02/07/2025 Mevzuat bölümü
Kanun Yönetmelik Tüzük
Kanun Hükmünde Kararname (KHK)
Mevzuat Listesi
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU
Kanun Numarası : 3065
Kabul Tarihi : 25/10/1984
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih: 2/11/1984 Sayı: 18563
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 24 Sayfa: 47
*
* *
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız.
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı"
Cilt: 2 Sayfa: 1279
*
* *
BİRİNCİ KISIM
Mükellefiyet
BİRİNCİ BÖLÜM
Verginin Konusu
Verginin konusunu teşkil eden işlemler:
Madde 1 - Türkiye`de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabi-
dir:
1. Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetler,
2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:
a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve
televizyon hizmetleri,
b) Spor - Toto oynanması, piyango tertiplenmesi (Milli Piyango dahil), at
yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunları tertiplenmesi, oynanması,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyo-
nel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar
tertiplenmesi, gösterilmesi,
d) (Değişik: 29/6/2001-4706/8 md.) Hazinece yapılan taşınmaz mal satışları hariç
müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,
e) Boru hattı ile hampetrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,
f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların
kiralanması işlemleri,
g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve
köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve va-
kıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tara-
fından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya
bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nite-
likteki teslim ve hizmetleri,
h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler
suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.
Ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı,
kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanu-
nunda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat
hükümlerine göre tayin ve tespit edilir.
Bu faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine
yapılması, bunları yapanların hukuki statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde
bulunup bulunmamaları, ikametgah veya işyerlerinin yahut kanuni merkez veya iş
merkezlerinin Türkiye`de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve
vergilendirmeye mani teşkil etmez.
İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi
tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi,
özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.
Teslim:
Madde 2 - 1. Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun
adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir.
Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere
tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönde-
rilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye
tevdi edilmesi de mal teslimidir.
2. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından
zincirleme akit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan
sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir tes-
limdir.
3. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da
mal teslimidir.
4. (Değişik: 3/6/1986-3297/1 md.) Kap ve ambalajlar ile döküntü ve tali mad-
delerin geri verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim bunlar dışında kalan
maddeler itibariyle yapılmış sayılır. Bunların yerine aynı cins ve mahiyette kap
ve ambalajlar ile döküntü tali maddelerin geri verilmesinde de aynı hüküm uygu-
lanır.
5. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.
Teslim sayılan haller:
Madde 3 - Aşağıdaki haller teslim sayılır:
a) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler
dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme persone-
line ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,
b) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan
mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı,
c) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri,
d) (Mülga: 22/7/1998 - 4369/82 md.)
Hizmet:
Madde 4 - 1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışın-
da kalan işlemlerdir.
Bu işlemler; bir şeyi yapmak ve işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onar-
mak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi
yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.
2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması
halinde bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre
ayrı ayrı vergilendirilirler.
Hizmet sayılan haller:
Madde 5 - Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personeli-
nin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.
İşlemlerin Türkiye`de yapılması:
Madde 6 - İşlemlerin Türkiye`de yapılması:
a) Malların teslim anında Türkiye`de bulunmasını,
b)(Değişik:27/1/2000-4503/3 md.) Hizmetin Türkiye`de yapılmasını veya hiz-
metten Türkiye`de faydalanılmasını,
İfade eder.
Uluslararası taşıma işleri:
Madde 7 - Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile tran-
sit taşıma işlerinde, hizmetin iç parkura isabet eden kısmı Türkiye`de yapılmış
sayılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Mükellef ve Vergi Sorumlusu
Mükellef:
Madde 8 - 1. Katma Değer Vergisinin Mükellefi:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
b) İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
c) Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
e) Spor - Toto, piyango (Milli Piyango dahil) ve benzeri oyunlarda oyunların
teşkilat müdürlükleri,
f) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertip-
leyenler,
g) 1 inci maddenin 3 üncü fıkrasının (c) bendine giren hallerde bunları ter-
tipleyenler veya gösterenler,
h) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları ki-
raya verenler,
ı) İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.
2. (Değişik: 3/6/1986 - 3297/2 md.) Vergiye tabi bir işlem sözkonusu olmadı-
ğı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı
bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösteren-
ler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları
vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerli-
dir. Bu gibi sebeplerle fazla ödedikleri vergilerin, indirim hakkına sahip olma-
yanlara iadesi konusunda Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
Vergi sorumlusu:
Madde 9 - (Değişik:24/6/1994 - 4008/30 md.)
1.Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş
merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye
Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
2.Fiili ya da kaydi envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya
belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde,bu alışlar nedeniyle ziyaa
uğratılan katma değer vergisi,belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan
mükelleften aranır.
Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mü-
kelleflere,bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tari-
hinden itibaren 10 günlük bir süre verilir.Bu süre içinde alış belgelerinin ib-
raz edilememesi halinde,belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tari-
hindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi,alışlarını belge-
leyemeyen mükellef adına re`sen tarhedilir.Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygu-
lanır. (1)
Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara,bu satışlarla ilgili ola-
rak,vergi inceleme raporuna dayanılarak katma değer vergisi tarhiyatı yapıldığı
takdirde,ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza ayrıca alıcılardan aranmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vergiyi Doğuran Olay
Vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi:
Madde 10 - Vergiyi Doğuran Olay:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin ya-
pılması,
b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri
belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak
üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu husus-
larda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin
yapılması,
d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda,
malların alıcıya teslimi,
e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde,
malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,
f) (Mülga: 22/7/1998 - 4369/82 md)
g) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kulla-
nımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,
h) (Mülga: 5/11/1986-3316/2 md.)
ı) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin
başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannemesinin
tescili (2)
j) İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye`de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılıkta gümrük hattından geçilmesi,
(Değişik ibare:27/1/2000-4503/3 md.) gümrük bölgesine girilmesi veya
gümrük bölgesinden çıkılması (3)
Anında meydana gelir.
İKİNCİ KISIM
İstisnalar
BİRİNCİ BÖLÜM
İhracat İstisnası
Mal ve hizmet ihracatı:
Madde 11 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
a) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki
müşteriler için yapılan hizmetler,
b) Türkiye`de ikamet etmeyen yolcuların satınalarak Türkiye dışına götürdük-
leri malların teslimi anında Katma Değer Vergisi tahsil edilir. Ancak gümrükten
malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen Katma Değer
Vergisi iade olunur.
------------
(1) Bu fıkrada yer alan "...kaçakçılık cezası uygulanmaz..." ibaresi 22/7/1998
tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
(2) 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesi ile "fiili ithalin
yapılması" ibaresi metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) Bu bentte yer alan "gümrük hattından geçilmesi" ibaresi 27/1/2000 tarih
ve 4503 sayılı Kanunla metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
c) (Ek: 3/6/1986-3297/3 md.) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından
kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafın-
dan ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde
beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek te-
cil olunur.
Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından
itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.
İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde,
tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Ala-
caklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen ge-
cikme zammının % 50 fazlası ile birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek
şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler
nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten
itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci
maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil
edilir.
Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu
Kanunun 32 nci maddesi hükmü uygulanmaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergi-
si, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan miktardan
fazla olamaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer
Vergisi, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil
olunacak vergi miktarı, mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler
mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.
2. (Değişik: 3/6/1986-3297/3 md.) Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Katma Değer
Vergisi tahsil edilmeden teslim edilecek mal miktarını; ihracatçı ve ihracatçıya
mal teslim edenlerin her biri için bir önceki yıl iş hacmi, cari yıldaki işlem-
ler ve vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla gerekli görülen haller-
de sınırlamaya ve bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile is-
tisnanın uygulanacağı asgari miktarları tespite yetkilidir.
