09/05/2025 Mevzuat bölümü
Kanun Yönetmelik Tüzük
Kanun Hükmünde Kararname (KHK)
Mevzuat Listesi
BASIN KANUNU
Kanun Numarası : 5680
Kabul Tarihi : 15/7/1950
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 24/7/1950 Sayı: 7564
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 31 Sayfa: 2234
*
* *
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı",
Cilt: 1 Sayfa: 351
*
* *
BİRİNCİ BÖLÜM
Umumi Hükümler
Madde 1 - Basın serbesttir.
Basılmış eserlerle bunların neşri bu kanunda yazılı hükümlere tabidir.
Madde 2 - Bu Kanun hükümlerine göre basılmış eserlerden maksat neşredilmek
üzere tabi aletleriyle basılan veya sair her türlü vasıtalarla çoğaltılan
yazılar ve resimler gibi eserlerdir.
Madde 3 - Gazetelere, haber ajansları neşriyatına ve belli aralıklarla
yayınlanan diğer bütün basılmış eserlere bu kanunda "mevkute" denir.
Basılmış eserlerin herkesin görebileceği veya girebileceği yerlerde göste-
rilmesi veya asılması veya dağıtılması veya dinletilmesi veya satılması veya
satışa arzı "neşir" sayılır.
Fiilin ayrıca suç teşkil etmesi hali müstesna olmak üzere, basın suçu neşir
ile vücut bulur.
Madde 4 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Her basılmış eserde o eserin yayın yeri, yılı ve tabiin, varsa naşirin adla-
rı ve işyerleri gösterilir.
İlan,tarife,sirküler ve emsali hakkında bu hüküm uygulanmaz. Mevkutelerde
ayrıca basıldığı tarih ile sahibinin ve yazı işlerini fiilen idare eden sorumlu
müdürün ve bunlar mütaaddit ise idare ettikleri kısım ile birlikte her birinin
adları gösterilir.
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK - 3)
İKİNCİ BÖLÜM
Mevkute Yayımı
Madde 5 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Her mevkutenin yazı işlerini fiilen idare eden sorumlu müdürü bulunur.
Yayının muhtelif kısımlarını idare için ayrı sorumlu müdürler bulundurula-
bilir. Bu takdirde her sorumlu müdür kendi idare ettiği kısımdan sorumlu olur.
Sorumlu müdür aşağıdaki şartları haiz olmalıdır:
1 - Türk vatandaşı ve lise tahsili görmüş olmak veya bu derecede tahsili
bulunduğu resmen tevsik edilmiş olmak,
2 - 21 yaşını bitirmiş bulunmak,
3 - Türkiye`de ikametgah sahibi olmak ve devamlı oturmak,
4 - Devlet memuru, asker veya ordu mensubu bulunmamak, (Mesleki ve ilmi
mevkuteler için bu şart aranmaz).
5 - Kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak,
6 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/1 md.) Ağır hapis, taksirli suçlar hariç ol-
mak üzere beş yıldan fazla hapis cezalarından biriyle veya yayın tehdidiyle para
ve menfaat temini, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, inancı kötüye kullan-
ma, yalan yere şahadet, yalan yere yemin etmek, iftira, suç tasnii, resmi merci-
leri iğfal, müstehcen ve hayasızca yayın, fuhşuyata tahrik, hileli iflas, zim-
met,ihtilas, irtikap, rüşvet, istimal ve istihlak kaçakçılığı suçu dışındaki
kaçakçılık suçlarından veya bu Kanunun ek birinci maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan suçlar ile bu suçlara tahrik ve teşvikten hüküm giymemiş olmak,
7 - Geçici olarak kamu hizmetlerinden yasaklılık, genel emniyet gözetimi
altında bulundurulmak veya sürgün cezasına hükümlülük hallerinden bu ceza veya
tedbirler infaz edilmiş olmak.
Madde 6 - Mesul müdürlük ile teşrii meclis azalığı aynı şahıs üzerinde bir-
leşemez.
Madde 7 - (Değişik: 7/6/1956 - 6733/1 md.)
Mevkute sahibinin, bu kanunun 5 inci maddesinin 1 inci bendindeki lise tah-
sili şartı müstesna olmak üzere aynı bentte ve diğer bentlerinde yazılı vasıf ve
şartları haiz ve okur - yazar olması icabeder.
Mevkute sahibi mesul müdürlüğü deruhte eylediği takdirde 5 inci maddede
yazılı bütün vasıf ve şartları haiz olması gerekir.
Mevkute sahibi mesul müdürlüğü deruhte etmez veya mesul müdürlük için kanu-
nen aranan vasıf ve şartları haiz bulunmazsa bu takdirde mevkuteye bir mesul
müdür tayin etmek mecburiyetindedir.
Mevkuteyi neşreden cemiyet ise reisi; şirket veya bir teşebbüs ise en fazla
hisseye malik olan; bunların teaddüdü halinde biri; sermayenin tamamı bir şahsa
ait ise bu kimse veya sahip küçük ise kanuni mümessili bu kanun hükümlerince
verilecek beyannamede sahip olarak gösterilir ve bu sahipler de bu kanunda
yazılı hükümlere tabidirler.
(Değişik: 10/11/1983 - 2950/2 md.) Türkiye`de yabancı gerçek ve tüzelkişile-
rin mevkute çıkarması mahallin en büyük mülki amirinin mütalaası üzerine
İçişleri Bakanlığının müsaadesine bağlıdır. İçişleri Bakanlığı karar vermeden
önce, Dışişleri Bakanlığının görüşünü de alır.
