Vuk 127

VUK, m.127’nin kapsamý ve hukuki niteliðini göz önünde bulundurarak deðerlendiriniz. Hukuki niteliði derken ne kastediliyor yardýmcý olabilir misiniz?

Neyi deðerlendirmenizi istediklerini anlamadým ama maddeyi bir okuyalým önce...

YEDÝNCÝ KISIM
Yoklama ve inceleme

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Yoklama

Maksat ve yetki:
Madde 127 – (Deðiþik: 4/12/1985-3239/12 md.)
Yoklamadan maksat, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddi olaylarý, kayýtlarý ve mevzularý araþtýrmak ve tespit etmektir. Yoklamaya yetkili memurlar, ayrýca vergi kanunlarýnýn uygulanmasý ile ilgili olarak:
a) Maliye ve Gümrük Bakanlýðýnca belirlenmiþ usuller dahilinde özel yetki verilmiþ olmak kaydýyla günlük hasýlatý tespit etmek,
b) 3100 Sayýlý Kanun kapsamýna girip ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde olanlarýn bu mecburiyete uyup uymadýklarýný, bu cihazlarý belli edilmiþ esaslara göre kullanýp kullanmadýklarýný ve günlük hasýlatý tespit etmek,
c) Günü gününe kayýt yapýlmasý zorunlu defterlerin iþ yerlerinde bulundurulup bulundurulmadýðýný, tasdikli olup olmadýðýný usulüne göre kayýt yapýlýp yapýlmadýðýný, vergi kanunlarý uyarýnca düzenlenmesi icap eden belgelerin usulüne göre düzenlenip düzenlenmediði ile kullanýlýp kullanýlmadýðýný, faturasýz mal bulunup bulunmadýðýný, levha asma veya kullanma mecburiyetine uyulup uyulmadýðýný tespit etmek, kanuni defter ve belgeler dýþýnda kalan ve vergi kaybýnýn bulunduðuna emare teþkil eden defter, belge ve delillerin tespit edilmesi halinde bunlarý almak,
d) Nakil vasýtalarýný, Maliye ve Gümrük Bakanlýðýnýn belirliyeceði özel iþaretle durdurmak ve taþýtta bulundurulmasý icap eden taþýt pulu, yolcu listesi, fatura veya sevk irsaliyesi, yolcu bileti ile taþýma irsaliyelerinin muhtevasý ile taþýnan yolcu ve mallarýn miktar ve mahiyetlerini ölçmek, tartmak, saymak suretiyle tespit etmek,
e) Taþýma irsaliyesi, sevk irsaliyesi ve faturanýn taþýtta bulunmamasý, halinde bu belgelerin ibrazýna kadar nakil vasýtalarýný trafikten alýkoymak, taþýnan malýn sahibi belli deðilse tespitine kadar malý bekletmek ve muhafaza altýna almak, (Beklemeye ve muhafazaya alýnan mallarýn bozulmaya ve çürümeye maruz mallar olmasý halinde derhal, diðer mallar ise üç ay sonra Maliye ve Gümrük Bakanlýðýnýn belli edeceði esaslar dahilinde tasfiye olunur.)
Yetkisini haizdirler.
Yukarýda sayýlan yetkilerin hangilerinin ne þekilde ve hangi hallerde kullanýlacaðýný belirlemeye, yoklamaya yetkili olanlarýn bu husustaki görev ve yetkilerini sýnýrlamaya Maliye ve Gümrük Bakanlýðý yetkilidir.
Yoklama ve denetimde görevli memurlarýn görevlerini ifa sýrasýnda, güvenliklerinin saðlanmasýna iliþkin esaslar Cumhurbaþkanýnca belirlenir.

Yoklamaya yetkililer:
Madde 128 – Yoklama:
1. Vergi dairesi müdürleri;
2. Yoklama memurlarý;
3. Yetkili makamlar tarafýndan yoklama iþi ile görevlendirilenler;
4. Vergi incelenmesine yetkili olanlar;
5. (Ek: 5/5/2005-5345/34 md.) Gelir uzmanlarý;
tarafýndan yapýlýr.


HUKUKÝ nitelik derken VUK 128 maddede yetkili olanlara verilen ELKOYMA ve ZAPT yetkisi iþlemleridir. Elkoyma, temel hak ve hürriyete doðrudan müdahale eden bir iþlemdir. Anayasa, temel hak ve hürriyetlerin özlerine dokunulmaksýzýn yalnýzca Anayasa’nýn ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere baðlý olarak ve ancak kanunla sýnýrlanabileceðini düzenlemiþtir. Anayasa’ya göre, hakim kararý/onayý olmadýkça, kimsenin üstü, özel kaðýtlarý ve eþyasý aranamaz ve bunlara el konulamaz ve yine hakim kararý/onayý bulunmadýkça kimsenin konutuna girilemez, arama yapýlamaz ve buradaki eþyaya elkonulamaz.

Vergi Usul Kanunu ise vergi denetim personellerine bu hükümlere aykýrý yetkiler vermektedir. Vergi denetim elemanlarý, bazý hallerde mahkeme kararý/onayý olmaksýzýn kiþilerin defter ve belgeleri ile mallarýna elkoyma yetkisine sahiptir. Bu yetkiler, kiþilerin özel hayatýn gizliliði, konut dokunulmazlýðý, mülkiyet ve kendini suçlamama veya susma haklarýný ihlal eder nitelikte deðerlendirilebildiðinden Anayasa’ya aykýrý olup olmadýðý sürekli tartýþýlmýþtýr.