan silah mýdýr ? yeniden baþlayan yargýlamada bu düðüm konusu hale belli deðildir ve artýk asla belli olamayacaktýr. Eðer askeri mahkeme yargýlasaydý ilk iþ olarak araçtaki silahlara el konulup tam balistik incelemesi yapýlýp katil/ temiz olduðu nerede kullanýldýðý o gün kullanýlýp kullanýlmadýðý kime zimmetli olduðu ortaya çýkmasý için inceleme yapýlýrdý. Astsubaylerýn orada ne aradýklarý olayýn oluþu tam incelenir belik daha somut ve geçerli delik ve karinelere ulaþýlýrdý.
Ne oldu ? Toplum olarak Tuðralý savcýnýn garip iddianamesi balistiksiz bir dava görevlerin bilinmediði bir suçlama telefon kayýtlarýnýn dikkate alýnmadýðý yargýtayda bu neki dendiði bir süreç hakim savcý ile sanýklar arasýnda ki anlamsýz kavgalara odaklandýk. Yetinmedik Genel kurmay baþkanýnýn bizzat kendisine sardýk o da kesmedi yetkisiz olduðu halde direk jandarma genel komutanlýðýna sorgu yapýldý ve bunlarýn sonucu bile alýnamadýðý halde gürültüsü davanýn önüne geçti gitti.. Gelde çöz þimdi neyi çözebilirsen .Gordion düðümü gibi yaptýlar olayý makumunuz Büyük iskender bile düðümü çözememiþ öyle olmaz böyle olur diye kýlýcýyla düðümü kesip atmýþtýr. Ýþte sorun bu kýlýç kimdedir ?

Þemdinli davasýnda askeri savcý ‘görevsizlik’ istedi

HAKKARÝ’nin Þemdinli Ýlçesi’nde, 9 Kasým 2005 günü Umut Kitabevi’nin bombalanmasýyla ilgili olarak Van Jandarma Asayiþ Kolordu Komutanlýðý Askeri Mahkemesi’nde görülen davanýn 9'uncu duruþmasý yaklaþýk 3 saat sürdü. Askeri Savcý Hakim Yüzbaþý Gürsel Kenar, verdiði mütalasýnda görevsizlik isteyerek, dosyanýn, Hakkari Aðýr Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesini istedi. Müdahil avukat ise bu isteðe itiraz ederek görevsizlik verilmesi halinde dava dosyasýnýn 250'nci madde kapsamýnda Özel Yetkili Aðýr Ceza Mahkemesine gönderilmesi gerektiðini savundu.

Duruþma saat 14.00’da baþladý. Duruþmaya müdahil olarak kitapevi sahibi Seferi Yýlmaz ve avukat Murat Timur ile sanýk astsubaylarýn avukatlarý Vedat Gülþen ve Mahmut Güler katýldý. Ýlk olarak geçen duruþmada olay günü çekilen görüntülerin izlenmesinin ardýndan bilirkiþi olarak çaðrýlan Jandarma Yarbay Ercan Seyhan’ýn fotoðraf ve görüntülerle destekleyerek hazýrladýðý rapor sunuldu. Yine geçen duruþma alýnan karar gereði de Duruþma Savcýsý Hakim Yüzbaþý Gürsel Kenar, görevsizlikle ilgili hazýrladýðý 1.5 sayfalýk mütalaasýný yazýlý olarak mahkemeye sunduktan sonra okudu.

Askeri Savcý Hakim Yüzbaþý Kenar, askeri mahkemenin görevsizlik kararý vererek, dosyanýn Hakkari Aðýr Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesini talep etti. Savcý Kenar, mütalaasýnda, PKK itirafçýsý sanýk Veysel Ateþ’e isnat olunan eylemlerin ‘Nitelikli kasten öldürme, nitelikli kasten öldürmeye teþebbüs’, diðer sanýklar astsubaylar Ali Kaya ve Özcan Ýldeniz’e ise ‘Nitelikli kasten öldürme ve nitelikli kasten öldürmeye teþebbüs suçlarýna azmettirme ve yardým etme’ suçlarýný iþleklerini ileri sürdü.

Savcý Kenar, bu suçlarýn Askeri Ceza Kanunu’nda yazýlý askeri bir suç olmadýðýný, asker kiþiye karþý veya hizmet ve göreviyle ilgili olarak ya da askeri mahalde iþlenmediðini gerekçe gösterdi. Askeri Savcý Hakim Yüzbaþý Kenar, bundan dolayý da dosyanýn, suçun vasfý ve iþlendiði yer itibariyle Hakkari Aðýr Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesi gerektiðini talep etti.

