Ýdare Mahkemesi Zaman Aþýmý

Merhaba arkadaþlar,

Benim izmir valiliði aleyhine açmýþ olduðum bir davam var. Dava konusu; Haziran 2014 tarihinde Milli Emlak tarafýndan açýlan bir ihaleye girip, hükümet çay ocaðý aldým. Saðlýk sorunlarým el vermediði için ben burayý devir etmek istedim. Ýdare bana, buralarýnýn Hazine taþýnmazlarýnýn idaresi hakkýndaki yönetmelik ile devir hakkýnýn olmadýðý bildirildi. Ben bu baðlamda Þubat 2015 ve Mayýs 2015 Tarihlerinde saðlýðýmýn el vermediði konusunda iki baþvuru sonucunda Haziran 2015 Tarihinde idare devir konusunda Kaymakamlýk makamýna bir yazý ile devir kararý verdi. Eylül 2015 tarihinde devir iþlemleri bitti. Buraya kadar bir sorun yok. Þimdi ben Mal Müdürlüðü'ne giderek son kez dosyam üzerinde bir eksiklik veya olabilir sonradan baþýmý aðrýtacak bir þey varmýdýr diye, dosyayý açtýrdýðýmda Milli Emlaðýn Kaymakamlýk makamýna gönderdiði evraðý gördüm. Bu evrakta þu denmekte 11 Eylül 2014 tarih 29116 sayýlý Resmi gazatede yayýnlanarak yürürlüðe giren hazine taþýnmazlarýný idare konusundaki yönetmelik ile büfe,kantin, çay ocaðý gibi yerlerin devir edilemeyeceðine ait hümkün kaldýrýldýðý anlaþýlmýþtýr, bu nedende yukarýda bahsettiðim tarihlerdeki devir istemlerim Milli EMlak tarafýndan idare tarafýndan ÞEHVEN kaymakamlýk makamýna bildirilmiþ oldýðu yani ben zaten o tarihlerde de devir yapabilir durumda olduðumu öðrendim. Bunun üzerine Haziran 2015 Tarihli belgeyi dilekçeme ekleyerek (benim bu belgeyi aldýðým Nisan 2016 Tarihi) sonra Mayýs 2016 Tarihinden Milli Emlaða ilk devir istediðim tarihten son devir olan tarihe kadarki kira bedellerini istediðim. Bana bu belgeye hiç deðinilmeden red kararý verdiler. Ben bunun üzerine idare mahkemesine dava açtým. Þimdi idare mahkemeside benim davamý oluþturduðum belgeyi kararýnda b si geçmeden, zaman aþýmý kararý verdi. Ben bir üst mahkemeye giderek itirazýmý yaptým, bu mahkemede benim davamýn omurgasýný oluþturan belgenin yine b si geçmeden bir alt mahkemenin kararýný yerinde buldu. Þimdi arkadaþlar benim elimde ýslak imzalý idarenin belgesi olmasýna raðmen deðinilmedi. Elimde AÝHM ve ANAYASA mahkemesi zaman aþýmý kararlarý var diyor ki Zamanaþýmý süresi, maðdurlarýn “yaþadýðý zararý gerçekte deðerlendirebildiði” tarihten itibaren hesaplanýr!
Þimdi bölge idare mahkemesi kararýna karþý ne yapabilirim?

Maalesef idare hukukunda kesin süreler vardýr. Haziran 2015'te idarenin size verdiði cevabý teblið aldýktan sonra 60 gün içinde dava açmanýz gerekiyordu. (Son günü tatil gününe denk gelirse bir sonraki iþ gününe, çalýþmaya ara verme zamanýna rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiði günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamýþ sayýlýr.)

Cevabýnýz için teþekkür ederim. Lakin haziran 2015 bana yazilan bir yazi degil. Direkt idarenin hukumet konaðý amiri olarak kaymakamlýk makamina yazdýðý bir yazidir. Ben bu yazýyý bir sekilde ele geçirdim. Benim davami kurdugum belge idarenin islak imzasi ile benim tüm devir muracatlarimi kanun var diyerek sehven yaptigini ama daha sonradan bu kanunun degistigini ve devir yapilabilir oldugunu kaymamakliga iletmesi. Kisaca iki idare arasindaki yazismanin ele gecirilmesi sonucu benim magdur edildigim anlasilmakta. Bu baglamda degerlendirirseniz ben artik danistay a bas vurup karar duzeltme mi istemeliyim yoksa anayasa mahkemesine mi gitmeliyim?