İhracat teslimi ve yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler:
Madde 12 - 1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki
şartlar yerine getirilmiş olmalıdır:
a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır.
b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti (Değişik ibare:27/1/2000-
4503/3 md.) gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye vasıl olmalıdır. Teslim
konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt
içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir
şekilde değerlendirilmesi durumu değiştirmez. (1)
2. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi
yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında
kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin
yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şart-
lar yerine getirilmiş olmalıdır.
a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
------------------------------
(1) bu bentte yeralan "gümrük hattından geçerek" ibaresi 27/1/2000 tarih ve
4503 sayılı Kanunla "Gümrük bölgesinden çıkarak" şeklinde değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
İKİNCİ BÖLÜM (1)
Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna
Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna; (1)
Madde 13 - (Değişik: 26/3/1985-3174/1 md.)
Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
a) (Değişik: 25/5/1995-4108/33 md.) Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz,
hava ve demiryolu taşıma araçlarının,yüzer tesis ve araçların kiralanması veya
çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz,hava
ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimleri, bu
araçların imal ve inşaası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler ile
bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler,
b) Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan
hizmetler,
c) 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümleri gereğince petrol arama faaliyetlarine
münhasır olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yapılan hizmetler ile mal tes-
limleri.
d) (Ek:22/7/1998-4369/59 md.) Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere
belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri (Şu kadar ki, yatırım teşvik
belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde,zamanında alınmayan vergi
alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edi-
lir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin
tarhini veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi ta-
kip eden takvim yılının başından itibaren başlar).
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Taşımacılık İstisnası
Transit taşımacılık:
Madde 14 - 1. Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşı-
macılık işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri vergi-
den müstesnadır.
2. Bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye`de bulunma-
yan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanı-
nır. (2)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Diplomatik İstisnalar
Madde 15 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin Türkiye`deki diplomatik
temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip men-
suplarına yapılan teslim ve hizmetler,
b) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası
kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,
2. Bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın uygu-
lanacağı asgari miktarları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İthalat İstisnası
Madde 16 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
a) Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin
ithali,
b)(Değişik:27/1/2000-4503/1 md.)4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci
maddesi :(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç;
geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin
hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın
ithali, (Bu Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından ya-
rarlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168,169 ve 170 inci madde-
lerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından fay-
dalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydala-
nılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat
gösterilmesi şarttır.
(Ek:24/6/1994 - 4008/32 md.) Gümrük Kanununun 10 uncu maddesinin 7 ve 8 nu-
maralı bentleri kapsamında ithal edilen ev eşyasının,katma değer vergisi istis-
nasından yararlanabilmesi için,bu eşyanın naklihane sahibine ait olduğunun anla-
şılması ve her cinsten bir adet olması şarttır.Muaf olarak ev eşyası ithal hakkı
Yurtiçi Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazalarından eşya satın alınarak kulla-
nıldığında,bu eşyanın satın alındığı tarihten itibaren bir yıl içinde dahili
ticarete konu edildiği tespit edilirse bu Kanuna göre ödenmesi gereken vergi,
devreden ve devalandan ayrı ayrı aranır ve Gümrük Kanunu uyarınca gümrük ver-
gisindeki esaslar dairesinde ceza uygulanır.
------------------------------------
(1) Bu bölüm ve madde başlığı" Araçlar ve Petrol Aramalarında İstisna"iken,
22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi ile "Araçlar, Pet-
rol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda istisna" şeklinde değiştiril-
miş ve metne işlenmiştir.
(2) Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri ile ilgili olarak
bu Kanunun sonundaki "KARARNAMELER İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne
bakınız.
c)(Değişik:27/1/2000-4503/1 md.) Transit ve gümrük antreposu rejimleri
ile serbest bölgeler, geçici depolama yerleri ve gümrük hizmetlerinin veril-
diği gümrüklü sahalarla ilgili hükümlerin uygulandığı mal ve hizmetler.
2)(Değişik:27/1/2000-4503/1 md.) Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın
dışarıda bir işleme tabi tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması
halinde eşyanın kazandığı değer farkı istisnaya dahil değildir.
ALTINCI BÖLÜM
Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar
Madde 17 - 1. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar:
Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler,
bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar,
kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği
haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal
amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların;
a) İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, islah ve teşvik etmek ama-
cıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,
b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları
ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve
eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,
2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar:
a) Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların hastane, nekahathane, klinik,
dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus banka-
lar, anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyolo-
ji, seroloji ve distofajin laboratuvarları gibi kuruluşlar, öğrenci veya yetiş-
tirme yurtları, yaşlı ve sakat bakım ve huzurevleri, parasız fukara aşevleri,
düşkünevleri ve yetimhaneleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri ku-
ruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri,
b) (Değişik: 3/6/1986-3297/6 md.) Kanunların gösterdiği gerek üzerine bedel-
siz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları ile yukarıda sayılan kurum ve
kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları,
c) (Ek: 23/11/2000 - 4605/6 md.) Yabancı devletlerin Türkiye`deki diplomatik
temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım kurumlarına, bu maddenin
1 numaralı fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapacakları teslim
ve hizmetlere ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler.
Maliye Bakanlığı, istisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgari
tutarlarını ve bu bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.
3. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar:
a) Askeri fabrika, tersane ve atölyelerin kuruluş amaçlarına uygun olarak
yaptıkları teslim ve hizmetler,
b) (Mülga: 3/6/1986-3297/18 md.) (1)
c) (Mülga: 6/12/1984-3099/geçici md.)
4. Diğer İstisnalar:
a) Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf esnaf tarafından yapılan teslim
ve hizmetler,
b) (Değişik: 3/6/1986-3297/6 md.) Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek usulde
vergiye tabi olmayan çiftçiler ile aynı Kanunun 66 ncı maddesine göre vergiden
muaf olan serbest meslek erbabı, (2) tarafından yapılan teslim ve hizmetler,
c) (Değişik: 20/6/2001-4684/19 md.) Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde
belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme
işlemleri ( Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer
Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda
faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen
vergiler, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya
bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol
açmayacak şekilde indirim konusu yapılır.),
d) İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemle-
ri,
-----------------
(1) 3/6/1986 tarih ve 3297 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine bakınız.
(2) Bu bentte yeralan "vergiden muaf olan küçük çiftçiler ile kazançları
götürü gider usulüne göre tespit edilen çiftçiler" ibaresi, 22/7/1998
tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesi ile "gerçek usulde vergiye
tabi olmayan çiftçiler ile aynı Kanunun 66 ncı maddesine göre vergiden
muaf olan serbest meslek erbabı" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiş-
tir.
e) (Değişik: 3/6/1986-3297/6 md.) Banka ve sigorta muameleleri vergisi kap-
samına giren işlemler ile sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelele-
rine ilişkin işlemleri,
f) Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapıln teslim ve hizmetler,
g) (Değişik: 3/6/1986-3297/6 md.) Külçe altın, külçe gümüş (1) döviz, para,
damga pulu, harç pulu, değerli kağıtlar, taşıt pulu, ,hisse senedi ve tahvil
teslimleri,
h) (Değişik ibare: 28/6/2001-4697/10 md.) Zirai amaçlı su teslimleri ile köy tüzel
kişiliklerince köyde ikamet edenlere yapılan ticari amaçlı olmayan perakende içme
suyu teslimleri, kamu kuruluşları, tarımsal kooperatifler ve çifçi birliklerince yapılan arazi
ıslahına ait hizmetler, (2)
ı) (Ek: 6/12/1984-3099/1 md.; Mülga: 19/6/1987-3393/13 md.) (3)
j) (Ek: 3/6/1986-3297/6 md.) Boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz
ve bunların ürünlerinin taşınması hizmetleri.
k) (Ek: 22/7/1998-4369/60 md.) Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi
sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri
teslimleri ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri.
YEDİNCİ BÖLÜM
İstisnadan Vazgeçme ve İstisnaların Sınırı
İstisnadan vazgeçme:
Madde 18 - 1. (Değişik: 3/6/1986-3297/7 md.) Vergiden istisna işlemleri
yapanlar diledikleri takdirde ilgili Vergi dairesine yazılı olarak müracaatta
bulunarak bu işlemleri dolayısıyla, vergiye tabi tutulmalarını talep edebilir-
ler. Bu talebin mükellefin istisnaya dahil olan işlemlerinin tamamını kapsaması
şarttır. Şu kadar ki; mükellefiyetin devam edilmekte olan işlemlere şümulü yok-
tur.