(Ek: 10/11/1953 - 2950/2 md.) Türkiye`de faaliyet gösteren ve yukarıdaki
fıkra kapsamına girmeyen yabancı devletlerin diplomasi temsilcileri ve konsolos-
lukları ile bunlara bağlı kuruluşlar ve uluslararası teşkilatın mevkute ve mev-
kute tanımına girmeyen basılı diğer eserleri yayınlamalarına, meri mevzuat,
Türkiye`nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve ikili anlaşmalar esasları
uyarınca Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığınca izin ve-
rilir.
Madde 8 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Mevkute çıkarılması izne bağlı değildir. Ancak, mevkutenin:
1 - Adını, yayın konusunu, ne vakitlerde çıkarılacağını ve idare yerini,
2 - Sahibinin ve varsa ayrı sorumlu müdür veya müdürlerinin veya kanuni tem-
silcilerin ad ve soyadlarını, uyruk ve ikametğahlarını gösterir bir beyanname
verilmesi mecburidir. Bu beyannameye tüzel kişi ise ortaklık mukavelesinin veya
tesis senedinin veya dernek tüzüğünün onaylı bir örneği eklenir.
Beyanname, mevkute sahibinin ve ayrı sorumlu müdür veya müdürleri varsa
onların da imzasını ihtiva eder.
Madde 9 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/3 md.)
Beyanname ve ekleri mevkute nerede çıkarılacaksa o yerin en büyük mülki
amirliğine verilir.
Beyanname mülki amirliğe doğrudan doğruya verilebileceği gibi noter aracılı-
ğı ile de tebliğ olunabilir. Mülki amirlik verilen beyannameyi kabule ve
mukabilinde bir alındı belgesi vermeye mecburdur. Beyanname noter aracılığı ile
tebliğ olunduğu takdirde, tebliğ şerhi alındı belgesi yerine geçer.
8 inci maddede yazılı hususları tamamen veya kısmen ihtiva etmeyen veya
kanuni nitelik ve şartları haiz olmayan kimseleri sahip veya sorumlu müdür ola-
rak gösteren beyannameler verilmemiş sayılır ve keyfiyet beş gün içinde ilgiliye
tebliğ edilir.
Beyanname verilmeden yayın yapılması veya beyanname verilip de yukarıdaki
fıkra uyarınca verilmemiş sayılması veya beyannamedeki bilgi ve belgelerin doğru
olmadığının anlaşılması hallerinde, mülki amirlikçe Cumhuriyet savcılığı aracı-
lığıyla, yayının durdurulması için asliye ceza mahkemesine başvurulur. Asliye
ceza mahkemesi, en geç kırksekiz saat içinde yayının durdurulup durdurulmayaca-
ğı hususunda kararını verir.
Madde 10- Beyanname muhteviyatında vukua gelecek değişiklikler beş gün
içinde dokuzuncu maddede yazılı mercie aynı usulle bildirilir.
Mesul müdür değiştiği takdirde yeni mesul müdürün imzasını taşıyan bir vesi-
kanın beş gün içinde aynı mercie verilmesi lazımdır.
Bu müddet zarfında bu kanuna göre mesul müdürlere terettüp eden mesuliyet
yazı işlerini fiilen idare edene aittir.
Madde 11 - Mevkute sahibinin hakkını başkasına devri yahut ölümü halinde
yeni sahip bir ay içinde yeniden beyanname vermeğe mecburdur.
Madde 12 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/4 md.)
Tabi, mevkutenin her nüshasından ikişer tanesini neşri takip eden çalışma
gününde, çıktığı yerin Cumhuriyet savcılığı ile en büyük mülki amirliğine verme-
ye mecburdur.
Tabi`e bu yükümlülüğü yerine getirdiğine dair bir alındı belgesi verilir.
Madde 13 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Mevkutelerde çalıştırılacak muhabirlerin bu kanunun 5 inci maddesinin 1,2 ve
3 üncü bentleri hükümleri müstesna, diğer bentlerinde yazılı nitelik ve şartları
haiz olmaları icabeder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mevkute Sahibinin Hakları
Madde 14 - Beyannamenin verildiği tarihten bir sene içinde mevkute neşrolun-
maz veyahut neşrolunmaya başladıktan sonra neşrine beş yıl müddetle ara verilir-
se beyanname hükümsüz kalır ve sağladığı haklar düşer.
Madde 15 - Bir mevkutenin hususi fedakarlık ihtiyariyle elde edip yayınladı-
ğı haber yazı ve resimler mevkute sahibinden müsaade alınmadıkça neşirlerinden
24 saat geçmeden başka mevkuteler tarafından yayınlanamaz. Hususi fedakarlık
ihtiyariyle elde edilen yazı ve resimler için mevkute sahibinden izin almak mec-
buridir.
2.1.2003 t. 4778 sk. ile EK FIKRA:
Mevkute sahibi, mesul müdür ve yazı sahibi haber kaynaklarını açıklamaya zorlanamaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Basında Mesuliyet
Madde 16 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/5 md.)
Basın yoluyla işlenen suçlardan dolayı ceza sorumluluğu:
1.Mevkutelerle işlenen suçlarda sorumluluk, suçu vücuda getiren yazıyı veya
haberi yazan veya resmi veya karikatürü yapan kimse ile beraber bu mevkutenin
ilgili sorumlu müdürüne aittir. Ancak, sorumlu müdürler için verilen hürriyeti bağlayıcı
cezalar, sürelerine bakılmaksızın para cezasına çevrilerek hükmolunur. Para cezasının
hesabında 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
bendinde belirtilen miktarın aşağı haddi esas alınır. Sorumlu müdürler için emniyet
gözetimi altında bulundurma cezası verilmez.
