Çalışanların Buluşları
ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI
Hizmet ilişkisi kapsamında yapılan buluşlarda esas unsur iş sözleşmesidir. Çalışanların buluşlarında,
hizmet buluşu ve serbest buluş söz konusu olur. Teknik iyileştirmeler buluş sayılmaz.
Hizmet Buluşu; işçinin bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği
gerçekleştirdiği veya işletmenin veya kamu idaresinin büyük ölçüde deneyim ve çalışmalarına
dayanan, işçinin iş ilişkisi sırasında yaptığı buluşlardır.
İşçi hizmet buluşu yaptığında, değerlendirmeye esas olacak şekilde ayrıntılarıyla buluşu derhal
işverenine bildirmek zorundadır. İşveren bildirimden itibaren 4 ay içinde buluş üzerinde tam veya
kısmi hak talebinde bulunabilir.
Ya da işveren işletme menfaatleri gerektirdiğinden bahisle buluşun işçiye bedelini ödemek
suretiyle gizli kalmasını isteyebilir. Tam hak talebinde bulunan işveren işçiye buluş karşılığında
uygun bir bedel vermek zorundadır. Bu halde buluşa ilişkin haklar işverene geçer.
Hakları devralan işveren buluş için başvuruda bulunmak durumundadır. İşveren Başvuruda
bulunmaz ise, işçi, işvereni temsilen patent başvurusu yapabilir. İşveren tekelci olmayan şekilde
buluşu kullanmak için bedeli karşılığında kısmi hak talebinde de bulunabilir.
Hizmet Buluşunun Serbest Buluşa Dönüşmesi; hizmet buluşu tanımına uymayan buluşlar serbest
buluştur. Bunun dışında bir hizmet buluşu;
-işveren hizmet buluşunu yazılı olarak serbest bırakması
-işveren buluşa ilişkin kısmi hak talebinde bulunması,
-işverenin işinin buluş bildiriminden itibaren 4 ay içinde cevap vermemesi,
halinde serbest buluş niteliği kazanır.
Serbest Buluş; hizmet buluşlarının dışında kalan buluşlar, serbest işçi buluşları olarak kabul edilir.
Devlet üniversitelerinde görevli öğretim elemanları Devlet memuru sayılsalar bile onları teşvik
etmek bakımından buluşları ile ilgili PatKHK özel hükümler sevk etmiştir.
Vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanları iş sözleşmesiyle çalışsalar dahi öğretim üyesi
sıfatları işçi sıfatlarına baskın olduğu için Devlet üniversitesindeki öğretim üyeleri gibi
değerlendirilmelidir.
Üniversite öğretim üyelerinin görevleri sırasında yapmış olsalar dahi bütün buluşları serbest buluş
sayılır.
Üniversite buluş için araç gereç sağlayarak masraf etmişse, buluşun ekonomik olarak
değerlendirildiğinde yaptığı masrafı geçmemek şartıyla kazançtan bir bedel isteyebilir.
Hizmet ilişkisi kapsamında yapılan buluşlarda esas unsur iş sözleşmesidir. Çalışanların buluşlarında,
hizmet buluşu ve serbest buluş söz konusu olur. Teknik iyileştirmeler buluş sayılmaz.
Hizmet Buluşu; işçinin bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği
gerçekleştirdiği veya işletmenin veya kamu idaresinin büyük ölçüde deneyim ve çalışmalarına
dayanan, işçinin iş ilişkisi sırasında yaptığı buluşlardır.
İşçi hizmet buluşu yaptığında, değerlendirmeye esas olacak şekilde ayrıntılarıyla buluşu derhal
işverenine bildirmek zorundadır. İşveren bildirimden itibaren 4 ay içinde buluş üzerinde tam veya
kısmi hak talebinde bulunabilir.
Ya da işveren işletme menfaatleri gerektirdiğinden bahisle buluşun işçiye bedelini ödemek
suretiyle gizli kalmasını isteyebilir. Tam hak talebinde bulunan işveren işçiye buluş karşılığında
uygun bir bedel vermek zorundadır. Bu halde buluşa ilişkin haklar işverene geçer.
Hakları devralan işveren buluş için başvuruda bulunmak durumundadır. İşveren Başvuruda
bulunmaz ise, işçi, işvereni temsilen patent başvurusu yapabilir. İşveren tekelci olmayan şekilde
buluşu kullanmak için bedeli karşılığında kısmi hak talebinde de bulunabilir.
Hizmet Buluşunun Serbest Buluşa Dönüşmesi; hizmet buluşu tanımına uymayan buluşlar serbest
buluştur. Bunun dışında bir hizmet buluşu;
-işveren hizmet buluşunu yazılı olarak serbest bırakması
-işveren buluşa ilişkin kısmi hak talebinde bulunması,
-işverenin işinin buluş bildiriminden itibaren 4 ay içinde cevap vermemesi,
halinde serbest buluş niteliği kazanır.
Serbest Buluş; hizmet buluşlarının dışında kalan buluşlar, serbest işçi buluşları olarak kabul edilir.
Devlet üniversitelerinde görevli öğretim elemanları Devlet memuru sayılsalar bile onları teşvik
etmek bakımından buluşları ile ilgili PatKHK özel hükümler sevk etmiştir.
Vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanları iş sözleşmesiyle çalışsalar dahi öğretim üyesi
sıfatları işçi sıfatlarına baskın olduğu için Devlet üniversitesindeki öğretim üyeleri gibi
değerlendirilmelidir.
Üniversite öğretim üyelerinin görevleri sırasında yapmış olsalar dahi bütün buluşları serbest buluş
sayılır.
Üniversite buluş için araç gereç sağlayarak masraf etmişse, buluşun ekonomik olarak
değerlendirildiğinde yaptığı masrafı geçmemek şartıyla kazançtan bir bedel isteyebilir.