2. Ancak 17 nci maddenin birinci ve ikinci fıkralarıyla üçüncü fıkranın (a)
ve 4 üncü fıkranın (e) bendlerinde yazılı istisnalar hakkında yukarıdaki birinci
fıkra hükmü uygulanmaz.
3. İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mü-
kellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olan-
lar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin
bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükelle-
fiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır.
İstisnaların sınırı:
Madde 19 - 1. Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi
bakımından geçersizdir. Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler
ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle
düzenlenir.
2.Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Matrah, Nispet ve İndirim
BİRİNCİ BÖLÜM
Matrah
Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah:
Madde 20 - 1. Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılı-
ğını teşkil eden bedeldir.
---------------
(1) Bu bende "Külçe altın" ibaresinden sonra gelmek üzere 22/7/1998 tarih ve
4369 sayılı Kanunun 60`ıncı maddesi ile "külçe gümüş" ibaresi eklenmiş ve
metne işlenmiştir.
(2) Bu bendde bulunan; "Zirai sulama amaçlı su teslimleri," ibaresi, 28/6/2001 tarihli
ve 4697 sayılı Kanunla, Kanunun yayımı tarihi olan 10.07.2001 tarihinden geçerli
olmak üzere metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) Bu bent hükmü, bu Kanunun sonuna, ana kanuna işlenemeyen hüküm olarak alın-
mış olan 6/12/1984 tarih ve 3099 sayılı Kanunun geçici maddesi gereğince
31/12/1988 tarihinde yürürlükten kalkacağını hüküm altına almış ise de,
19/6/1987 tarih ve 3393 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile yürürlükten
kaldırılmıştır.
2. Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bun-
lar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa ol-
sun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve
para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.
3. (Mülga: 22/7/1998 - 4369/82 md.)
4. Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle
tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edile-
rek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.
İthalatta matrah:
Madde 21 - İthalatta, verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların topla-
mıdır:
a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük ver-
gisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması
halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı
hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine (1) kadar yapılan diğer giderler ve
ödemeler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi
ödemeler.
Uluslararası yük ve yolcu taşımalarında matrah:
Madde 22 - İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye`de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılıkta şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsalleri göz
önüne alınmak suretiyle matrah tespitine Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
Özel matrah şekilleri:
Madde 23 - Özel matrah şekilleri şunlardır:
a) Spor - Toto oyununda ve Milli Piyango dahil her türlü piyangoda, oyuna ve
piyangoya katılma bedeli,
b) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve
oyunlara katılma karşılığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere
giriş karşılığında alınan bedel,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyo-
nel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar ve yarışlar ve yarışmalar
tertiplenmesi ve gösterilmesinde bunların icra edildiği mahallere giriş karşılı-
ğında alınan bedel ile bu mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin bedeli,
d) Gümrük depolarında ve müzayede salonlarında yapılan satışlarda kesin sa-
tış bedeli.
e) (Ek: 6/12/1984-3099/2 md.) Altından mamül veya altın ihtiva eden ziynet
eşyaları ile sikke altınların teslim ve ithalinde matrah, külçe altın bedeli
düşüldükten sonra kalan miktardır.
f) (Ek: 6/12/1984-3099/2 md.) Maliye ve Gümrük Bakanlığı işin mahiyetini
gözönünde tutarak özel matrah şekilleri tespit etmeye yetkilidir.
Matraha dahil olan unsurlar:
Madde 24 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir:
a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma,
yükleme ve boşaltma giderleri,
----------------------
(1) 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesi ile; "fiili ithalata"
ibaresi metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile
vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,
c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve
benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.
Matraha dahil olmayan unsurlar:
Madde 25 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir:
a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar,
b) Hesaplanan katma değer vergisi.
Döviz ile yapılan işlemler:
Madde 26 - Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi doğuran
olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrilir. Cari
kuru belli olmayan dövizlerin Türk parasına çevrilmesine ilişkin esasları Maliye
ve Gümrük Bakanlığı belirler.
Emsal bedeli ve emsal ücreti:
Madde 27 - 1. Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal,
menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahi-
yetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir.
2. Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük
olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de,
matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır.
3. Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit
olunur.
4. Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel
idare giderleri ve genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması mec-
buridir.
5. Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit
edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük
olamaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Oran
Oran:
Madde 28 - (Değişik: 3/12/1988 - 3505/23 md.)
Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10`dur. Bakan-
lar Kurulu bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1 `e kadar indirmeye, bu
oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası
için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir. (1)
--------------------
(1) Bu maddedeki oranlarda Kararnameler ile yapılan değişiklikler için bu Kanu-
nun sonundaki "KARARNAMELER İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ" ne bakınız.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İndirim
Vergi indirimi:
Madde 29 - 1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesap-
lanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine
ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler:
a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenle-
nen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,
b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi,
c) (Ek: 3/6/1986-3297/9 md.) Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi
mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere gö-
re hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
katma değer vergisi,
2. (Değişik: 3/6/1986-3297/9 md.) Bir vergilendirme döneminde indirilecek
katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla
hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark
sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. (Değişik cümle: 22/7/1998 -
4369/61 md.) Şu kadar ki 28 inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi
nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup yılı içerisinde indirile-
meyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi iade olu-
nur. Maliye Bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit
etmeye yetkilidir.
3. (Ek: 3/6/1986-3297/9 md.) İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bul-
duğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kayde-
dildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.
4. Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek ak-
saklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde,
bu Kanunun anailkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve
esasları düzenlemeye yetkilidir. (1)
İndirilemeyecek katma değer vergisi:
Madde 30 - Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:
a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların tes-
limi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve
hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,
b) (Değişik: 3/6/1986-3297/10 md.) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek
otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu
amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin
alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi,
c)(Değişik:27/1/2000-4503/3 md.) Deprem veya sel felaketi nedeniyle zayi
olanlar hariç olmak üzere zayi olan mallara ait katma değer vergisi,
d) Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi
kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.
----------------------
(1) Bu fıkra numarası, 3/6/1986 tarih ve 3297 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle
değiştirilmiş ve yerine işlenmiştir.
Amortismana tabi iktisadi kıymetlere ait indirim:
Madde 31 - (Mülga: 22/7/1998 - 4369/82 md.)
İstisna edilmiş işlemlere indirim:
Madde 32 - Bu Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri uyarınca vergiden is-
tisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak
Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya
hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Kat-
ma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca, tespit edilecek esaslara göre
bu işlemleri yapanlara iade olunur.
Kısmi vergi indirimi:
Madde 33 - 1. Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı
tanınmayan işlemlerin bu arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet
eden kısmı indirim konusu yapılır.
2. Kısmi vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.
İndirimin belgelendirilmesi:
Madde 34 - 1. Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait
Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üze-
rinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla
indirilebilir.
2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesi-
ne gerek görülmeyen işlemlerde Vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye
ve Gümrük Bakanlığınca tespit olunur.
Matrah ve indirim miktarlarının değişmesi:
Madde 35 - Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazge-
çilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vukubulduğu hallerde, vergiye
tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere
muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine
uygun şekilde ve değişikliğin vukubulduğu dönem içinde düzeltilir. Şu kadar ki,
iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıt-
ları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.
Yetki:
Madde 36 - Bakanlar Kurulu indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya
veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri
belirlemeye yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Verginin Tarhı ve Ödenmesi
BİRİNCİ BÖLÜM
Vergilendirme Usulleri
Gerçek usulde vergilendirme:
Madde 37 - Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde vergilendiri-
lirler.
Madde 38 - (Mülga: 22/7/1998 - 4369/82 md.)
İKİNCİ BÖLÜM
Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası
Vergilendirme dönemi:
Madde 39 - 1. Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösteri-
len takvim yılının üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı
mükelleflerin yıllık gayri safi hasılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi
yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.