2. Sorumlu müdür, mevkutelerde müstear adla veya imzasız veya remizli imza
ile yayınlanan yazı veya haber veya resim veya karikatür sahiplerinin adlarını
bildirmek zorunda değildir. Sahibi belli olmayan veya sorumlu müdür tarafından
en geç mahkemece yapılacak birinci sorgusu sırasında sahibi doğru şekilde açık-
lanmayan yazı veya haber veya resim veya karikatürden dolayı sorumluluk, birinci
bent hükmüne bakılmaksızın, suçu vücuda getiren yazıyı veya haberi yazan veya
resmi veya karikatürü yapan kimse gibi, sorumlu müdüre aittir.
3. Sorumlu müdür mevkutenin sahibi tarafından,rızasına aykırı olarak yayın-
lanan yazı veya haber veya resim veya karikatürden sorumlu değildir. Bu takdirde
sorumlu müdür hakkındaki ceza sorumluluğu, yazı veya haber veya resim veya
karikatürü yayınlatana aittir.
4. Mevkute tanımına girmeyen basılmış eserlerle işlenen suçlarda ceza
sorumluluğu suçu oluşturan eserin yazarı, çevireni veya çizeni ile birlikte
yayınlatana aittir. Ancak, yayınlatanlar için verilen hürriyeti bağlayıcı ceza-
lar sürelerine bakılmaksızın para cezasına çevrilerek hükmolunur. Para cezasının
hesabında 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
bendinde belirtilen miktarın aşağı haddi esas alınır. Yayınlatanlar için emniyet
gözetimi altında bulundurma cezası verilmez.
Mevkute tanımına girmeyen basılı eserin sahibinin belli olmaması halinde
sorumluluk,yukarıdaki fıkra hükmüne bakılmaksızın yayınlatana aittir. Eser;
ya-
zarı, çevireni ve çizeninin bilgi ve izni dışında yayınlandığı takdirde sadece
yayınlatan,eseri vücuda getiren gibi sorumlu olur.
Yukarıda yazılı kişiler belli olmadığı veya bu kimseler aleyhine Türk Mahke-
melerinde dava açılamadığı takdirde sorumluluk, basana, basan da belli olmadığı
takdirde satan ve dağıtana aittir.
Sahibinin rızası olmadıkça Türkiye`de yayımlanan yayınlardan aynen yapılacak
iktibaslarda sorumluluk, iktibas edene aittir.
Kanunla yasaklanmış herhangi bir dille yayın yapılması halinde, sorumlu mü-
dürlerle yayınlatanlar hakkında bu maddede öngörülen para cezasına çevrilerek
hükmedilmeye ve emniyet gözetimi altında bulundurma cezası verilmeyeceğine
ilişkin hükümler uygulanmaz.
(Ek: 11/5/1988 - 3445/6. md.) Bu Kanun ile diğer kanunların basılı eserin
sahip veya yayınlatanını cezai veya hukuki bakımından sorumlu kıldığı hallerde,
sahip veya yayınlatan tüzelkişi ise, temsilen bir gerçek kişi gösterilmiş olsa
bile sorumluluk tüzelkişiye aittir.
Madde 17 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Basın yolu ile işlenecek fiillerden doğacak maddi ve manevi zararları, 16
ncı maddeye göre sorumlu olanlarla birlikte Borçlar Kanununun genel hükümlerine
göre mevkutelerde sahibi ve mevkute olmayanlarda naşiri, mütselsilen tazminle
ödevlidirler.
Madde 18 - Basın suçlarından mahkum olanlar hakkında verilen kesin hüküm
tamamen veya hulasaten aynı mevkutede ve eğer o mevkute çıkmıyorsa masrafı
hükümlüye ait olmak üzere başka bir mevkutede neşrine hükmolunabilir.
Takibi şikayete bağlı hususlarda yukarki hükmün uygulanması şikayetçinin
isteğine bağlıdır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Cevap ve Düzeltme Hakkı
Madde 19 - (Değişik: 11/5/1988 - 3445/7. md.)
I - Bir kişinin, haysiyet ve şerefine dokunan veya kendisi ile ilgili
gerçeğe aykırı hareketler, düşünceler ve sözler izafesi suretiyle açık veya ka-
palı şekilde bir mevkutede yapılan yayımdan dolayı ilgili veya yetkili temsilci-
si yayının yapıldığı tarihten itibaren iki ay içinde imzasını taşıyan cevap veya
düzeltme yazısını mevkutenin sorumlu müdürüne verebilir veya gönderebilir.
Sorumlu müdür, cevap veya düzeltmeyi, aldığı tarihten itibaren üç gün için-
de inceler ve yayınlanmasına karar verdiği takdirde inceleme süresinin bitimin-
den sonra çıkacak ilk nüshada, metne hiçbir mülahaza ve işaret katmaksızın ve bu
cevap veya düzeltme dolayısıyla herhangi bir mütalaa beyan etmeksizin aynen ve
tamamen yayınlamaya mecburdur.
II - Cevap veya düzeltme, ilişkin olduğu yazının cevap verenle ilgili
miktarının iki katından uzun olamaz. Ancak, yirmi satırdan az olan yazıların
cevabı otuz satır olabilir. Mevkutenin birden fazla yerde basılması halinde,
cevap veya düzeltmeye sebep olan yazının yayınlandığı ve dağıtıldığı yerdeki
baskısının tüm nüshalarında cevap veya düzeltmeye yer verilir.
