HUKUKİ VEYA TİCARİ KONULARDA YABANCI ÜLKELERDE DELİL
SAĞLANMASI HAKKINDA SÖZLEŞMENİN ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
Kanun No. 5128
Kabul Tarihi : 7.4.2004
Resmi Gazete Tarihi 14/04/2004
Resmi Gazete Numarası 25433
MADDE 1. - Türkiye tarafından 13 Aralık 2000 tarihinde Lahey’de imzalanan “Hukuki veya Ticari Konularda Yabancı Ülkelerde Delil Sağlanması Hakkında Sözleşme”nin ekli çekince ve beyanlar ile onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
HUKUKİ VEYA TİCARİ KONULARDA
YABANCI ÜLKELERDE DELİL SAĞLANMASI HAKKINDA SÖZLEŞME
İşbu Sözleşmeyi imza eden Devletler,
İstinabe taleplerinin iletilmesi ve yerine getirilmesi işlemlerini kolaylaştırmak ve bu amaçla kullandıkları farklı yöntemlerin uyumlaştırılmasını sağlamak arzusu ile,
Hukuki ve ticari konularda karşılıklı adli işbirliğinin güçlendirilmesi arzusunu taşıyarak,
Bu hususta bir sözleşme akdine karar vermişler ve aşağıdaki hükümlerde mutabık kalmışlardır.
KISIM I - İSTİNABE TALEBİ
MADDE l
Hukuki veya ticari konularda bir Akit Devletin adli makamı, kendi Devletinin kanun hükümleri gereğince istinabe yolu ile, diğer Akit Tarafın yetkili makamından delil sağlanmasını veya diğer adli bir işlemin yerine getirilmesini talep edebilir.
İstinabe, başlanmış veya başlanacak olan adli davalarda kullanılması amacını taşımayan delilin elde edilmesi için kullanılmayacaktır.
"Diğer hukuki işlem" ifadesi, adli belgelerin tebliğini veya icra ve infaz konusu ara kararları veya hükümleri yahut geçici veya koruyucu nitelikte tedbir kararlarını muhtevi tebligatı içermez.
MADDE 2
Her bir Akit Taraf, diğer Akit Tarafın adli makamından gelen istinabe taleplerini kabul etmek ve bunları işleme koymak üzere yetkili makamına iletmekle görevli bir Merkezi Makam tayin eder. Her Devlet, Merkezi Makamını kendi mevzuat hükümlerine göre oluşturur.
İstinabe evrakı, yerine getirecek olan devletin Merkezi Makamına, bu Devletin diğer herhangi makamı vasıta kılınmaksızın doğrudan gönderilecektir.
MADDE 3
Bir istinabe talebi aşağıdaki hususları ihtiva eder;
a) İstinabenin yerine getirilmesini talep eden makam ve eğer talep eden makamca bilinmekte ise, yerine getirilmesi talep edilen makamı,
b) Davayla, ilgili tarafların ve eğer mevcutsa temsilcilerinin isim ve adresleri,
c) Talep konusu delilin sağlanmasını gerekli kılan davanın niteliği, bu konuyla ilgili verilmesi gerekli bütün bilgiler,
d) Sağlanacak delil veya yerine getirilecek diğer adli işlem. İstinabe, mümkün olduğu ölçüde, aşağıdaki bilgileri de kapsar.
e) İfadelerine başvurulacak kişilerin isimleri ve adresleri,
f) İfadelerine başvurulacak kişilere yöneltilmesi öngörülen sorular veya söz konusu kişilerin ifade verecekleri konunun esası hakkında bir açıklama,
g) İncelenmesi istenen belgeler veya kişisel ya da gayrimenkul diğer mal varlığı,
h) İfadenin yeminle veya onaylanmak suretiyle alınması ve kullanılacak herhangi özel usule ilişkin talebi,
i) 9 uncu maddeye göre, takip edilecek herhangi bir özel yöntem veya usulü,
İstinabe ayrıca ll inci maddenin uygulanması için gerekli görülen herhangi bilgiye de yer verilebilir.
Ayrıca onaylanması veya benzeri bir işleme tabi tutulması istenmez.
MADDE 4
İstinabe evrakı, yerine getirilmesi talep edilen makamın dilinde düzenlenecek veya bu dilde yapılmış bir tercümesi eklenecektir.