2. Aşağıdaki hallerde vergilendirme dönemi:
a) Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için bir takvim yılı,
b) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay,
c) İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık
işlerinde (Değişik ibare:27/1/2000-4503/3 md.) gümrük bölgesine girildiği
veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır.(1)
3. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve
gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetki-
lidir. Bu takdirde üçer aylık dönemlerin aynı takvim yılı içinde olması şartı
aranmaz.
Beyan esası:
Madde 40 - 1. Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça mü-
kelleflerin yazılı beyanları üzerine tarholunur.
2. Bu Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesinti-
si yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır.
3. Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan
mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler.
--------------------------
(1)Bu bendde yeralan. "gümrük hattından geçildiği" ibaresi, 27/1/2000 tarih
ve 4503 sayılı Kanunla "gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden
çıkarıldığı" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
4. İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan
üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları
ile Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile
transit taşımalara ait Katma Değer Vergisi mükelleflerin yapacakları özel beyan
üzerine tarholunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata esas alınacak beyannameler-
de, vergi matrahının unsurları ile vergi oranının açıkça gösterilmesi gerekli-
dir.
5. (Ek:25/5/1995-4108/35 md.) Maliye Bakanlığı, bu Kanunun 17 nci madde-
sinin 1 inci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara sadece vergiye tabi iş-
lemlerinin bulunduğu dönemler için beyanname verdirmeye, beyanname yerine
kaim olmak üzere işleme esas olan belgeleri kabul etmeye, bu mükelleflere ait
verginin beyan ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belir-
lemeye yetkilidir.
Beyanname verme zamanı:
Madde 41 - 1. Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar
Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takibeden ayın 25
inci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.
2. Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanna-
me ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin baş-
ladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir.
3. (Mülga: 25/5/1995-4108/39 md.)
4. (Ek: 3/6/1986-3297/13 md.) İşi bırakan mükelleflerin katma değer vergisi
beyannamesi, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın 25 İnci günu akşamına kadar
verilir.
Beyannamelerin şekil ve muhtevası:
Madde 42 - Katma Değer Vergisi beyannamelerinin şekil ve muhtevası ile güm-
rük giriş beyannamelerinde Katma Değer Vergisine ilişkin olarak yer alacak bil-
giler Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit ve tanzim olunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tarh İşlemleri
Tarh yeri:
Madde 43 - 1. Katma Değer Vergisi, mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi
dairesince tarholunur.
2. Mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri
varsa, Katma Değer Vergisi, gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu
vergi dairesi tarafından tarholunur.
3. Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, Katma Değer Vergisi
beyan üzerine gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarholunur.
4. İthalde alınan katma değer vergisi ilgili gümrük idaresince tarholunur.
5. İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye`de bulunmayanlar tara-
fından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan
taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi de, ilgili gümrük
idaresince tarholunur.
6. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, faaliyetin gereğini göz önünde tutarak mükel-
lefin müracaatı üzerine veya resen tarh yerini tayin etmeye yetkilidir.
Tarhiyatın muhatabı:
Madde 44 - Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişi-
ler adına tarholunur.
Şu kadar ki:
a) Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere
ortaklardan herhangi biri,
b) Türkiye`de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ile kanuni merkez veya iş
merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayan tüzelkişilerde, bu kanuna
göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu kişi; vergi kesintisi yapmakla sorumlu
tutulan bir şahsın bulunamaması halinde, mükellefin Türkiye`deki daimi temsilci-
si, Türkiye`de birden fazla temsilcisinin mevcudiyeti halinde mükellefin tayin
edeceği temsilci; tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamışsa temsilci-
lerden herhangi birisi, daimi temsilci mevcut değilse işlemleri mükellef adına
yapanlar,
Tarhiyata muhatap tutulurlar.
Tarh zamanı:
Madde 45 - Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname posta
ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi takibeden yedi
gün içinde tarhedilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Ödenmesi
Verginin Ödenmesi:
Madde 46 - 1. Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi
kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergile-
rini beyanname verme süresi içinde ödemeye mecburdurlar.
2. İthalde alınan katma değer vergisi, gümrük vergisi ile birlikte ve aynı
zamanda ödenir.
3. Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgahı, kanuni merkezi ve
iş merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye
ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait
Katma Değer Vergisi, bu işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde
ödenir.
4. (Değişik :25/5/1995 - 4108/36 md.) Beyanname vermek mecburiyetinde
olmayan mükelleflerin Katma Değer Vergisi, tarh süresi içinde ödenir.
Götürü usulde vergilendirilen mükelleflerin katma değer vergisi, Gelir Ver-
gisi Kanununun götürü vergilendirmeye ilişkin usul ve esasları ile vergilendirme
dönemine ait hükümleri çerçevesinde tarh ve tahakkuk ettirilerek, götürü gelir
vergisinin ödeme süreleri içinde ödenir.
5. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak Katma
Değer Vergisinin işlemden önce ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir.
6. (Ek: 6/12/1984 - 3094/4 md.;Mülga:26/12/1993 - 3946/38 md.)
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdarelerince Alınan Katma Değer Vergisine İlişkin Hükümler
Gümrük makbuzu:
Madde 47 - İthal sırasında alınan Katma Değer Vergisi gümrük makbuzunda
ayrıca gösterilir.
Düzeltme işlemleri:
Madde 48 - Bu Kanuna göre vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda soku-
lan eşyaların hiç alınmamış veya eksik alınmış Katma Değer Vergileri hakkında
Gümrük Kanunundaki esaslara göre işlem yapılır.
(Ek: 3/6/1986-3297/14 md.) İthal edilen eşya ile ilgili olarak; katma değer
vergisinden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşı-
lan katma değer vergisi, indirim hakkına sahip olmayan mükelleflere, Gümrük Ka-
nununa göre iade olunur.
Teminatlı işlemler:
Madde 49 - Gümrük Kanunu ile diğer kanunlar gereğince gümrük vergisi temina-
ta bağlanarak işlem gören her türlü madde ve kıymetlere ait Katma Değer Vergisi
de aynı usule tabi tutulur.
(Ek ikinci fıkra:4/5/1994-3986/14 md.;Mülga:22/7/1998-4369/82 md.)
(Ek:27/1/2000-4503/2 md.) İhraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak
maddelerin ithalinde ödenmesi gereken katma değer vergisini teminata bağlatmak
suretiyle işlem yaptırmaya, teminata tabi işlemleri tespit etmeye, teminatın
türü, şekli ve miktarı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye
Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Muhatap:
Madde 50 - 1. Gümrükte tarhedilen Katma Değer Vergisi, tarh sırasında hazır
bulunan mükellefe, kanuni temsilcisine, adına hareket eden komisyoncusu ile
gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlara tebliğ edilir.
2. Bu tebliğ üzerine açılacak davalar için Gümrük Vergisinin tabi olduğu
usul ve esaslar uygulanır.
Matrah farklarına uygulanacak işlemler:
Madde 51 - Mükelleflerin ithalde beyan ettikleri matrahla tahakkuk veya in-
celeme yapanların veyahut teftişe yetkili kılınanların buldukları matrahlar üze-
rinden hesaplanan vergi farkları hakkında Gümrük Kanunu uyarınca Gümrük Vergi-
sindeki esaslar dairesinde ceza uygulanır.
Maktu vergi:
Madde 52 - Gümrük Vergisinin maktuen alındığı hallerde, tek ve maktu tarife,
ithalde alınacak Katma Değer Vergisi de dahil edilmek suretiyle tespit olunur.
BEŞİNCİ KISIM
Usul Hükümleri
Fatura ve benzeri vesika düzenlenmesi:
Madde 53 - Bu Kanunda geçen Fatura ve benzeri vesikalar tabiri Vergi Usul
Kanununda düzenlenen vesikaları ifade eder.
Kayıt düzeni:
Madde 54 - 1. Katma değer vergisi mükellefleri, tutulması mecburi defter
kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkan verecek şekilde dü-
zenlerler.