III - Cevap veya düzeltmenin zamanında yayınlanmaması halinde ilgili, yayın-
lanması gereken tarihten itibaren yirmi gün içinde evrakı ile birlikte bulunduğu
yer sulh ceza hakimine başvurur.
Sulh ceza hakimi iki gün içinde, cevap veya düzeltmeyi; suç mahiyetinde olup
olmadığı, yayın ile ilgisi bulunup bulunmadığı,Kanunda yazılı şekil ve şartları
taşıyıp taşımadığı ve mevkuteye yapılan başvurunun yayından itibaren iki ay
içinde yapılıp yapılmadığı cihetlerin-
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
en inceleyerek, cevap veya düzeltmenin yayınlanmamasına veya aynen ya da uygun
göreceği değişiklikleri yaparak yayınlanmasına karar verir. Bu karar ilgililere
tebliğ olunur.
Bu karara karşı ilgililer dört gün içinde asliye ceza hakimine evraklarını
da vermek suretiyle itiraz edebilirler. Asliye ceza hakiminin (I) numaralı
fıkradaki hususları da dikkate almak suretiyle iki gün içinde itirazı inceleye-
rek vereceği karar kesindir.
IV - Cevap veya düzeltmenin yayınlanmasına karar verildiği takdirde, kesin
nitelikteki hakim kararının,günlük mevkutelerde alındığı tarihi izleyen üç gün
içinde, diğer mevkutelerde bu süre gözetilmek suretiyle ilk çıkacak nüshada
yayınlanması zorunludur.
V - Cevap veya düzeltmenin öncelikle, cevaba sebebiyet veren yazının
yayınlandığı sayfa ve sütunda veya bunların eş değerinde, okumayı güçleştirmeye-
cek şekilde, imla kurallarına uygun olarak, eş büyüklükte ve eş karakterde harf-
lerle, cevap veya düzeltmeyi gerektiren yazı için başlık yapılmış veya resimler
konulmuş ise, cevap veya düzeltmede tespit edilecek başlık veya resmin de yayın-
lanması gerekir.
VI - İlgilinin talebi veya hakim kararı üzerine yayınlanan cevap veya
düzeltmede, bu maddedeki şekil ve şartlara uyulmaması halinde ilgili, cevap veya
düzeltmenin yayınlandığı tarihten itibaren yirmi gün içinde evrakı ile birlikte
bulunduğu yer sulh ceza hakimine başvurup cevap veya düzeltmenin bu maddedeki
şekil ve şartlara uygun olarak yeniden yayınlanmasına karar verilmesini talep
edebilir.
Sulh ceza hakimi iki gün içinde, durumu inceler ve cevap veya düzeltmenin
yeniden yayınlanmasına gerek olmadığına veya bu maddedeki şekil ve şartlara
uygun olarak yeniden yayınlanmasına karar verir. Bu karar ilgililere tebliğ
olunur.
Bu karara karşı ilgililer dört gün içinde asliye ceza hakimine itiraz edebi-
lirler. Asliye ceza hakiminin iki gün içinde itirazı inceleyerek vereceği karar
kesindir.
Cevap veya düzeltmenin şekil ve şartlara uygun olarak yeniden yayınlanmasına
karar verildiği takdirde, sorumlu müdürün (IV) numaralı fıkra hükmüne göre hare-
ket etmesi mecburidir.
Yeniden yayınlama kararı üzerine yapılacak yayınlarda da bu maddedeki şekil
ve şartlara uyulmadığı takdirde, her defasında bu fıkra hükümleri ayrı ayrı tat-
bik olunur ve her aykırı davranış 29 uncu maddeye göre ayrı ayrı cezalandırılır.
VII - Devlet daireleri, kamu müesseseleri ve tüzelkişiler tarafından
gönderilecek cevap veya düzeltmeler hakkında da bu madde hükümleri uygulanır.
VIII - Cevap veya düzeltme hakkını kullanmadan ölen bir kimsenin bu hakkını
varislerinden yalnız biri kullanabilir.
IB - Bu maddedeki tebliğler, ilgili talep ettiği takdirde memur vasıtası ile
yapılır.
ALTINCI BÖLÜM (1)
Ceza Hükümleri
Madde 20 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/7 md.)
4 üncü maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yazılı hususları göstermeyen
tabi beşbin liradan onbin liraya kadar hafif para cezasıyla cezalandırılır.
Bu hususları hakikate aykırı olarak gösterenler eylemleri daha ağır cezayı
gerektiren bir suçu oluşturmadığı takdirde üç aydan altı aya kadar hapse ve
onbin liradan yirmibeşbin liraya kadar ağır para cezasına mahküm edilirler.
Madde 21 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/8 md.)
9 uncu maddenin birinci fıkrası ile 11 inci madde hükümlerine aykırı hareket
edenler iki aydan altı aya kadar hapse ve onbin liradan otuzbin liraya kadar
ağır para cezasına mahküm edilirler.
----------------------
(1) Bu bölümle ilgili olarak ek 1, 2 ve 4 üncü maddelere bakınız.
9 uncu maddenin son fıkrasına göre yayımı durdurulan mevkutenin yayınına
beyanname vermeden devam edenler, dört aydan bir yıla kadar hapis ve yirmibin
liradan altmışbin liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır.
Madde 22 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/9 md.)
Hakikate aykırı beyanname veren kimse fiil başka bir suçu oluştursa bile
ayrıca üç aydan altı aya kadar hapis ve yirmibin liradan ellibin liraya kadar
ağır para cezasına mahküm edilir.