MÜDAHÝL AVUKAT ÝTÝRAZ ETTÝ
Askeri Savcý Hakim Yüzbaþý Kenar’ýn verdiði bu mütalaya müdahil Avukat Murat Timur itiraz etti. Avukat Timur, dosyanýn 5918 sayýlý kanun gereðince Özel Yetkili Aðýr Ceza Mahkemesi’nin bu dosyayla görevli olduðunu ve dosyanýn görevsizlik verilerek CMK’nýn 250 ve 5918 sayýlý kanun uyarýnca Özel Yetkili Aðýr Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesi gerektiðini savundu. Söz hakký alan sanýk avukatý Vedat Gülþen ise, askeri mahkemenin bu dava dosyasý ile görevli olduðunu söyleyerek karar baðlanmasýný istedi.

BÝLÝRKÝÞÝ DENEME PATLATMALAR YAPARAK RAPOR HAZIRLADI
Bu arada, daha önceki duruþmada kendisinden rapor istenen jandarma Yarbay Ercan Seyhan’ýn fotoðraf ve görüntülerle destekleyerek hazýrladýðý raporu sundu. 44 sayfadan oluþan raporda, Jandarma Yarbay Seyhan, olay yeri þartlarýna uygun baþka bir yerde deneme patlatmalarý yaparak rapor hazýrladýðýný anlattý. Yarbay Seyan, patlamalarýn insan vücudu üzerindeki etkilerinin de neler olduðunu teker teker raporuna yazdý. Bu rapora göre, Yarbay Seyhan, “Alman yapýmý DM-41 tipi el bombalarý ile MKE yapýmý el bambalarla deneme patlatmalar yaptým. En ince detaylarýna kadar bunlarý inceledim. Meydana gelen basýnçlarý ölçük. Bombalarýn insan vücudu üzerindeki etkilerini tespit ettik. Patlama sýrasýnda içerinde bulunan bir insan kulak zarlarý patlar, iç kanama geçirir ve çeþitli yerlerinde de yaralanma olmalýdýr. Ýlk patlamadan sonra da ikinci bir bombanýn patlamasý da ayný mekanda bulunan birisi tarafýndan da duyulmaz” dedi. Müdahil Avukat Timur, bilirkiþi Yarbay Seyhan’ýn hazýrladýðý rapora da itiraz etti. Timur, bu raporun mütala deðil, sanýk savunmasý doðrultusunda hazýrlandýðýný savundu.

Mahkeme heyeti, mazaret dilekçesi vermiþ olan Veysel Ateþ’in avukatý Yurdakan Yýldýz’ýn gelip savunma yapmasý için duruþmayý 22 Ocak 2010 tarihine ertelenmesine karar verdi.

NE OLMUÞTU?
Hakkari’nin Þemdinli Ýlçesi’nde 9 Kasým 2005 tarihinde PKK eski hükümlüsü Seferi Yýlmaz’a ait Umut Kitapevi’ne yapýlan bombalý saldýrýda 1 kiþi ölürken, 5 kiþi yaralandý. Atýlan bombayla ilgili astsubaylar Ali Kaya, Özcan Ýldeniz ve PKK itirafçýsý Veysel Ateþ ‘Devletin birliðini ve ülke bütünlüðünü bozmaya yönelik eylemde bulunmak, adam öldürmek ve adam öldürmeye teþebbüs etmek, þuç iþlemek için anlaþmak’ suçlarýndan Van 3’üncü Aðýr Ceza Mahkemesi’nde yargýlandý. Mahkeme, 19 Haziran 2006 tarihinde sanýklara 39’ar yýl 10 ay 27’þer gün hapis cezasýna çaptýrýldý. Yargýtay 9’uncu Ceza Dairesi’nin 16 Mayýs 2007’de ‘eksik soruþturma’ gerekçesi ile bozduðu Þemdinli davasýna, Van 3’üncü Aðýr Ceza Mahkemesi, 14 Eylül 2007’deki 4’üncü duruþmasýnda görevsizlik kararý verdi. Askeri mahkemeye gönderilen Þemdinli Davasý’nýn ilk duruþmasý, 14 Aralýk 2007 tarihinde yapýlýrken tutuklu Astsubaylar Ali Kaya, Özcan ildeniz ile PKK itirafçýsý Veysel Ateþ tutuksuz yargýlanmak üzere serbest býrakýlmýþtý.

http://www.milliyet.com.tr/Yasam/Son...icleID=1175498