Bu kayıtlarda en az aşağıdaki hususların açıkca gösterilmesi şarttır:
a) Vergi konusu işlemlerin mahiyeti, vergisiz tutarları, hesaplanan vergi,
indirilebilir vergi miktarları,
b) Vergiden istisna edilen işlemlerin, indirim hakkı tanınan ve tanınmayan-
lara göre mahiyeti ve ayırımı ile hesaplanan indirilebilir vergi miktarı,
c) İndirim konusu yapılamayacak işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili
vergi miktarları,
d) Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen ve
iade olunan vergiler.
2. Emtia üzerine iş yapanlar, emtia envanterinde veya envanter defterinde,
hesap dönemi sonunda mevcut emtiayı Katma Değer Vergisine tabi olan ve olmayan-
lar itibariyle tefrik edip göstermeye mecburdurlar.
Vergi teminatı:
Madde 55 - Mükelleflerin fabrika, imalathane, ticarethane, şube, satış
mağazası ve depolarında mevcut ilk madde, yarı mamul ve mamul madde stokları,
üçüncü şahıslara satılmış veya rehnedilmiş olsa dahi, Katma Değer Vergisi ile
zam ve cezalarının teminatı hükmünde olup, bedellerinden ilk önce sözü edilen
hazine alacağı tahsil olunur.
ALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler
Asgari randıman oranları ve birim satış bedelleri:
Madde 56 - 1. Maliye ve Gümrük Bakanlığı; imal ve inşa işlerinde, hammadde,
yardımcı madde, enerji, işçilik ve benzeri ölçüleri esas alarak belli iş ve sa-
nat kolları itibariyle asgari randıman oranları tespit etmeye, alım - satım ve
hizmet işlerinde ise asgari birim satış bedellerini belirlemeye yetkilidir.
2. Mükelleflerin Katma Değer Vergisi, bu oranlara ve birim satış bedellerine
göre hesaplanacak Katma Değer Vergisinden aşağı olamaz.
Verginin etikette gösterilme mecburiyeti:
Madde 57 - 1. Perakende satışı yapılan mallara ait etiketlerde, Katma Değer
Vergisinin satış fiyatına dahil olup olmadığı açıkca belirtilir. Vergi satış
fiyatından hariç ise bunun miktarı ayrıca gösterilir.
2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesi-
ne gerek görülmeyen işlemlerde yukardaki hüküm uygulanmaz.
Verginin gider kaydedilemeyeceği:
Madde 58 - Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma De-
ğer Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma Değer Vergisi, Gelir ve Kurum-
lar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.
Kanunların uygulama alanı:
Madde 59 - Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan vergilerle ilgili olarak Vergi
Usul Kanunu ile diğer kanunlarda yer alan ve bu Kanuna aykırı olmayan hükümler;
Katma Değer Vergisi bakımından da geçerli sayılır.
Ek vergi:
Madde 60 - 1. Aşağıda yazılı malların ithali veya imalatçıları tarafından
teslimi hizalarında gösterilen nisbetlerde ek vergiye tabidir. (1)
a) Tütün mamülleri (sigara, puro, pipo tütünleri, kıyılmış tütün, enfiye,
tömbeki ve benzeri) % 50
b) Her türlü alkollü içkiler (Tabii köpüren şarap ile vermut ve kına-
kına şarabı dahil, sair şarap ve bira hariç) % 50
c) Sair şaraplar ve bira % 15
d) (Değişik: 3/6/1986-3297/15 md.) Her türlü alkolsüz içkiler (sade gazoz,
meyvalı gazoz ve meyva suları hariç) % 10
(Ek bentler: 3/6/1986-3297/15 md.)
e) Her türlü ispirtolar ve füzel yağı % 50
f) Oyun kağıtları (çocuklara mahsus oyuncak kağıtlar hariç) % 60
g) Röntgen filmleri % 60
----------------------------------
(1) Bu maddedeki oranlarda Kararnameler ile yapılan değişiklikler için bu Kanu-
nun sonundaki "KARARNAMELER İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne bakınız.
2. (Değişik: 7/11/1985-3238/16 md.) Ek Verginin matrahı, Katma Değer Vergisi
matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül eder. Şu kadar ki Savunma Sanayii Des-
tekleme Fonuna gönderilecek miktarlar matraha dahil edilmez.
3. Ek verginin tarh, tahakkuk ve ödenmesi ile vergilendirmeye ilişkin diğer
hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
4. Ek vergi Katma Değer Vergisinden indirilemez.
5. Mükellefler satış faturalarında ek vergiyi ayrıca göstermeye mecburdur-
lar. İthal sırasında ödenen ek vergi ise, gümrük makbuzlarında ayrıca gösteri-
lir.
6. (Değişik: 6/12/1984-3099/5 md.) Ek vergiye tabi malların vergi nispetle-
rinin herbirini ayrı ayrı üç katına kadar artırmaya veya sıfıra kadar indirmeye
ve tekrar kanuni seviyelerine getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
7. Bu maddenin 1 numaralı fıkrasının (a) ve (b) bendlerine göre alınan ek
verginin % 30`u ile (c) ve (d) bentlerine göre alınan ek verginin % 100`ü tah-
silini takip eden ay içinde Toplu Konut Fonuna gelir olarak aktarılır. Bu konu-
daki usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığı tarafından tespit edilir.
8. (Ek: 3/6/1986-3297/15 md.) Bu maddenin 1 numaralı fıkrasının (f) ve (g)
bentleri gereğince bir ay içerisinde tahsil edilen ek verginin % 75`i ertesi
ayın sonuna kadar Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğüne aktarılır. Türkiye
Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü vergi hasılatını kayıtlarında ve netice hesapla-
rında göstermek zorundadır.
9. (Ek: 8/1/1997 - 4225/1 md.) Maliye Bakanlığı, topluca veya ayrı ayrı ol-
mak üzere bu madde kapsamındaki mallara ait ek vergilerin tamamının veya bir
kısmının bandrol usulü ile tahsiline ve bu uygulamanın usul ve esaslarını tespit
etmeye yetkilidir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Kaldırılan Hükümler
Kaldırılan hükümler:
Madde 61 - a) 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu (Banka ve sigorta muamele-
leri vergilerine ilişkin hükümleri hariç),
b) 2456 sayılı İşletme Vergisi Kanunu,
c) 1318 sayılı Finansman Kanununun Spor - Toto Vergisine ilişkin hükümleri,
d) 6747 sayılı Kanunun Şeker İstihlak Vergisine ilişkin hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Geçiş Hükümleri
Geçici Madde 1 - Telafi Edici Vergilendirme Usulü:
1. Maliye ve Gümrük Bakanlığı perakende mal satışı ile uğraşan mükellefler-
den belirleyeceği iş gruplarına veya sektörlere dahil olanları telafi edici ver-
gilendirme usulüyle vergilendirmeye yetkilidir.
2. (Değişik: 6/12/1984-3099/6 md.) Telafi edici vergilendirme usulünde Katma
Değer Vergisi, mal alış bedellerine mal alışları sırasında, kanuni vergi nispe-
tinin % 30 fazlası tutarındaki nihai vergi nispeti uygulanmak suretiyle hesapla-
nır.
3. Bu usule tabi mükellefler, mal ve hizmet satışları dolayısıyla Katma De-
ğer Vergisi uygulamazlar. Bu mükelleflerden mal ve hizmet satın alanların, bu
alışları için vergi indirimi hakları yoktur.
4. Bu usule tabi tutulan mükellefler diledikleri takdirde, genel esaslara
göre Katma Değer Vergisine tabi tutulurlar.
5. Bu usul, Kanunun yürürlük tarihinden sonra gelen 10 yıl süre ile uygula-
nabilir.
Geçici Madde 2 - 1. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce fatura veya
benzeri belge düzenlenmiş veya ödeme yapılmış olmakla baraber, bu belge veya
ödeme ile ilgili işlemler Kanunun yürürlüğünden sonra yapılmış ise, işlemin ta-
mamı hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
2. Birden fazla takvim yılına sirayet eden her türlü inşaat ve taahhüt işle-
rinin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ifa edilen kısmı, Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca tespit olunacak usul ve esaslara göre vergiye tabi tutulur.
