Ayný borç için ipotek ve rehin

bir borçtan dolayý öncelikle gayrimenkul rehni verilmiþ, daha sonra alacaklýnýn ýsrarlý talepleri sonucunda yine ayný borç için teminat niteliðinde çek verilmiþ.
vadesi geldiðinde alacaklý ipotek rehni ile hiç uðraþmaksýzýn çeki takibe koyup karþýlýksýz çýkýnca 3167 sayýlý kanuna göre karþýlýksýz çek keþide etme sucundan dolayý þikayette bulunmuþ.
bu durumda alacaklýyý öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takibe zorlamanýn bir imkaný varmý?
ayrýca gayrimenkulü satýp borcu ödemek istiyor ancak o da ipotekli.
alacaklýnýn bu keyfi seçimlik hakkýný kullanmasý karþýsýnda (ipotek-çektakibi) karþýlýksýz çek keþide etme suçundan kurtulmanýn imkaný yokmu?

Normalde öncelikle ipoteðin paraya çevrilmesi yolunun takip edilmesi lazým bir borcun ancak bu borç ayný zamanda kambiyo senediyle de teminat altýna alýnmýþsa,alacaklý direk kambiyo senedini tahsil yoluna gidebilir,kambiyo senetlerine mahsus ilamsýz icra takibinde bulunabilir.Çek karþýlýksýz çýktýysa düzeltme hakký vardýr,madem satmak istiyor taþýnmazý,o zaman alacaklýya söylesin ve o da ipoteðin paraya çevrilmesi yoluyla takibe baþlasýn,ipoteði kaldýr ben satcam demek olur mu,nasýl güvenebilir ki alacaklý hem niye ipotek kurdurdu o zaman güvense zaten bunu yapmaz.Bu yollar ayrýdýr,ipotekle ilgili bi itirazda bulunamazsýnýz ipotekle çekin bi alakasý yok,çekin karþýlýksýzlýðý karþýsýnda düzeltme hakkýnýzý kullanabilirsiniz ipotek vardý o paraya çevrilsin falan diyemezsiniz.

Sayýn Ýlgili;

ÝÝK'nun 45. maddesi;

"""REHÝN VE ÝPOTEKLE TEMÝN EDÝLMÝÞ ALACAKLAR

"""MADDE 45 - Rehinle temin edilmiþ bir alacaðýn borçlusu iflâsa tabi þahýslardan olsa bile alacaklý yalnýz rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapabilir. Ancak rehinin tutarý borcu ödemeðe yetmezse alacaklý kalan alacaðýný iflâs veya haciz yolu ile takip edebilir.

"""Poliçe ve emre muharrer senetlerle çekler hakkýndaki 167 nci madde hükmü mahfuzdur.

"""potekle temin edilmiþ faiz ve senelik taksit alacaklarýnda alacaklýnýn intihabýna ve borçlunun sýfatýna göre, rehnin paraya çevrilmesi veya haciz yahut iflâs yollarýna müracaat olunabilir"""

hükmündedir.

Kanun'un 167. maddesi de;

"""III- KAMBÝYO SENETLERÝ (ÇEK POLÝÇE VE EMRE MUHARRER SENET) HAKKINDAKÝ HUSUSÝ TAKÝP USULLERÝ

"""TAKÝBÝN KABULÜ ÞARTLARI

"""MADDE 167 - (Deðiþik: 538 - 18.2.1965) Alacaðý çek, poliçe veya emre muharrer senede müstenit olan alacaklý, alacak rehinle temin edilmiþ olsa bile bu bölümdeki hususi usullere göre haciz yolu ile veya borçlu iflâsa tabi þahýslardan ise iflâs yolu ile takipte bulunabilir.

"""Alacaklý, takip talebinde 58 inci maddedeki hususlardan baþka iflâsa tabi borçlusu aleyhine haciz ve iflâs yollarýndan hangisini istediðini bildirmeðe ve takip talebine kambiyo senedinin aslýný ve borçlu adedi kadar tasdikli örneðini eklemeðe mecburdur"""

hükmündedir.