Bununla birlikte, bir Akit Devlet 33 üncü maddede öngörülen çekinceyi koymamış ise, İngilizce veya Fransızca dilinde düzenlenmiş yahut bu dillerden birinde tercümesi eklenmiş olan bir istinabeyi kabul edecektir.
Birden fazla resmi dili olan ve iç mevzuatı sebebiyle bu dillerden birinde düzenlenmiş bir istinabeyi ülkesinin tümü için kabul edemeyen bir Akit Devlet, beyanda bulunmak suretiyle istinabenin ülkesinin muayyen bölümlerinde yerine getirilmesi için düzenleneceği veya tercümesinin yapılacağı dili belirleyecektir.
Haklı bir sebep olmaksızın işbu beyanda uyulmaması durumunda gerekli tercüme masrafları talep eden Devlet tarafından karşılanacaktır.
Herbir Akit Devlet, beyan suretiyle kendi Merkezi Makamına gönderilecek istinabe evrakının bir önceki paragrafta belirtilmiş olanların dışında düzenleneceği dil veya dilleri belirleyebilir.
İstinabeye eklenmiş her bir tercümenin doğruluğu, ya bir diplomatik memur veya konsolosluk görevlisi ya da yeminli tercüman veya her iki Devlette bu konuda yetkili kılınmış olan diğer bir kişi tarafından onaylanır.
MADDE 5
Eğer Merkezi Makam söz konusu talebin işbu Sözleşme hükümlerine uygun olmadığı kanaatinde ise, talebe yönelik itirazlarını da belirtmek suretiyle, durumu derhal istinabe evrakını göndermiş olan menşe Devletin makamına bildirir.
MADDE 6
İstinabe talebinin gönderildiği makam, bunu yerine getirmeye yetkili değilse, istinabe evrakı aynı Devletin kanun hükümlerine göre yerine getirmekle yetkili bulunan makamına iletilir. \
MADDE 7
Talepte bulunan makamın istemesi durumunda, ilgili tarafların, ve eğer varsa temsilcilerinin hazır bulunabilmeleri için, istinabenin yapılacağı tarih ve yer hakkında bilgi verilir. Gönderen Devlet makamının talebi üzerine bu bilgi doğrudan taraflara veya temsilcilerine iletilir.
MADDE 8
Herbir Akit Devlet talepte bulunan diğer Akit Devlet makamının yargı mensuplarının bir istinabe talebinin yerine getirilmesi sırasında hazır bulunabileceklerini beyan edebilir. Beyanda bulunan Devletin atamış olduğu yetkili makam tarafından önceden izin verilmesi gerekli görülebilir.
MADDE 9
İstinabe talebini yerine getirecek olan adli makam, takip edilecek yöntem ve usul bakımından kendi ülkesinin kanun hükümlerini uygular.
Bununla birlikte, söz konusu makam, talepte bulunan makamın istemi üzerine, yerine getiren Devletin iç hukukuna aykırı olmaması veya iç usul ve uygulaması yahut uygulamadan kaynaklanan güçlükler sebebiyle yerine getirilmesinin olanaksız bulunmaması kaydıyla, özel bir usul veya yöntem takip eder.
İstinabe talebi en seri şekilde yerine getirilecektir.
MADDE 10
Talep edilen makam bir istinabe talebinin yerine getirilmesinde, iç hukukunun adli işlemler sebebiyle kendi ülkesinin makamlarınca çıkartılan yerine getirme emirleri veya tarafların bu amaçla yaptıkları başvuruları yerine getirmek için öngördüğü zorlayıcı tedbirleri aynı ölçü ve biçimde uygulayacaktır.
MADDE 11
Bir istinabe talebinin yerine getirilmesi sırasında, ifade vermekten çekinmesini gerektiren bir ayrıcalığa veya göreve sahip bulunan ilgili kişi aşağıdaki hallerde ifade vermeyi reddedebilir.
a) Uygulayıcı Devletin kanun hükümlerine göre; yahut
b) Menşe Devletin kanun hükümlerine göre ve ayrıcalık veya görevi istinabede belirtilmiş veya talep edilen makamın isteği üzerine talepte bulunan makam tarafından sözü edilen makama, başka suretle teyit edilmiş ise.