Geçici Madde 3 - Bu Kanunun yürürlüğünden önce yapılmış olup, yürürlükten
sonra ki döneme de sirayet eden kiralama sözleşmelerinde, kira bedeli peşin
tahsil edilmiş olsa bile, Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreye isabet eden
kira bedeli Katma Değer Vergisine tabidir. Bu süreye ait kira bedelinin Kanunun
yürürlüğünden önce tahsil edilmiş olması halinde, bu bedele ait Katma Değer
Vergisinin ne şekilde ödeneceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilir.
Geçici Madde 4 - 1. Bu Kanuna göre teslim veya ithalı Katma Değer Vergisine
tabi olan ve stok mal olarak beyan edilmiş olan mallara ait veya bünyelerinde
yer alan İstihsal Vergisi bu malların teslimini takibeden ilk vergilendirme dö-
neminde ödenecek Katma Değer Vergisinden indirilir.
2. Bu maddeye göre yapılacak indirime ait usul ve esaslarla; stok beyanname-
sinin zamanına, şekil ve muhtevasına ilişkin esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığı
tarafından tayin olunur.
Geçici Madde 5 - 1. Katma Değer Vergisi hazırlık ve uygulamasıyla ilgili
harcamaları yapmak üzere 1985 yılından başlamak üzere 10 yıl süre ile Bütçe Ka-
nunlarının Maliye ve Gümrük Bakanlığına ait (A) cetvelini 112 kod numaralı
"Devlet Gelirlerine İlişkin Hizmetler Yönetim - Uygulama, Denetim ve Yargı Hiz-
metleri" programında yer alan toplam ödeneklerin her yıl için % 30`una kadar
kısmını bir fonda toplamaya ve her harcama kaleminden ne kadarının fona aktarı-
lacağını belirlemeye, Maliye ve Gümrük Bakanı yetkilidir. (1)
2. Bu fondan; bina satın alınarak veya kiralanarak yeni vergi dairelerinin
kurulması, vergi dairelerinin döşenmesi, mekanizasyon, basılı kağıtların hazır-
lanması ve diğer uygulama hizmetleri ile eğitim ve tanıtma çalışmaları yapılma-
sına ilişkin her türlü harcamalar, 1050 ve 2886 sayılı Kanunlara, 121 sayılı Ka-
nun Hükmünde Kararname ve eklerine, 832 sayılı Kanunun 30-37 nci maddelerinde
yer alan vize hükümlerine tabi olmadan yapılır.
3. Fonun kullanılmasına ilişkin hizmetlerde görevlendirilen personele, Bütçe
Kanunları ve diğer mevzuatla sınırlı olmaksızın fazla mesai ve yolluk ödenmesine
ve bu hizmetlerde çalıştırılmak üzere geçici personel istihdamına Maliye ve Güm-
rük Bakanlığı yetkilidir.
4. Katma Değer Vergisi ile ilgili basılı kağıtların basım, depolama ve da-
ğıtım hizmetleri Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.
Geçici Madde 6 - (Ek: 26/3/1987-3336/1 md.)
Tam mükellefiyete tabi kurumların 1987, 1988 ve 1989 yıllarında 5422 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 10 uncu maddesi kapsamındaki Gayrimenkul tes-
limleri vergiden müstesnadır.
Bu şekilde teslim edilen gayrimenkullerin iktisabında yüklenilen ve indiri-
lemeyen Katma Değer Vergisi, Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak
kabul edilir.
Şu kadar ki; vadeli satış nedeniyle kazancın tamamının, teslimi takip eden
takvim yılı başından itibaren 2 yıl içerisinde ödenmiş sermayeye dönüştürülmeme-
si halinde, gayrimenkulün satış bedelinden ödenmiş sermayeye dönüşen kısım dü-
şüldükten sonra kalan miktar üzerinden, teslimin yapıldığı tarihteki Katma Değer
Ver-
------------------------------------
(1) Geçici 5 inci maddenin 1 inci fıkrasındaki 6 yıllık süre 14/6/1989 tarih ve
3571 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle 10 yıla yükseltilmiş ve yerine işlen-
miştir.
isi nispetine göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi, 6183 sayılı Amme Alacakla-
rının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre, teslim dolayısıyla oluşan
vadeden itibaren gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
Geçici Madde 7 - (Ek: 19/6/1987-3393/3 md.)
Plaka tahdidi uygulanan illerde Bakanlar Kurulu Kararı ile yetkili kılınan
trafik komisyonlarınca yapılan ticari plaka satışları, 31/12/1987 tarihine kadar
katma değer vergisinden müstesnadır.
Geçici Madde 8 - (Ek: 19/6/1987-3393/4 md.)
Net alanı 150 m2`ye kadar konutların teslimi ile konut yapı kooperatiflerine
yapılan inşaat taahhüt işleri, 31/12/1997 tarihine kadar katma değer vergisinden
müstesnadır.(1)
Geçici Madde 9 - (Ek: 3/12/1988-3505/Geçici md.)
Sadece 150 m2`yi aşmayan konutlar için yapılan inşaat taahhüt işlerine mün-
hasır olmak üzere, Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları ile belediyele-
re yapılan inşaat taahhüt işleri 31/12/1997 tarihine kadar katma değer vergisin-
den müstesnadır.(1)
Geçici Madde 10 - (Ek:25/5/1995-4108/37 md.)
(Değişik: 20/6/2001-4684/19 md.) 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici
28 inci maddesi ile geçici 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) ve (7) numaralı
bentleri kapsamındaki teslimler vergiden müstesnadır.
Bu şekilde teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin
yapıldığı dönemde indirilemeyen katma değer vergisi, bu hesap dönemine ait
kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilir.
Şu kadar ki; satış nedeniyle oluşan kazancın tamamının, teslimi takip eden
hesap dönemi başından itibaren ikinci hesap dönemi sonuna kadar ödenmiş serma-
yeye dönüştürülmemesi halinde, satıştan doğan kazancın ödenmiş sermayeye
dönüşmeyen kısmına ait katma değer vergisi, teslimin yapıldığı tarihteki katma
değer vergisi nispetine göre hesaplanarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hüküm-
lerine göre tarh edilir.
Geçici Madde 11 - (Ek:25/5/1995-4108/37 md.)
Götürü usule tabi mükelleflerden 1995 vergilendirme dönemine ait katma
değer vergisi aranmaz.
Geçici Madde 12 - (Ek: 25/5/1995-4108/37 md.)
4046 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (A) fıkrası ile özelleştirme kapsa-
mına alınan iktisadi kıymetlerin aynı Kanun hükümleri çerçevesinde teslim ve
kiralanması işlemleri vergiden müstesnadır. Bu kapsamda istisna edilen işlemler
bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü
uygulanmaz.
Geçici Madde 13 - (Ek:22/7/1998-4369/62 md.)
Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 48 inci madde uyarınca beyan edilen
makina, teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden % 10 oranı, genel ve yük-
seltilmiş orana tabi emtianın bedeli üzerinden % 10 oranı, diğer emtianın be-
deli üzerinden bu emtianın tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma
değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan
edilerek ödenir. Makina, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen ve vergi
hesaplanan katma değer vergisiden indirilemez. Emtia üzerinden ödenen vergi
genel esaslara göre indirilir. Bu emtia, makina, teçhizat ve demirbaşlar için
Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin 2 numaralı fıkrası hükmü uygu-
lanmaz.
Geçici Madde 14 - (Ek: 22/7/1998-4369/62 md.)
Bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar alınan yatırım teşvik belgelerinde
yer alan yatırım mallarından, makina ve teçhizat niteliği taşımayanlar için
Katma Değer Vergisi Kanununun bu Kanunla kaldırılan 49 uncu maddesinin ikinci
fıkrası hükmü uygulanır.
Geçici Madde 15 - (Ek:22/7/1998-4369/62 md.)
Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce bina inşaat ruhsatı alınmış olan
inşaatlara ilişkin olarak;
a) Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri,
b) Sadece 150 m2`yi aşmayan konutlara münhasır olmak üzere kanunla kurulmuş
sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan inşaat taahhüt işleri,
Katma değer vergisinden müstesnadır.