Madde 23 - Onuncu maddede yazılı değişiklikleri zamanında bildirmiyenler
hakkında 100 liradan 500 liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.
Madde 24 - (Değişik : 10/11/1983- 2950/10 md.)
12 nci maddenin birinci fıkrası hükmünü yerine getirmeyenler hakkında üç
aydan bir yıla kadar hapis ve yirmibin liradan ellibin liraya kadar ağır para
cezası hükmolunur.
Madde 25 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/11 md.)
13 üncü maddede yazılı şart ve vasıfları haiz olmayan kimseleri çalıştıran-
lar bir aya kadar hapis ve yüzellibin liradan aşağı olmamak üzere ağır para ce-
zasıyla cezalandırılırlar.
Madde 26 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/12 md.)
15 inci madde hükmüne riayet etmeyenler yirmibin liradan ellibin liraya ka-
dar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Madde 27 - (Mülga: 8/5/1979 - 2231/2 md.)
Madde 28 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/13 md.)
18 inci maddede yazılı mahkeme hükmünü tebliğ edildiği tarihten başlamak
üzere günlük gazetelerde üç gün içinde, diğer mevkutelerde bu müddet gözetilmek
şartıyla çıkacak en geç ikinci nüshasında yerine getirmeyenler hakkında neşrin
geciktiği her nüsha için yirmibin liradan ellibin liraya kadar ağır para cezası
hükmolunur.
Madde 29 - (Değişik: 11/5/1988 - 3445/8. md.)
İlgilinin veya yetkili temsilcisinin talebi üzerine yayınlanan cevap veya
düzeltmede, 19 uncu maddedeki şekil ve şartlara uyulmaması halinde fail hakkında
üç milyon liradan beş milyon liraya kadar ağır para cezası hükmedilir.
Cevap veya düzeltmenin yayınlanmasına dair l9 uncu maddenin (III) numaralı
fıkrasına göre verilen hakim kararına rağmen, neşirden imtina olunması halinde
faile on milyon liradan yirmi milyon liraya kadar ağır para cezası; yayınlanan
cevap veya düzeltmenin l9 uncu maddedeki şekil ve sartlara uygun olmaması halin-
de ise faile beş milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezası verilir.
Cevap veya düzeltmenin 19 uncu maddedeki şekil ve şartlara uygun olarak
yeniden yayınlanmasına dair sözü edilen maddenin (VI) numaralı fıkrasına göre
verilmiş hakim kararına rağmen, neşirden imtina olunması veya tekrar yayınlanan
cevap veya düzeltmede yeniden 19 uncu maddedeki şekil ve şartlara uyulmaması
halinde, fail hakkında on milyon liradan yirmimilyon liraya kadar ağır para ce-
zasına hükmolunur.
19 uncu maddenin (IV) numaralı fıkrasına ve (VI) numaralı fıkrasının dördün-
cü paragrafına göre cevap veya düzeltmeyi yayınlama mecburiyetinin doğduğu ta-
rihten itibaren yayının geciktiği her sayı için faile ayrıca; günlük mevkute-
lerde ikiyüzellibin lira, diğer mevkutelerde ikimilyonbeşyüzbin lira ağır para
cezası da verilir.
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
Madde 30 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Ceza kovuşturmalarına ait talep ve iddianamelerle kararların ve diğer her
türlü vesika ve evrakın aleni duruşmada okunmasından, hazırlık ve ilk soruştur-
malarda takipsizlik veya yargılamanın men`i, tatili veya düşmesi kararı verilme-
sinden önce yayınlanması yasaktır.
Ceza kovuşturmasının başlamasiyle hükmün kesinleşinceye kadar hakim ve mah-
kemenin hüküm, karar ve işlemleri hakkında mütalaa yayınlamak yasaktır.
Yukarıdaki fıkralar hükümlerine aykırı hareket edenler bir aydan altı aya
kadar hapis ve 1 000 liradan 10 000 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandı-
rılır.
(Değişik: 10/11/1983 - 2950/15 md.) Bu madde yazılı fiillerin tekerrürü ha-
linde cezalar yarı nispetinde artırılarak hükmolunur.
Madde 31 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/16 md.)
Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, milli egemenliğine, Cum-
huriyetin varlığına, milli güvenliğe, kamu düzenine, genel asayişe, kamu yararı-
na, genel ahlaka ve genel sağlığa aykırı olup yabancı memleketlerde çıkan basıl-
mış eserlerin Türkiye`ye sokulması veya dağıtılması Bakanlar Kurulu kararıyla
yasaklanabilir.
Bu gibi basılmış eserlerin,Bakanlar Kurulundan acele karar alınmak üzere
İçişleri Bakanlığınca karardan evvel dağıtılmaları yasaklanabileceği gibi, dağı-
tılmış olanlarda toplattırılabilir.
Yasaklanmış olmasına rağmen, bunları Türkiye`ye bilerek sokanlar, dağıtanlar
veya bu gibi eserleri kısmen veya tamamen iktibas veya tercüme edenler, yayan-
lar, fiil başka bir suçu oluştursa bile ayrıca üç aydan bir yıla kadar hapis ve
ellibin liradan yüzbin liraya kadar ağır para cezasına mahküm edilirler.
Madde 32 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
İntihar vakaları hakkında haber cerçevesini aşan ve okuyanları tesir altında
bırakacak mahiyette olan tafsilat ve vakaya mütaallik resimlerin yayınlanması
yasaktır.