Her bir Akit Devlet buna ilave olarak beyanda bulunmak suretiyle Uygulayıcı Devlet ile Menşe Devlet dışında başka devletlerin de kanunlarında mevcut ayrıcalık ve görevlere, işbu beyanında belirlenen kapsamda riayet edeceğini bildirebilir.
MADDE 12
Bir istinabenin yerine getirilmesine ilişkin talep ancak aşağıdaki durumlarda reddedilebilir;
a) Uygulayıcı Devlette, istinabenin yerine getirilmesi adli makamların yetkisine girmemekte ise,
b) İstinabenin yerine getirileceği Muhatap Devlet, bunun egemenliğine veya güvenliğine zarar verebilecek nitelikte olduğu kanısını taşımakta ise,
Yerine getirme, sırf Uygulayıcı Devletin iç mevzuatı uyarınca dava konusunun münhasır yargı yetkisine girdiği veya iç hukukunun bunun için bir dava hakkı kabul etmediği gerekçesine dayanılarak reddedilemez.
MADDE 13
İstinabe talebinin yerine getirildiğini tespit eden belgeler, talep edilen makamca, talepte bulunan makama bu sonuncunun kullanmış olduğu aynı kanaldan gönderilecektir.
İstinabenin tamamen veya kısmen yerine getirilmediği durumlarda, talep eden makam aynı kanaldan, sebepleri de bildirilmek suretiyle derhal haberdar edilecektir.
MADDE 14
İstinabe talebinin yerine getirilmesi her ne mahiyette olursa olsun hiçbir vergi, harç veya masraf ödenmesine yol açmaz.
Bununla birlikte, talepte bulunulan Devlet, talep eden Devletten bilirkişi ve tercümanlara ödenen ücretler ile bu Devletin 9 uncu maddenin 2 nci paragrafına göre, talep ettiği özel bir usulün uygulanmasından doğan masrafları istemek hakkına sahiptir.
Talepte bulunulan makamın mevzuatı uyarınca delilleri sağlama yükümlülüğünün taraflara ait olması ve istinabeyi bizzat yerine getirecek durumda bulunmaması halinde, talep eden makamın muvafakatını aldıktan sonra, uygun gördüğü bir kimseyi istinabeyi yapmak üzere görevlendirebilir. Talepte bulunulan makam bu izni isterken, söz konusu usulden dolayı doğabilecek tahmini masrafları da bildirir. Talep eden makamın izni, bu masrafların ödenmesi borcunu üstlenmesini de tazammun eder. İznin mevcut olmaması halinde talep eden makam bu masraflardan dolayı sorumlu değildir.
KISIM II- DELİLLERİN DİPLOMATİK MEMURLAR, KONSOLOSLAR
VE ÖZEL MEMURLAR TARAFINDAN ELDE EDİLMESİ
MADDE 15
Hukuki ve ticari konularda bir Akit Devletin konsolosluk görevlisi veya diplomatik memuru diğer Akit Devletin ülkesinde ve görev yaptığı bölge sınırları içinde, temsil ettiği Devletin mahkemelerinde açılmış olan davalarda kullanılmak üzere temsil ettiği Devletin vatandaşlarından zor kullanmaksızın delil sağlayabilir.
Her bir Akit Devlet beyanda bulunmak suretiyle, bir diplomatik memur veya konsolosluk görevlisinin, kendisi tarafından bizzat veya kendi adına yapılan başvuru üzerine beyanda bulunan Devletin yetkili makamınca izin verilmesi koşuluna bağlı olarak delil elde edilebileceğini bildirebilir.
MADDE 16
Bir Akit Devletin diplomatik memuru yahut konsolosluk görevlisi, ayrıca diğer bir Akit Devletin ülkesinde ve görev yaptığı bölge sınırları içinde, temsil ettiği Devletin mahkemelerinde açılmış bulunan davalarda kullanılmak üzere, görev yaptığı Devletin veya üçüncü bir Devletin vatandaşlarından aşağıdaki hallerde zor kullanmaksızın delil elde edebilir. Eğer;
a) Ülkesinde görev yapmakta olduğu Devlet tarafından atanmış bulunan yetkili bir makam genel veya muayyen bir vaka için izin vermiş ise,
b) Yetkili makamın izin verirken belirlemiş olduğu şartlara riayet ederse,
Her bir Akit Devlet bu maddeye göre kendisinin önceden verilmiş izni olmaksızın delil elde edilebileceğini beyan edebilir.
