Tapu siciline taşınmaz olarak kaydedilebilecek olan mallar ve kaydı gerekli olmayan mallar
TAPU SİCİLİNE TAŞINMAZ OLARAK KAYDEDİLEBİLECEK MALLAR
1)ARAZİ (Sınırları yeterli vasıtalarla tayin ve tahdid edilmiş yeryüzü parçalarıdır. )
2)BAĞIMSIZ VE SÜREKLİ AYNİ HAKLAR
Kanun koyucu, bazı irtifak haklarının piyasada tedavülünü sağlamak bunlara daha büyük ekonomik değer kazandırmak amacıyla, ayrıca tapu siciline kaydına olanak tanımıştır. Şahsi haklar daimi ve bağımsız niteliğe sahip değildir. İrtifak hakları ise ancak şu şartlara haiz olmaları halinde tapu siciline taşınmaz olarak kaydedilebilirler:
a)Bağımsız ve sürekli nitelikte olmalıdır. Belli bir şahıs veya taşınmaz lehine tesis edilmemiş olmalıdır. Bu durumda devredilebilir ve mirasçılara geçebilir.. İrtifak haklarından “üst hakkı”MK 726, “kaynak hakkı” MK 756 ve “devre mülk” hakkının tapu siciline başkalarına devredilir şekilde kaydı mümkündür. -İrtifak hakkı belli bir şahsın lehine tesis edilmiş ise, o şahsın kişiliğine bağlı ise bağımsız mahiyette değildir. Bu nedenle intifa ve sükna hakkının tapu siciline bağımsız olarak kaydı mümkün değildir. -Rehin hakkı fer’idir ayrı olarak devredilemez. -Eşyaya bağlı irtifak hakları da lehine olan taşınmaza bağlıdır.
b)İrtifak hakkının sürekli olması: Süreklilik koşulunun gerçekleşmesi için irtifak hakkının süresiz veya en az “30 yıl” süreli olması gerekir MK 998.
c)İrtifak hakkı sahibinin tescil talebi: İrtifak hakkı sahibinin talebi olmadan tapu kütüğünün ayrı bir sahifesine taşınmaz olarak kaydı mümkün değildir. Taşınmaz malikinin rızası gerekmez MK 1013. Tapu siciline ayrı bir sayfa açılarak üst hakkı, kaynak hakkı veya devre mülk hakkı ayrı bir taşınmaz olarak kaydedilir. Örn. Yap işlet devret modeli. Taşınmaz gibi işlem görür ve ayni hakların konusu olabilir. Kat mülkiyetinden farkı “arsanın mülkiyetinin sahibinde kalması”dır.
3)KAT MÜLKİYETİ
Kat mülkiyetine çevrilen taşınmazlarda o taşınmazın tapu kütüğündeki sahifesine “kat mülkiyetine çevrilmiştir” ibaresi konulur ve sahife kapatılır. Sonra taşınmazın her bağımsız bölümü için kat mülkiyeti sicilinde ayrı bir sahife açılır Bu şekilde kat mülkiyeti siciline geçirilen her bağımsız bölüm, bir taşınmaz gibi işlem görür. Arsa da kat mülkiyeti sahiplerine “paylı mülkiyet” olarak devredilir.
TAPU SİCİLİNE KAYDI GEREKLİ OLMAYAN TAŞINMAZLAR -
Kamunun doğrudan doğruya ortak yararlanmasına ve kullanmasına olağan nitelikleri gereği açık olan “sahipsiz mallar” veya devlet ya da kamu tüzel kişileri tarafından doğrudan doğruya yararlanmasına veya kullanmasına tahsis edilen “orta malları”, veyahut bir kamu hizmetinin vasıtası olmak üzere tesis edilen mallara “hizmet malları” veya kamu malları denir. Bunların kamu malı niteliği kazanması için herhangi bir hukuk normu gerekmez. Sahipsiz mallar, yetkili idari organlarca kamu mülkü olmaktan çıkarılmadıkça özel mülkiyete konu edilemezler MK 999. Bununla beraber bu taşınmazlar üzerinde kişilere bir irtifak hakkı tanınmışsa tapuya kaydı gerekir. Örn. Devlete ait kaynak üzerinde kişilere yararlanma hakkı tanınırsa veya orman arazisine üst hakkı tanınırsa tapuya kaydı gerekir.
-Özel mülkiyete konu olmayan orman, mera, yayla, kışlak gibi taşınmazlar. Kamunun yararlanmasına tahsis edilen bu orta malları kadastroca tespit ve sınırlaması yapılarak “kamu malları sicili”ne kaydedilir.