Geçici Madde 16 - (Ek:22/7/1998 - 4369/62 md.)
Katma Değer Vergisi Kanununun 28 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu ta-
rafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmtlerle ilgili olup bu Kanunun
yayımını izleyen ayın sonuna kadar indirilemeyen vergi tutarı gelir veya kurum-
lar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilir. Gider olarak
yazılan bu vergi tutarı indirim konusu yapılamaz. Temel gıda maddeleri ile
ilgili olanlar hariç olmak üzere gider yazılmayan vergi tutarı iade edilmez.
-----------------
(1) Bu maddelerde yer alan "31/12/1992" tarihi, 23/12/1992 tarih ve 3858
sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile "31/12/1995" olarak; daha sonra 18/11/1995
tarih ve 4134 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile de 31/12/1997 olarak değiş-
tirilmiş ve metne işlenmiştir.
6492 - 1
Geçici Madde 17 - (Ek:22/7/1998 - 4369/62 md.)
Dahilde işleme ve geçici kabul rejimikapsamında ihraç edilecek malların
üretiminde kullanılacak maddelerin 31/12/2008 tarihine kadar tesliminde Katma
Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (c) bendi
hükümlerine göre, bölgeler, sektörler veya mal grupları itibariyle işlem yap-
tırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasında ihracat süresi
olarak anılan bentteki süre yerine bu rejimlerle öngörülen süreler esas alı-
nır. İhracatın şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde zamanında
alınmayan vergi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte
alıcıdan tahsil edilir.
Yürürlük:
Madde 62 - Bu Kanunun Bakanlar Kurulu ile Maliye ve Gümrük Bakanlığına yetki
veren hükümleri yayımı tarihinde, diğer hükümleri 1/1/1985 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme:
Madde 63 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
*
* *
25/10/1984 TARİHLİ VE 3065 SAYILI ANA KANUNA EKLENEMİYEN GEÇiCİ MADDELER:
1 - 6/12/1984 tarih ve 3099 Sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde - Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 3 üncü fıkra-
sının (c) bendi hükmü 31/12/1985`te, 4 üncü fıkrasının (ı) bendi hükmü
31/12/1988 de yürürlükten kalkar.
2 - 3/6/1986 tarih ve 3297 sayılı Kanunun geçici maddeleri :
Geçici Madde 1 - 1/1/1985 tarihinden sonra iktisap edilen amortismana tabi
iktisadi kıymetlere ait katma değer vergisinden, bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihe kadar indirilemeyen kısım hakkında bu Kanuna göre işlem yapılacaktır.
Geçici Madde 2 - 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 3099 sayılı Ka-
nunun 1 inci maddesiyle değişik 17 nci maddesinin 3 üncü fıkrasının (b) bendine
göre başlanmış olup, 1/1/1987 tarihinden sonra da devam etmekte olan işlemler
sonuçlanıncaya kadar bu işlemler hakkında eski hükümler uygulanır.
3 - 19/6/1987 tarih ve 3393 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi:
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce plaka tahdidi
uygulanan illerde Bakanlar Kurulu Kararı ile yetkili kılınan trafik komisyonla-
rı tarafından yapılan ticari plaka satışları ile bu satışlardan elde edilen
paralardan ticari plakalı taşıt sahiplerine dağıtılan miktarlar hakkında da
bu Kanun hükümleri uygulanır.
4 - 3/12/1988 tarih ve 3505 sayılı Kanunun geçici maddeleri:
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar (bu tarih dahil)
her bir vergi türü, vergilendirme dönemi ve vergi dairesi itibariyle miktarı
500.000 lirayı aşmayan ve vadesi geldiği halde ödenmemiş olan vergiler ile bu
tarih itibariyle ihtilaflı hale getirilmiş ya da dava açma süresi henüz geçmemiş
olan ve miktarı 500.000 lirayı aşmayan vergilerin % 30 fazlasıyla ve ihtilaf
yaratmamak, yaratılmış ihtilaftan vazgeçmek kaydıyla 31.12.1988 tarihi sonuna
kadar ödenmesi halinde, ödenen bu vergilere isabet eden gecikme zammı, gecikme
faizi ve vergi cezalarının tahsilinden vazgeçilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce her bir vergi türü, vergilendirme
dönemi ve vergi dairesi itibariyle asılları kısmen veya tamamen ödenmiş bulunan
vergilere ait olan ve her vergi türü itibariyle miktarı 500.000 lirayı aşmayan
gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezalarının % 30`unun 31.12.1988 tarihi
sonuna kadar ödenmesi halinde, kalan % 70`inin tahsilinden vazgeçilir.
Bu maddenin uygulanmasına ait usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca
belirlenir.
6492-2
6492-3
3065 Sayılı Kanunun Çeşitli Maddelerindeki Oran ve Miktarlarda
ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ
Değişiklik Yapan
Kararnamenin Yayımlandığı Resmi Gazetenin Değişiklik
Tarihi Numarası Tarihi Numarası Gören Madde
------- -------- -------- -------- -----------
24/12/1984 84/8887 28/12/1984 18619 28
24/12/1984 84/8888 28/12/1984 18619 60
24/12/1984 84/8889 28/12/1984 18619 14
3/1/1985 85/8924 5/1/1985 18626 28
13/2/1985 85/9114 21/2/1985 18673 28
4/3/1985 85/9204 9/3/1985 18689 60
24/6/1985 85/9598 28/6/1985 18795 28
14/8/1985 85/9771 25/8/1985 18853 28
29/4/1986 86/10626 6/5/1986 19099 28
22/8/1986 86/10925 24/8/1986 19201 28
24/11/1986 86/11217 29/11/1986 19296 28
Mükerrer
5/2/1987 87/11482 17/2/1987 19375 28
1/9/1987 87/12068 16/9/1987 19576 28
30/12/1987 87/12469 31/12/1987 19681 28
Mükerrer
25/6/1988 88/13036 26/6/1988 19854 28
Mükerrer
13/10/1988 88/13383 15/10/1988 19960 28
22/12/1988 88/13601 30/12/1988 20035 28
6492-4
3065 Sayılı Kanunun Çeşitli Maddelerindeki Oran ve Miktarlarda
ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ
Değişiklik Yapan
Kararnamenin Yayımlandığı Resmi Gazetenin Değişiklik
Tarihi Numarası Tarihi Numarası Gören Madde
----------------- --------------- ---------------- --------------- ---------------------
23/6/1989 89/14255 2/7/1989 20213 28
27/12/1989 89/14916 30/12/1989 20388 28
28/7/1991 91/2031 1/8/1991 20947 28
12/8/1991 91/2069 16/8/1991 20962 28
27/12/1991 91/2545 31/12/1991 21098 28
17/5/1991 91/1855 31/5/1991 20887 28
10/2/1992 92/2692 29/2/1992 21157 28
17/9/1992 92/3505 12/11/1992 21403 28
22/12/1992 92/3896 31/12/1992 21452 28
13/5/1993 93/4406 16/5/1993 21583 28
27/10/1993 93/4932 30/10/1993 21743 28
11/3/1994 94/5350 5/4/1994 21896 28
4/4/1994 94/5454 13/4/1994 21904 28
24/6/1994 94/5730 27/6/1994 21973 Mük. 28
26/12/1994 94/6432 1/2/1995 22189 60
12/1/1995 95/6431 6/2/1995 22194 28
4/8/1995 95/7176 31/8/1995 22390 28
20/7/1995 95/7139 31/8/1995 22390 60
21/12/1995 95/7612 30/12/1995 22509 28
21/12/1995 95/7613 30/12/1995 22509 60
27/12/1997 97/10465 2/1/1998 23218 28
3/4/1998 98/10884 16/4/1998 23315 28
23/6/1998 98/11328 9/7/1998 23397 28
10/8/1998 98/11467 13/8/1998 23432 Mük. 28