MADDE 17
Hukuki veya ticari konularda usulüne uygun olarak sırf bu iş için memur edilmiş bir kimse, bir Akit Devletin ülkesinde, diğer bir Akit devletin mahkemelerinde açılmış bulunan davalarda kullanılmak üzere, aşağıdaki hallerde, zor kullanmaksızın delil elde edebilir. Eğer;
a) Delil elde edilecek Devlet tarafından atanmış bulunan yetkili bir makam genel veya muayyen bir vaka için izin vermiş ise,
b) Yetkili makamın izin verirken belirtmiş olduğu şartlara riayet ederse,
Her bir Akit Devlet bu maddeye göre kendisinin önceden verilmiş izni olmaksızın delil elde edilebileceğini beyan edebilir.
MADDE 18
Her bir Akit Devlet 15 inci, 16 ncı ve 17 nci maddeler gereğince delil elde etmek için yetkili kılınmış bir diplomatik memurun, konsolosluk görevlisinin veya özel memurun zorlayıcı surette delil elde etmesine gerekli yardımın sağlanması için, kendi atamış olduğu yetkili makamına başvurabileceğini beyan edebilir. Bu beyan, beyanda bulunan Devletin, kabul edilmesini uygun gördüğü bütün şartları kapsayabilir.
İşbu makam, başvuruyu yerinde görürse, kendi hukukunda iç adli işlemlerinde kullanılmak üzere öngörülmüş ve uygun bulunan zorlayıcı tedbirleri uygular.
MADDE 19
Yetkili makam 15 inci, 16 ncı veya 17 nci maddelerde belirtilen izni verirken veya 18 inci maddede belirtilen başvuruyu kabul ederken, delilin elde edileceği yer ve tarihi gibi kabul edilmesini uygun gördüğü şartları da belirleyebilir. Yine aynı şekilde, delilin elde edileceği yer ve tarihin önceden, makul bir süre içinde kendisine bildirilmesini isteyebilir. Böyle bir durumda, sözü geçen makamın bir temsilcisi delilin sağlanması sırasında hazır bulunmak için yetkilendirilir.
MADDE 20
İşbu Kısmın herhangi bir maddesine göre, delilin sağlanması sırasında ilgili kimse yasal olarak temsil edilebilir.
MADDE 21
15 inci, 16 ncı veya 17 nci maddelere göre delil elde etmek için yetkili kılınan bir diplomatik memur, konsolosluk görevlisi veya özel memur;
a) Delilin sağlandığı Devletin hukukuna uyumsuzluk teşkil etmeyen veya yukarıda değinilen maddeler uyarınca verilmiş bir izne aykırı bulunmayan her çeşit delili toplayabilir ve aynı şartlar altında yemin veya doğruluğunu teyit ettirmek suretiyle ifade almak yetkisini haizdir.
b) Bir kimsenin hazır bulunması veya ifade vermesi için yapılacak tebligat, muhatabın davanın görüldüğü Devletin vatandaşı olmaması durumunda, delilin elde edileceği yerin dilinde düzenlenecek veya bu dilde yapılmış bir tercümesi eklenecektir.
c) Tebligatta, söz konusu kimsenin yasal olarak temsil edilebileceği ve ayrıca bu kimsenin 18 inci maddedeki beyanı yapmamış olan bir Devlette, hazır bulunmak veya ifade vermek mecburiyetinde olmadığı bildirilecektir.
d) Delilin elde edileceği Devletin hukukunun yasaklamamış olması şartıyla, davanın görüldüğü mahkemede uygulanan hukukun öngördüğü usule uygun olarak, delil toplanabilir.
e) İfadesine başvurması istenen bir kimse, 11 inci madde kapsamında ifade vermekten çekinmesini gerektirecek ayrıcalık ve görevlerini ileri sürebilir.