Bu madde hükmüne aykırı hareket edenler 100 liradan 1000 liraya kadar ağır
para cezasiyle cezalandırılırlar.
Madde 33 - (Değişik: 11/5/1988 - 3445/9. md.)
1. Kanunen evlenmeleri men edilmiş kimseler arasındaki cinsi münasebetlere
dair haber veya yazıların,
2. Türk Ceza Kanununun 414, 415, 416, 421, 423,429,430,435,436,440,441 ve
442 nci maddelerinde yazılı cürümlere müteallik haber veya yazıların yayınlan-
ması halinde mağdurların hüviyetlerini açıklayan malümat veya resimlerin,
3. 18 yaşını doldurmamış olan suç fail ve mağdurlarının hüviyetlerini açık-
layan malümat veya resimlerin,
Neşri yasaktır.
Bu yasağa aykırı hareket edenler üç aya kadar hapis ve on milyon liradan
otuz milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar.
Madde 34 - (Değişik: 29/11/1960 - 143/1 md.)
Siyasi, iktisadi,ticari mevkutelerin sermayeleri ve devamlı veya geçici bü-
tün gelir kaynaklariyle basılan nüshaların adedi ve bir nüshasına 50 den fazla
abone yazılmış olanların isim, adres ve uyrukları ve genel abone yekünü ve
basıldıkları matbaa ile olan hukuki münasebetleri noterlikçe onanmış bir deftere
kaydedilir.
2352 - 1
Bu defter tutulmadığı veya deftere noksan ve yanlış malümat geçirildiği ve-
yahut savcılıkça talep vukuunda defter ve ihtiva etmesi gereken hususlar gizlen-
diği takdirde mevkutenin sahibi veya onun mümesili bir aydan altı aya kadar
hapis ve 1 000 liradan 10 000 liraya kadar ağır para cezasına mahküm edilir.
İlmi,edebi, fenni ve bedii mahiyette olan mevkutelerden yayınları itibariyle
siyasi, iktisadi ve ticari mahiyette yayına girişenler 1 ve 2 nci fıkralar
hükümlerine tabidirler.
YEDİNCİ BÖLÜM
Basın Suçlarında Dava Süresi
Madde 35 - (Değişik: 10/11/1983 - 2950/18 md.)
Bu Kanunda yazılı olan veya basın yoluyla işlenmiş bulunan suçlardan dolayı,
günlük mevkuteler hakkında altı ay, diğer basılmış eserler hakkında bir yıl
içinde açılmayan davalar dinlenmez.Bu süre mevkute ve diğer basılmış eserlerin
Cumhuriyet savcılığına teslim edildiği tarihten başlar. Ancak 16 ncı maddenin
üçüncü bendi gereğince sorumlu müdür kendi aleyhine açılan bir davada dava konu-
su yazı veya haber veya resim veya karikatürün rızasına aykırı olarak yayınlan-
dığını iddia ve ispat ederse, yazı veya haber veya resim veya karikatürü yayın-
latan aleyhine açılacak davada süre, sorumlu müdür hakkındaki beraat kararının
kesinleşmesiyle başlar.
16 ncı maddenin birinci fıkrasının iki numaralı bendi uyarınca, sorumlu
müdürün yazı veya haber veya resim veya karikatür sahibinin kimliğini açıklaması
halinde, bu kişiler hakkında açılacak davalarda süre, açıklama tarihinden
başlar.
(Dikkat:Devamı 2553 üncü sayfadadır.)
KANUNLAR , HAZİRAN 1988 (EK - 2)
2352-2
Kamu davasının açılması izin veya karar alınmasına bağlı olan suçlarda izin
veya kararın alınması için müracaat tarihi ile izin veya kararın verildiği tarih
arasında geçen süre hesaba katılmaz, bu süre toplam iki ayı geçemez.
Basın yoluyla işlenen kovuşturması şikayete bağlı suçlarda birinci fıkrada
yazılı süre, suçun kanun ile belli zamanaşımı haddini geçmemek şartı ile işlen-
diğinin öğrenildiği tarihten başlar.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Basın Davalarında Uygulanacak Usul Hükümleri
Madde 36 - (Değişik: 10/11/1983-2950/19 md.)
Bu Kanunda yazılı olan veya basın yoluyla işlenmiş bulunan suçlardan dolayı
ağır cezayı gerektiren davalar, ağır ceza mahkemelerinde ve diğerleri asliye
ceza mahkemelerinde görülür. Özel kanunlardaki hükümler saklıdır.
Bir yerde birden fazla ağır ceza veya asliye ceza mahkemesi bulunduğu tak-
dirde görevli olan ağır ceza veya asliye ceza mahkemesini Hakimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu belirler.
Madde 37 - Cumhuriyet savcılarının, gerekli görürlerse yapacakları hazırlık
soruşturmasını kanuni ve zaruri sebepler dışında en çok bir hafta içinde bitir-
meleri lazımdır. İlk soruşturmaya tabi suçlarda bu soruşturma diğer işlerden ön-
ce ve en kısa zamanda yapılır ve sona erdirilir.
Madde 38 - Bir suçta müşterek olanlardan biri aleyhinde kamu davasının
açılması veya mütekabil bir davanın görülmesi önce izne veya karar alınmasına
bağlı ise bunlar hakkındaki dava ve soruşturmalar diğerlerinden ayrılır.
Madde 39 - (Değişik: 7/6/1956-6733/1 md.)
Basın Kanununa giren veya basın yoliyle işlenen suçlara ait davalar acele
işlerden sayılır ve mahkemelerin senelik tatil günlerinde de görülür.