Ýdare hukukunda A kurumu ile B kurumunun arasýndaki yazýþmaya dava açýlamaz.
Sizin hakkýnýzda yapýlan bir iþlem üzerine dava açýlýr.
Siz devretmek için idareye baþvurdunuz.
(1) Ýdare size ya "devredemezsin" þeklinde "yazýlý" bir yanýt verdi.
(2) Ya da 60 gün içinde "yazýlý" yanýt vermedi. (sözlü yanýt da yanýt verilmedi hükmündedir)

(1) baþvurunun reddi, (2) baþvurunun zýmnen (örtülü) reddi anlamýna gelir.
Ýþte bunun üzerine 60 gün içinde dava açmanýz gerekir.

Cevabýnýz için sizede teþekkür ederim. Lakin sizinde atladiginiz bir konu var. 2577 sayili kanunun 13. Maddesi der ki;
1. Ýdari eylemlerden haklarý ihlal edilmiþ olanlarýn idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazýlý bildirim üzerine veya baþka süretle öðrendikleri tarihten itibaren bir yýl ve her halde eylem tarihinden itibaren beþ yýl içinde ilgili idareye baþvurarak haklarýnýn yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kýsmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki iþlemin tebliðini izleyen günden itibaren veya istek hakkýnda altmýþ gün içinde cevap verilmediði takdirde bu sürenin bittiði tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açýlabilir.

Burada ben benim magdur edildigimi iki kurum arasindaki yazismadan ogreniyorum, 2577/13 e atif yaparsam benim magdur olduðumu nasil öðrendigim bu kanun maddesine göre baglayici degil. Yani sizin dediðiniz kanunla geçersizdir.

Sizi maðdur eden idari eylem ne?
Maðdur eden idari eylem mi, yoksa idari iþlem mi?

Teþekkürler tekrar. Þimdi benim maðdur sebebim idarenin kendi kanunlarinin güncelliðini kontrol etmeden. Benim basvurularimi red etmesi. Halbuki kendilerinin dayanak gösterdiði kanunun 8 ay önce degisip yürürlükten kalkmasi. Ama idare eski kanuna göre karar alip yanlisligini bana degil kaymakam makamina tebligidir. Bu teblið benim dosyamda olduðu için, ben dosyami actirdigimda bu evragi gördüm. Bu evragi dilerseniz paylaþýrým.

Burada bir idari eylem bulunmadýðý için ÝYUK 13 uygulamasý yok.
Ret ÝÞLEMÝNE karþý 60 günlük dava açma süreniz vardý.

Ýdare size Hazine taþýnmazlarýnýn idaresi hakkýndaki yönetmelik ile devir hakkýnýn olmadýðý bildirdiði zaman, siz bu yönetmeliði açýp böyle bir þey var mý gerçekten diye bakmalýydýnýz. Ýdarenin ret gerekçesi haksýz olsa da, hak düþürücü süre kesindir.

Sayýn ATEÞKAN teþekkür ediyorum. Þimdi RET iþlemine itiraz demiþþiniz lakin RET kararý ikinci baþvuruma yok. Devir kararý alýndý ve yapýldý. Mahkemenin ve Siz þu konuyu atlýyorsunuz, benim eylül 2015 kararýna itiraz edecek durumum yok ki. Orada zaten isteðim yapýldý. O iþleme mi itiraz edecektim? Ben zaten bugün bit yüksek mahkeme hakimi ile görüþüp cevabýmý aldým, bundan sonraki kýsým bilgilendirme amaçlýdýr. Benim istinaf mahkemesi kararý kesin olduðu için Anayasa mahkemesi ve ardýndan AÝHM gitme yolum var. Ben dilekçem ile Anayasa mahkemesine baþvurumu yapacaðým. Ýyi anlaþýlsýn diye bakýn arkadaþlar Hukuk maðdurlar içindir, insanlar suç iþleyip, yanlýþ kararlar alýp veya baþka türlü þeylerle benim gibi insanlarý maðdur ederek, ardýndan "zaman aþýmý" nýn ardýna kimse saklanamaz. Anayasa ve AÝHM kararlarý derki ;

Anayasa’nýn 125. maddesinin son fýkrasý þöyledir:
“Ýdare, kendi eylem ve iþlemlerinden doðan zararý ödemekle yükümlüdür.”