MADDE 22
İşbu Kısımda öngörülen usule göre yapılan delil toplanması girişiminin, bir kimsenin ifade vermeyi reddetmesi sebebiyle sonuçsuz kalmış olması durumu, daha sonra I inci Kısma, uygun olarak delil elde edilmesi için başvuruda bulunulmasını engellemez.
KISIM III - GENEL HÜKÜMLER
MADDE 23
Her bir Akit Devlet, imza, onay ve katılma anında Common Law ülkelerinde tanınan bir usul olan belgelerin duruşma öncesi ortaya çıkarılmasını sağlamak amacına yönelik istinabe taleplerini yerine getirmeyeceği hususunda beyanda bulunabilir.
MADDE 24
Her bir Akit Devlet "Merkezi Makam" dışında buna ilave olarak yetkilerinin derecesini tespit edeceği, başka makamlar da tayin edebilir. Ancak istinabe talepler her zaman Merkezi Makama gönderilebilecektir.
Federal Devletler birden fazla Merkezi Makam tayin etmek serbestisine sahiptir.
MADDE 25
Ülkesinde birden fazla hukuk sisteminin mevcut olduğu her Akit Devlet, bu sistemlerden birinin makamlarını işbu Sözleşme uyarınca istinabe taleplerinin yerine getirilmesinde münhasır yetkiyi haiz olmak üzere atayabilir.
MADDE 26
Her bir Akit devlet anayasal sınırlamalar yüzünden zorunlu bulunmakta ise, ifade verecek kişinin celbi için gerekli tebliğ ve ihtar işlemleri, bu kişilerin getirtilmesi masrafları ile, ifadenin tutanağa geçirilmesi masraflarına ilişkin olarak istinabe talebinin yerine getirilmesi ile ilgili ücret ve masrafların Menşe Devlet tarafından geri ödenmesini talep edebilir.
Bir Devlet, yukarıda değinilen paragraf uyarınca bir talepte bulunmuş ise, diğer her bir Akit Devlet, bu Devletten aynı şekilde ücret ve masrafların geri ödenmesini talep edebilir.
MADDE 27
İşbu sözleşmenin hükümleri Akit bir Devletin;
a) İstinabe taleplerinin, 2 nci maddede öngörülmüş olanların dışında başka kanallar aracılığı ile adli makamlarına intikal ettirilebileceği hususunda beyanda bulunmasına,
b) İç hukukunun veya uygulamasının, işbu Sözleşmede belirtilen bir işlemin daha az kısıtlayıcı şartlar altında yerine getirilmesine olanak tanımasına,
c) İç hukukunun veya uygulamasının işbu sözleşmede belirtilmiş olanların dışında başka delil elde edilmesi yöntemlerine de olanak tanımasına,
Engel teşkil etmeyecektir.
MADDE 28
İşbu Sözleşme iki veya daha fazla Akit Devletlerin;
a) İstinabe taleplerinin iletilmesi usullerine ait 2 nci madde hükümlerine,
b) Kullanılacak dillere dair 4 üncü madde hükümlerine,
c) İstinabenin yerine getirilmesi esnasında yargı mensuplarının hazır bulunmasına ilişkin 8 inci madde hükümlerine,
d) Tanıkların ifade vermekten çekinmelerini gerektirecek ayrıcalık ve görevleri hakkında 11 inci madde hükümlerine,
e) İstinabenin yerine getirilmesinden sonra talep eden makama iadesi usullerine ait 13 üncü madde hükümlerine,
f) Ücret ve masraflara ilişkin 14 üncü madde hükümlerine,
g) II nci Kısım hükümlerine,
İstisna teşkil edecek hükümler koymak üzere aralarında anlaşmalarına engel teşkil etmeyecektir.
MADDE 29
İşbu Sözleşmeye taraf olup aynı zamanda 17 Temmuz 1905 ve l Mart 1954 tarihlerinde Lahey'de imzalanan Hukuk Usulüne Dair Sözleşmelere katılmış bulunan Taraflar arasında, bu Sözleşme, daha önceki Sözleşmelerin 8 inci-16 ncı maddelerinin yerini alacaktır.
MADDE 30
İşbu sözleşme, 1905 tarihli Sözleşmenin 23 üncü maddesi ile 1954 tarihli sözleşmenin 24 üncü maddesinin uygulanmasına halel getirmeyecektir.