Maznunun ikametgah itibariyle mahkemeye çağırılabilmesi için gerekli zaman
gözetilerek, duruşma için en yakın gün tayin edilir.
İddia ve müdafaalar ve deliller birden söylenir ve gösterilir.
Duruşmalar, işin en az gerektirdiği müddetten fazla bir zamana bırakılamaz.
Madde 40 - Basın Kanununa giren veya basın yoliyle işlenen suçlara mütaallik
davalara Yargıtayda diğer işlerden önce bakılır.
Madde 41 - Kanuni tebliğ muamelelerinde mevkutenin idare yeri, sahibi ile
mesul müdürünün kanuni ikametgahı sayılır.
Ek Madde 1 - (Ek: 10/11/1983-2950/20 md.)
Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının Birinci Babının 1,2 ve 4 üncü fasılla-
rında veya 311 veya 312 nci maddelerinde yazılı suçları veya Devlete ait gizli
bilgileri ihtiva eden her türlü mevkute veya mevkute tanımına girmeyen diğer ba-
sılmış eserlerin dağıtımı, eserlerin basıldığı yerdeki sulh ceza hakiminin kara-
rı ile ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise bu yerlerdeki Cumhuriyet
savcılığının yazılı kararı ile önlenebilir. Cumhuriyet savcılığı, bu kararını en
geç yirmidört saat içinde sulh ceza hakimine bildirir. Hakim en geç kırksekiz
saat içinde kararın onaylanıp onaylanmaması hakkında karar verir. Onaylanmama
halinde Cumhuriyet savcılığının kararı hükümsüz kalır. Bu fıkraya göre verilen
kararlar o yer Cumhuriyet savcılığı tarafından eserin basıldığı ve dağıtıldığı
yerlerdeki Cumhuriyet savcılıklarına en seri vasıtayla bildirilir.
Yukarıdaki fıkrada sayılan suçlar ile Türk Ceza Kanununun 426 ve 428 inci
maddelerindeki suçları veya 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında
Kanunda veya 6187 sayılı Vicdan ve Toplanma Hürriyetinin Korunması Hakkında Ka-
nunda yer alan suçları veya Devlete ait gizli bilgileri ihtiva eyledikleri id-
diasıyla aleyhlerine soruşturma veya kovuşturmaya geçilmiş, her türlü basılmış
eserlerin toplatılmasına, soruşturma safhasında sulh ceza hakimince, kovuşturma
safhasında görevli mahkemece karar verilebilir. Ancak, soruşturma safhasında
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcılığı da toplatma kararını
yazılı olarak verebilir. Bu karar en geç yirmidört saat içinde yetkili sulh ceza
hakiminin onayına sunulur. Hakim, toplatmanın onaylanıp onaylanmaması hususunda
kırksekiz saat içinde karar verir. Kararın onaylanmaması halinde toplatma kara-
rı hükümsüz sayılır. Bu fıkra hükmüne göre verilen kararlar, o yer Cumhuriyet
savcılığınca tüm Cumhuriyet savcılıklarına en seri vasıta ile bildirilir.
Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının Birinci Babının 1,2 ve 4 üncü fasılla-
rında veya 312 nci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçların basın yoluyla iş-
lenmeleri sebebiyle mahkumiyet halinde, faillerden bir veya birkaçına ait olma-
ları şartıyla suçu ihtiva eden mevkute veya mevkute sayılmayan basılmış eserle-
rin basımında kullanılan makineler ile diğer basım aletlerinin müsaderesine de
karar verilir.
Yukarıdaki fıkrada sözü geçen makineler ile diğer basım aletlerinin kaçırıl-
masını, değiştirilmesini, kaybolmasını ve tahribini önlemek için tahkikatın her
aşamasında gerekli görülen tedbirler alınır. Ancak, bu tedbirler, makineler ile
diğer basım aletlerinin faaliyetlerini engelleyici nitelikte olamaz.
Ek Madde 2 - (Ek: 10/11/1983-2950/20 md.)
Basın yolu ile işlenen ve ek birinci maddenin üçüncü fıkrasında yazılı suç-
larla milli güvenliğe ve genel ahlaka aykırı davranışlardan mahkümiyet hallerin-
de, suç teşkil eden yazının yayınlandığı mevkutenin üç günden bir aya kadar
kapatılmasına da mahkemece karar verilebilir.
Kapatılan mevkutenin açıkça devamı niteliğini taşıyan her türlü yayın yasak-
tır. Bunlar sulh ceza hakiminin kararıyla toplatılır.
Birinci fıkraya göre kapatılmasına karar verilen mevkutenin yayınına kapa-
tılma süresinde devam edenler veya o mevkutenin açıkça devamı niteliğini taşıyan
yeni mevkute çıkaranlar bir aydan altı aya kadar hapis ve yüzbin liradan üçyüz-
bin liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar.
Ek Madde 3 - (Ek: 10/11/1983-2950/20 md.)
Basılmış eserlerin müsaderesi hakkında mahkemece verilip kesinleşmiş karar-
lar, mahkemenin duyurusu ve Cumhuriyet savcılığının bildirimi ile Resmi Gaze-
te`de derhal yayınlanır.
Ek Madde 4 - (Ek: 10/11/1983-2950/20 md.)
Ek birinci madde gereğince dağıtımın tedbir yoluyla mahkeme kararı veya ge-
cikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcılığının verdiği kararın mah-
kemece onaylanması suretiyle önlendiği ve bu sebeple neşir gerçekleşmediği hal-
lerde, kanunun asıl suçlar için öngördüğü cezaların üçte biri hükmolunur.