6/1/1982 tarihli ve 2577 sayýlý Ýdari Yargýlama Usulü Kanunu’nun 13. maddesi þöyledir:
“1. Ýdari eylemlerden haklarý ihlal edilmiþ olanlarýn idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazýlý bildirim üzerine veya baþka süretle öðrendikleri tarihten itibaren bir yýl ve her halde eylem tarihinden itibaren beþ yýl içinde ilgili idareye baþvurarak haklarýnýn yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kýsmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki iþlemin tebliðini izleyen günden itibaren veya istek hakkýnda altmýþ gün içinde cevap verilmediði takdirde bu sürenin bittiði tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açýlabilir.

Anayasa’nýn “Hak arama hürriyeti” kenar baþlýklý 36. maddesinin birinci fýkrasý þöyledir:

“Herkes, meþru vasýta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargý mercileri önünde davacý veya davalý olarak iddia ve savunma ile adil yargýlanma hakkýna sahiptir.”

Anayasa’nýn “Temel hak ve hürriyetlerin korunmasý” kenar baþlýklý 40. maddesi þöyledir:

“Anayasa ile tanýnmýþ hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden baþvurma imkanýnýn saðlanmasýný isteme hakkýna sahiptir.

Devlet, iþlemlerinde, ilgili kiþilerin hangi kanun yollarý ve mercilere baþvuracaðýný ve sürelerini belirtmek zorundadýr.

Kiþinin, resmi görevliler tarafýndan vaki haksýz iþlemler sonucu uðradýðý zarar da, kanuna göre, Devletçe tazmin edilir. Devletin sorumlu olan ilgili görevliye rücu hakký saklýdýr.”

Adil yargýlanma hakkýnýn en temel unsurlarýndan biri olan mahkemeye eriþim hakký, bir uyuþmazlýðý mahkeme önüne taþýyabilmek ve uyuþmazlýðýn etkili bir þekilde karara baðlanmasýný isteyebilmek anlamýna gelmektedir (Özkan Þen, B. No: 2012/791, 7/11/2013, § 52). Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesi (AÝHM), mahkemeye etkili eriþim hakkýný “hukukun üstünlüðü” ilkesinin temel unsurlarýndan biri olarak kabul etmekte ve mahkemeye etkili eriþim hakkýnýn, mahkemeye baþvuru konusunda tutarlý bir sistemin var olmasýný ve dava açmak isteyen kiþilerin mahkemeye ulaþmada açýk, pratik ve etkili fýrsatlara sahip olmasýný gerektirdiðini ifade etmektedir. Bu sebeple hukuki belirsizliklerin ya da uygulamadaki belirsizliklerin taraflarýn mahkemeye eriþimine zarar verdiði durumlarda bu hakkýn ihlal edildiðine karar verilmektedir (Geffre/Fransa, B. No: 51307/99, 23/1/2003, § 34).

Hukuki güvenlik ile belirlilik ilkeleri, hukuk devletinin ön koþullarýndandýr. Kiþilerin hukuki güvenliðini saðlamayý amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarýnýn öngörülebilir olmasýný, bireylerin tüm eylem ve iþlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçýnmasýný gerekli kýlar. Belirlilik ilkesi ise yasal düzenlemelerin hem kiþiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuþkuya yer vermeyecek þekilde açýk, net, anlaþýlýr ve uygulanabilir olmasýný, ayrýca kamu otoritelerinin keyfî uygulamalarýna karþý koruyucu önlem içermesini ifade etmektedir (AYM, E.2013/64, K.2013/142, 28/11/2013).