MADDE 31
Taraflar arasında 1905 ve 1954 tarihli Sözleşmelere ek olarak akdedilen anlaşmalar, Tarafların başka türlü anlaşmış olmaları hali müstesna, işbu Sözleşmeye eşit olarak uygulanabilir addedilecektir.
MADDE 32
İşbu sözleşme 29 uncu ve 31 inci maddeleri hükümlerine halel gelmemek üzere, işbu Sözleşmenin içerdiği konularla ilgili hükümler ihtiva etmekte olup Akit Devletlerin taraf bulundukları veya katılacakları sözleşmelerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
MADDE 33
Her Devlet, imza, onay veya katılım sırasında, II nci Kısım ile 4 üncü maddenin 2 nci Paragraf hükümlerini kısmen veya tamamen sözleşmenin uygulanması dışında bırakma hakkını saklı tutabilir. Başka hiçbir çekince kabul edilmeyecektir.
Her Akit Devlet koymuş olduğu bir çekinceyi her zaman geri alabilir. Çekincenin geçerliliği geri alma bildiriminden altmış gün sonra ortadan kalkacaktır.
Bir Devlet bir çekince koymuş ise, bundan etkilenen diğer bir Devlet, çekinceyi koyan devlete karşı aynı kuralı uygulayabilir.
MADDE 34
Her Devlet yapmış olduğu bir beyanı her zaman geri alabilir veya değiştirebilir.
MADDE 35
Her bir Akit Devlet, onay veya katılma belgesinin tevdii sırasında veya daha sonraki bir tarihte, 2 nci, 8 inci, 24 üncü ve 25 inci maddelerine uygun olarak belirlenen makamları Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirecektir.
Akit Devletlerden her biri gerektiğinde aşağıdaki hususları aynı şekilde adı geçen Bakanlığa bildirecektir;
a) Diplomatik memurlar ve konsolosluk görevlileri tarafından, delil toplanmasında istenebilecek yardımı sağlamak ve talep edilmesi halinde izin vermek üzere sırasıyla 15 inci, 16 ncı ve 18 inci maddelerde öngörülen makamların tayinini;
b) Özel memurlar tarafından delil toplanmasında, 17 nci maddeye uygun olarak, talep edilmesi halinde izin vermek ve 18 inci maddede öngörülen yardımı sağlamak üzere makamların tayinini,
c) 4 üncü, 8 inci, 1l inci, 15 inci, 16 ncı, 17 nci, 18 inci, 23 üncü ve 27 nci maddelerde öngörülen beyanları;
d) Yukarıda değinilen tayin ve beyanların herhangi surette geri alınmasını veya değiştirilmesini;
e) Herhangi bir çekincenin geri alınmasını.
MADDE 36
İşbu sözleşmenin uygulanması ile ilgili olarak Akit Devletler arasında doğabilecek sorunlar diplomatik kanaldan çözümlenecektir.
MADDE 37
İşbu sözleşme, Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansının Onbirinci Oturumunda temsil edilmiş bulunan Devletlerin imzasına açıktır.
Sözleşme onaylanacak ve onay belgeleri Hollanda Dışişleri Bakanlığına tevdi edilecektir.
MADDE 38
İşbu sözleşme, 37 nci maddenin ikinci paragrafında öngörülen üçüncü onay belgesinin tevdiini takiben altmışıncı günü yürürlüğe girecektir.
Sözleşme, daha sonra onaylayan her imzacı Devlet için, onay belgesinin tevdiini takiben altmışıncı günü yürürlüğe girecektir.
MADDE 39
Lahey Milletlerarası özel Hukuk Konferansının Onbirinci Oturumunda temsil edilmemiş olmakla birlikte, bu Konferansın veya Birleşmiş Milletler Örgütünün ya da bu örgütün uzman bir kuruluşunun üyesi bulunan veya Milletlerarası Adalet Divanının Statüsüne taraf olan her Devlet, işbu Sözleşmeye 38 inci maddenin birinci paragrafı uyarınca katılabilir.
Katılma belgesi, Hollanda Dışişleri Bakanlığına tevdi edilecektir.
Sözleşme, katılan Devlet yönünden, katılma belgesinin tevdiini takip eden altmışıncı günde yürürlüğe girecektir.