1/3/1999 99/12519 23/3/1999 23648 28
27/11/1999 99/13648 2/12/1999 23894 Mük. 28
27/11/1999 99/13649 2/12/1999 23894 Mük. 60
Tebliğ 73 21/1/2000 23940 28
12/9/2000 2000/1221 22/9/2000 24178 28
30/11/2000 2000/1693 11/12/2000 24257 28
7/5/2001 2001/2344 10/5/2001 24398 28
3065 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan --------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
----------------------------------------------- ------------ --------- ---------
Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin
3 üncü fıkrasının (c) bendi 6/12/1984 3099 Geçici
Madde
Katma Değer Vergisi Kanunun 17 nci maddesinin 4
üncü fıkrasının (1) bendi (31/12/1988 tarihinde) 6/12/1984 3099 Geçici
Madde
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci
maddesinin 3 üncü fıkrasının (b) bendi hükmü,
1/1/1987 tarihinden geçerli olmak üzere, 3/6/1986 3297 18
20 Mayıs 1955 tarih ve 6600 sayılı Kanunla deği-
şik 1118 sayılı Oyun Kağıtları İnhisarı Hakkında
Kanun,
25 Ağustos 1977 tarih ve 2104 sayılı Kanun-
la değişik 1606 sayılı Kanunun 1 ve 3 üncü maddele-
ri ile Türkiye Kızılay Derneğine tanınan muafiyet
ve kolaylıklar oyun kağıtları ve röntgen filmleri-
ne ilişkin işlemler yönünden,
7 Şubat 1958 tarih ve 7075 sayılı Kanunla değişik
2767 sayılı Kanunun 1, 2 ve 3 üncü maddelerinde,
Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğüne röntgen
filmleri yönünden tanınan tekel hakkı ile bu Kanu-
nun röntgen filmlerine ilişkin bütün hükümleri,
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci
maddesinin 4 üncü fıkrasına 3099 sayılı Kanunla
eklenen (1) bendi, 19/6/1987 3393 13
6/12/1984 tarih ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi
Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanma-
ları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 7 nci Maddesinin
2 nci fıkrası, 3/12/1988 3505 34
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 358 inci maddesinin
2 numaralı bendi, 3/12/1988 3505 34
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi-
nin (B) fıkrası ile mükerrer 116 ncı maddesinin ye-
dinci fıkrası, 3/12/1988 3505 34
2/3/1984 tarih ve 2985 sayılı Kanunun 2 nci maddesi-
nin ikinci fıkrasının (b) bendi,
7/11/1985 tarih ve 3238 sayılı Kanunun 12 nci madde-
sinin ikinci fıkrasının (g) bendi ile 13 üncü madde-
sinin 3 numaralı fıkrası,
29/5/1986 tarih ve 3294 sayılı Kanunun 4 üncü madde-
sinin birinci fıkrasının (g) bendi,
7/11/1984 tarih ve 3074 sayılı Kanunun, 3418 sayılı
Kanunun 40 ıncı maddesi ile eklenen Geçici 1 inci
maddesi 14/6/1989 3571 16
3065 Sayılı Kanunun 46 ncı maddesinin 6 ncı
bendi. 26/12/1993 3946 38
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan --------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
----------------------------------- -------- -------- ---------
1- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun:
a) 46 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının
4 ve 5 inci dereceye giren mükel-
leflerin safi kazanç tutarlarına
ait hükümleri,
b) 111 inci maddesi,
c) Geçici 39 uncu maddenin 4 numaralı fıkrası,
2- 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun;
a) 15 inci maddesinin 8 numaralı bendi,
b) 37 nci maddesinin 3 numaralı bendi,
c) Geçici 21 inci maddesinin 4 numaralı
bendi,
3- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
41 inci maddesinin 3 numaralı fıkrası. 25/5/1995 4108 39
6494-1
3065 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
------------ -------------------------------------------------- ---------------
3099 Bakanlar Kuruluna Yetki veren hükümleri 15/12/1984
Diğer Hükümleri 1/1/1985
3174 ---- 29/3/1985
3238 ---- 13/11/1985
3297 Bu kanunun 6. maddesi ile değiştirilen 3065 sayılı
Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin
4 üncü fıkrasının (b) bendi hükmü 1/1/1986
Diğer Hükümler 20/6/1986
3316 ---- 1/12/1986
3336 ---- 31/3/1987
3393 11 ve 12 nci maddeleri 1/1/1987
Diğer maddeleri 30/6/1987
3505 1) 2,5,6,8,9,11,13,14,15,19,21,22,23,26,28, (1/1/1989
29,32,33,34 ve geçici 2 nci maddeler tarihinden
geçerli olmak
üzere)
10/12/1988
2) Bakanlar Kuruluna ve Maliye ve Gümrük Bakanlığına 10/12/1988
yetki veren hükümleri ile diğer maddeleri
3571 a) 3,5 ve 8 inci maddeler (1/1/1989
tarihinden
geçerli olmak
üzere)
20/6/1989
b) 11,12,13 ve 14 üncü maddeler 1/7/1989
c) Diğer maddeler 20/6/1989
3858 1,2 ve 3 üncü maddeleri 1/1/1993
Diğer maddeleri 27/12/1992
3986 - 7/5/1994
4008 a) 2,4,9,10,11,13,14,15,16,20,21,22,24 ve
25 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun
41 inci maddesine eklenen 7 numaralı bent ve
27 nci maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun
15 inci maddesine eklenen 12 numaralı bent 1/1/1995
b) 8 inci maddesi,25 inci maddesi ile Gelir Vergisi
Kanununun 41 inci maddesine eklenen 8 numaralı
bent ve 27 nci maddesi ile Kurumlar Vergisi
Kanununun 15 inci maddesine eklenen 13 numaralı
bent 1/1/1996
c) 35 inci maddesi yayımını
izleyen
aybaşında,
d) Diğer hükümleri 6/7/1994
6494-2
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
--------- ---------------------------------------------------------------- -------------------------
4108 a) 6 ncı maddesi, 32 nci maddesi ile Kurumlar 1.1.1994 tari-
Vergisi Kanununa eklenen geçici 23 üncü hinden geçerli
(bu geçici maddenin "a" bendinin son fıkrası olmak üzere
hariç) ve geçici 24 üncü maddeleri ve 39 uncu
maddesinin 2 numaralı bendinin (a) ve (c)
alt bendleri
b) 37 nci maddesi ile Katma Değer Vergisi 27.11.1994 tari-
Kanununa eklenen geçici 12 nci madde hinden geçerli
hükmü olmak üzere
c) 5,7,18,19,20,21,22,25,27,29 ve 31 inci 1.1.1995 tari-
maddeleri, 17 nci maddesi ile değişti- hinden geçerli
rilen Gelir Vergisi Kanununun ek 3 ve olmak üzere
ek 4 üncü maddelerine ilişkin hükümleri
d) 39 uncu maddesinin 1 numaralı bendinin 1.1.1996 tari-
(b) ve (c) alt bendleri 1995 yılı hinde,
kazançlarına da uygulanmak üzere
e) 16 ve 24 üncü maddeleri 2.6.1995 tarihini
izleyen aybaşında
f) 12 ve 23 üncü maddeleri 2.6.1995 tarihini
izleyen ikinci ayın ba-
şında
g) 34 ve 36 ncı maddeleri, 37 nci maddesi 1.1.1996 ta-
ile Katma Değer Vergisi Kanununa ekle- rihinde,
nen geçici 11 inci madde ve 39 uncu
maddesinin 1 numaralı bendinin (a)
alt bendi ve 3 numaralı bendi
h) Diğer hükümleri 2.6.1995
4134 ---- 1.1.1996
4225 ---- 1/1/1997 tarihinden
geçerli olmak üzere
14.1.1997
4369 59,60,62 (Geçici Madde 14) 29.7.1998 tarihini
izleyen aybaşında
61,62 (Geçici Madde 16) 1/1/1999
62 (Geçici Maddeleri 13,15 ve 17) 29/7/1998
4503 1,2,3 5/2/2000
4605 - 30/11/2000
4684 19.maddesi 03/07/2001
Bugünün tarihi: 02/07/2025 03:37:29