Mahkemeye eriþim hakký, kural olarak mutlak bir hak olmayýp, sýnýrlandýrýlabilen bir haktýr. Bununla birlikte getirilecek sýnýrlandýrmalarýn, hakkýn özünü zedeleyecek þekilde kýsýtlamamasý, meþru bir amaç izlemesi, açýk ve ölçülü olmasý ve baþvurucu üzerinde aðýr bir yük oluþturmamasý gerekir (Serkan Acar, B. No: 2013/1613, 2/10/2013, § 38). Devletler bir davanýn açýlabilirliðine iliþkin olarak takdir haklarý gereði bazý sýnýrlamalar getirebilir ve bu davalar niteliði gereði düzenleyici iþlemlere konu olabilir. Bununla birlikte bu sýnýrlamalar dava açmak isteyen bir kiþinin mahkemeye eriþim hakkýnýn özüne zarar verecek seviyeye ulaþmamalýdýr (Benzer yöndeki AÝHM kararý için bkz. Edificaciones March Gallego S.A./Ýspanya, B. No: 28028/95, 19/2/1998, § 34 ve Rodríguez Valín/Ýspanya, B. No: 47792/99, 11/10/2001, § 22).

Mahkemeye ulaþmayý aþýrý derecede zorlaþtýran ya da imkânsýz hâle getiren uygulamalar mahkemeye eriþim hakkýný ihlal edebilir. Bununla birlikte dava açma ya da kanun yollarýna baþvuru için belli sürelerin öngörülmesi -bu süreler dava açmayý imkânsýz kýlacak ölçüde kýsa olmadýkça- hukuki belirlilik ilkesinin bir gereðidir ve mahkemeye eriþim hakkýna aykýrýlýk oluþturmaz. Ne var ki öngörülen süre koþullarýnýn açýkça hukuka aykýrý olarak yanlýþ uygulanmasý ya da yanlýþ hesaplanmasý nedeniyle kiþiler dava açma ya da kanun yollarýna baþvuru hakkýný kullanamamýþsa mahkemeye eriþim hakkýnýn ihlal edildiðini kabul etmek gerekir (Benzer yöndeki AÝHM kararý için bkz. Osu/Ýtalya, B. No: 36534/97, 11/7/2002, §§ 36-40).

Belli bir hakkýn mahkemede ileri sürülebilmesi ya da hak arama hürriyeti kapsamýnda bir davanýn açýlabilmesi için öngörülecek süreler hukuk güvenliði ilkesi gereði olup, adil yargýlanma hakkýnýn ihlali olarak deðerlendirilemez. Anýlan süreler, mahkemelerin zamanýn geçmesi nedeniyle güvenilirliði kalmayan, eksik ya da ulaþýlmasý zor kanýtlara dayanarak uzak geçmiþte meydana gelmiþ olaylar hakkýnda karar vermelerini istemekle oluþabilecek adaletsizliklerin önüne geçmek ve hukuk güvenliðini saðlamak gibi önemli ve meþru amaçlara hizmet ederler. Süre sýnýrlamasý getiren bu müdahaleler, devletin takdir yetkisi içinde olup ulaþýlmak istenen meþru amaçla orantýlý oldukça ve hakkýn özünü zedelemedikçe Anayasa'da yer alan hak arama hürriyetini engellemiþ sayýlmazlar (Benzer yöndeki AÝHM kararý için bkz. Stubbings ve diðerleri/Birleþik Krallýk, B. No: 22083/93, 22095/93; 22/10/1996, § 51).

Ýnþallah siz haklý çýkarsýnýz. Ancak dava açarken veya AYM baþvurunuzda ÝYUK 13'e dayanacaksanýz hakkýnýzý ihlal eden ÝDARÝ EYLEM'in ne olduðunu ortaya koymanýz lazým. Bir maðduriyetiniz var, ancak ben bu maðduriyete neden olan bir ÝDARÝ EYLEM göremiyorum. Bu ÝDARÝ EYLEMÝ netleþtirmeden sonuç alamazsýnýz.

Verdiðiniz AÝHM kararlarýndan (Osu/Ýtalya) ve (Stubbings ve diðerleri/Birleþik Krallýk) aslýnda dava açma hakkýnýn belli sürelere baðlanmasýnýn adli yargýlama hakkýnýn ihlali olmadýðýný söylüyor. Geliþmeler hakkýnda bilgi verirseniz yeni bir þeyler öðrenmiþ oluruz.