Türk Ceza Kanununun 64 ve 65 inci maddeleri gereğince suça iştirak ettikle-
rinin sabit olması hali dışında mevkutelerin sorumlu müdürleri hakkında onaltın-
cı madde hükümleri uygulanır.
Ek Madde 5 - (Ek: 10/11/1983-2950/20 md.)
Türkiye`de yabancı dille yayımlanan mevkutelerin sorumlu müdürlerinin, o
dili bilmesi zorunludur.
Ek Madde 6 - (23/1/1953 - 6026/1 md. ile gelen Ek md. hükmü olup madde numa-
rası teselsül ettirilmiştir.)
Devlet daire ve müesseseleri tarafından neşredilen mevkuteler, 5680 sayılı
kanunun basın yoliyle işlenen suçlara,cevap ve düzeltme hakkına taallük eden
hükümleri dışındaki mükellefiyet ve şartlara tabi değildir.
Bu mevkuteler vasıtasiyle işlenen suçlarda mesuliyet, suç mevzuu olan yazıyı
yazan veya resmi yapan kimse ile birlikte bu mevkuteleri doğrudan doğruya idare
etmekle vazifeli olan kimseye aittir. Mevkutenin üstüne bu kimsenin adı yazılır.
Bu hususta Memurin Muhakematı hakkındaki kanun hükümleri cereyan etmez.
Ek Madde 7 - (Ek: 6/11/1996 - 4202/1 md.)
Süreli ve süresiz yayınların dağıtımını yapan gerçek ve tüzel kişiler,talep
edilmesi ve mevzuatın öngördüğü şartların yerine getirilmesi halinde, dağıtımını
yaptıkları diğer mevkutelerin satış fiyatı ile trajlarına göre aldıkları dağıtım
ücretini aşmayacak bir bedel mukabilinde, bu yayınların dağıtımını yapmak zo-
rundadırlar. Aksine davranışta bulunanlar hakkında, dağıtımından kaçındıkları
yayının toplam bedelinin %50`si oranında ağır para cezasına hükmolunur. Tekerrür
halinde bu ceza iki katı olarak uygulanır ve faaliyetleri 3 aya kadar durduru-
lur. (1)
Ek Madde 8 - (Ek: 6/11/1996 - 4202/1 md.)
Süreli veya süresiz yayınların satışa arz edildikleri yerlere ulaştırılma-
sına rağmen bu yayınları satışa sunmaktan kaçınanların işyeri, şikayet üzerine,
mahallin en büyük mülki amirliğince üç gün süre ile kapatılır. Fiilin tekrarı
halinde kapatma cezası, üç aydan az olamaz. Mülki amirlerin kararlarına karşı
sulh ceza mahkemeleri nezdinde itiraz olunabilir.(2)
Aynı hükümler, süreli veya süresiz yayınların satışa arz edildikleri yerlere
ulaştırılmasını ve satışa sunulmasını tehdit, hile, menfaat temini veya başka
bir şekilde engelleyen veya zorlaştıranlar hakkında da uygulanır.
SON HÜKÜMLER
Geçici Madde 1 - Bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihte neşredilmekte olan bir
mevkutenin sahip veya mesul müdürü beş ve altıncı maddelerde yazılı şartları
haiz olmasalar da bu sıfatlarını muhafaza edebilirler. Ancak bu takdirde beş gün
içinde yeniden beyanname vermek ve beşinci maddenin üç numaralı bendinde yazılı
şartı yerine getirmek mecburiyetindedirler.
Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden evvel işlenip de otuz
yedinci maddede günlük mevkuteler hakkında dava ikamesi için gösterilen mehlin
geçtiği hallerde 1881 sayılı Matbuat Kanunu gereğince altı aylık mehil bitmemiş
ise yürürlük gününden itibaren bir ay içinde dava açılabilir.
Geçici Madde 3 - (Ek: 7/6/1956 - 6733/1 md.)
Bu kanunda yazılı hükümlere, durumları, vasıf ve şartları uygun olmıyanlar
kanunun neşri tarihinden itibaren bir sene içerisinde riayet ve intibaka
mecburdurlar.
---------------------
(1) Anayasa Mahkemesinin 5/6/1997 tarih ve E. 1996/70, K. 1997/6 sayılı Kararı
ile bu maddedeki "....ve faaliyetleri 3 aya kadar durdurulur." bölümünün
yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmiştir.
(2) Anayasa Mahkemesinin 5/6/1997 tarih ve E.1996/70, K.1997/6 sayılı Kararı ile
bu fıkranın yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmiştir.
5680 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
YÜrürlükten Kaldıran Mevzuatın
-------------------------------
Yürürlükten Kaldırılan
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
------------------------------------ ---------- --------- ---------
5680 sayılı Basın Kanununun 27 nci maddesi. 8/5/1979 2231 2
4/7/1960 tarih ve 9 sayılı Kanun 10/11/1983 2950 21
21/6/1927 tarih ve 1117 sayılı Kanunun
9 uncu maddesi 11/5/1988 3445 14
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
5680 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞiKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun
No: Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler Yürürlüğe giriş tarihi
---------- ------------------------------------------- ----------------------
6026 --- 31/1/1953
6051 --- 23/2/1953
6337 --- 17/3/1954
6550 --- 14/5/1955
6733 --- 8/6/1956
143 --- 5/12/1960
2231 --- 15/5/1979
2950 --- 13/11/1983
3445 --- 26/5/1988
4202 --- 12/11/1996
Bugünün tarihi: 09/05/2025 04:44:28