Konuyla ilgili bir içtihat ise þöyle:

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAÝRESÝ
E. 2003/24460
K. 2004/1725
T. 29.1.2004
#8226; ÝPOTEK AKÝT TABLOSU ( Kesin Borç Niteliðinde Olmadýðý/Senede Baðlanan Alacaðýn Teminatý Olarak Verildiði - Alacak Miktarýnýn Belirlenmesi Açýsýndan Alacaklýnýn Genel Mahkemede Dava Açmasý Gereði )
#8226; TAKÝP ( Ýpoteðin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Yapýlamayacaðý - Senede Baðlanan Alacaðýn Teminatý Olarak Verildiði/Alacak Miktarýnýn Belirlenmesi Açýsýndan Alacaklýnýn Genel Mahkemede Dava Açmasý Gereði )
#8226; SENEDE BAÐLANAN ALACAÐIN TEMÝNATI OLARAK VERÝLEN ÝPOTEK ( Ýpoteðin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Yapýlamayacaðý - Alacak Miktarýnýn Belirlenmesi Açýsýndan Alacaklýnýn Genel Mahkemede Dava Açmasý Gereði )
2004/m. 45, 150/ý
ÖZET : Ýpotek akit tablosunun kesin borç niteliðinde olmadýðý, ayrýca senede baðlanan alacaðýn teminatý olarak verildiði anlaþýlmasýna göre, alacak miktarýnýn belirlenmesi açýsýndan alacaklýnýn genel mahkemede dava açmasý gerekir. Bu nedenle borçlu hakkýnda ipoteðin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapýlamaz.

DAVA : Yukarýda tarih ve numarasý yazýlý merci kararýnýn müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafýndan istenmesi üzerine bu iþle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiþ olmakla okundu ve gereði görüþülüp düþünüldü:

KARAR Alacaklý tarafýndan borçlu aleyhine Düzce 3. Noterliðince 5.6.2002 tarih 2267 Yevmiye sayý ile tanzim edilen ipotek belgesine dayalý olarak ipoteðin paraya çevrilmesi yolu ile takipte bulunulmuþ 151 örnek icra emri borçluya teblið edilmiþtir.

Ýncelenen ipotek akit tablosunda "iþ bu taþýnmazýn tamamýný Mehmet'in daha evvel almýþ olduðu 20.000.000.000.-TL. borcunun teminatýný teþkil etmek üzere 1. derecede %100 faiz ile akit tarihinden itibaren 1 yýl süre ile olmak üzere Levent lehine ipotek ettiðinin ) þerh edildiði görülmektedir. Ayrýca taraflar arasýnda 5.6.2002 tarihinde düzenlenen sözleþmenin incelenmesinde de ipotek borçlusu Mehmet'in ipotek alacaklýsý Levent'den aldýðý 15.000. USD. karþýlýðý 20.000.000.000.-TL teminat için iþ bu taþýnmazýnýn Levent lehine ipotek ettiðini, ipotek alacaklýsýnýn da borç ödendiðinde taþýnmaz üzerindeki ipoteðin kaldýrýlmasýný taahhüt ettiði görülmektedir. Ýpotek akit tablosunun kesin borç ipoteði niteliðinde olmadýðý, ayrýca senede baðlanan 15.000. USD karþýlýðý 20.000.000.000.-TL alacaðýn teminatý olarak verildiði görülmektedir. Bu durumda anýlan iliþkiden doðan teminat ipoteðinden dolayý alacaklý genel mahkemede dava açýp alacaðýn miktarýnýn belirlenmesi gerekir. O halde borçlu hakkýnda ipoteðin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapýlamayacaðýndan þikayetin kabulü gerekirken yazýlý þekilde reddine karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarýnýn kabulü ile merci kararýnýn yukarýda yazýlý nedenlerle ÝÝK.366. ve HUMK.428. maddeleri uyarýnca ( BOZULMASINA ), 29.01.2004 gününde oybirliðiyle karar verildi.


Tüm bunlardan anlaþýlacaðý gibi; alacaklý, elindeki çekle kambiyo takibi yapabilir (ipoteðin paraya çevrilmesi yoluna baþvurmadan). Ancak; bunun ön þartý, ilgili kambiyo evrakýnýn, hem fiili düzenlemelerince ve hem de özü (içeriði) itibariyle, gerçekten kambiyo evraký olmasý gerekliliðidir (ÝÝK. m. 168). Yani; teminat olarak verilen çekler, senetler; doðrudan icra takibine konu edilemezler. Ancak; bunun için yazýlý delil gereklidir (ilgili çekin, teminaten alýndýðýna dair).