Katılma sadece, katılan Devlet ile bu katılmayı kabul ettiğini beyan eden Akit devletler arasındaki ilişkiler bakımından geçerli olacaktır. Böyle bir beyan Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirilecektir. Bu Bakanlık, beyanın onaylanmış bir örneğini diplomatik kanaldan Akit devletlerin her birine gönderecektir.
Sözleşme katılan Devletle, bu katılmayı kabul ettiğini beyan eden devlet arasında kabul beyanının tevdiini takip eden altmışıncı günde yürürlüğe girecektir.
MADDE 40
Her bir devlet, imza, onay veya katılma sırasında, işbu sözleşmenin, uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu ülkelerin tümünü veya onlardan bir veya birkaçını kapsamına alacağını beyan edebilir. Bu beyan ilgili Devlet yönünden yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olacaktır.
Bundan sonra yapılacak bu nitelikteki kapsam beyanları Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirilecektir.
Sözleşme, söz konusu kapsama alınan ülkeler yönünden, bir önceki paragrafta belirtilen bildirimin yapılmasını takip eden altmışıncı günde yürürlüğe girecektir.
MADDE 41
İşbu sözleşme, daha sonra onaylamış veya katılmış bulunan Devletler için dahi, 38 inci maddenin birinci paragrafı uyarınca yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl geçerli olacaktır.
Sözleşme, feshedilmedikçe, her beş yılda bir zımnen yenilenmiş olacaktır.
Fesih, beş yıllık sürenin sona ermesinden en az altı ay önce Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirilecektir.
Fesih, Sözleşmenin uygulandığı ülkelerin bir kısmıyla sınırlı tutulabilir.
Fesih, sadece bunu bildiren Devlet açısından hüküm ifade edecektir. Sözleşme diğer Akit Devletler için yürürlükte kalacaktır.
MADDE 42
Hollanda Dışişleri Bakanlığı, 37 nci maddede belirtilmiş olan devletlere veya 39 uncu maddeye göre katılmış bulunan devletlere aşağıdaki hususları bildirecektir;
a) 37 nci maddede değinilen imza ve onaylar,
b) 38 inci maddenin birinci paragrafına göre, işbu Sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih,
c) 39 uncu maddede sözü edilen katılmalar ve hüküm ifade edecekleri tarih,
d) 40 ıncı maddede değinilen kapsam bildirimleri ile bunların hüküm ifade edeceği tarih,
e) 33 üncü ve 35 inci maddelerde değinilen tayin, çekince ve beyanlar,
f) 41 inci maddenin üçüncü paragrafında değinilen fesihler,
Bunu teyiden, usulüne uygun olarak yetkili kılınmış aşağıdaki imza sahipleri, işbu Sözleşmeyi imzalamışlardır.
Fransızca ve İngilizce dillerinde, ikisi de aynı derecede geçerli olmak üzere tek nüsha halinde 18 Mart 1970 tarihinde Lahey'de düzenlenmiş olup bu nüsha Hollanda Hükümetinin arşivlerine tevdi olunacak ve onaylı bir örneği Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansının Onbirinci Oturumunda temsil edilmiş bulunan devletlerin her birine diplomatik kanaldan gönderilecektir.
ÇEKİNCE VE BEYANLAR
1. Sözleşmenin 33. maddesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti Sözleşmenin 4. maddesinin 2. fıkrası hükümlerini uygulamamak hakkını saklı tutar. Sözleşmenin I. Kısmına göre yerine getirilecek istinabe talepleri, 4. maddenin 1. ve 5. maddelerine uygun olarak Türkçe düzenlenmesi veya bu dilde yapılmış bir çevirisinin eklenmesi zorunlu bulunmaktadır.
2. Sözleşmenin 35. maddesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti;
Sözleşmenin 16. ve 17. maddeleri hükümlerine göre, söz konusu maddelerde öngörülen izni vermeye yetkili makam olarak Adalet Bakanlığının tayin edildiğini; ve
Sözleşmenin 23. maddesine göre, Common Law ülkelerinde tanınan bir usul olan belgelerin dava öncesi ortaya çıkarılmasını sağlamak amacına yönelik istinabe taleplerini yerine getirmeyeceğini beyan eder.