1)ARAZİ (Sınırları yeterli vasıtalarla tayin ve tahdid edilmiş yeryüzü parçalarıdır. )
2)BAĞIMSIZ VE SÜREKLİ AYNİ HAKLAR
Kanun koyucu, bazı irtifak haklarının piyasada tedavülünü sağlamak bunlara daha büyük ekonomik değer kazandırmak amacıyla, ayrıca tapu siciline kaydına olanak tanımıştır. Şahsi haklar daimi ve bağımsız niteliğe sahip değildir. İrtifak hakları ise ancak şu şartlara haiz olmaları halinde tapu siciline taşınmaz olarak kaydedilebilirler:
a)Bağımsız ve sürekli nitelikte olmalıdır. Belli bir şahıs veya taşınmaz lehine tesis edilmemiş olmalıdır. Bu durumda devredilebilir ve mirasçılara geçebilir.. İrtifak haklarından “üst hakkı”MK 726, “kaynak hakkı” MK 756 ve “devre mülk” hakkının tapu siciline başkalarına devredilir şekilde kaydı mümkündür. -İrtifak hakkı belli bir şahsın lehine tesis edilmiş ise, o şahsın kişiliğine bağlı ise bağımsız mahiyette değildir. Bu nedenle intifa ve sükna hakkının tapu siciline bağımsız olarak kaydı mümkün değildir. -Rehin hakkı fer’idir ayrı olarak devredilemez. -Eşyaya bağlı irtifak hakları da lehine olan taşınmaza bağlıdır.
b)İrtifak hakkının sürekli olması: Süreklilik koşulunun gerçekleşmesi için irtifak hakkının süresiz veya en az “30 yıl” süreli olması gerekir MK 998.
c)İrtifak hakkı sahibinin tescil talebi: İrtifak hakkı sahibinin talebi olmadan tapu kütüğünün ayrı bir sahifesine taşınmaz olarak kaydı mümkün değildir. Taşınmaz malikinin rızası gerekmez MK 1013. Tapu siciline ayrı bir sayfa açılarak üst hakkı, kaynak hakkı veya devre mülk hakkı ayrı bir taşınmaz olarak kaydedilir. Örn. Yap işlet devret modeli. Taşınmaz gibi işlem görür ve ayni hakların konusu olabilir. Kat mülkiyetinden farkı “arsanın mülkiyetinin sahibinde kalması”dır.
3)KAT MÜLKİYETİ
Kat mülkiyetine çevrilen taşınmazlarda o taşınmazın tapu kütüğündeki sahifesine “kat mülkiyetine çevrilmiştir” ibaresi konulur ve sahife kapatılır. Sonra taşınmazın her bağımsız bölümü için kat mülkiyeti sicilinde ayrı bir sahife açılır Bu şekilde kat mülkiyeti siciline geçirilen her bağımsız bölüm, bir taşınmaz gibi işlem görür. Arsa da kat mülkiyeti sahiplerine “paylı mülkiyet” olarak devredilir.
TAPU SİCİLİNE KAYDI GEREKLİ OLMAYAN TAŞINMAZLAR -
Kamunun doğrudan doğruya ortak yararlanmasına ve kullanmasına olağan nitelikleri gereği açık olan “sahipsiz mallar” veya devlet ya da kamu tüzel kişileri tarafından doğrudan doğruya yararlanmasına veya kullanmasına tahsis edilen “orta malları”, veyahut bir kamu hizmetinin vasıtası olmak üzere tesis edilen mallara “hizmet malları” veya kamu malları denir. Bunların kamu malı niteliği kazanması için herhangi bir hukuk normu gerekmez. Sahipsiz mallar, yetkili idari organlarca kamu mülkü olmaktan çıkarılmadıkça özel mülkiyete konu edilemezler MK 999. Bununla beraber bu taşınmazlar üzerinde kişilere bir irtifak hakkı tanınmışsa tapuya kaydı gerekir. Örn. Devlete ait kaynak üzerinde kişilere yararlanma hakkı tanınırsa veya orman arazisine üst hakkı tanınırsa tapuya kaydı gerekir.
-Özel mülkiyete konu olmayan orman, mera, yayla, kışlak gibi taşınmazlar. Kamunun yararlanmasına tahsis edilen bu orta malları kadastroca tespit ve sınırlaması yapılarak “kamu malları sicili”ne kaydedilir.