Ayrýca; tüm bunlardan, ceza yargýlamasýnda ceza kararý çýkacaðý sonucunu çýkarmamak lâzým. Hatýrladýðým içtihatlar var; teminat hususunun araþtýrýlmasý zorunludur; ayrýca, alacak rehinle teminat altýna alýnmýþsa ve çek, teminaten verilmiþse; ceza kararý verilmemesi gerekir diye...

Bilgilerinize,

öncelikle ilgi göstererek cevap yazan arkadaþlara teþekkür ediyorum.

Sayýn enough!

ipoteði kaldýr ben satayým borcumu ödeyim denilmiyor. ancak karþý taraf ipoteðin paraya çevrilmesi yolu ile takip prosedürü ile uðraþmaksýzýn karþýlýksýz çek keþide etmek suçu baskýsý altýnda borcunu ödetmek istiyor. ya deðilse borçlunun karþý tarafýn ipoteðin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapmasýna bir itirazý olmadýðý gibi bunu kendisi de istiyor.
ayrýca miktar yüksek olduðu için düzeltme hakkýný da kullanmasý zor.

Sayýn Karakum!

açýkladýðýnýz hususlarý araþtýrdýk. verdiðiniz içtihat açýklayýcý olmakla birlikte birebir olayla örtüþmüyor.
olayýmýzda öncelikle; borç için ipotek veriliyor. sonra çek keþide ediliyor. borç net. mahkeme ile tespit edilecek bir husus yok.

birincisi alacaklý ipoteðiin paraya çevrilmesi yada çek ile takip yapma hususunda istediði yolu takip edebiliyor.

ikincisi burada dikkat edilecek husus mükerrer tahsilat olmamasý

üçüncüsü karþýlýksýz çek keþide etme suçunu engellemek için, borcun ipoteðn paraya çevrilmesi yada hariçten ödendiðinin açýlacak menfi tespit davasý ile ispatý gerekiyor.

olayýmýzda borç hiç ödenmemiþ durumda ve sadece çek takibi var. çek þikayeti var. karþýlýksýz kaydý bankaca konulunca direk çek þikayetinde bulunulmuþ.

bir çýkýþ bulmak zor gözüküyor.

borçlunun borcunu karþýlayabilecek malý yine ayný alacaklýda ipotekli ama ipoteðin praya çevrilmesi yolu ile takip yapmýyor.

Sayýn nikýlýs;

Yazým da anlatmak istediðim de, zaten bu:

1. Alacaklý, dilediði takip yolunu seçebilir.

2. Ýki takip birden seçilseydi, mükerrer tahsilat (giriþimi) olurdu. Böyle bir durum yok. Borç, çeke dayalý takiple ödenince; borçlu ihtar edip, ipoteðin kaldýrýlmasýný istemeli; kaldýrýlmazsa da, Mahkeme'den terkin, dava etmeli.

3. Karþýlýksýz çek keþide etmek suçuyla ilgili olarak; ilgili çekler teminaten verilmiþse (ki; bu durum, menfi tespit davasýyla deðil; Ýcra Mahkemesi'ne yapýlacak þikayetle çözülebilir; ayrýca, illa hukuk davasýndan karar almak da gerekmez; ceza hakimi, delilleri serbestçe toplar) sanýða ceza verilmez.

4. Ceza yargýlamasýnda savunma olarak; """biz, ilgili teminat çeklerinin karþýlýðýný ödeyemedik; çünkü, alacaklý, ipoteði kaldýrmadý ve biz de, taþýnmazý satamadýk""" denirse, Mahkeme, bu durumu da gözönünde tutacaktýr.

Ýlgli içtihat, olayýnýzla birebir örtüþtüðü için deðil; konu hakkýnda bilgi verebilir diye aktarýlmýþtýr.

Bilginize,

sayýn karakum!

teþekkür ediyorum.
sanýrým seçeneðimiz sizin yazdýklarýnýzda olduðu gibi. bizde öyle þansýmýzý deneyeceðiz.